Vanaf 18 jaar heeft iedereen kiesrecht. Iedereen mag een politieke partij oprichten, vrijheid van meningsuiting

Transcriptie

1 Samenvatting door Evy 1155 woorden 4 februari keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Maatschappijleer: Parlementaire democratie 1 Wat is politiek? Politiek = de manier waarop een land bestuurd wordt ^ invloed van de bevolking hierop: stemmen, lid worden v/e partij, actiegroep Politici besluiten over zaken en realiseren planen zoals: Openbare orde en veiligheid Buitenlandse betrekkingen Infrastructuur Welvaart, welzijn, onderwijs à in ruil hiervoor betalen de burgers belasting Directe democratie: een staatsvorm waarbij het volk direct zeggenschap heeft Indirecte democratie: een staatsvorm waarbij het volk zelf geen beslissingen heeft of rechtstreeks zeggenschap heeft, maar dit over laat aan de door hun gekozen vertegenwoordigers Fascisten: zeer nationalistisch, anti-democratisch Politieke grondrechten Vanaf 18 jaar heeft iedereen kiesrecht. Iedereen mag een politieke partij oprichten, vrijheid van meningsuiting Pagina 1 van 10

2 Regels voor politieke besluitvorming De leden van de Staten-Generaal worden gekozen door geheime stemming Wetten zijn vastgesteld door de regering en de Staten-Generaal Dictatuur/autocratie Meestal na een revolutie of staatsgreep Macht bij een kleine groep Maar één partij toegelaten Geen grondrechten die het volk beschermen Censuur (geen vrijheid) Verkiezingsfraude 2 Politieke stromingen Ideologie= alle ideeën over de mens en de gewenste inrichting van de samenleving (op gebied van: waarden/normen, sociaaleconomische verhoudingen en machtsverdeling in de samenleving) Progressief Vooruitstrevend Maatschappij willen veranderen Bijv. zonne- en windenergie Conservatief Behoudend Benadrukken wat al is bereikt Reactionair: regels van vroeger terug willen LINKS MIDDEN RECHTS Sociaaldemocratie Gelijke verdeling van inkomen, kennis en macht Christendemocratie (confessionalisme) Gespreide verantwoor-delijkheid (harmonie) Liberalisme Persoonlijke/economische vrijheid (vrije markt) Sturende rol overheid Aanvullende rol overheid Terughoudende rol overheid Bescherming zwakkeren Naastenliefde Eigen verantwoordelijkheid SP, GroenLinks, PvdD, PvdA, Denk D66, ChristenUnie, CDA VVD, SGP, PVV Pagina 2 van 10

3 3 Politieke partijen Politieke partij = een groep mensen met dezelfde ideeën over de manier waarop onze samenleving het beste bestuurd kan worden vijf soorten: Partijen op basis van één ideologie (partijen zoals D66, CDA) One-issuepartijen (één aspect in de samenleving) PvdD Protestpartijen (onvrede met bestaande politiek) Populistische partijen (deels protest, vooral opkomen voor zwijgende massa) Niet-democratische partijen Actiegroep = één doelstelling en actievoeren wanneer nodig Belangenorganisaties = één bepaalde groep waarvan belangen worden behartigd Taken/functies van partijen Integratiefunctie (wensen + eisen -> samenhangend geheel) Informatiefunctie (deze partijen informeren ook buiten verkiezingstijd) Participatiefunctie (stimulatie van partijen om burgers actief te laten deelnemen in de politiek) Selectiefunctie (mensen die in de politiek willen (gemeenteraadslid)) VAN LINKS NAAR RECHTS SP GroenLinks PvdD PvdA D66 ChristenUnie CDA VVD SGP PVV SP Wil vooral armoede bestrijden Huurtoeslag en studiebeurs verhogen Pagina 3 van 10

4 Gratis OV voor <12 en >65 Gratis zorgverzekering voor laagste inkomens Geen verhoging pensioensleeftijd Verhoging minimuminkomens GroenLinks Duurzame energie + milieuvriendelijke samenleving Langer kraamverlof voor vaders VOOR versterking EU De kolencentrales in Nederland moeten dicht Migranten mogen twee paspoorten Koningshuis afschaffen PvdD Dierenmishandeling strenger straffen Einde dierproeven/fokken/handel in dieren Elektrische auto s Immigranten harder aanpakken PvdA Eerlijke verdeling macht, kennis en inkomen Gratis kinderopvang 3 dagen in de week Extra uitkering alleenstaande ouders Betere zorg/pensioen Vangnet voor mindere inkomens D66 (links liberaal) Aandacht voor democratie en onderwijs Meer investeren in onderwijs JA Europa Groene groei Zorg van goede kwaliteit Pagina 4 van 10

5 CU Vrijwilligers/mantelzorgers verdienen ondersteuning Energiebesparing Ruimte voor ondernemerschap boeren Overmatig drankgebruik tegengaan Vloeken/porno tegengaan Betere jeugdzorg CDA Betrouwbaar bestuur belangrijk Verantwoordelijkheid voor elkaar nemen Onderwijs, cultuur, sport Asielzoekers uitzetten mits ze onvoldoende meewerken VVD Rechts-liberaal Individu ontplooien Ambtenaren verminderen Kansarme migranten uitzetten Overheid niet bemoeien met economie Levenslang = levenslang Belastingen verlagen Leenstelsel i.p.v. studiefinanciering Meer snelwegen SGP Bijbelse normen en waarden Coffeeshops sluiten Staatsloterij afschaffen Winkelsluiting op zondag Tegen homohuwelijk Abortus/euthanasie nooit toestaan Pagina 5 van 10

6 PVV Nationalistische en populistische standpunten Meer straffen op gebied van criminaliteit en veiligheid Aangenamere gevangenisstraffen Huidig zorgstelsel behouden Geen coffeeshops vlakbij scholen Niet-Nederlanders die misdrijf plegen -> land uitzetten Immigratiestop voor Islamitische mensen Meer Nederlandse vlaggen 3 geweldsmisdrijven -> levenslange straf 4 Verkiezingen Actief kiesrecht = bij verkiezingen je stem mogen uitbrengen Passief kiesrecht = het recht om je verkiesbaar te mogen stellen Kabinet: alle ministers + staatssecretarissen Regering: koning + ministers Waarop baseer je je keuze? Standpunten Je eigen belangen Strategie (wanneer een partij eerder kans maakt om te regeren) De lijsttrekker heeft charisma Je wilt verandering Zetelverdeling = 10 % van de stemmen = 10 % van de zetels (=evenredige vertegenwoordiging) Pagina 6 van 10

7 5 De regering Kabinetsformatie is direct na de verkiezingen. Poging tot: eens zijn met elkaar -> partijen in meerderheid (samen globaal eens zijn over toekomstig beleid) Kabinetscrisis gebeurt bij een demissionair kabinet (afgetreden kabinet) bv. door oneensheid, de minderheid steunt het kabinet nog maar -> gevolg kan zijn: vervroegde verkiezingen Taken koning Handtekening onder wetten Troonrede Prinsjesdag oplezen Ministers benoemen Overleggen met minister-president Taken regering/ministers Opstellen van wetsvoorstellen Uitvoeren van bestaande wetten Jaarlijkse rijksbegroting opstellen Ministeriele verantwoordelijkheid = ministers zijn verantwoordelijk voor de daden van de regering (koning onschendbaar) 6 Het parlement Poldermodel = veel overleg tussen werkgevers, werknemers en de regering Wetgevende (controlerende) macht parlement (Staten-Generaal=1 e +2 e kamer) Uitvoerende macht regering (koning + ministers) Rechtgevende macht rechters De Eerste Kamer (Senaat) wordt indirect verkozen door Provinciale Staten (getrapte verkiezingen) De Tweede Kamer direct verkozen door Nederlandse kiezers Fractie = groep vertegenwoordigers van een politieke partij in een gekozen orgaan (bv. D66-fractie) -> je hebt er in Pagina 7 van 10

8 de regering maar ook in oppositiepartijen Belangrijkste taken parlement Medewetgeving Controle ministers Wetgevende taken stemrecht bij wetsvoorstellen beide kamers budgetrecht (rijksbegroting goedkeuren) recht van initiatief (wetsvoorstel indienen) recht van amendement (wijziging onderdeel) Controlerende taken vragen stellen recht van interpellatie (verantwoording vragen aan minister) parlementaire enquête (gedetailleerd onderzoek) motie (van afkeuring of wantrouwen) -> het niet uitvoeren ervan 7 Gemeente en provincie Nederland = een gedecentraliseerde eenheidsstaat (besluitvorming bij provincie/gemeente) Taken provincie ruimtelijke ordening en milieu streekplannen Wetten Voorbereiding en uitvoering = (dagelijks Stemmen en controle Voorzitter bestuur) Land Regering Parlement Minister-president Provincie Gedeputeerde Staten Provinciale Staten Commissaris v/d Koningin Gemeente B&W Gemeenteraad Burgemeester Europa Europese Commissie Europese Parlement Provinciaal Bestuur Pagina 8 van 10

9 Gedeputeerde Staten: bereidt plannen voor en voert beleid uit (gekozen door PS) -> commissaris van de koning zit dit voor Provinciale staten: neemt belangrijke besluiten en controleert de Gedeputeerde Staten + kiezen leden Eerste Kamer De commissaris van de koning is voorzitter Provinciale Staten + Gedeputeerde Staten B&W: college van burgemeesters en wethouders (plannen voorbereiden,wetbeleid) Burgemeester = voorzitter B&W + gemeenteraad Belangrijkste besluiten in de gemeente worden genomen door de gemeenteraad: eens in de vier jaar rechtstreeks worden de leden verkozen 8 Politiek in de praktijk Systeemtheorie van vier fasen Invoer: burgers en organisaties brengen eisen naar voren -> politieke agenda Omzetting: politieke partijen kijken naar de belangen van verschillende groepen en maken vervolgens keuzes, er kan nog gedemonstreerd worden -> beleidsvoorbereiding Uitvoer: ambtenaren zorgen voor de uitvoer nadat een wetsvoorstel is aangenomen Terugkoppeling: gevolg van opgeroepen reacties -> effect van maatregelen Burgers komen in contact met de politiek door: Stemmen, lid worden van een partij, verzoek indienen, media benaderen, bezwaarschrift, openlijk overtreden van een wet, politici benaderen etc. Politieke factoren Alle burgers Pressiegroepen Media Ambtenaren Bestuursorganen Pressiegroepen = groepen die proberen invloed uit te oefenen op de politieke besluitvorming (d.m.v. lobbyen -> persoonlijk contact zoeken met politici) Pagina 9 van 10

10 Ambtenaren: houden zich bezig met beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering worden Vierde Macht genoemd, werken namelijk vaak veel langer op een ministerie dan de minister zelf -> meer kennis/ervaring 9 Internationale politiek Soevereiniteit van een land = zelf regels mogen bepalen Doelen van internationale samenwerking zijn: landen afhankelijk van elkaar, efficiënter aanpakken van problemen Europese Commissie = dagelijks bestuur van de Europese Unie -> soort regering (27 eurocommissarissen) Raad van Ministers = (Raad van Europese Unie) -> regeringen van 27 EU-landen Overleg van ministers (Landbouw, Justitie) Europees Parlement = goedkeuren jaarlijkse begroting, toetreding nieuwe lidstaten -> verder weinig macht (736 afgevaardigden met zetels) Hof van Justitie = rechtsprekende macht van de EU, 27 rechters uit lidstaten Europese Centrale Bank = (afkorting: ECB) bepalen uitgeleend geld aan lidstaten met financiële problemen Pagina 10 van 10