Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO
|
|
- Suzanna van den Brink
- 1 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO Mensbeelden, ideologieën, politieke partijen Politieke partijen Welke politieke partijen zijn er eigenlijk in Nederland en wat willen ze? Om antwoord op deze vraag te kunnen geven, moet je eerst weten wat een politieke partij is. Een politieke partij bestaat uit een groep mensen met ongeveer dezelfde ideeën over de ideale samenleving. Om de standpunten van politieke partijen beter te begrijpen kan je ze op twee manieren indelen: 1) Zijn de standpunten van de politieke partij links of rechts (of er tussenin)? 2) Zijn de standpunten van de politieke partij progressief of conservatief (of er tussenin)? Links/rechts De begrippen links en rechts gebruiken we om te kunnen duiden op welk mensbeeld een politieke partij zich baseert. Een mensbeeld is een voorstelling van wat het betekent mens te zijn. Er bestaan grofweg twee uitersten waarin je mensbeelden kunt indelen: optimistische mensbeelden en pessimistische mensbeelden ook wel linkse en rechts mensbeelden genoemd (zie hiervoor ook de uitgedeelde kopieën met theorie en opdrachten). Daar kan je lezen dat een visie op de samenleving een mensbeeld is, oftewel op welke wijze wordt er naar mensen gekeken. Twee belangrijke vragen spelen hierbij een rol: a) hoe gelijk zijn de talenten van mensen verdeeld? b) hoe goed en sociaal zijn mensen van nature? Jouw antwoord op deze vragen wordt bepaald door waar je vandaan komt (je opvoeding, je vrienden, je school, de plaats waar je bent opgegroeid). Als we kijken naar de meest uiterste antwoorden zijn dat: a) talenten van mensen zijn gelijk of juist ongelijk verdeeld. b) mensen zijn van nature goede en sociale wezens of juist van nature gericht op eigenbelang. Met deze antwoorden kunnen we twee verschillende mensbeelden construeren; een links en een rechts mensbeeld ofwel een optimistisch en een pessimistisch mensbeeld. Bij deze mensbeelden passen ook verschillende waarden. Links: talenten tussen mensen zijn gelijk verdeel (maar het zijn niet dezelfde talenten). Hierbij hoort de waarde gelijkheid. Mensen zijn goed en sociaal van nature. Om dit tot uiting te laten komen is de waarde ethische vrijheid belangrijk. 1
2 Rechts: talenten tussen mensen zijn ongelijk verdeeld en moeten dus ook niet gelijk behandeld worden, hierbij hoort de waarde ongelijkheid. Mensen jagen hun eigenbelang na, om dit te doen is economische vrijheid nodig. Als we hier ook de grootte van de overheid aan toevoegen krijgen we het volgende schema: Optimistische (linkse) mensbeelden De mens is van nature een sociaal we- zen en is collectivistisch (stelt de gemeenschap boven het individu) Mensen zijn gelijkwaardig en hebben van nature allemaal talenten, daarom moet iedereen dezelfde kansen krijgen. Een actieve overheid moet daarom de zwakkeren in een samenleving beschermen. Pessimistische (rechtse) mensbeelden De mens handelt vanuit eigenbelang en is individualistisch (stelt het individu boven de gemeenschap) Talent is ongelijk verdeeld. De ene persoon is nu eenmaal geboren met meer talent dan een ander en dat ver- schil mag er zijn. Een passieve (terughoudende) overheid is nodig voor optimale vrijheid van mensen. Mensen moeten zelf verantwoordelijkheid nemen. Linkse partijen hebben leden die een overwegend optimistisch mensbeeld hebben, rechtse partijen baseren zich vooral op pessimistische mensbeelden. Bijna iedere partij zal bij het ene beleidsonderwerp (voorbeelden van beleidsonderwerpen zijn: onderwijs, gezondheidszorg of economie) een links standpunt hebben, maar bij een ander onderwerp misschien een standpunt dat wat meer rechts te noemen is. Wees dus voorzichtig met het plakken van deze etiketten op een partij. Alleen extreem linkse of extreem rechtse partijen baseren zich uitsluitend op een van beide mensbeelden. Voorbeelden van linkse partijen (dus: partijen met standpunten die voornamelijk van linkse mensbeelden uitgaan) zijn de Partij van de Arbeid (PvdA), GroenLinks (GL), Socialistische Partij (SP) en Partij voor de Dieren (PvdD). De Partij voor de Vrijheid (PVV) en de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) zijn rechtse partijen. Democraten 66 (D66) en Christen Democratisch Appel (CDA) behoren tot het politieke midden. Progressief/conservatief Progressief betekent vooruitstrevend, veranderingsgezind en gericht op de toekomst. Progressieve politici benadrukken de gebreken in de samenleving en pleiten voor veranderingen. Conservatief betekent behoudend en is gericht op heden en verleden. Conservatieve politici benadrukken wat we al hebben bereikt en willen dat zo houden zoals het is en niet te veel veranderen. Veel politieke partijen hebben zowel progressieve als conservatieve standpunten. De SP wil bijvoorbeeld een inkomensafhankelijke kinderbijslag (progressief), maar wil de pensioenleeftijd niet verhogen (conservatief). Functies van politieke partijen Politieke partijen hebben een aantal belangrijke functies in een parlementaire democratie. Naast het selecteren van kandidaten voor de Eerste en Tweede Kamer, de provincie, het 2
3 Europees Parlement en de gemeenten leveren politieke partijen ook kandidaten voor burgemeestersposten, commissarissen voor de Koning (provinciaal) en andere belangrijke functies bij de ministeries. Ze zijn dus een belangrijk selectie instrument! Daarnaast hebben partijen de belangrijke taak om de wensen van hun achterban (de mensen die op ze stemmen) te laten horen en terug te laten komen in hun partijprogramma s. En als laatste bieden zij burgers de mogelijkheid om te participeren in de democratie, immers als burgers lid worden van een partij kunnen zij meedoen in het proces. Oefenen met de stof: 1. Surf naar alle websites van politieke partijen (bijv. Pvda.nl, vvd.nl etc). Lees globaal de standpunten van de partijen door. Beantwoord onderstaande vragen: a) Welke waarden van de politieke partijen kun je ontdekken? Schrijf voor iedere partij drie waarden op. b) Bedenk na het lezen van de standpunten voor iedere partij of je het een linkse, midden of rechtse partij vindt, of wisselt dit per standpunt? Leg steeds je antwoord uit! c) Stel je voor dat jij zou mogen stemmen. Misschien stem je op een partij waarvan de waarden overeenkomen met die van jijzelf. Misschien vind je het belangrijk dat een partij jouw belangen vertegenwoordigt. Misschien laat je je beïnvloeden door de keuze van je ouders of andere mensen in je omgeving. Misschien pak je het op een heel andere manier aan. Schrijf op hoe jij te werk zou gaan als je zou mogen stemmen. 3
4 Na de verkiezingen Inleiding In principe zijn er iedere vier jaar verkiezingen voor de Tweede Kamer. Je weet inmiddels dat je op een lid van een politieke partij stemt. In deze les leer je wat er na de verkiezingen gebeurt. Ook maak je kennis met de actoren die betrokken zijn bij het nemen van besluiten voor de Nederlandse samenleving. Na de verkiezingen Het Nederlandse kiesstelsel is gebaseerd op evenredige vertegenwoordiging. Dat betekent dat alle uitgebrachte stemmen worden verdeeld over het beschikbare aantal zetels (in Nederland zijn dat er 150 in de Tweede Kamer). Voorbeeld: een partij die 3% van de stemmen haalt, krijgt ook 3% van de zetels in de Tweede Kamer. Bij de berekening wordt uitgegaan van de kiesdeler: de hoeveelheid stemmen die een partij nodig heeft voor 1 zetel in de Tweede Kamer. De kiesdeler bereken je door het aantal uitgebrachte stemmen te delen door 150 (het totaal aantal zetels). Als de kiesdeler bekend is, kan worden berekend hoeveel zetels iedere partij heeft gewonnen. Dan begint de formatie van een nieuw kabinet: een informateur onderzoekt welke partijen willen gaan samenwerken om een kabinet te vormen dat kan rekenen op steun van de meerderheid in de Tweede Kamer. Dat is nodig, omdat de plannen van een kabinet alleen door kunnen gaan als meer dan de helft van de Tweede Kamerleden ermee akkoord gaan. De partijen die gaan samenwerken in het kabinet moeten dus samen 75 of meer zetels hebben in de Tweede Kamer. Die samenwerking tussen regeringspartijen noem je een coalitie. Als er een coalitie is gevormd, moeten deze partijen met elkaar onderhandelen over de plannen voor de komende regeerperiode van vier jaar. De afspraken die zij maken leggen zij vast in een regeerakkoord. Prinsjesdag Dit regeerakkoord wordt ieder jaar bijgesteld en aangevuld in de troonrede. De koning(in) leest de troonrede voor aan het begin van het parlementaire jaar in de Ridderzaal. Dit gebeurt op Prinsjesdag, de derde dinsdag in september. Op dezelfde dag biedt de minister van Financiën de miljoenennota aan de Tweede Kamer aan. Hierin staat hoeveel geld er voor de plannen beschikbaar is het komende jaar. Ministers & staatssecretarissen Terug naar het regeerakkoord. Als dit akkoord is bereikt kan ons landsbestuur aan de slag. Maar wat doen regering, kabinet en parlement eigenlijk? De begrippen regering en kabinet worden vaak door elkaar gebruikt. Toch betekenen ze niet hetzelfde. Het kabinet bestaat uit alle ministers en staatssecretarissen. De regering wordt gevormd door de koning(in) en de ministers. De koning(in) zit dus niet in het kabinet en de staatssecretarissen zitten niet in de regering. De regering is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van ons land. Iedere minister heeft een bepaald onderwerp (beleidsterrein) onder zijn beheer, bijvoorbeeld onderwijs of gezondheidszorg. Soms is een beleidsterrein zo groot dat er een soort hulpminister moet worden aangesteld voor een onderdeel van het takenpakket van een minister. Zo n hulpminister noem je een staatssecretaris. De voorzitter van alle ministers is de minister- president. Een ander woord voor minister- president is premier. Ministers en staatssecretarissen maken dus keuzes op een bepaald beleidsterrein. Zij 4
5 moeten die keuzes en hun nieuwe wetsvoorstellen verantwoorden tegenover het volk (lees: de vertegenwoordigers die namens het volk keuzes maken in de Tweede Kamer). Het parlement Het parlement bestaat uit de Tweede en Eerste Kamer. Samen heten zij de Staten- Generaal. De Tweede Kamer is belangrijker dan de Eerste Kamer, omdat de leden van de Tweede Kamer rechtstreeks worden gekozen door het volk en meer bevoegdheden hebben dan de leden van de Eerste Kamer. De Tweede Kamer De 150 leden van de Tweede Kamer hebben twee belangrijke taken: 1: Samen met de regering wetten maken en die goedkeuren (wetgevende taak). Om deze taak van medewetgever goed te kunnen uitvoeren hebben Tweede Kamerleden een aantal rechten: - Stemrecht: Het recht om wetsvoorstellen van het kabinet of andere Tweede Kamerleden aan te nemen of te verwerpen/af te keuren (dit gebeurt door te stemmen). - Recht van amendement: Het recht om wetsvoorstellen te wijzigen. Deze wijzigingen noem je amendementen. - Recht van initiatief: Het recht om als Tweede Kamerlid een wetsvoorstel in te dienen. De leden van het kabinet (ministers en staatssecretarissen) doen in praktijk de meeste wetsvoorstellen. - Budgetrecht: Het recht om de rijksbegroting goed te keuren, af te keuren of er wijzigingen in aan te brengen. 2: De regering controleren (controlerende taak). Om het beleid van de regering te kunnen controleren hebben Tweede Kamerleden de volgende rechten: - Recht van motie: Het recht om als Tweede Kamerlid een minister of staatssecretaris op te roepen om bepaalde maatregelen te nemen. - Vragenrecht: Het recht om als Tweede Kamerlid vragen te stellen aan het kabinet en de regering. - Recht van interpellatie: Het recht om als Tweede Kamerlid een spoeddebat aan te vragen over een onderwerp waarover zij zich ernstige zorgen maken. - Recht van enquête: Het recht om als Tweede Kamerlid een onderzoek in te stellen naar de rol van de regering. De Eerste Kamer Een ander woord voor Eerste Kamer is de Senaat. De Eerste Kamer telt 75 leden. Zij worden niet rechtsreeks gekozen door het volk, maar door de leden van de Provinciale Staten. De taak van de Eerste Kamer is veel beperkter dan die van de Tweede Kamer. De Eerste Kamer heeft geen recht van initiatief en amendement en mag wetsvoorstellen alle goed- of afkeuren. Zij toetsen de voorgestelde wetten aan de grondwet. Het staatshoofd De positie van staatshoofd wordt in ons land sinds 1814 erfelijk vervuld door de opvolgers van koning Willem I, Prins van Oranje- Nassau. Naast ceremoniële taken ( lintjes knippen ) heeft de koning(in) ook politieke taken, zoals: 5
6 - ondertekenen van alle wetten - voorlezen van de troonrede op Prinsjesdag - benoemen van ministers - overleg met de minister- president over het kabinetsbeleid Huiswerk 2) In de inleiding van deze les staat: In principe vinden ieder vier jaar verkiezingen voor de Tweede Kamer plaats. Waarom staat hier In principe? 3) Welke ministers hebben we op dit moment? Voor welk beleidsterrein zijn zij verantwoordelijk? 4) Beantwoord onderstaande vragen met behulp van de website: a. Wanneer mag je stemmen in Nederland? (Wanneer heb je kiesrecht? b. Wat is het verschil tussen actief en passief kiesrecht? 5) Maak het Links/Rechts- schema zoals uitgelegd in de les en plaats daarop de politieke partijen (uit les 4) van links naar rechts. LET OP!! De bovenstaande antwoorden op deze vragen zijn ook onderdeel van de stof die je moet leren voor je SE. 6
Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015
Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Dilemma s Inleiding Tijdens de vorige les heb je geleerd dat het woord democratie een samentrekking is van de woorden demos (volk) en kratein
Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal
Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over
Bestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid
Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 4 Het landsbestuur (regering en parlement) Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier
Derde Kamer Handboek Politiek 1
Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen
Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal
Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen met je
Polderen voor beginners
Jongerenkamer Polderen voor beginners Voorwoord De Tweede Kamer is het hart van de Nederlandse democratie. De 150 gekozen Kamerleden gaan met elkaar en de regering in debat over de toekomst van Nederland.
Derde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal
erde Kamer Derde Kamer Kamer e Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand
Maatschappijleer par. 1!
Maatschappijleer par. 1 Iets is een maatschappelijk probleem als: 1. Het groepen mensen aangaat 2. Het samenhangt met of het is gevolg is van maatschappelijke verandering 3. Er verschillende meningen zijn
Stemmen Europese verkiezingen 2014
Stemmen Europese verkiezingen 2014 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten,
Handboek Politiek deel 2
Handboek Politiek deel 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren
e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal
erde Kamer Derde Kamer e Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben
Ofwel: parlementaire democratie omdat parlement belangrijkste beslissingen neemt.
Hoofdstuk 1 Politiek : manier waarop land geregeerd word. Algemeen belang : Openbare orde en veiligheid Buitenlandse betrekkingen Infrastructuur Welvaart Welzijn Onderwijs Een democratie is een staatsvorm
Tweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8
Tweede Kamerverkiezingen groep 7 en 8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De Tweede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet 10 9. De oppositie
Derde Kamer Handboek Politiek 2
Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen
MEERKEUZEVRAGEN 1. KEUZES MAKEN
MEERKEUZEVRAGEN 1. KEUZES MAKEN 1. Iemand die in de Tweede Kamer zit is een politicus, omdat hij: A. lid is van een politieke partij. B. beslissingen en keuzes moet maken voor het hele land. C. in dienst
VERKIEZINGSUITSLAG 2017
VERKIEZINGSUITSLAG 2017 MAART 2017 AAN DE SLAG MET #1 DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen krijgen twee werkbladen. Ze verdiepen zich eerst in de zetelverdeling voor de verkiezingen. Daarna bekijken ze
Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie
Opgave 2 Tweede Kamerverkiezingen 2006 en kabinetsformatie tekst 5 5 Het tweede kabinet-balkenende (CDA, VVD, D66) trad aan op 27 mei 2003. Op 30 juni 2006 bood minister-president Balkenende het ontslag
Herziene versie 2012 MET WERKBLAD EN PUZZEL. groepen 6-8
Herziene versie 2012 M WRKBLAD N PUZZL groepen 6-8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De weede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet
Deze partijen doen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in Naam van de partij. Vrijheid en Democratie VVD. Arbeid P.v.d.A.
Deze partijen doen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2017 Nummer op stembiljet Logo van de partij Naam van de partij 1 Volkspartij voor Vrijheid en Democratie VVD 2 Partij van de Arbeid P.v.d.A.
Verklarende woordenlijst
Bijlage 4 Verklarende woordenlijst Ambtenaar persoon die een baan heeft bij de overheid Amendement de Tweede Kamer wil iets aan een voorstel voor een wet veranderen B en W de burgemeester en de wethouders
3.1 Het Nederlandse kiesstelsel Politici hebben het mandaat van de kiezers om maatschappelijke kwesties te regelen Het kiesrecht is uitgebreid van:
Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 3 Verkiezingen en kiesstelsels 3.1 Het Nederlandse kiesstelsel Politici hebben het mandaat
Belangen: Macht van de Eerste Kamer
Belangen: Macht van de Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm: Aan de hand van een werkblad ontdekken leerlingen dat de plannen van het kabinet waarschijnlijk wel door de Tweede Kamer komen, maar niet
Vrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011
Vrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011 Bij de landelijke verkiezingen in juni 2010 zijn er 61 vrouwen in het parlement gekozen, zes meer dan bij de verkiezingen van 2003 en van 2006.
Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen
Ruimte voor beeld 21,6 x 8,7 cm Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Plan EU Eerste VN Dag voor het Meisje: 11 oktober ONE G7 Summit München juni
Parlementaire democratie!
Parlementaire democratie 1 wat is politiek? Politiek = de manier waarop een land bestuurd word. terreinen waarover voortdurend word besloten: - openbare orde en veiligheid (blauw op straat) - buitenlandse
1Nederland als democratie
Thema 1Nederland als democratie en rechtsstaat 1.1 Inleiding Nederland is een democratie. Wij kiezen bepaalde mensen - de volksvertegenwoordigers - die namens ons regeren. Zij nemen besluiten en besturen
Tweede Kamerverkiezingen
Herziene versie 2017 Tweede Kamerverkiezingen groepen 6-8 inhoud 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De Tweede Kamer 8 5. Kiezen 9 6. De uitslag 10 7. De meerderheid 11 8. Ministers
Wie bestuurt het land?
Wie bestuurt het land? Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een
Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding
Kamer Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Derde Kame Derde Kam Wie is de baas van Nederland? Hoe werken de verkiezingen? Wat is een Grondwet? En waarom is Prinsjesdag zo belangrijk? In het lespakket
Tweede Kamer aan het werk
Tweede Kamer aan het werk Inhoudsopgave De Nederlandse democratie 4 De Tweede Kamer vergadert 6 Taken en rechten 8 Van wetsvoorstel tot wet 10 Verkiezingen 12 Kabinetsformatie 14 Prinsjesdag 16 Rijksbegroting
LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8
LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015
Jubileumonderzoek Maurice de Hond
Ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van Maurice de Hond als opiniepeiler zijn er 100 vragen gesteld, die zijn ingebracht door leden van Peil.nl. Hier staat een selectie van deze vragen. Op http://bit.ly/40jrpeiler
Docentenhandleiding. Derde Kamer - digitale les Verkiezingen, en dan?
Docentenhandleiding Derde Kamer - digitale les Verkiezingen, en dan? Lespakket Verkiezingen, en dan? Wat gebeurt er na de verkiezingen? Hoe wordt de regering gevormd? Wat is het verschil tussen oppositie
DE VERKIEZINGSUITSLAG
DE VERKIEZINGSUITSLAG MAART 2017 - POLITIEK IN PRAKTIJK DOCENTENHANDLEIDING DE WERKVORM IN HET KORT Leerlingen leren door het invullen van de werkbladen dat politieke partijen met elkaar moeten samenwerken
Wie bestuurt het land?
Wie bestuurt het land? 2 Nederland is een democratie. Een belangrijk kenmerk van een democratie is een parlement. In zo n parlement zitten mensen die door de bevolking zijn gekozen. Zij zitten namens een
Puzzel: De stem van de Statenleden
Puzzel: De stem van de Statenleden Korte omschrijving werkvorm De verkiezingen voor de Provinciale Staten zijn geweest, de uitslag is bekend en de volgende verkiezingen staan alweer voor de deur: die van
Lestips & werkvormen over de Amerikaanse
Verkiezingen in de VS, verkiezingen in Nederland OMSCHRIJVING De Verenigde Staten en Nederland zijn beide een democratie; toch zijn er grote verschillen tussen deze twee landen. In deze werkvorm gaan leerlingen
24 mei Onderzoek: Formatie: D66 wil niet met CU
24 mei 2017 Onderzoek: Formatie: D66 wil niet met CU Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
VERKIEZINGSKRANT 15 MAART 2017 TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN STEM OOK!
VERKIEZINGSKRANT 15 MAART 2017 TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN STEM OOK! Wil jij weten welke politieke partij bij jou past? Doe de test op www.stemwijzer.nl. Op woensdag 15 maart zijn er Tweede Kamerverkiezingen.
Puzzel: welke regering krijgen we?
Puzzel: welke regering krijgen we? Korte omschrijving werkvorm Leerlingen leren door het invullen van de werkbladen welke politieke partijen met elkaar kunnen samenwerken op basis van de verkiezingsuitslag
Sociale en politieke aspecten van een verdeelde wereld
Sociale politieke aspect van e verdeelde wereld Deze colleges: Inhoud (zie hiernaast) Acct: overige Icon Ctrale vrag: 1. Wat is het Nederlandse beleid welke zijn daarbij betrokk? (politiek-juridisch sociaal-economisch)
2.1 Omcirkel het juiste antwoord.
2.1 Vraag 1 Het Parlement in Nederland bestaat uit... A. Eerste en Tweede Kamer B. Tweede Kamer en Provinciale Staten C. Provinciale staten en Gemeenteraad D. Tweede Kamer en Gemeenteraad Vraag 2 Waarom
Examen VMBO-GL en TL 2006
Examen VMBO-GL en TL 2006 tijdvak 1 woensdag 31 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE GL EN TL Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 37 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Prinsjesdag. De gouden koets, de Koning, de troon, dames met soms de (té) gekste hoeden, het koffertje!
Prinsjesdag De gouden koets, de Koning, de troon, dames met soms de (té) gekste hoeden, het koffertje! De dag waarop dit alles in het teken staat is Prinsjesdag. Ieder jaar wordt dat gevierd op de derde
Monarchie? vmbo. Korte omschrijving werkvorm Leerlingen maken zelf een nieuwe grondwet en debatteren over deze nieuwe grondwet.
Monarchie? vmbo Korte omschrijving werkvorm Leerlingen maken zelf een nieuwe grondwet en debatteren over deze nieuwe grondwet. Leerdoel De leerlingen leren de kenmerken van een staatsbestel met een erfelijk
(ook een goed startpunt: http://havovwo.kennisnet.nl/verkiezingen)
Politiek & Verkiezingen in Nederland Voor hulp bij deze opdrachten: je boek, aant. en http://www.schooltv.nl/eigenwijzer aldaar kies je voor de rubriek De Tweede Kamerverkiezingen (afb. site) (ook een
DE WERKVORM IN HET KORT
PRINSJESDAGBINGO SEPTEMBER 2015 AAN DE SLAG MET #6 DE WERKVORM IN HET KORT Een combinatie van een ouderwetse bingo en een kennisquiz. Leerlingen moeten de antwoorden aankruisen. Jij stelt een vraag, zij
Proeftoets E2 havo
Proeftoets E2 havo 5 2016 1. Een verdachte kan te maken krijgen met een aantal personen en instanties. Wat is de juiste volgorde? A. 1. de politie 2. de rechter 3. de officier van justitie. B. 1. de officier
Hoofdzaken staatsinrichting
Hoofdzaken staatsinrichting 1 staatsinrichtinghoofdpunten.doc 2 1 WAT IS POLITIEK? Politiek is alles wat met het besturen van een stad, land, gebied te maken heeft. In de politiek zijn verschillende groepen
Stemmen Provinciale Staten en waterschapsverkiezingen 2015
Stemmen Provinciale Staten en waterschapsverkiezingen 2015 2 Voorwoord In dit boek staat informatie over de Provinciale Staten en waterschapsverkiezingen. Die zijn op 18 maart 2015. Het boek gaat over
Prinsjesdag. Kerntaak 3- Maatschappelijke betrokkenheid Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding.
Prinsjesdag Kerntaak 3- Maatschappelijke betrokkenheid Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding. Waarom deze leerwerkprestatie? Prinsjesdag: de dag van de Troonrede
200 JAAR STATEN-GENERAAL
200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte
Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?
Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen
Doe mee en test je kennis. Stuur je antwoorden naar mij en ik informeer je over de scoren.
Quiz over politiek, Europa en staatsrechtelijke spelregels Toelichting In de periode 2008-2010 werkte ik als staatsrechtjurist binnen het projectteam versterking Grondwet bij het Miniserie van BZK. Dit
GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB
Examen VMBO-KB 2006 tijdvak 1 woensdag 31 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 35 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 51 punten
Eerste Kamer der Staten-Generaal
www.derdekamer.nl ls je contact wilt opnemen met de erste amer kun je gebruikmaken van onderstaande mogelijkheden. erste amer der taten-eneraal Binnenhof 22 Postbus 20017 2500 en Haag telefoon 070 312
Onderzoek. Diversiteit in de Tweede Kamer 2012
Onderzoek Diversiteit in de Tweede Kamer 2012 Nederland heeft een stelsel met evenredige vertegenwoordiging. Op 12 september 2012 waren er vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal:
Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland
Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen gaan met elkaar in debat over de stelling: Het Duitse kiesstelsel is veel beter dan dat van Nederland.
Eindexamen maatschappijleer havo 2006-I
Opgave 3 Meer onrust over minder sociale zekerheid (mens en werk en politieke besluitvorming) Maximumscore 5 15 Voorbeelden van een juiste omschrijving van de verzorgingsstaat (één van de volgende): 3
Verkiezingen in Nederland
Verkiezingen in Nederland 1 NEDERLAND IS EEN MONARCHIE 1 DE KONINKLIJKE FAMILIE A Het staatshoofd van Nederland is de koning. Hieronder ziet u een foto van het gezin van de koning. Weet u de namen van
Verkiezingen Tweede Kamer 2012
Verkiezingen Tweede Kamer 2012 Nederlandse politieke partijen langs de Europese meetlat Europese Unie dr. Edwin van Rooyen 10-9-2012 PvdA, VVD en SP zijn voorstander van het vergroten van de controle op
Stem ook! Woensdag 12 september Tweede Kamerverkiezingen
Tweede Kamerverkiezingen Wil jij weten welke politieke partij bij jou past? Geef je mening over de stellingen op www.stemwijzer.nl. Ontdek welke politieke partij het best bij jou past. Woensdag 1 september
Maatschappijleer Parlementaire democratie. 1 wat is politiek
Maatschappijleer Parlementaire democratie 1 wat is politiek Politiek= de manier waarop een land bestuurd word Belangrijke terreinen waar constant besluiten over worden genomen: - Openbare orde en veiligheid
Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl II
BEOORDELINGSMODEL Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 punt toegekend. MASSAMEDIA 1 maximumscore 2 Juiste antwoorden zijn (twee van de volgende redenen): De opera s (programma s) zijn
Politiek. Nederland wordt steeds slimmer. Een speciale uitgave van de LOI en ProDemos
Politiek Nederland wordt steeds slimmer Een speciale uitgave van de LOI en ProDemos Speciale politieke verkiezingseditie LOI Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd
Puzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal?
Puzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal? Korte omschrijving werkvorm De leerlingen lezen een tekst en maken een puzzel in de vorm van de plattegrond van de Ridderzaal op Prinsjesdag. Afhankelijk van het
Prinsjesdag Theorie en woordenlijst
Maatschappijleer: Prinsjesdag Theorie en woordenlijst Don van Baar Murmelliusgymnasium Leerjaar 2011-2012 Murmellius2014 www.compudo.nl/murmellius2014 Maatschappijleer Prinsjesdag Theorie Prinsjesdag verloopt
De Europese verkiezingen: Hoe zit dat nu?
De Europese verkiezingen: Hoe zit dat nu? Naam: Klas: So you think you have no power? Think again.. Introductie: verkiezingen in Europa Van 22 tot en met 25 mei 2014 vinden de Europese verkiezingen plaats.
Politiek in Nederland
Nederland is een koninkrijk, een monarchie. Het land heeft ook een grondwet, een constitutie. Nederland wordt daarom een constitutionele monarchie genoemd. Nederland is ook een parlementaire democratie.
Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord
Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen bekijken een filmpje van de NOS, van maandag 29 oktober. Daarna beantwoorden ze vragen over dit
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 De Derde Kamer der Staten-Generaal deel 2 is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Met behulp van het Handboek
Politiek in Nederland
Nederland is een koninkrijk, een monarchie. Het land heeft ook een grondwet, een constitutie. Nederland wordt daarom een constitutionele monarchie genoemd. Nederland is ook een parlementaire democratie.
Kindergemeenteraad 2016. Leerlingenboek
Kindergemeenteraad 2016 Leerlingenboek Inhoudsopgave 3 Voorwoord van de Burgemeester 4 Les 1: Democratie 6 Les 2: Politiek in Nederland 8 Les 3: Politieke Partijen 10 Les 4: De Gemeente 12 Les 5: Politiek
In de bijlage treft u de bijdragen van de fracties aan waarin zij hun standpunten inzake o.a. de subsidiariteit meer in detail uiteenzetten.
CONCEPT Aan de heer Jean-Claude Juncker Voorzitter van de Europese Commissie Rue de la Loi 200 B-1049 Bruxelles België Onderwerp: Gemotiveerd advies inzake de subsidiariteit over het EU-voorstel voor een
Eindexamen havo maatschappijwetenschappen 2014-I
Opgave 1 Besluitvorming rondom studiefinanciering Bij deze opgave horen de teksten 1 en 2 en figuur 1 uit het bronnenboekje. Inleiding Tijdens de regeringstermijn van kabinet-rutte 1 (oktober 2010 tot
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1997 1998 26 024 Kabinetsformatie 1998 Nr. 1 BRIEF VAN DE INFORMATEUR Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 8 mei 1998 Bijgevoegd
2014-2015 Cursus geschiedenis 6TSO Pagina 14
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 2014-2015 Cursus geschiedenis 6TSO Pagina 14 Partijen ontstaan uit conflicten Historici onderscheiden in de Belgische naoorlogse geschiedenis drie breuklijnen of conflictzones
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1
Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Wij raden aan om het lesprogramma
Staatsinrichting. *Dualisme = Het kabinet e n de kamer zijn onafhankelijk van e lkaar, dit is nodig omdat de kamer het kabinet moet controleren.
Staatsinrichting 1848: Grondwet van Thorbecke ingevoerd in Nederland 1848: Stemrecht anders geregeld: - Censuskiesrecht voor mannen, en in periode 1848-1917 werd census langzaam verlaagd - Districtenstelsel:
Test je kennis! Lees de tekst over de Tweede Kamer op Wikikids en doe daarna de quiz op
erkiezingen p 15 maart 2017 vinden er verkiezingen voor de weede amer plaats. ormaal zijn er één keer in de vier jaar verkiezingen voor de weede amer. aar als het kabinet gevallen is door een kabinetscrisis,
MAATSCHAPPIJLEER 2/K/4 Toelichtingen bij exameneenheid Politiek en beleid
MAATSCHAPPIJLEER 2/K/4 en bij exameneenheid Politiek en beleid Vooraf Woorden en zinnen in cursief gelden alleen voor de kader, de gemengde en de theoretische leerweg (KB,GL/TL). Woorden en zinnen met
Politiek en beleid. Leertekst. Maatschappijkunde.nl voor leerlingen en docenten
Politiek en beleid Leertekst Maatschappijkunde.nl voor leerlingen en docenten Inhoudsopgave Leerdoelen Checklist 2 1 Nederland als parlementaire democratie in een rechtsstaat 1.1 Een parlementaire democratie
Eindexamen vmbo gl/tl geschiedenis en staatsinrichting II
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland 1p 1 De nieuwe grondwet van 1848 zorgde voor een verandering in het kiessysteem. De leden van de
Na het aftreden van Minister de Graaf
Na het aftreden van Minister de Graaf Minister de Graaf is gisteren afgetreden. Hoe reageert Nederland er nu op en hoe moet het nu verder? Gisteren is Minister De Graaf afgetreden. Vindt u het terecht
17 oktober Onderzoek: Zeven jaar premier Rutte
17 oktober 2017 Onderzoek: Zeven jaar premier Rutte Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl I
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland 1p 1 Op welke manier werd de Tweede Kamer tussen 1848 en 1917 samengesteld? A De leden werden benoemd
Wat is BeterStemmen.nl?
BeterStemmen.nl na de Tweede Kamer-verkiezingen van 217 de resultaten PVV marginaal D66 meeste waardering PvdA minder gestraft VVD regulier gewonnen met strategische stemmen BeterStemmen.nl onderzoekt
Examen HAVO. maatschappijwetenschappen. tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage
Examen HAVO 2013 tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-16.30 uur maatschappijwetenschappen Bij dit examen hoort een bijlage Het examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 74 punten te behalen.
Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren
Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Partij van de Arbeid (PvdA) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) Christen-democratisch Appèl (CDA) Democraten
De strijd tussen paus en keizer over wie de bisschop mag benoemen. John Locke. Om vrijheid te bereiken gaat hij uit van de volgende vereisten:
Theocratische staatsleer Investituurstrijd Klassiek-liberale rechtsstaat In de middeleeuwen is de vorst soeverein omdat hij in naam van god regeert. De vorst kan de wet nooit schenden omdat hij zelf de
16 januari Onderzoek: Partijen uitsluiten bij formatie?
16 januari 2017 Onderzoek: Partijen uitsluiten bij formatie? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online
Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011
Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen
Verkiezingen. Weetje: Pas in 1848 werden de Eerste Kamerleden gekozen. Daarvoor benoemde de Koning de leden voor het leven.
Verkiezingen Tijdens de proviciale statenverkiezingen kunnen alle Nederlanders van 18 jaar en ouder stemmen. Het stemmen tijdens de provinciale statenverkiezingen telt eigenlijk dubbel: een stem voor de
Verkiezingen Op weg naar een nieuw kabinet
Verkiezingen 2017 Op weg naar een nieuw kabinet 1 4-3-2017 Trends deze verkiezingen 2 En we hebben te maken met externe factoren Woorden en daden CPB doorberekeningen 3 Nut van de CPB-doorrekening Reality
PAV [VERKIEZINGEN 2014]
PAV [VERKIEZINGEN 2014] INLEIDING Als je 18 jaar bent, moet je in ons land voor het eerst gaan stemmen. Dat brengt vaak vragen met zich mee. Op wie moet ik stemmen? Hoe zit ons land precies in elkaar?
GEMOTIVEERD ADVIES VAN EEN NATIONAAL PARLEMENT INZAKE DE SUBSIDIARITEIT
Europees Parlement 2014-2019 Commissie juridische zaken 11.7.2017 GEMOTIVEERD ADVIES VAN EEN NATIONAAL PARLEMENT INZAKE DE SUBSIDIARITEIT Betreft: Gemotiveerd advies van de Nederlandse Tweede Kamer inzake
Wat is een democratie?
Wat is een democratie? 2 Een democratie is een land waarin het volk regeert. Maar er is geen land ter wereld dat wordt bestuurd volgens de principes van directe democratie, waarbij het volk keer op keer
De SP zal een wetsvoorstel indienen om een referendum te mogen houden. naar: De Gooi- en Eemlander van 22 september 2007
Politiek en beleid tekst 9 Kabinet wil geen referendum EU DEN HAAG Het kabinet ziet er niets in, maar de SP, de grootste oppositiepartij in de Tweede Kamer, wil een referendum organiseren over het gewijzigde