MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE

Transcriptie

1 MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE ARREST nr. MHHC/M/1516/0067 van 3 maart 2016 in de zaak MHHC/1415/007/M/0003 In zake: de heer Johan VANDECANDELAERE, wonende te 8940 Wervik, Kruisekestraat 341 verzoekende partij tegen: het VLAAMSE GEWEST vertegenwoordigd door de Vlaamse regering, ten verzoeke van de Vlaamse Minister voor Omgeving, Natuur en Landbouw bijgestaan door Mevrouw Sigrid RAEDSCHELDERS verwerende partij I. VOORWERP VAN DE VORDERING De vordering, ingesteld met een aangetekende brief van 23 januari 2015, strekt tot de vernietiging van de beslissing van de gewestelijke entiteit van 16 december 2014, gekend onder nummer 13/AMMC/709-M/WVM. De bestreden beslissing legt aan de verzoekende partij een alternatieve bestuurlijke geldboete op van 798 (133 euro verhoogd met de opdeciemen) wegens niet-emissiearme aanwending van dierlijke mest op landbouwgrond. II. VERLOOP VAN DE RECHTSPLEGING De verwerende partij heeft een memorie van antwoord ingediend en heeft een afschrift van het administratief dossier neergelegd. De verzoekende partij heeft een wederantwoord ingediend. De verwerende partij heeft een laatste memorie ingediend. De partijen zijn opgeroepen voor de zitting van 18 februari 2016, waar de vordering tot vernietiging werd behandeld. Kamervoorzitter Marc VAN ASCH heeft verslag uitgebracht. De verzoekende partij en de heer Pieter CALLEBAUT, beleidsmedewerker die loco mevrouw Sigrid RAEDSCHELDERS verschijnt voor de verwerende partij, zijn gehoord. Het decreet van 4 april 2014 betreffende de organisatie en de rechtspleging van sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (DBRC-decreet) en het besluit van de Vlaamse regering van 16 MHHC - 1

2 mei 2014 houdende de rechtspleging voor sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (Procedurebesluit) zijn toegepast. De debatten worden gesloten. III. FEITEN 1. Op 8 april 2013 stelt een toezichthouder van de Mestbank, Vlaamse Landmaatschappij West- Vlaanderen (hierna de verbalisant) vast dat mest niet-emissiearm werd aangewend op nietbeteelde landbouwgrond ter hoogte van Voorhoek te 8940 Wervik. De verbalisant kwam om 11u05 ter plaatse aan het betreffende perceel, gelegen langs de Voorhoek en zag dat er op één onbeteeld perceel breedwerpig werd bemest. Er was nog niet begonnen met het onderwerken van de mest. Hij begaf zich omstreeks 13u25 terug naar het perceel en stelde ter plaatse vast dat er nog een volgende strook van het perceel bemest werd en er nog niet was gestart met de onderwerking. Na gesprek met de echtgenote van de verzoekende partij bij diens inrichting, begaf de verbalisant zich omstreeks 14u00 terug naar het perceel en stelde vast dat er op het land materiaal aanwezig was om onder te werken, verder niemand te zien was en de mest nog niet was ondergewerkt. Hij passeerde omstreeks 15u20 een laatste keer aan het perceel gelegen langs de Voorhoek en stelde vast dat de mest nog altijd niet was ondergewerkt. De vaststellingen van de verbalisant worden opgenomen in het aanvankelijk proces-verbaal VLM/13/PV/3132/0414/A van 18 april 2013, dat wordt afgesloten op 18 april 2013, aan het Parket wordt verzonden op 19 april 2013 en door het Parket wordt ontvangen op 23 april Bij aangetekende brief gedateerd op 28 april 2013 stelt de verzoekende partij dat de vaststellingen van de verbalisant foutief zijn en deze zich van perceel heeft vergist. De verzoekende partij deelt het perceel in twee stukken en voert aan dat deze op verschillende tijdstippen werden bemest en ingewerkt. In een navolgend proces-verbaal VLM/13/PV/3132/0698/N van 21 mei 2013 antwoordt de verbalisant op de aangetekende brief van de verzoekende partij en verduidelijkt de bijlagen uit het aanvankelijk proces-verbaal. Het navolgend proces-verbaal werd afgesloten op 21 mei 2013 en aan het Parket verzonden op 23 mei Op 23 mei 2013 wordt verzoekende partij verhoord door een inspecteur van politie van de politiezone Arro Ieper. Tijdens dit verhoor herhaalt de verzoekende partij de argumenten uit zijn aangetekende brief. 2. De procureur des Konings te Kortrijk meldt bij brief van 29 mei 2013, ontvangen op 10 juni 2013, aan de gewestelijke entiteit dat het milieumisdrijf niet strafrechtelijk zal worden behandeld. 3. Met een brief van 16 juli 2013 brengt de gewestelijke entiteit de verzoekende partij op de hoogte van haar voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming, op te leggen en nodigt zij de verzoekende partij uit om schriftelijk haar verweer mee te delen. MHHC - 2

3 De verzoekende partij bezorgt haar schriftelijk verweer op 20 augustus 2013 aan de gewestelijke entiteit, maar verzoekt niet om te worden gehoord. De gewestelijke entiteit ontvangt op 21 oktober 2014 en 27 oktober 2014 bijkomende informatie van de verbalisant. De gewestelijke entiteit legt op 16 december 2014 de vermelde alternatieve bestuurlijke geldboete op. Deze beslissing wordt aan de verzoekende partij betekend op 19 december De verwerende partij motiveert haar beslissing als volgt: 3. BEOORDELING Overwegende dat de vastgestelde feiten beoordeeld worden in toepassing van de artikelen tot en met DABM en artikel 76 Milieuhandhavingsbesluit. 3.1 Het milieumisdrijf en de toerekenbaarheid aan de, overtreder Overwegende dat door verbalisant op 8 april 2013 om 11u05 werd vastgesteld dat op een strook van perceel nr. 36 volgens de verzamelaanvraag 2012 met een oppervlakte van 6,45 ha door vermoedelijke overtreder breedwerpig rundermest werd uitgespreid; dat voormeld perceel niet beteelde landbouwgrond betrof; dat vermoedelijke overtreder voormeld perceel in gebruik heeft; dat de kwestieuze mest niet werd ingewerkt; dat door verbalisant tijdens een navolgende controle om 14u00 werd vastgesteld dat er nog een strook werd bemest en er nog niet was gestart met de onderwerking van beide stroken; dat door verbalisant tijdens een navolgende controle om 15u20 werd vastgesteld dat de mest nog niet werd ondergewerkt; dat de totale oppervlakte die werd bemest en niet ondergewerkt 1,342 ha bedraagt. Overwegende dat artikel 22, 1, 2, b) van het Mestdecreet bepaalt dat op niet-beteelde landbouwgrond dierlijke mest en andere meststoffen emissiearm op of in de bodem dienen gebracht te worden door middel van mestinjectie of door middel van het in twee opeenvolgende werkgangen uitspreiden en inwerken van de mest, waarbij de mest binnen twee uur na het uitspreiden moet zijn ingewerkt; dat door het breedwerpig uitspreiden van de mest zonder deze binnen de twee uur na het uitspreiden in te werken op voormeld perceel de mest derhalve niet emissiearm in de bodem werd gebracht. Overwegende dat de landbouwer, in casu vermoedelijke overtreder, overeenkomstig artikel 47 van het Mestdecreet, de meststoffen op een milieukundig verantwoorde wijze en overeenkomstig het Mestdecreet dient af te zetten; dat de landbouwer er dient voor te zorgen dat op de gronden die hij in gebruik heeft de bemestingsregels, vermeld in het Mestdecreet, nageleefd worden. Overwegende dat bovenvermelde feiten een schending uitmaken van artikel 22, 1, 2, b) van het Mestdecreet. Overwegende dat bovenvermelde feiten vallen onder de definitie van milieumisdrijf conform artikel DABM waarvoor een alternatieve bestuurlijke geldboete kan worden opgelegd. Overwegende dat vermoedelijke overtreder in zijn verhoor d.d. 23 mei 2013 alsook in zijn MHHC - 3

4 bezwaarschrift d.d. 28 juli 2013 en zijn verweerschrift d.d. 23 juli 2013 de vaststellingen van verbalisant betwist. Overwegende dat vermoedelijke overtreder stelde dat verbalisant zich vergist heeft wat betreft het perceel grond dat niet emissiearm werd bemest; dat vermoedelijke overtreder hiertoe het perceel grond opdeelde in een stuk A en een stuk B; dat, volgens vermoedelijke overtreder verbalisant in de voormiddag op stuk A mest zag liggen; dat deze mest volgens vermoedelijke overtreder om 10u00 werd uitgespreid en binnen de 2 uur ingewerkt; dat rond de middag de mest was ingewerkt; dat verbalisant volgens vermoedelijke overtreder terugkwam in de namiddag en zag dat er op stuk B mest lag; dat deze mest eveneens werd ingewerkt; dat volgens vermoedelijke overtreder dit volgens verbalisant dezelfde mest betrof die verbalisant 's voormiddags had gezien terwijl deze eigenlijk al ingereden was. Overwegende dat verbalisant stelde dat de vaststelling werd gedaan op perceel 36 volgens de verzamelaanvraag 2012; dat vermoedelijke overtreder dit perceel 36 ingedeeld heeft op het plan in een stuk A en een stuk B; dat verbalisant stelde dat de mest die gespreid was op stuk A inderdaad ingewerkt was en geen deel uitmaakt van de vaststellingen in het procesverbaal; dat de vaststelling werd gedaan op stuk B van perceel 36; dat wanneer verbalisant om 11u05 ter plaatse kwam en zag dat het perceel was bemest en niet werd ingewerkt hiervan een foto werd genomen; dat deze foto werd genomen in de bocht van de Voorhoek; dat wanneer verbalisant om 13u25 terug ter plaatse kwam, verbalisant vaststelde dat er nog een bijkomende strook van het perceel 36 werd bemest; dat verbalisant vaststelde dat de twee stroken nog niet waren ondergewerkt; dat verbalisant om 15u20 nogmaals passeerde aan het perceel en opmerkte dat het bemeste stuk B van het perceel nog altijd niet was ondergewerkt; dat verbalisant opmerkte dat vermoedelijke overtreder zich vergist in tijd van het spreiden van de mest; dat vermoedelijke overtreder zegt pas in de namiddag stuk B te hebben bemest terwijl het al bemest was bij de eerste vaststelling om 11u05; dat verbalisant concludeerde dat de vaststellingen in het aanvankelijk proces-verbaal dan ook werden behouden. Overwegende dat vermoedelijke overtreder verder betwistte dat er geen werktuig zou te zien geweest zijn op het perceel om de mest in te werken; dat volgens vermoedelijke overtreder er een schijveneg van 4,5 meter op de kopakker stond; dat, in tegenstelling tot wat vermoedelijke overtreder beweert, als zou verbalisant vastgesteld hebben dat er geen werktuig te zien was, verbalisant om 14u00 ter plaatse kwam en opmerkte dat het materiaal om onder te werken op het land aanwezig was, maar dat er verder niemand te zien was. Overwegende dat vermoedelijke overtreder stelde dat verbalisant een valse verklaring aflegde om haar vergissing niet te moeten toegeven; dat volgens het aanvankelijk procesverbaal 3 foto's werden genomen om 13u25 wat volgens vermoedelijke overtreder kan kloppen; dat in het navolgend proces-verbaal er plots één van de foto's blijkt genomen te zijn om 11u05, volgens vermoedelijke overtreder om zijn visie onderuit te halen. Overwegende dat verbalisant in het aanvankelijk proces-verbaal d.d. 18 april 2013 het volgende vermeldt: "Wanneer verbalisant om 11u05 ter plaatse komt aan het perceel, gelegen langs de Voorhoek, is de tractor al weg, verbalisant ziet dat er op één onbeteeld perceel breedwerpig bemest werd."; dat verbalisant om 11u05 duidelijke vaststelde dat op het betreffende perceel breedwerpig mest was aangewend; dat in het bijgevoegde MHHC - 4

5 fotodossier er drie foto's zitten, waaronder de foto die betrekking heeft op de vaststelling gedaan om 11u05, onder de titel: "Fotodossier: vermoedelijke overtreder d.d om 13u25 uur."; dat verbalisant stelde dat dit de indruk zou kunnen wekken dat de drie foto's genomen zouden zijn om 13u25; dat een navolgend proces-verbaal d.d. 21 mei 2013 werd opgesteld als reactie op het aangetekend bezwaarschrift van vermoedelijke overtreder d.d. 28 april 2013; dat in het betreffende proces-verbaal er wordt geantwoord op enkele opmerkingen die vermoedelijke overtreder naar voor bracht in het aangetekend bezwaarschrift; dat hierbij onder meer werd verwezen naar de vaststelling van 11u05 en de bijhorende foto die genomen werd; dat verbalisant citeerde: "Wanneer verbalisant om 11u05 ter plaatse komt ziet verbalisant dat het perceel is bemest en nam hiervan een foto. Deze foto 1 werd genomen ter hoogte van de bocht in de Voorhoek." en "Tot slot wenst verbalisant nog op te merken dat vermoedelijke overtreder zich vergist in tijd van het spreiden van de mest. Vermoedelijke overtreder zegt pas in de namiddag stuk B te hebben bemest terwijl het al bemest was bij de eerste vaststelling om 11u05."; dat in de bijlage het fotodossier zit dat onder meer de foto bevat die genomen werd bij de vaststelling van 11u05; dat in tegenstelling tot het fotodossier van het aanvankelijk proces-verbaal verbalisant het tijdstip verduidelijkt waarop de verschillende foto's genomen zijn; dat allereerst de titel werd aangepast en dat deze geen melding meer maakt van een tijdstip; dat ten tweede er onder elke foto het tijdstip staat waarop de betreffende foto genomen werd: zo staat er duidelijk onder foto 1 dat deze genomen werd om 11u05; dat, al deze elementen in overweging genomen, verbalisant stelt dat vermoedelijke overtreder niet kan stellen dat er sprake is van een vervalsing van de initiële verklaring van de verbalisant; dat het enige verschil, met betrekking tot de vaststelling gedaan om 11u05, tussen het aanvankelijk en navolgend proces-verbaal een verduidelijking betreft over het tijdstip van de betreffende foto; dat dit echter niets verandert aan de inhoud van beide processen-verbaal, die gelijklopend en duidelijk zijn; dat zowel in het aanvankelijk als navolgend proces-verbaal immers expliciet wordt beschreven dat de verbalisant om 11u05 reeds vaststelde dat het betreffende perceel breedwerpig bemest was. Overwegende dat het proces-verbaal en haar bijlagen een bijzondere bewijswaarde genieten; dat artikel , 1ste lid van het DABM immers bepaalt dat het procesverbaal bewijswaarde heeft tot het tegendeel is bewezen; dat de beweringen van vermoedelijke overtreder niet gestaafd worden en dat het tegenbewijs niet wordt geleverd; dat de vaststellingen als bewijsmiddel derhalve niet worden aangetast. Overwegende dat het milieumisdrijf voldoende vaststaat in hoofde van de overtreder. 3.2 De hoogte van de boete Overwegende dat bij de bepaling van de hoogte van de geldboete rekening wordt gehouden met de ernst van het milieumisdrijf, de frequentie en de omstandigheden waarin het milieumisdrijf is gepleegd of beëindigd De ernst van de feiten Overwegende dat in uitvoering van de Richtlijn 91/676/EEG van de Raad van 12 december 1991 inzake de bescherming van water tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen, Nitraatrichtlijn genaamd, en de Richtlijn 2001/81/EG van 23 oktober 2001 van de Raad en van het Parlement inzake de nationale emissieplafonds voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen, NEC-richtlijn genaamd, het Mestdecreet bepaalde maatregelen heeft voorzien. MHHC - 5

6 Overwegende dat één ervan bestaat uit het opleggen van beperkingen aan het op of in de bodem brengen van meststoffen overeenkomstig de goede landbouwpraktijken en rekening houdend met de kenmerken van de betrokken kwetsbare zone. Overwegende dat in het kader van de nitraatproblematiek het algemeen principe is dat meststoffen enkel mogen opgebracht worden op landbouwgrond of groeimedium en dit binnen een vastgestelde periode, op gezette tijdstippen en op welbepaalde wijze; dat, door het niet-emissiearm uitspreiden van rundermest op een strook niet beteelde landbouwgrond met een oppervlakte 1,342 ha, de doelstellingen van de Nitraatrichtlijn in het gedrang gebracht worden. Overwegende dat de Nitraatrichtlijn onder meer als doel heeft de lucht- en wateremissies die veroorzaakt of teweeggebracht worden door nitraten uit agrarische bronnen te verminderen en verdere verontreiniging te voorkomen. Overwegende dat wanneer mest oppervlakkig gespreid wordt, dit voor de omgeving een onaangename geur veroorzaakt; dat hiernaast door dit oppervlakkig spreiden een belangrijke hoeveelheid ammoniakale stikstof vervluchtigt; dat uit gegevens van de Mestbank blijkt dat deze vervluchtiging in grote mate plaatsvindt vlak na de mesttoediening, nl. 40% van de totale emissie van de ammoniakale stikstof vervluchtigt binnen het uur en tot 85% binnen 12 uur na toediening van de mes; dat door de mest emissiearm op te brengen een aanzienlijke reductie van de ammoniakverliezen kan bereikt worden doordat de mest slechts gedurende een hele korte tijd in contact komt met de omgevingslucht; dat het niet-emissiearm opbrengen van mest en de ammoniakvervluchtiging die hier het gevolg van is, een belangrijk oorzaak is van de zure regenen. Overwegende dat het misdrijf in professioneel verband werd gepleegd. Overwegende dat bovenvermelde feiten derhalve voldoende ernstig zijn om te worden gesanctioneerd met een alternatieve bestuurlijke geldboete De frequentie Overwegende dat het een eenmalige schending betreft; dat er minstens geen indicaties in onderhavig proces-verbaal zijn die erop wijzen dat bij overtreder reeds eerder vergelijkbare feiten werden vastgesteld in een proces-verbaal; dat de factor frequentie derhalve geen aanleiding geeft tot een hogere geldboete De omstandigheden Overwegende dat, wat de omstandigheden van dit milieumisdrijf betreft, er in het gehele dossier geen bijzondere elementen zijn die dienen meegenomen te worden bij hot bepalen van de hoogte van de boete. OM DEZE REDENEN beslist de afdeling Milieuhandhaving, Milieuschade en Crisisbeheer om een alternatieve bestuurlijke geldboete op te leggen aan de heer Johan Vandecandelaere, woonachtig te 8940 Wervik, Kruisekestraat 341, gekend in de kruispuntbank voor ondernemingen als natuurlijk persoon met ondernemingsnummer , ten bedrage van 798 (zevenhonderdachtennegentig), zijnde 133 (honderddrieëndertig) euro, vermeerderd met de opdeciemen die ten tijde van het plegen van de feiten van toepassing waren conform artikel DABM MHHC - 6

7 Dit is de bestreden beslissing. IV. ONTVANKELIJKHEID VAN DE VORDERING TOT VERNIETIGING Standpunt van de partijen 1. De verwerende partij stelt in haar antwoordnota dat het beroep onontvankelijk is wegens laattijdigheid. 2. De verzoekende partij antwoordt hierop in haar wederantwoordnota dat de datum van de ontvangstbevestiging van de boetebeslissing 23 december 2014 geldt als datum van kennisgeving. Het verzoekschrift van 20 januari werd dus tijdig ingediend. 3. De verwerende partij repliceert in haar laatste nota als volgt: Aangaande de onontvankelijkheid ratione temporis stelt verzoekende partij in haar wederantwoordnota dat de datum van de ontvangstbevestiging van de bestreden beslissing geldt als datum van kennisgeving en het verzoekschrift bijgevolg tijdig werd ingediend. Artikel van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (hierna DABM) stelt (eigen vetdruk): Tegen de beslissing waarbij de gewestelijke entiteit een alternatieve bestuurlijke geldboete oplegt, in voorkomend geval met voordeelontneming, kan degene aan wie de boete werd opgelegd binnen een termijn van dertig dagen na de kennisgeving van de bestreden beslissing beroep indienen bij het handhavingscollege. Het beroep schorst de bestreden beslissing. Het begrip kennisgeving wordt in artikel DABM gedefinieerd als een schriftelijke mededeling die gedaan kan worden ofwel door middel van een aangetekende brief met ontvangstbewijs ofwel door middel van afgifte tegen ontvangstbewijs. Artikel , 2 DABM bepaalt vervolgens (eigen vetdruk): Als een schriftelijke mededeling het startpunt is voor een termijn en gedaan is door middel van een aangetekende brief met ontvangstbewijs, begint de termijn te lopen de derde werkdag na de dag waarop de verzending heeft plaatsgevonden. ( ) De stelling van verzoekende partij kan dan ook niet gevolgd worden, nu uit bovenstaande ontegensprekelijk blijkt dat het de dag van verzending is die de termijn doet aanvangen en niet de dag van de ontvangst van de zending. Het staat bijgevolg vast dat de termijn voor het indienen van het verzoekschrift is beginnen lopen op 19 december 2014, nu het afgiftebewijs van de aangetekende zending MHHC - 7

8 tegen ontvangstbewijs op deze datum werd afgestempeld (stuk 10) en de verzending dus op die dag heeft plaatsgevonden. Het beroep werd laattijdig ingesteld en dient te worden afgewezen als onontvankelijk. Beoordeling door het College 1. Artikel 4 Procedurebesluit bepaalt dat de verzoekschriften op straffe van niet-ontvankelijkheid worden ingediend binnen de termijnen vermeld in het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (hierna DABM). Luidens artikel DABM kan degene aan wie de alternatieve bestuurlijke geldboete werd opgelegd binnen een termijn van dertig dagen na de kennisgeving van de bestreden beslissing beroep indienen bij het Milieuhandhavingscollege. Artikel , 2 DABM bepaalt dat de termijn begint te lopen de derde werkdag na de dag waarop de verzending heeft plaatsgevonden. 2. Uit het administratief dossier blijkt dat de kennisgeving van de bestreden beslissing dateert van vrijdag 19 december De beroepstermijn nam bijgevolg een aanvang op woensdag 24 januari De termijn voor de verzoekende partij om tegen deze beslissing beroep in te dienen, verstreek derhalve op donderdag 22 januari De verzoekende partij heeft haar beroep gedateerd op 20 januari 2015 doch pas verstuurd volgens poststempel van de aangetekende brief op 23 januari Het verzoekschrift werd bijgevolg laattijdig ingediend. MHHC - 8

9 OM DEZE REDENEN BESLIST HET MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE 1. Het beroep is onontvankelijk. 2. De behandeling van het beroep heeft geen kosten met zich gebracht, zodat een beslissing over de kosten van het geding zonder voorwerp is. Dit arrest is uitgesproken te Brussel, in openbare terechtzitting op 3 maart 2016, door het Milieuhandhavingscollege eerste kamer, samengesteld uit: Marc VAN ASCH, voorzitter van de vierde kamer met bijstand van Bram CARDOEN, toegevoegd griffier De toegevoegd griffier, De voorzitter van de eerste kamer, Bram CARDOEN Marc VAN ASCH MHHC - 9