Samenvatting Maatschappijleer politiek module 1

Transcriptie

1 Samenvatting Maatschappijleer politiek module 1 Samenvatting door C woorden 18 april ,3 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Module 1 politiek Een goede politicus heeft de volgende kenmerken: Overtuigend Kan tegen kritiek Netjes gekleed Bitch (op de aardige manier) Kan goed luisteren Heeft geen podiumvrees Kan een goed verhaal ophangen met goeie argumenten. Landelijke politiek: Wetgevende macht: Wetgevende en uitvoerende macht 1 e + 2 e kamer Statengeneraal Volksvertegenwoordiging Regering: minister + koning Kabinet: minister + staatsecretarissen. 2 e kamer heeft 150 zetels. 1 e kamer heeft 75 zetels. --- Politiek probleem: grote vraagstukken in de samenleving, die alleen de politiek kan oplossen. Er is een meerderheid van stemmen nodig om beslissingen te kunnen nemen in de gemeenteraad of in de tweede kamer (=75+1). Het komt in Nederland bijna nooit voor dat een politieke partij de absolute meerderheid heeft. Daarom moeten partijen samenwerken dan kan pas na het sluiten van een compromis. Het is een tussenoplossing waarbij de partijen rekening houden met elkaars standpunten. Pagina 1 van 10

2 Politieke besluitvormingen: 1. Het herkennen van problemen en wensen Iedereen kan wensen of problemen onder de aandacht brengen van de politiek, maak woord daarbij de massamedia ingeschakeld. Politici kunnen de wensen of problemen op de politieke agenda (=bepaalde problemen of wensen waarover ze gaan praten staan daarin) zetten. 2. Vergelijken van ideeën en oplossingen Bestuurders (ministers, wethouders) beslissen welke problemen worden aangepakt. Zij bedenken eventueel samen met betrokken ambtenaren oplossingen. Belangengroepen proberen invloed uit te oefenen op de ambtenaren. 3. Beslissen over problemen 4. Bestuurders komen met een voorstel. De 2 e Kamerleden of de gemeenteraadsleden bekijken het van alle kanten. Voordat zij een definitieve beslissing nemen, proberen belangengroepen nog invloed op hen uit te oefenen. Uitvoeren van de besluiten De wetten en maatregelen worden uitgevoerd door de verantwoordelijke minister of wethouder Mensen die opkomen voor de belangen van bepaalde bedrijven en proberen invloed uit te oefenen op de beslissing van politici noem je lobbyisten. Taken van de burgemeester: Verantwoordelijk voor de handhaving van openbare orde. Hoofd lokale brandweer en politie Voorzitter van de gemeente raad Voorzitter van college van B&W Taken van college van B&W Ieder een eigen portefeuille: onderwijs, sport Komen met wetvoorstellen Zorgen voor uitvoering van wetvoorstellen ---- Wetgevende macht Wetgevende en uitvoerende macht Landelijk Parlement, statengeneraal en 1 e +2 e kamer Regering = ministers + koning Kabinet: ministers + staatsecretarissen. Provincie Provinciale staten Gedeputeerde staten gemeente Gemeenteraad (fractie) College van B&W Gemeente bestuur: Gemeenteraad: volksvertegenwoordiging gemeente. Wetgevende macht: keurt wetten goed of af. Dagelijks bestuur: uitvoerende macht. Pagina 2 van 10

3 College van B&W = burgemeester en wethouders. Burgemeester word benoemd door de koning Wethouders worden gekozen door de gemeenteraad. Wie heeft er in Nederland de grootste macht? Het parlement: 1 e en 2 e kamer + statengeneraal Wie maakt er wetten in Nederland? In de meeste gevallen de ministers Een 2 e kamerlid kan ook een wetvoorstel doen. Wie beslist of de wetten doorgaan? De 2 e kamer De 1 e kamer Wie moet ervoor zorgen dat de wetten uitgevoerd worden? De minister Wie controleert of wetten worden uitgevoerd? De 1 e + 2 e kamer Wie is de voorzitter van de provinciale zaken? Commissaris van de koning Nederland en Europa Parlementaire democratie wil zeggen dat het parlement de wetgevende macht is en beslist over wetten en controleert de regering. Dat staat in de grondwet. Pagina 3 van 10

4 Ons land is een constitutionele monarchie = een koninkrijk dat op de grondwet berust. Onze koning heeft weinig macht, het is meer het symbool en ze moet handtekeningen zetten onder wetten en leest op prinsjes dag de troonrede voor. Algemene politieke beschouwing= elke partij geeft commentaar op de miljoenennota en begroting van prinsjesdag. Ministeriële verantwoordelijkheid: de ministers zijn verantwoording schuldig aan het parlement en niet aan de koning. Nadelen van de EU: De EU legt Nederland te veel wetten op Er zijn te veel goedkope arbeidskrachten naar Nederland gekomen. -- Europees parlement (EP) Europese commissie Raad van de Europese Unie Europese raad Lijkt op 2 e kamer Regering Commissie met de ministers van de lidmaten Recht van amendement -recht van initiatief = Taken/ (wetten wijzigen en wetten maken Recht van budget en recht van Toezicht houden op rechtengoedkeuren) Dagelijks bestuur: amendement alles wat er gebeurd. -budgetrecht wetten uitvoeren Hoe kun je invloed uitoefenen op de politiek? Een politieke partij oprichten en of bellen naar een politici Een actie groep/pressie groep oprichten. Ingezonden brief naar de krant Verzoek voor referendum Een petitie aanbieden. Actiegroep = groep die even protesteert tegen 1 onderwerp Pressiegroep = groep die ergens tegen protesteert. Referendum = stemming waar de burgers alleen ja en nee mogen stemmen. Pagina 4 van 10

5 Petitie : handtekeningen actie. Belangengroepen: voeren geen staking maar gaan met ministers praten. Een pressiegroep heeft meer invloed als: Er een grote achterban is Er veel kennis beschikbaar is Er genoeg geld is om actie te voeren De leidinggevende personen gezag en uitstraling hebben. Er is toegang tot de media Er is toegang tot belangrijke politici en invloedrijke personen (lobbyen) Er is toegang tot adviesgroepen die de regering adviseren. Hoofdstuk 2 politieke stromingen. Linkse partijen : Gl ( GroenLinks) SP (Socialistische Partij) PVDA (Partij Van De Arbeid) PVDD ( Partij van De dieren) D 66 (democraten 66) Rechtse partijen: VVD ( vereniging van vrijheid en democraten) PVV (partij van de vrijheid) Groep klaveren Christelijke/confessionele partijen: ChristenUnie (meest links) CDA (Christen Democraten Appél) SGP (staatkundig gereformeerde partij) 3 politieke stromingen: Liberalisme (vaak rechts) Sociaal democraten (vaak links) Christendemocratie (Christelijke/confessionele partijen) Ecologische partijen (natuur) Conservatief of progressief? Conservatief: alles bij het oude willen houden Aandacht voor traditionele waarden Strenge straffen Vaak rechtse partijen Pagina 5 van 10

6 Progressief: vooruitstrevend (streven naar veranderingen) Veranderingen in de politiek: (referendum voor burgemeester/aanschaf 1 e kamer) Vaak linkse partijen Pas op! Dit is niet altijd het geval. VVD is normaal rechts maar over abortus en euthanasie is hij progressief. Sociaal democraten (links) Niet Christelijk: SP, GL, PVDD, 50+, PVDA, D 66 Wel Christelijk: CU, (CDA) Liberalen (rechts) Niet Christelijk: VVD, PVV, KLAVEREN Wel Christelijk: SGP (CDA) Ideeën liberalen Ondernemer is eigenbaas (weinig overheidsbemoeiing) Vrije markt economie Individuele vrijheid Overheid heeft dus belangrijke taken: openbare orde en veiligheid (meer blauw op straat) Infrastructuur (meer wegen) *vaak conservatief maar let op! (partijen: PVV, VVD) Ideeën sociaaldemocraten: Sociaal economische gelijkheid Overheid moet zwakkeren in de samenleving beschermen en hun positie verbeteren. Solidariteit en rechtvaardigheid. Overheid moet zorgen voor: verzorging staat; recht op werk en inkomen en zorg. *vaak progressief. (partijen: SP, GL, PVDA, D 66 en PVDD) Andere soorten partijen: One-issue partij: partij die zich duidelijk richt op 1 programmapunt Bijvoorbeeld: pvdd à dierenleed, 50+ à ouderen, pensioen Protestpartijen: partijen die ontstaan uit onvrede over een bestaande politiek Pagina 6 van 10

7 Bijvoorbeeld: pvv à islam en vluchtelingen. Extreem rechtse partijen: Niet democratisch Fascisme, nationaalsocialisme à partijen van Hitler/Mussolini = NSB, nsdap, neonazi Staan achter ideeën Hitler Ontkennen holocaust Eigen volk eerst (Germaanse) Tegen homo s, buitenlanders, asielzoekers, joden en vluchtelingen. Gebruik van geweld toestaan Extreem linkse partijen zijn krakers! Hoofdstuk 3 democratie versus dictatuur Nederland is een rechtstaat. Kenmerken: Het is eens staat met een grondwet Burgers hebben grondrechten Er is een scheiding van machten (trias politica) Grondwet en grondrechten: Nederland kreeg in 1848 een grondwet (Thorbecke) In de grondwet staan de individuele en politieke grondrechten. Politieke en individuele grondrechten: Kiesrecht Vrijheid van meningsuiting Godsdienst vrijheid Recht om te leven Recht op een eerlijk proces Sociale grondwetten kwamen in 1983 = de overheid moet ook zorgen voor sociale zekerheid. Sociale grondrechten: Recht op onderdak Recht op werk Recht op een uitkering Recht op inkomen Recht op gezondheidszorg Pagina 7 van 10

8 Recht op vrije tijd 3 e kenmerk van een rechtstaat: scheiding van machten Waarom? Door deze splitsing voorkwamen we machtsmisbruik. Wetgevende macht Uitvoerende macht Rechtsprekende macht 1 e en 2 e kamer + regering = wetten maken en beslissen over wetvoorstellen Regering/kabinet= ministers en ambtenaren zorgen dat deze wetten worden uitgevoerd. Rechtbank en het OM (=openbaar ministerie) oordelen of er gehandeld is volgens de wet. Wat gebeurd er bij de verkiezing Actief kiesrecht: je mag zelf kiezen Passief kiesrecht: je mag zelf gekozen worden. Eens in de 4 jaar zijn er vrije en geheime verkiezingen. Vrij: je mag zelf weten op welke partij je stemt Geheim: niemand hoeft te weten op welke partij je stemt Waarvoor stem je? Tweede kamer à eens in de 4 jaar Provinciale staten à eens in de 4 jaar Gemeenteraad à eens in de 4 jaar Europees parlement à eens in de 5 jaar En in de 1 e kamer dan? De 1 e kamer word gekozen door de provinciale staten = indirecte verkiezingen. Coalitiepartijen: partijen die in de regering zitten: PVDA, VVD Oppositiepartijen: partijen die niet in de regering zitten: CDA, CU, SGP, D 66, GL, SP, PVDA, 50+ en PVV. Kabinetsformatie Pagina 8 van 10

9 Informateur: aangesteld door 2 e kamer à word meestal president. Formateur : zoekt naar coalitie meestal Reageer akkoord à plan hoe de regering de komende 4 jaar wil regeren Taken van 1 e en 2 e kamer 1 e kamer 75 zetels 2 e kamer 150 zetels Wetgevend: mag niet Controlerend: of wetten goed worden uitgevoerd. 1. Schriftelijke vraag aan de minister 2. X heeft ie niet 3. X heeft die niet 4. Parlementaire enquête: vragen naar een groot onderzoek. Wetgevend: Stemmen voor een wet Zelf een wet maken à recht van initiatief Een wet aanpassen à recht van amendement (wijziging) Controlerend: of wetten goed worden uitgevoerd. 1. schriftelijke vraag aan minister. 2. Recht van interpellatie, minister wordt ter verantwoording geroepen in 2 e kamer 3. Motie indienen: zeggen dat de minister moet aftreden 4. Parlementaire enquête: vragen naar een groot onderzoek Hoe komen wetten tot stand? Wensen en ideeën vanuit de samenleving à erkennen van politiekprobleem (het komt op de politieke agenda) Minister/2 e kamerlid doen een wetvoorstel (advies Raad van State) 2 e kamer kan wetvoorstel: Afkeuren Goedkeuren Aanpassen (wet van amendement) 1 e kamer kan wetvoorstel Afkeuren Goedkeuren Controleert of wet niet in strijd is met de grondwet Koning + minister ondertekenen wetvoorstel: wet Minister voert de wetten uit Parlement controleert of de wetten goed worden uitgevoerd Democratie Politici worden gekozen Politie moet zich aan de wet houden Grondrechten voor burgers Rechter onafhankelijk Macht bij meerdere mensen Persvrijheid Dictatuur Politici aan de macht door staatsgreep Politie overtreedt de wet straffeloos Burgers geen grondrechten maar plichten Rechter handelt naar de dictatuur Macht bij 1 persoon Censuur à geen toegang tot de pers. Pagina 9 van 10

10 Gedoogbeleid = Strafbare feiten door de vingers zien Handel en telen van softdrugs verbieden maar verkoop toestaan. Stel je wilt de verkoop van softdrugs in NL verbieden. Je wilt iedereen om een persoonlijke mening vragen hoe doe je dat? Via een referendum: - directe volksinvloed - stemmen over een politiek probleem Voordelen: Je hebt als burger direct invloed op de politiek Burgers krijgen meer belangstelling voor de politiek Groter draagvlak voor politiek besluit Nadelen: Het parlement heeft minder te zeggen Het kost veel tijd (tijdverlies) Veel problemen zijn te ingewikkeld Pagina 10 van 10