Working Papers Steunpunt Demografie. Methodologische nota bij de LIPROhuishoudensprojecties ( ) Johan SURKYN

Transcriptie

1 Wrking Papers Steunpunt Demgrafie ;#SL. rnrn UN1VERSfTEIT GENT Methdlgische nta bij de LIPROhuishudensprjecties vr Vlaanderen ( ) Jhan SURKYN STEUNPUNT DEMOGRAFIE VAKGROEP SOCIAAL ONDERZOEK (SOCO) VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL W rking Paper Steunpunt Demgrafie, Vrije Universiteit Brussel, Pleinlaan 2, B-1050 Brussels, Belgium Tel: Fax: esvbalck@vub.ac.be Website: Vakgrep Bevlkingswetenschappen, Universiteit Gent, Sint-Pietersnieuwstraat 49, B-9000 Gent, Belgium Tel: Fax: Jhn.Lievens@rug.ac.be Website:

2 1. Inleiding Deze technische nta bundelt p een beknpte manier ervaringen, evaluaties en technische bijznderheden van de LIPRO - sftware zals die binnen het Steunpunt Demgrafie aan de V.V.B. en bij ADRASS sedert enkele jaren gebruikt wrdt vr het aanmaken van huishudensprjecties. Deze eerste Belgische LIPRO - tepassingen leken zwel vr wat betreft de gebruikte huishudenstyplgie als vr de achterliggende regels die de prjecties sturen zeer sterk p de riginele tepassing van de auteurs van de sftware (Van Imhff en Keilman) in Nederland. De gelijkenis ging zelfs zver dat - zij het in enigszins aangepaste vrm - Nederlandse transitiekansen tussen huishudenspsities gebruikt werden, daar waar dergelijke infrmatie vr België fvr Vlaanderen niet beschikbaar was. Verder werd k de Nederlandse huishudenstyplgie vergenmen samen met een aantal zgn. cnsistentieregels. Deze bakenen de relaties tussen de geprjecteerde huishudenspsities af en zrgen ervr dat een aantal evenwichten aan de resultaten pgelegd kunnen wrden. Aangezien sedert de aanmaak van deze Belgische prjecties reeds enige tijd verstreken is kan nu al een eerste tussentijds bilan pgemaakt wrden van de kwaliteit van de resultaten die bekmen werden. Met het g p het aanmaken van nieuwe huishudensprjecties kan. vastgesteld wrden waar zal meten wrden bijgestuurd m de kwaliteit in de tekmst te verbeteren en k m te te laten prjectiemdellen te verfijnen naar kleinere gegrafische eenheden. Meer specifiek kan k al nagegaan wrden fhet Nederlandse mdel, dicht geneg bij de Belgische respectievelijk Vlaamse situatie aansluit m k in de tekmst als input v,an nut te blijven. Het del van dit werkstuk is dan k dubbel: enerzijds wrdt technische infrmatie gebundeld en ngmaals kritisch verlpen. Anderzijds wrdt de kwaliteit van de resultaten gecntrleerd. Daarbij kunnen de prjecties k in een simulatie-ptiek gezien wrden: zij geven de theretische tekmstige bevlkingsmvang en samenstelling die vlgt uit de transitiekansen en hypthesen die als input hebben gediend. De grtte en richting van af\.vijkingen leert he de reële situatie van de theretische af\.vijkt. Van bijznder belang is in dit verband een prjectie van de afznderlijke prvinciale ppulaties vlgens een unifrm Vlaams schema. Af\.vijkingen van de resultaten t.o.v. van de inmiddels beschikbare registratie data brengen 2

3 reginale differentiaties aan het licht. Aangezien in relatief kleine reginale eenheden - zals de prvincies - migratieëffecten zwaarder drwegen dan vr de gehele Vlaamse regi, kan p deze wijze de reginale selectiviteit van migraties naar huishudenstypes en psities nderzcht wrden. Anderzijds valt te verwachten dat k in de huishudenstransities reginale differentiaties aan het licht zullen kmen. Bedeling is dus k simulatiedata te gebruiken als nrechtstreekse (en slechts zeer benaderende) schattingsmethde vr bewegingen die meilijk direct meetbaar zijn. In dit rapprt wrdt eerst het pzet van de gebruikte LIPRO - mdellen (data, uitgangspunten, hypthesen, typlgie, cnsistentie) behandeld. Later wrden de resultaten ervan gecnfrnteerd met andere prjecties en met de meest recente registratiedata die inmiddels ver de betrkken peride beschikbaar zijn. Tensltte wrden de reginale verschillen krt behandeld. 2. Achtergrnden en methden 2.1 Het LIPRO-mdel Onder de naam LIPRO (Lifestyle-PROjectins: Van Imhff en Keilman, 1991) verstaan we zwel een typlgie van huishudens, een typlgie van huishudenspsities als de prjectiesftware die telaat m p basis van transitiekansen tussen de verschillende psities een beginppulatie naar de tekmst te prjecteren. In nze tepassing wrdt uitgegaan van de verdeling van de ppulatie in vijfjaarlijkse leeftijdsklassen, naar geslacht en naar LIPROhuishudenspsitie. We prjecteren dus niet rechtstreeks de huishudens, maar wel de individuele leden ervan. De 11 psities die LIPRO binnen het huishuden nderscheidt zijn: CMAR: kinderen van een gehuwd samenwnend uderpaar CUNM: kinderen van een ngehuwd samenwnend uderpaar C 1 PA: kinderen levend in een éénudergezin SING: alleenwnende persnen die een éénpersnshuishuden vrmen MARO: gehuwd samenwnende mannen en vruwen znder kinderen 3

4 MAR+: gehuwd samenwnende mannen en vruwen met kinderen UNMO: ngehuwd samenwnende mannen en vruwen znder kinderen UNM+: ngehuwd samenwnende mannen en vruwen met kinderen H1PA: een alleenstaande uder met één f meer kinderen NFR: OTH: niet verwante persnen die in het huishuden verblijven, maar p zichzelf (individueel f in grep) geen huishuden vrmen. "anderen": vral persnen wnend In cllectieve huishudens: gevangenissen, ziekenhuizen enz. De verdeling van de beginppulatie (Vlaanderen: vlkstellingsppulatie 1991, cfr. Tabellen 1.1, 1.2) vrmt de basis vr een prjectie van huishudenspsities. Daarvan kan achteraf naar believen k de samenstelling in huishudenstypes afgeleid wrden dr recmbinatie van de individuele psities naar huishudens. De LIPRO - huishudenstypes zijn: Eénpersnshuishudens Mn-parentale gezinnen Gehuwde kppels znder kind (+ eventueel andere inwnende persnen) Gehuwde kppels met kind(eren) (+ eventueel andere inwnende persnen) Ongehuwde kppels znder kind (+ eventueel andere inwnende persnen) Ongehuwde kppels met kind(eren) (+ eventueel andere inwnende persnen) Alle andere huishudenstypes (.a. alle cllectieve gezinnen) De relaties tussen de huishudenstypes en de huishudenspsities zijn intuïtief duidelijk. Eénpersnshuishudens bestaan uit één alleenwnende vlwassene: elkè "SING" vrmt dus een dergelijk huishuden. In mnparentale huishudens verblijft precies één uder samen met één f meerdere kinderen. Eventueel kunnen k andere persnen die niet tt de rechtstreekse familie - het kerngezin - behren (psitie "NFR") in een dergelijk huishuden verblijven. Vrts is er vr elke gehuwde vruw (en bijgevlg k vr elke bijhrende man) met inwnende kinderen (MAR+) juist één huishuden van dit type. Het aantal huishudens van elk type kan dus p dergelijke wijze van de verdeling van individuele psities wrden afgeleid. 4

5 leeftijd C~ C~ CIPA SING ~ ~+~O~+ HIPA NFR OTH Tabel1.1: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd vruwen, Vlaanderen 1991 (Brn: Vlkstelling) leeftijd C~C~ CIPA SING ~ ~+ ~OUNM+ HIPA NFR OTH ' Tabel 1.2: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd mannen, Vlaanderen 1991 (Brn: Vlkstelling) ::;

6 Opgemerkt dient te wrden dat het N.I.S. een residentiële definitie hanteert van het begrip "huishuden": "... een persn die gewnlijk alleen leeft, fwel twee f meerdere persnen, al dan niet met elkaar verwant, die gewnlijk in dezelfde wning wnen en er samenleven" (N.I.S., 1987). In de praktijk wrdt het wettelijk dmicilie, zals pgeslagen bij het Rijksregister, gebruikt als tegang tt dit ''wnen en samenleven". Deze "de jure" visie p het samenwnen in huishudensverband heeft vr gevlg dat een aantal samenlevingsvrmen ver- f nderschat zijn in de fficiële tellingen. Z mgen we uitgaan van een verschatting van late thuisverlaters en een nderschatting van ngehuwd samenwnen van zwel nitgehuwde als wedersamengestelde kppels. Het zal daarbij verwegend gaan m kinderlze kppels, maar niet zelden k m uders met kinderen. Het aantal alleenstaanden (SING), dat inderdaad een tenemende trend vertnt, is daardr met zekerheid verschat. Ok nder udere vlwassenen en bejaarden hebben we naar alle waarschijnlijkheid met een behrlijke nderschatting van chabitatie te maken, en dus met een verschatting van het alleenwnen. Dit alles betekent dat de werkelijke gemiddelde huishudensgrtte zeker niet lager ligt dan de fficiële cijfers in.a. de vlkstelling aangeven. De sterke tename van het aantal alleenstaanden tijdens de jaren '80, zals vlgens deze "de jure" visie pgemeten, is bijgevlg mgelijk verschat. Immers, het betrf niet z zeer een tename van weduwen en weduwnaars f thuisverlaters die eerst een tijdje gingen alleenwnen, maar eerder van persnen die na het afbreken van een huwelijk f een andere relatie een ander dmicilie kiezen. Juist deze laatste grep is vermedelijk het sterkst in aantal verschat. 2.2 Huishudens- en bevlkingsprjecties (1991 -) : brnnen en hypthesen De LIPRO-prjecties gaan in principe uit van de Belgische vergangskansen tussen huishudenspsities en demgrafische parameters zals die gebserveerd werden tussen de vlkstellingen van 1981 en Vr transitiekansen die nbekend waren vr België werden de Nederlandse waarden ingeverd. Deze werden eerst bewerkt m met de andere vr België gekende en gedcumenteerde bevlkingsevluties cnsistent te zijn. Knkreet werden een aantal transitiekansen herwgen dr de LIPRO-sftware te laten prefdraaien met de gekende begin- en eindppulaties van de peride , ttdat daarmee precies de 6

7 vlkstellingsppulaties gereprduceerd knden wrden (zie Bulanger e.a., 1994). Tabellen 2.1 t.e.m geven de gebruikte ccurence-expsure rates die deze transities kenmerken. In de gehanteerde hypthesen wrdt dus geen trendbreuk vrzien en de resultaten van de prjectie p het niveau van de verdeling van huishudenspsities kmen dan k vereen met de vertaling van de reeds gebserveerde gezinsevluties van de jaren '80 in gecnslideerde nieuwe bevlkingsstructuren. De zuiver demgrafische uitgangspunten van de prjectie (mrtaliteit, fertiliteit en migratie) werden geactualiseerd: de gestage tename van de levensverwachting van de bevlking maakte het ndig de sterftecijfers in dalende richting te herzien. Ok de vruchtbaarheid is sinds de laatste Vlkstelling ng verder gedaald, en ligt he dan k in Vlaanderen lager dan het Belgische gemiddelde. Tensltte werden nieuwe Vlaamse migratiehypthesen gefrmuleerd. Aangezien de meest actuele gebrte-, sterfte- en migratiecijfers per geslacht en leeftijd niet gekend waren met het detail van de huishudenspsitie werd uitgegaan van de bevlkingscijfers p 1/1/1996 en de jaarlijkse aantallen gebrten, sterften en migraties tussen 1991 en De uitgangshypthesen m.b.t. mrtaliteit, fertiliteit en migratie werden aan deze infrmatie getetst en desgevallend bijgesteld. Het frmuleren van deze hypthesen gebeurde niet - zals in klassieke demgrafische prjecties curant is in termen van synthetische indices als het Ttaal Vruchtbaarheidscijfer, de levensverwachting f een precies vastgesteld migratiepeil. De pbuw van de LIPROuitgangsbevlking in deelppulaties met eigen karakteristieken en verschuivende nderlinge evenwichten maken het mdelleren via dergelijke maten nageneg nmgelijk Mrtaliteit De mrtaliteitscijfers werden gemdelleerd naar de gekende aantallen verlijdens in de vrege jaren '90. Knkreet wrdt uitgegaan van een daling van de leeftijdsspecifieke verlijdenskansen met 14% t.o.v. de jaren '80. Bvendien laten we na elk vijfjaarlijks prjectie-interval deze kansen ngmaals met 2% dalen. Daarmee liggen de gebruikte 7

8 Tabel 2.1: Transities (Rates) van CMAR naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM C1PA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HlPA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten

9 Tabel 2.2: Transities (Rates) van CUNM naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA. OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten

10 Tabel 2.3: Transities (Rates) van C1PA naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ gebrten UNMO UNM+ HIPA NPRA OTHR <i Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten O-<i <i

11 Tabel 2.4: Transities (Rates) van SING naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM C1PA SING MARO MAR + UNMO UNM+ H1PA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM C1PA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ H1PA NFRA OTHR gebrten

12 Tabel 2.5: Transities (Rates) van MARO naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM C1PA SING MARO MAR + gebrten UNMO UNM H1PA NFRA OTHR Mannen CMAR CUNM C1PA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ H1PA NFRA OTHR gebrten :

13 Tabel 2.6: Transities (Rates) van MAR + naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM C1PA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrtèn :

14 Tabel 2.7: Transities (Rates) van UNMO naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM C1PA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ H1PA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ H1PA NFRA OTHR gebrten :

15 Tabel 2.8: Transities (Rates) van UNM + naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM C1PA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ H1PA NFRA OTHR gebrten ' % %

16 Tabel 2.9: Transities (Rates) van HIPA naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR gebnen CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR % Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebnen % %

17 Tabel 2.10: Transities (Rates) van NFRA naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten

18 Tabel 2.11: Transities (Rates) van OTHR naar alle huishudenspsities vlgens geslacht en leeftijdsgrep: Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten , % % , , , , , Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ H1PA NFRA OTHR gebrten , , , , % , , , : , , , ,

19 hypthesen in de buurt van de verwachtingen van de laatste NIS-prjecties. De Mrtality Rates zijn weergegeven in Tabellen 3.1 t.e.m Fertiliteit De Vlaamse vruchtbaarheid ligt 8% lager dan het Belgische cijfer vr de jaren '80 en behudt dit peil - wat ngeveer het huidige peil is - gedurende de hele prjectieperide (Tabel 4.1). Dit verschil is enerzijds een cmpensatie vr een reële vruchtbaarheidsdaling. Anderzijds ligt de Vlaamse vruchtbaarheid lager dan de natinale en werd k dit in rekening gebracht. Het Vlaamse Ttale Vruchtbaarheidscijfer (TVC) bedreg in 1990 ngeveer 1.55, vergeleken met 1.62 natinaal (en resp en 1.70 vr Brussel en Wallnië). Het aanhuden van het huidige vruchtbaarheidspeil betekent uiteraard niet dat k de aantallen gebrten cnstant gehuden wrden: zwel de veruderende leeftijdssamenstelling als de huishudensevluties benadelen in tenemende mate de vruchtbaarheid Migratie Net zals in de fertiliteits- en mrtaliteitsevlutie wrdt de leeftijdsverdeling van de in- en uitstrmen behuden, maar alnaar het geval in het geheel naar bven f beneden geschaald. In nze hypthesen ligt het immigratiecijfer rnd eenheden jaarlijks; het emigratiecijfer varieert tussen en Dit levert uiteraard een immigratie-verscht p van à eenheden, wat we behuden tt Vr een ged begrip met uitdrukkelijk vermeld wrden dat het gaat m de sm van de interne migraties tussen de drie Belgische gewesten en externe migraties van en naar het buitenland. Het vlume van de migratiestrmen wrdt in de NIS-prjecties hger ingeschat, maar de balans van de in- en uitgaande bewegingen ligt min f meer p dezelfde hgte. Dit heeft te maken met het feit dat in nze prjectie de interne migratie tussen Vlaanderen enerzijds en Brussel en Wallnië anderzijds niet expliciet gemdelleerd werd. Een dergelijke mdellering zu grte risic's ingehuden hebben aangezien jaarlijks meer dan persnen tussen Vlaanderen en de beide andere gewesten migreren en we bvendien geen infrmatie hebben ver de selectiviteit van deze migraties naar huishudenspsities. Een bruikbare vlledige mdellering van deze 19

20 Tabel 3.1: Mrtality Rates naar geslacht, leeftijdsgrep en huishudenspsîtie: 1991 Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR Gebrten , , , , , , , , , , , , , , , ,16051 Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten '

21 Tabel 3.2: Mrtality Rates naar geslacht, leeftijdsgrep en huishudenspsitie: 1996 Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA' OTHR gebrten ~ O~ , ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten ;

22 Tabel 3.3: Mrtality Rates naar geslacht, leeftijdsgrep en huishudenspsitie: 2001 Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten ,

23 Tabel 3.4: Mrtality Rates naar geslacht, leeftijdsgrep en huishudenspsitie: 2006 Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten

24 Tabel 3.5: Mrtality Rates naar geslacht, leeftijdsgrep en huishudenspsitie: 2011 Vruwen CMAR CUNM CIPA SJNG MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten :

25 Tabel 4.1: Fertility Rates vr mannelijke en vruwelijke gebrten naar leeftijdsgrep en huishudenspsitie: Meisjes CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten Jngens CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrtèn

26 interne migratiestrmen had daarenbven k het meeprjecteren ("multi-state") van de ppulaties van beide andere gewesten gevergd. Precies m in de tekmst prjecties van kleinere reginale ppulaties te kunnen maken is p dit genblik een grndige studie van de interne migratiestrmen in vrbereiding, waarbij de aandacht uitgaat naar de huishudenscntext maar k naar alle mgelijke mgevingsfactren die de aantrekkelijkheid van migratiegebieden bepalen. Onze plssing bestnd erin, na cntrle van de cmpatibiliteit tussen de geslachts- en leeftijdsverdeling van interne en externe migratiestrmen, enkel de nett interne migratie van Vlaanderen p te nemen en deze aan de vlledige externe migratie te te vegen. Het gaat daarbij m een psitieve balans van vier- à vijfduizend eenheden jaarlijks, die de laatste jaren een dalende trend vertnt. De emigratie is in de vrm van rates weergegeven in Tabel 5.1; de immigratieverwachtingen zijn in abslute aantallen gefrmuleerd: cfr. Tabel De LIPRO -prjectie set-up De LIPRO sftware biedt de mgelijkheid een aantal prjectieparameters en -scenari' s zeer flexibel te gebruiken en aan te passen. De inver van de data kan daarbij p diverse manieren gebeuren. In nze tepassing werd gebruik gemaakt van de mgelijkheid m de Occurence Expsure rates die de prjectiemdule sturen rechtstreeks uit de aantallen evenementen en de mvang en samenstelling van de risicppulatie te laten berekenen. Nadien werden deze "ruwe" rates dan in een scenari mgezet; d.w.z. in een nieuwe set van rates die met een aantal extern pgelegde cndities rekenening huden (cnsistentie) en bvendien in de tijd vlgens vastgestelde schema's varieren. Via cnsistentieregels kunnen bepaalde evenwichten tussen de diverse huishudenstypes en psities pgelegd wrden, k (en vral) wanneer deze evenwichten niet cijfermatig uit de transitiekansen zuden vlgen. De pgelegde regels zijn sms vanzelfsprekend, zals de. cnditie dat het aantal mannen dat in een bepaald tijdsinterval de transitie maakt naar de psities MARO en MAR+ precies gelijk met zijn aan het aantal vruwen dat een analge 26

27 Tabel 5.1: Emigratie (Rates) naar geslacht, leeftijdsgrep enhuishudenspsitie: Vruwen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR gebrten Mannen CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ gebrten HIPA NFRA OTHR ,

28 Tabel 5.2: Immigratie (vijfjaarlijkse aantallen) naar geslacht, leeftijdsgrep en huishudenspsitie: Vruwen CMAR gebrten CUNM CIPA SING MARO MAR + UNMO UNM+ HIPA NFRA OTHR Mannen CMAR gebrten CUNM CIPA SING 4 % 11% MARO MAR UNMO UNM HIPA NFRA OTHR %

29 transitie kent. M.a.w. huwelijken verbinden precies evenveel mannen als vruwen. Andere regels zijn minder vanzelfsprekend: samen met immigrerende mannen en vruwen immigreren er telkens precies evenveel kinderen als er gemiddeld in het betreffende huishudenstype aangetrffen wrden bij residenten. M.a.w. immigrerende en emigrerende huishudens van elk type tellen bij aankmst in (resp. bij vertrek uit) Vlaanderen hetzelfde kinderaantal als residente huishudens van hetzelfde type. Analg met deze vrbeelden werden een hele reeks zgn. cnsistentiecndities gefrmuleerd: het aantal "partnerlze" mannen dat de transitie naar MARO maakt is gelijk aan het aantal vrheen partnerlze vruwen dat dezelfde transitie maakt. Hetzelfde geldt vr transities van mannen en vruwen naar de psities MAR+, UNMO en UNM+. Het aantal immigrerende en emigrerende mannen van de huishudenstypes MARO, MAR+, UNMO en UNM+ is gelijk aan het aantal immigrerende resp. emigrerende vruwen van hetzelfde type. Wanneer unies van de types MARO en UNMO uit elkaar vallen (typisch dr separatie f verlijden van één van de partners) dan gaan evenveel mannen als vruwen ver naar de nieuwe psities SING en DEAD (samengeteld). Wanneer unies van de types MAR+ en UNM+ uit elkaar vallen (typisch dr separatie f verlijden van één van de partners) dan gaan evenveel mannen als vruwen ver naar de nieuwe psities SING, HIPA en DEAD (samengeteld). Ok de transities van al dan niet gehuwde partners naar de huishudenstypes OTHR en REST betreffen telkens evenveel mannen als vruwen. Dit is.a. het geval wanneer een bejaard kppel bij één van de kinderen zu gaan inwnen. Daar wrden ze beiden als dependent gezien van het kppel fvan de alleenwnende vlwassene bij wie ze inwnen. Wanneer kinderlze al dan niet gehuwde kppels een eerste kind hebben gaan daardr evenveel mannen als vruwen ver van MARO naar MAR+ en van UNMO naar UNM+. Het aantal transities van SING naar HIPA is gelijk aan het aantal gebrten in éénpersnshuishudens. Analg keren, wanneer het laatste kind het gezin verlaat, weer evenveel mannen als vruwen terug van MAR + en UNMO naar de testand MARO en ljnmo. Huwelijken tussen chabitanten met f znder kinderen geven aanleiding tt gelijke aantallen mannelijke als vruwelijke transities van UNMO naar MARO en van UNM+ naar MAR+. 29

30 In een tweede reeks cnsistentieregels wrdt het aantal kinderen bepaald dat een transitie maakt tengevlge van gebeurtenissen die essentieel de uder(s) betreffen, zals bijvrbeeld het geval is bij echtscheiding en separatie, migratie f verlijden. Telkens wrdt aangenmen dat huishudens die een dergelijke gebeurtenis kennen van dezelfde mvang zijn als de huishudens die de gebeurtenis niet kennen. immigrerende f emigrerende uders zijn bij aankmst resp. vertrek vergezeld van evenveel kinderen als residente uders van hetzelfde type gemiddeld k hebben. Het uit elkaar vallen van gehuwde f ngehuwde kppels met kinderen treft precies het aantal kinderen dat kppels gemiddeld hebben die (ng) niet dr separatie f verlijden zijn getrffen. Deze kinderen gaan van CMAR naar C1PA, fvan CUNM naar C1PA. Het gemiddeld aantal kinderen C lp A inwnend bij een alleenstaande uder gaat ver naar CMAR telkens er een huwelijk plaatsvindt van een alleenstaande uder. Het gemiddeld aantal kinderen C lp A inwnend bij een alleenstaande uder gaat ver naar CUNM telkens een alleenstaande uder gaat chabiteren. 3. Prjectieresultaten De geprjecteerde bevlking is weergegeven in Tabellen 6.1 t.e.m Vervlgens, in Tabellen ~.1 t.e.m. 9.8, is de prprtinele samenstelling van de ppulatie weergegeven en werden de begin- en eindppulaties aan elkaar gerelateerd. Een meer uitverige bespreking van de prjectieresultaten en de trends die erin naar vren kmen is te vinden in "LIPRO - Huishudensprjecties vr Vlaanderen" (Surkyn, 1998). Hier wrden enkel de resultaten vr het eerste prj ectieinterval ( ) behandeld, aangezien deze met recente registratiedata gecnfrnteerd kunnen wrden. 30

31 leeftijd CNL\R C~ CIPA SING MARO NL\R+ ~O ~+ HIPA NFR OTH Tabel 6.1: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd vruwen, Vlaanderen 1991 leeftijd CNL\R C~ CIPA SING NL\RO NL\R+ ~ ~+ HIPA NFR OTH TabeI6.2: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd vruwen, Vlaanderen

32 leeftijd CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFR OTH Tabel 6.3: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd vruwen, Vlaanderen 200 I leeftijd CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFR OTH Tabel 6.4: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd vruwen, Vlaanderen

33 leeftijd CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFR OTH TabeI6.5: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd vruwen, Vlaanderen 2011 leeftijd CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFR OTH TabeI6.6: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd vruwen, Vlaanderen

34 leeftijd 0-4 5~ ~ cmar CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFR OTH Tabel 7.1: Vèrdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd mannen, Vlaanderen 1991 leeftijd CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFR OTH Tabel 7.2: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd mannen, Vlaanderen

35 leeftijd CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFR OTH Tabel 7.3: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd mannen, Vlaanderen 2001 leeftijd CMAR CUNM CIPA SING MARO MAR+ UNMO UNM+ HIPA NFR OTH Tabel 7.4: Verdeling van de ppulatie naar LIPRO-huishudenspsities en leeftijd mannen, Vlaanderen