INHOUDSOPGAVE JAARSTUKKEN

Transcriptie

1 6 7

2

3 3 INHOUDSOPGAVE JAARSTUKKEN 1 Inleiding 1 Verslag burgemeester en wethouders 6 2 Inleiding/voorwoord 7 3 Jaarrekening in één oogopslag 8 4 Kerngegevens 10 2 Jaarverslag 1 De programmaverantwoording inclusief toelichting 12 2 Overzicht Algemene Dekkingsmiddelen 27 3 Paragrafen 30 1 Lokale heffingen 2 Weerstandsvermogen 3 Onderhoud kapitaalgoederen 4 Financiering 5 Bedrijfsvoering 6 Verbonden partijen 7 Grondbeleid 3 Jaarrekening 1 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 55 2 Balans 58 3 Programmarekening 60 4 Kasstroomoverzicht 61 5 Toelichting op de balans 62 6 Overzicht aanwendig onvoorzien 70 7 Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves per programma 71 8 Overzicht incidentele baten en lasten 73 9 Analyse van de afwijkingen tussen de begroting na wijziging en de 75 programmarekening 10 Gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Accountantsverklaring Vaststellingsbesluit Gemeenteraad Uitvoeringsinformatie 1 Overzicht kapitaallasten Lijst van verbonden partijen Onderhanden werk inzake grondexploitatie Afschrijvingstermijnen Vaststellingsbesluit burgemeester en wethouders SISA Bijlagen Indicatoren 2 Bevindingen

4 4

5 5 ALGEMEEN

6 6 1.1 Verslag van burgemeester en wethouders Geachte raad, Hierbij bieden wij u de jaarrekening over het jaar 2008 aan op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Voornoemd besluit is van kracht geworden met ingang van het begrotingsjaar Hierbij is destijds gesteld dat het gekozen model als een groeimodel moet worden gezien. Voor u ligt nu de jaarrekening voor het jaar Hierbij is als basis genomen het gekozen jaarrekening model en de begroting voor dat jaar. Geprobeerd is weer een stapje te zetten tot verdere vervolmaking van de jaarrekening, analyses en toelichtingen. Bij de programmatoelichting is uitgangspunt geweest de kaderstelling in de begroting Getracht is aan te geven of aan de gestelde doelen in de vermelde kaders is voldaan. Het model bestaat weer uit een jaarverslag en jaarrekening in een boekwerkje en de bijlagen. Ook zijn weer de verplichte paragrafen opgenomen. Wij hopen dat wij uw raad middels dit verslag in staat stellen de controlerende functie in het duale bestel op voldoende wijze uit te kunnen voeren. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel, mr. R.M. Kammer de secretaris mr. W. van den Berg, de burgemeester

7 7 1.2 Inleiding voorwoord Door de Wet dualisering gemeentebestuur en de aanpassingen in de Gemeentewet is gewaarborgd dat de veranderende regelgeving in de bestuurspraktijk zijn beslag krijgt. Ook voor de financiële functie werkt deze veranderende regelgeving door. Per 17 januari 2003 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) van kracht met als ingangsdatum het begrotingsjaar De reden voor invoering is onder andere geweest de bestaande bestuurspraktijk waarbij het voor raadsleden haast ondoenlijk was om uit de gepresenteerde cijferbrij te komen. De budgetcyclus werd meer en meer voer voor specialisten. Bij de gekozen oplossingen behoren voorschriften, die geënt zijn op de bestuurspraktijk met als doel een duidelijk onderscheid voor die geleding, die gebruik maakt van de diverse onderdelen, de hoofdlijnen voor de raad, het bedrijfseconomisch effect voor het college en de verfijningen voor de budgethouders. Het item "iedere doelgroep zijn eigen informatie/documenten" komt in de nieuwe voorschriften tot uitdrukking. De taken van de raad, het college en externen vragen om verschillende documenten, die zijn toegesneden op de functie waarvoor de documenten worden gebruikt. Standaard wordt daarvoor het volgende overzicht gehanteerd. Relatie documenten, functies en actoren Actor Jaarwerkfunctie Document Raad Allocatie Programma-rekening Autorisatie Programma-rekening Controle Programma-jaarwerk Jaarverslag/jaarrekening College Beheertechnisch Productenrealisatie Bedrijfseconomisch Productenrealisatie Verantwoording Jaarstukken BZK/CBS/Toezicht/EU Vergelijkbaarheid Functionele weergave (IV3) Categorale weergave (IV3) Verdelingsmatrix (IV3)

8 8 1.3 Rekening in één oogopslag (x 1.000,-) BALANS 31 december 31 december Vaste activa Vlottende activa Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Vlottende passiva Kerngegevens (x 1.000,-) Ultimo Exploitatie-omzet ,3 - Boekwaarde investeringen ,3 - Onderhanden werk grondexploitaties 457,5 - Algemene reserves 1.829,9 - Bestemmingsreserves 3.605,3 - Egalisatiereserves 1.262,8 - Voorzieningen 869,1 - Geldlening o/g 8.683,9 - Formatie (incl. B&W) 55,9 - Algemene uitkering + gemeentelijke belastingen (OZB + woonforensenbelasting) 9.714,7 Exploitatieoverzicht naar programma's De gemeentelijke jaarrekening is ingedeeld in 10 programma's. Exploitatieresultaat per programma (x 1.000,- ) Lasten Baten Expl. res 1 Bestuur 2.564,6 117, ,7-2 Veiligheid 400,1-400,1-3 Verkeer en openbare ruimte 1.261,5 39, ,5-4 Lokale economie 109,9 276,0 166,1 5 Onderwijs 1.057,6 106,1 951,5-6 Cultuur, Recreatie en Sport 1.962,8 273, ,1-7 Werk en Inkomen 4.349, ,2 560,6-8 Welzijn en zorg 1.913,6 220, ,9-9 Milieu 1.572, ,2 35,4 10 Bouwen aan ruimte 456,5 348,9 107, , , ,4- Gerealiseerde alg. dekkingsmiddelen + onvoorzien , ,3 Gerealiseerde resultaat voor bestemming , ,1 628,9 Toevoegingen of onttrekkingen aan reserves 613,1 649,1 36,1 Gerealiseerde resultaat na bestemming , ,3 664,9

9 9 (x 1.000,-) Lasten 2008 Het totaal van de lasten bedraagt ,3 Dit bedrag is als volgt opgebouwd ( x 1.000,-) - Salarissen en sociale lasten 585,4 3,7% - Personeel van derden 226,7 1,4% - Energie 73,6 0,5% - Duurzame goederen 72,4 0,5% - Overige goederen en diensten 2.046,4 13,1% - Inkomensoverdrachten 7.755,5 49,6% - Kredietverlening en deelnemingen 0,0 0,0% - Kapitaallasten 1.117,5 7,1% - Doorberekening kostenplaatsen 3.596,7 23,0% - Toevoegingen voorzieningen 175,3 1,1% - Totaal ,3 100,0% 7,1% 23,0% 1,1% Lasten ,7% 0,0% 0,5% 1,4% 49,6% 0,5% 13,1% Sal pers derden energie kred.deeln duurz goed ov g&dnst ink ovdr Kap lst App kst Niet deelb. Baten 2008 Het totaal van de baten bedraagt ,1 Dit bedrag is als volgt opgebouwd (x 1.000,-) - Algemene uitkering 8.239,6 50,6% - Belastingen 1.475,1 9,1% - Huren en pachten 164,8 1,0% - Beschikking reserves 649,1 4,0% - Overdrachten v/h rijk 4.114,0 25,3% - Overige inkomensoverdrachten 29,6 0,2% - Overige goederen en diensten 364,0 2,2% - Duurzame goederen 157,4 1,0% - Diversen 1.084,5 6,7% Totaal ,1 100,0% 25% 2% 0% 1% 4% 1% 9% Baten % 51% AU Bel. Hur/pach Reserv. ink ovd rijk ink overdr ov g&dnst Duurz goed Diversen

10 Kerngegevens Omschrijving Gegevens Gegevens 31 december december 2008 A SOCIALE STRUCTUUR Aantal inwoners waarvan: van 0 t/m 3 jaar van 4 t/m 16 jaar van 17 t/m 64 jaar van 65 jaar en ouder Aantal periodieke bijstandsgerechtigden waarvan: personen < 65 jaar personen > 65 jaar 2 5 Aantal uitkeringsgerechtigden ingevolge de WWB BBZ IOAW IOAZ Aantal tewerkgestelden in sociale werkgemeenschappen B FYSIEKE STRUCTUUR Oppervlakte gemeente (in ha) waarvan: binnenwater/oppervlakte land (in ha) buitenwater (in ha) Aantal woonruimtes (in eenheden) Aantal woningen (in eenheden) Lengte van wegen (in km) waarvan: Wegen buiten de bebouwde kom (in km) Wegen binnen de bebouwde kom (in km) Lengte van de recreatieve fiets-, ruiter en wandelpaden (in km) 12,5 12,5 Lengte van waterwegen (in km) Aantal m2 openbaar groen (in ha) 26,3 26,3 C FINANCIËLE STRUCTUUR Omschrijving totaal per inwoner totaal per inwoner 31 december december 2008 Exploitatie uitgaven Opbrengst belastingen Algemene uitkering Boekwaarde geactiveerde kapitaaluitgaven Eigen financieringsmiddelen Vaste schuld

11 11 JAARVERSLAG

12 De programmaverantwoording inclusief toelichting Analyse van het resultaat De jaarrekening over het verslagjaar sluit met een batig saldo van ,- tegenover een eveneens batig saldo van ,- over het vorige verslagjaar. De totstandkoming van dit batig saldo kan globaal als volgt worden geanalyseerd: afgerond op programma voordelig nadelig Bestuur Veiligheid Verkeer en openbare ruimte Lokale economie 4 73 Onderwijs 5 59 Cultuur/recreatie en sport Sociale zaken 7/8 124 Milieu 9 0 Bouwen en wonen Algemene dekkingsmiddelen nvt 34 Per saldo voordelig Voor een uitgebreide analyse van het resultaat verwijzen wij naar de analyse van de afwijkingen tussen de begroting na wijziging en de programmarekening (vanaf pagina 75).

13 13 Programma 01 BESTUUR Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Inrichting van een voor de inwoners zo optimaal mogelijk beleid op een veelheid van terreinen. Doel: een vitale (plattelands) gemeente, met handhaving en zo mogelijk verbetering van de leefbaarheid in zo breed mogelijke zin in alle kernen en op het platteland. Middelen: o.a. interactieve communicatie met de burger en organisaties in de gemeente, dorpsgericht werken, subsidiëring van verenigingen, in stand houden dan wel verbeteren basisvoorzieningen in de dorpen, goede dienstverlening - steeds meer ook digitaal - op het gemeentehuis. In het kader van de dualisering stelt de raad de hoofdkaders of items (raadsprogramma), het college stelt hierna een uitvoeringspuntenlijst vast. De raad controleert tussentijds en achteraf of de gestelde doelen zijn bereikt en hoe (rechtmatig en doelmatig), bij begrotingsbehandeling, rekeningbehandeling en andere tussentijdse rapportages. Tenslotte is van belang dat de gemeente een aantal wettelijke (dienstverlenende) taken uitvoert op het gebied van o.m. de Wet Openbaarheid van Bestuur, burgerzaken en verkiezingen. Algemene doelstelling Raadsprogramma en collegeuitvoeringspuntenlijst uitvoeren, samenwerking Middelsee (bedrijfsvoering) intensiveren, ook gezamenlijk beleid initiëren op diverse beleidsterreinen. Op dit moment is in uitvoering het gezamenlijk Middelseebeleid recreatie en toerisme. Bestaande beleidskaders Diverse beleidsnotities, raadsprogramma, Middelsee-convenant 2007 Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Behoudens een aantal permanente processen uit eerdere raads- en collegeprogramma's is thans in uitvoering het raadsprogramma alsmede het B&W uitvoeringspuntenplan , geënt op het raadsprogramma. De samenwerking in Middelsee is geïntensiveerd d.m.v. een afgesloten convenant Middelsee (bestuur) in 2007, alsmede een jaarprogramma 2008/2009 (uitvoering en beleid). Het gaat om diverse projectplannen: P&O, ICT, Onderwijs en Jeugdbeleid, Beheer Openbare Ruimte, Bundeling (delen van) de ambtelijke organisatie, Sport, Gebiedsgerichtbeleid Middelsee en Planning & Control. In 2009 wordt gewerkt aan verbreding en verdieping van de samenwerking, op basis van een lichte gemeenschappelijke regeling. Verder is in 2008 de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA) door KEMA onderworpen aan de door BZK verplichte driejaarlijkse audit en bleek onze gemeente met glans te slagen voor de toets op inhoudelijke kwaliteit en privacy- en beveiligingseisen. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 ( aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 275, ( aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 233, ( aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) 243,45 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Samenwerking Projectorganisatie Middelsee uitgebouwd, raads- en collegeconferenties, Middelseeconferenties jaarprogramma 2007, met als speerpunten handhaving fysieke leefomgeving, ICT (voorhoedegemeenten) in samenwerking met bureau EGEM, Personeel en Organisatie en buitendiensten gemeentewerken, gebiedsgericht beleid en bundeling van delen van de ambtelijke organisaties. Uitvoering van het raadsprogramma en collegeuitvoeringspuntenplan In 2008 is vervolg gegeven aan de uitvoering van deze programma's.

14 14 Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming Overig In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 001 Bestuursorganen 002 Bestuursondersteuning college van B&W 003 Burgerzaken 004 Baten secretarieleges burgerzaken 005 Bestuurlijke samenwerking 006 Bestuursondersteuning raad / rekenkamerfunctie

15 15 Programma 02 VEILIGHEID Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Het is van groot belang dat de burgers een gevoel van veiligheid hebben. De zorg daarvoor heeft daarom zowel in preventieve als in repressieve zin hoge prioriteit. Het gemeentelijk veiligheidsbeleid kent een vijftal schakels. Door pro-actie worden structurele oorzaken van onveiligheid weggenomen. Met preventie worden directe oorzaken van onveiligheid voorkomen of de gevolgen ervan beperkt. Door middel van preparatie zijn de hulpdiensten goed voorbereid en beschikken zij over adequaat materiaal. Repressie is het snel, adequaat en professioneel ingrijpen als het er werkelijk op aan komt. Nadat de acute hulpverlening achter de rug is, staan opvang en nazorg centraal. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Rampenplan met de diverse deelplannen Overige plannen ter bestrijding van crisissituaties Convenant Brandpreventiebureau N.W. Friesland (gebruiksvergunningen) Huidige situatie Wat hebben we bereikt? De afgelopen tijd heeft in het teken gestaan van voorbereiding op de nieuwe structuur voor brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen en rampenbestrijding en crisisbeheersing in het kader van de begin 2009 door de Tweede Kamer vast te stellen Wet Veiligheidsregio's. In regionaal verband wordt ondermeer gekeken naar de organisatie en inrichting van de oranje (gemeentelijke) kolom. De bestaande gemeentelijke deelprocessen worden up-to-date gehouden. Door veel aandacht te besteden aan pro-actie en preventie en een intensieve samenwerking met ondermeer politie behoort onze gemeente tot de veiligste in het land. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 ( aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 45, ( aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 49, ( aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) 46,47 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Rampenbestrijding Er is permanent aandacht voor veiligheidsthema's en voor onveilige situaties. Beleidsdoelen en acties worden afgestemd in regulier overleg met hulpdiensten en zonodig opgenomen in (jaar)plannen. Ook met de dorpen wordt overleg gepleegd over (on)veiligheid in de woon- en leefomgeving. Het veiligheidsbeleid blijft voortdurend aandacht vragen van alle partijen: gemeente, politie, brandweer, GGD, veiligheidsregio, Veiligheidshuis Fryslân, overige hulpverleningsinstellingen (Fier Fryslân, VNN, Reclassering, etc.) dorpsbelangen en last-but-not-least inwoners. Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 120 Brandweer en rampenbestrijding 140 Openbare orde en veiligheid

16 16 Programma 03 Inhoud programma VERKEER EN OPENBARE RUIMTE Wat verstaan we onder dit programma? Ferwerderadiel is een gemeente met een aantrekkelijke openbare ruimte. Naast wegen, straten en pleinen in de bebouwde kom omvat de openbare ruimte in principe ook de begraafplaatsen, de sportterreinen en grote delen van het landelijk gebied. In het onderhoud van wegen wordt het aspect verkeersveiligheid integraal meegenomen. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Beleidsplan verkeersveiligheid 1e en 2e fase Duurzaam veilig Diverse beleidsnota's Beheersplan onderhoud wegen G.V.V.P. Integrale gebiedsontwikkeling (IGO) Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Het bevorderen van een veilig gebruik van wegen en straten en een goede ontsluiting van de gemeente. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 (aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 126, (aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 134, (aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) 126,29 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Wegen en straten De voorgenomen werkzaamheden zijn geheel volgens het wegenbeheersplan uitgevoerd. In 2008 is opdracht verstrekt om een nieuw G.V.V.P. op te stellen. Medio 2009 zal dit nieuwe G.V.V.P. aan uw raad worden voorgelegd. Gladheidsbestrijding De inzet t.g.v. winterse weersomstandigheden is over het gehele jaar genomen normaal geweest. Duurzaam veilig In 2008 is een jaarplan opgesteld om op termijn 25% minder verkeersslachtoffers te bereiken. Verder is de gemeente verantwoordelijk voor het beleid ten aanzien van Permanente Verkeerseducatie op lokaal niveau. Dit wil echter niet zeggen dat de gemeente alles op dit gebied zelf moet organiseren en uitvoeren. Diverse organisaties en instellingen spelen hierbij een rol. Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 210 Wegen, straten en pleinen 211 Verkeersmaatregelen te land 221 Waterwegen en kades

17 17 Programma 04 LOKALE ECONOMIE Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Een werkloosheidsgraad die onder het landelijk gemiddelde ligt. Daarnaast een redelijke spreiding van de werkzame sectoren binnen de gemeente waarbinnen zich veel aan de agrarische sector gerelateerde bedrijven bevinden. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Het handhaven, differentiëren en uitbreiden van de bestaande economische structuur van de gemeente. Bestaande werkgelegenheid in stand houden en nieuwe werkgelegenheid bevorderen. Prestaties en kengetallen Het batig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 (aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 21, (aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 18, (aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) -/- 5,76 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Bedrijvencontacten In het jaar 2008 zijn 9 bedrijfsbezoeken afgelegd door (een delegatie van) ons college en de bedrijvencontactenfunctionaris. Voor 2009 is de planning zodanig dat het aantal bezoeken zal toe nemen. Uit de praktijk blijkt dat de bezochte ondernemers het waarderen dat er vanuit de gemeente belangstelling wordt getoond en dat er op informele wijze met het college van gedachten gewisseld kan worden. Daarnaast is er regelmatig contact met de verschillende ondernemersverenigingen van alle dorpen uit de gemeente. Ook de Adviesgroep Economische Zaken (AEZ) houdt zich actief bezig met het bevorderen van de saamhorigheid en de lokale economie. Een meer actieve houding van de ondernemersverenigingen heeft de frequentie van overleg en het beoogde resultaat verhoogd. Dit heeft tot doel de werkgelegenheid en de omstandigheden voor ondernemers in ieder geval op niveau te houden en waar mogelijk uit te breiden dan wel te verbeteren. Bedrijvenverzamelgebouw Ook in 2008 hebben er wisselingen plaatsgevonden in de verhuurde bedrijfsunits. Vier van de vijf units zijn verhuurd. Vrijkomende units worden vrij snel weer verhuurd. Bedrijventerreinen Op het bedrijventerrein Nieuweweg in Marrum zijn nog diverse kavels beschikbaar voor verkoop. In 2008 is er een aantal kavels verkocht. De kavels van het industrieterrein Hegebeintumerdyk in Ferwert zijn deels verkocht. Er zijn nog drie kavels vrij. Bij twee kavels kan een bedrijfswoning worden bijgebouwd. De planologische procedure voor het industrieterrein in Burdaard is afgerond. De percelen bedrijfsterrein staan in de verkoop. Aangezien dit een particulier initiatief is, heeft de gemeente verder geen bemoeienissen met de verkoop. Verder zijn er geen bedrijfskavels op voorraad. Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 310 Handel en ambacht 320 Industrie 330 Nutsbedrijven 341 Overige agrarische zaken, jacht en visserij

18 18 Programma 05 ONDERWIJS Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Gestreefd wordt om schooluitval te voorkomen en zoveel mogelijk kinderen een startkwalificatie te laten behalen. Daarbij is een brede kennis en vorming van belang. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Onderzoek "Naar school in Ferwerderadiel" (2002) Verordening voorziening huisvesting onderwijs (2006) Meerjaren onderhoudsplan schoolgebouwen (2007) Onderwijshuisvestingsprogramma (jaarlijks) Verordening leerlingenvervoer (2008) Overeenkomst met de gemeente Leeuwarden m.b.t. uitvoering van de leerplicht Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Voor zowel het openbaar als het bijzonder onderwijs het in stand houden en versterken van het bestaande onderwijsaanbod. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 (aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 107, (aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 103, (aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) 103,77 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Algemeen In 2007 is een meerjaren onderhoudsplan gemaakt voor de schoolgebouwen in Ferwerderadiel. Dit plan laat zien dat jaarlijks gemiddeld ,- nodig is om de komende tien jaar alle voorkomende werkzaamheden uit te kunnen voeren. Openbaar Onderwijs In november 2007 is door de gemeenteraden van de Middelsee gemeente besloten het openbaar primair onderwijs te verzelfstandigen. Het bevoegd gezag is per 1 januari 2008 overgedragen aan een nieuwe stichting, bekend onder de werktitel Onderwijsgroep Fier. De stichting ontvangt van de gemeente gedurende vijf jaar een uitkering in het kader van de bruidschatregeling. De verantwoordelijkheid van de gemeente is na de verzelfstandiging beperkt tot het houden van toezicht, de benoeming van stichtingsbestuursleden, het goedkeuren van de jaarrekening en begroting en de besluitvorming over stichting en opheffing van scholen. Bijzonder Onderwijs In de scholen voor het bijzonder onderwijs is onderhoud gepleegd. Daarnaast is in 2008 gestart met de bouw van een nieuwe school in Burdaard. Intergemeentelijke samenwerking Het onderwijsbureau dat in november 2003 door de Middelsee gemeenten is opgericht, is in 2008 overgegaan naar de Onderwijsgroep Fier. Brede school De provincie heeft voor het jaar 2007/2008 vanuit het project Boppeslach een subsidie aan de gemeente verstrekt voor het aantrekken van een coordinator in het kader van de Brede Schoolontwikkeling. Met deze subsidie is een eerste aanzet gegeven voor de realisatie van een Brede School in Burdaard. In juli 2008 hebben de betrokken partijen een intentieovereenkomst getekend. Voor het schooljaar 2008/2009 is opnieuw een subsidie toegezegd. Daarmee zal het concept Brede School verder worden vormgegeven. Onderwijsbeleid In 2008 is evenals voorgaande jaren in samenwerking met de gemeenten Dongeradeel, Kollumerland, Dantumadeel en de coördinator WSNS (Weer Samen Naar School) een dag georganiseerd voor alle leerkrachten van het basisonderwijs. Dit jaar staat de zorg voor leerlingen met gedragsproblemen centraal. Aan de schoolbegeleidingsdienst wordt tot augustus 2008 budgetsubsidie verstrekt ten behoeve van uren voor schoolbegeleiding en leerlingenzorg. In augustus wordt de gedwongen winkelnering opgeheven en krijgen de scholen de subsidie rechtstreeks toegekend. Leerlingenvervoer In verband met een nieuwe Europese aanbesteding voor het leerlingenvervoer, die lager is uitgevallen, en een daling van het aantal leerlingen dat in 2008 gebruik gemaakt heeft van het leerlingenvervoer is er minder uitgegeven. Tevens is voor enkele leerlingen een vergoeding voor begeleiding in het openbaar vervoer verstrekt, waardoor deze leerlingen geen aangepast (taxi)vervoer behoeven. Dat veroorzaakt mede een daling in de kosten van het leerlingenvervoer.

19 19 Leerplicht De uitvoering van de leerplichttaken vindt grotendeels plaats door de gemeente Leeuwarden. Met de gemeente Leeuwarden is hiervoor een overeenkomst gesloten. De overige Middelsee-gemeenten hebben een soortgelijke overeenkomst gesloten met de gemeente Leeuwarden. De administratieve taak wordt nog zelfstandig door onze gemeente uitgevoerd, maar in de RMCregio vinden gesprekken plaats om ook dit onderdeel onderdeel onder te brengen bij de gemeente Leeuwarden. Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 420 Openbaar onderwijs, exclusief onderwijshuisvesting 421 Openbaar onderwijs, onderwijshuisvesting 422 Bijzonder onderwijs, exclusief onderwijshuisvesting 423 Bijzonder onderwijs, onderwijshuisvesting 443 Bijzonder voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting 480 Gemeenschappelijke baten en lasten 482 Volwasseneneducatie

20 20 Programma 06 CULTUUR, RECREATIE EN SPORT Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Op de beleidsterreinen cultuur, recreatie en sport richt de gemeente zich in de eerste plaats op haar eigen inwoners. Zowel cultuur als (toeristische) recreatie worden echter ook ingezet om het toerisme in onze gemeente te bevorderen. De gemeente streeft ernaar om de toeristische en recreatieve mogelijkheden uit te bouwen tot een volwaardige economische activiteit. Daarbij wordt de nadruk gelegd op cultuurliefhebber, rust- en ruimtezoekers. Daarnaast gaat sport een steeds grotere rol vervullen binnen onze samenleving. Sport is bovendien geen doel op zich meer, maar dient meer en meer als middel om (andere) maatschappelijke doelen, zoals bijvoorbeeld sociale cohesie en maatschappelijke integratie, gezondheid, jeugdparticipatie, vorming van de jeugd, te bereiken. Eén en ander leidt tot een intensivering van activiteiten op het gebied van sport. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Toeristisch Recreatief OntwikkelingsPlan (TROP) Ferwerderadiel 2004 t/m 2014 Kampeerbeleid NOFA+ Subsidieverordening maatschappelijk en sociaal-cultureel welzijn Gemeenschappelijke regeling Breedtesportproject "GO-4 Sport" Nota accommodatiebeleid sportvoorzieningen Beliedsplan Frysk 2005 BOS-project "Daar zit muziek in" Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) Huidige situatie Wat hebben we bereikt? De huidige beleidskaders (o.a. TROP Ferwerderadiel) worden regelmatig geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Uit de toeristenbelasting blijkt dat het toeristisch-recreatieve beleid van de gemeente heeft geleid tot toeristische overnachtingen in Er konden 4 nieuwe recreatieondernemers worden genoteerd; een recreatieondernemer is gestopt met de verblijfsaccommodatie en een ander (dag- en verblijfsrecreatie) is uit de gemeente vertrokken. Er is binnen de beperkte (financiele en personele) mogelijkheden voortdurend aandacht voor kansen en mogelijkheden op het gebied van kwaliteitsbehoud en/of -activiteiten plaats op het gebied van sportstimulering en bewegen, gezonde leefstijl e.d. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 (aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 174, (aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 140, (aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) 167,41 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? In Middelseeverband is besloten een gezamenlijk beleidsplan voor recreatie en toerisme op te stellen. In verband hiermee is medio 2008 een onderzoek gedaan naar de mening hierover van de afzonderlijke raadsleden van de vier Middelseegemeenten. Vervolgens is een start gemaakt met gezamenlijk beleid. Het eind 2007 gestarte proces voor het realiseren van nieuw kampeerbeleid in NOFA+ verband is in 2008 gecontinueerd. Uiteindelijk zal dit in 2009 resulteren in nieuw kampeerbeleid. Doorvertaling naar juridische instrumenten (bestemmingsplannen en APV) moet dan nog plaatsvinden. Net als in 2007 is in 2008 de "Stichting foar Rekreaasje en Toerisme yn de gemeente Ferwerderadiel" meerdere malen voor het voetlicht gekomen. In 2008 heeft de gemeenteraad besloten eenmalig extra subsidie te verlenen. In 2009 zullen het takenpakket en de begroting van de Stichting nader onder de loep worden genomen. Van belang is te komen tot een transparante en gezonde subsidierelatie met de Stichting. In 2008 is een start gemaakt met Integrale Gebiedsontwikkeling (IGO). Recreatie en toerisme maken hiervan integraal onderdeel uit. Vanaf 2009 zullen verschillende toeristisch-recreatieve maatregelen binnen dit kader plaatsvinden. Voor overige maatregelen op het gebied van recreatie en toerisme wordt verwezen naar de jaarlijkse evaluatie van het TROP Ferwerderadiel die begin 2009 aan de raad zal worden aangeboden. De thema's en actiepunten uit de genoemde sportprojecten worden met veel inzet en enthousiasme opgepakt. Er is overleg met beheersstichtingen over renovatie van hun accommodatie (in het kader van het accommodatiebeleid) en er is een brede projectgroep gevormd voor realisatie van een multifunctioneel sportveld in Hallum. In 2009 gaan we hier voortvarend mee door. In 2008 is ook de indexatie van de subsidies t.b.v. diverse verenigingen ingevoerd - met terugwerkende kracht - vanaf Voorts heeft in 2008 wederom het project "Jou in bern in Boek" plaatsgevonden en wel in het dorpshuis te Reitsum en in de bibliotheek te Hallum. Het BOS-project en GO-4Sport zijn in 2008 gecontinueerd en werpen vruchten af, in die zin dat het belang van "bewegen" in onze gemeente op de kaart is gezet.

21 21 Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 510 Openbaar bibliotheekwerk 511 Vormings- en ontwikkelingswerk 530 Sport 531 Groene sportvelden en terreinen 540 Kunst 541 Oudheidkunde / musea 560 Openbaar groen en openluchtrecreatie 580 Overige recreatieve voorzieningen

22 22 Programma 07 WERK EN INKOMEN Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Het bevorderen van een gelijkwaardige deelname aan het maatschappelijk leven is een belangrijke gemeentelijke taak. In dit verband heeft de gemeente in de eerste plaats de wettelijke taak om uitvoering te geven aan een aantal sociale wetten, die een minimale inkomensvoorziening waarborgen. Algemene doelstelling In het sociale beleid van de gemeente als uitgangspunten nemen het op weg helpen van inwoners naar werk, het bestrijden van armoede en het verstrekken van bijstand en maatschappelijke diensten. Bestaande beleidskaders Beleidsplan WWB Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân Diverse verordeningen WWB c.a. Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân Diverse beleidsplannen WWB c.a. van de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân Gemeenschappelijke regeling Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân Gemeenschappelijke regeling Sociale Werkvoorziening Oostergo (Oostergo Reïntegratie) Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Sinds 1 januari 2005 voert de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân de WWB en WVG voor onze gemeente uit. Door vaststelling van de begroting en jaarrekening en door vertegenwoordiging in het algemeen en dagelijks bestuur behoudt de gemeente invloed op het te voeren beleid ter zake. Dit laatste geldt tevens voor Oostergo Reïntegratie. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 (aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 63, (aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 64, (aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) 92,77 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? De vraag of de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân het opgedragen takenpakket overeenkomstig de in de programmabegroting geformuleerde doelstellingen heeft uitgevoerd, kan pas worden beantwoord na ontvangst van het jaarverslag Dit jaarverslag wordt afzonderlijk in de gemeenteraad aan de orde gesteld. Vanaf 1 januari 2008 ontvangen de gemeenten zelf de WSW-budgetten. Dit betekent een grotere verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de WSW. De gemeenten zijn nog nadrukkelijker de regisseur. Over deze regie-functie heeft onze gemeente in 2008 sluitende afspraken gemaakt. Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 610 Inkomen 611 Werk 612 Inkomensvoorzieningen 614 Gemeentelijk minimabeleid

23 23 Programma 08 WELZIJN EN ZORG Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Het sociale gezicht van de gemeente wordt in belangrijke mate bepaald door de manier waarop zij het lokale beleid op het gebied van welzijn, gezondheid en maatschappelijke zorg heeft georganiseerd. Op het terrein van de zorg is de gemeente vooral regisseur of inkoper van diensten, die door verschillende organisaties aan de burger worden geleverd. In het vervolg zal dit programma in hoge mate worden bepaald door de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Nota jeugdbeleid Beleids- en uitvoeringsplan WMO Diverse verordeningen WMO Nota gezondheidsbeleid Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 (aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 189, (aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 147, (aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) 111,20 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Op 1 januari 2007 is de WMO formeel ingevoerd. Een deel van de uitvoering (de individuele voorzieningen) is opgedragen aan de Dienst Sozawe Noardwest Fryslân. Op basis van de jaarlijkse verantwoording aan de deelnemende gemeenten zal over deze uitvoering een oordeel kunnen worden gegeven. Er is in 2008 een start gemaakt met de uitvoering van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB). In dit kader dient de Nota gezondheidsbeleid te worden aangepast en geactualiseerd. In 2008 is het beleids- en uitvoeringsplan WMO door de raad vastgesteld. Er is een aanzet gemaakt met de aanstelling van een vrijwilligers- en mantelzorgcoördinator en ook zal een gemeentelijke "omtinker" worden ingezet via de Dienst Sozawe. Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 620 Maatschappelijke zorg 621 Uitvoering Wet inburgering 622 WMO Huishoudelijke zorg 630 Sociaal cultureel werk 650 Kinderopvang 652 Voorzieningen gehandicapten 712 Verpleeginrichtingen 714 Openbare gezondheidszorg 715 Jeugdgezondheidszorg, uniform deel 716 Jeugdgezondheidszorg, maatwerk deel 724 Gemeentelijke graven 732 Baten begraafplaatsrechten

24 24 Programma 09 MILIEU Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Een duurzame woonomgeving nastreven met ruimte voor wonen en werken. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Milieubeleidsplan Bodembeheersplan Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) Bestuursovereenkomst samenwerking milieuhandhaving VROM plan Milieu uitvoeringsplan Milieu handhavingsplan Structuurplan / Woonplan Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Vermindering van de belasting van het milieu. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 (aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 15, (aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 13, (aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) 16,47 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Milieubeleidsplan Het milieubeleidsplan wordt binnenkort vervangen worden door een integraal VROM-plan en jaarlijks milieuplan, daar milieu en VRO onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Het VROM plan is gereed en is aan de raadscommissie voorgelegd. Leefomgeving Binnen de beschikbare middelen wordt getracht de kwaliteit van de leefomgeving te optimaliseren (riolering, bodem, IGO, dorpsvernieuwing, saneringen etc.). Dit zijn voortdurende structurele processen, welke elk jaar worden geactualiseerd met partners. Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 721 Afvalverwijdering en -verwerking 722 Riolering en waterzuivering 723 Milieubeheer 725 Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing 726 Baten rioolrechten

25 25 Programma 10 BOUWEN AAN RUIMTE Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Binnen dit programma wordt de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente verantwoord. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Woonplan Ferwerderadiel Structuurvisie Bestemmingsplannen en Bouwverordening / gebruiksvergunningen Notitie 2de woningen Algemene Plaatselijke Verordening (onderdelen bijv. onttrekkingsvergunning) Welstandsnota, vigerend per 1 juli 2004 Notitie medegebruik hoge bouwwerken (voor antennes) Contingentering Streekplan der provincie Natura 2000 Nota Kangoeroe-woningen Nota bedrijven aan huis Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Door middel van instrumenten 'ruimtelijke ordening' en 'volkshuisvesting' trachten het eigen karakter van de gemeente te behouden. Zorgdragen voor voldoende mogelijkheden voor woningbouw en industriële ontwikkeling. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2008 (aantal inwoners per 31 december 2008: 8825) 25, (aantal inwoners per 31 december 2007: 8865) 19, (aantal inwoners per 31 december 2006: 8894) 12,40 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Structuurvisie De structuurvisie is in 2004 vastgesteld. Bestemmingsplannen In 2008 is het (eerste) ontwerpbestemmingsplan Grote Dorpen in de vaststellingsprocedure gebracht; in dat kader zijn ook zienswijzen ontvangen. Diverse redenen (o.a. nieuwe Wro, plan Burdaard) hebben tot de opstelling van een herzien (tweede) ontwerpplan geleid. Handhaving Voor het handhavingsbeleid in de gemeente is een beleidsnotitie opgesteld. De uitvoering is in mei 2007 in handen van het Handhavingsbureau gegeven. Over 2008 is het werkplan gehaald. Welstandsbeleid Ten aanzien van het welstandsbeleid is een Welstandsbeleidsplan vastgesteld (voorjaar 2004). Dit welstandsbeleid is actueel, doch zal in 2009/2010 worden geactualiseerd. Woon- en werkklimaat Getracht wordt door middel van herstructurering, saneringen en nieuwbouw een pluriform woon- en werkklimaat te scheppen ten behoeve van alle doelgroepen.

26 26 Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming Overig In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 810 Ruimtelijke ordening 820 Volkshuisvesting 821 Dorpsvernieuwing 822 Overige volkshuisvesting 823 Bouwvergunningen 830 Bouwgrondexploitatie

27 Gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien totaal Onvoorzien beleidstaak Omschrijving Rekening Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging 1 Onvoorzien Onvoorzien Algemene baten en lasten Saldo kostenplaatsen Saldo rekening van baten en lasten 0 0 beleidstaak Omschrijving Rekening Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging 2 Algemene dekkingsmiddelen Baten onroerende zaakbelastingen - gebruikers Baten onroerende zaakbelastingen - eigenaren af: Uitvoering kosten Wet WOZ af: Uitvoering kosten overige lokale heffingen bij: Aanmaningen en dwangbevelen Baten forensenbelasting Baten toeristenbelasting af: Uitvoering kosten overige lokale heffingen a Totaal lokale heffingen Algemene uitkeringen Integratie-uitkeringen Doeluitkeringen 2b Totaal algemene uitkering Jaarlijkse termijn verkoop aandelen 913 Overige financiële middelen Geldleningen en uitzettingen korter dan één jaar Geldleningen en uitzettingen langer dan één jaar af: Beleggingen af: Saldo compensabele BTW 0 0 2c Totaal overige dekkingsmiddelen totaal Algemene dekkingsmiddelen totaal Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

28 28 1 ONVOORZIEN Voor onvoorziene en onvermijdbare uitgaven is in de begroting van de gemeente Ferwerderadiel een bedrag opgenomen van ,-. De begrote omzet van de gemeente Ferwerderadiel bedraagt ,-. De post onvoorzien bedraagt dus ongeveer 0,19% van de totale lasten. De oorspronkelijke raming is in principe lager dan de hiervoor gestelde norm. Norm Begroting voor wijziging Begroting na wijziging Onvoorzien Omzet 1,00% ,19% ,17% Saldo kostenplaatsen In het verslagjaar is er sprake van een positief resultaat op de kostenplaatsen van ,-. Dit resultaat is als volgt ontstaan: voordelig calculatieresultaat sector Burgerzaken: ,- voordelig calculatieresultaat sector Middelen en Ondersteuning: ,- nadelig calculatieverschil kapitaallasten : ,- voordelig calculatieverschil sector Grondgebied (buitendienst en tractie): ,- nadelig calculatieverschil sector Grondgebied (binnendienst): ,- voordelig calculatieverschil Stafburo: ,- 2a LOKALE HEFFINGEN Algemeen De onroerende-zaakbelastingen zijn voor onze gemeente verreweg de belangrijkste gemeentelijke belasting. Het is een algemeen dekkingsmiddel en daardoor vrij te besteden. Tariefbeleid Met ingang van het jaar 2006 zijn de tarieven van de onroerende-zaakbelastingen gebonden aan minimum- en maximum bedragen. Deze minimum- en maximumbedragen zijn echter met ingang van het verslagjaar 2008 weer vervallen. De tarieven voor afvalstoffenheffing en rioolrechten zijn al enige jaren kostendekkende tarieven. Het tarief voor de woonforensenbelasting wordt jaarlijks aangepast met het percentage van de inflatiecorrectie. Onroerende-zaakbelastingen Met ingang van 1 januari 2006 is de gebruikersbelasting voor bewoners van koop- en huurwoningen afgeschaft. De OZB opbrengst is door deze wetswijziging aanzienlijk lager dan voorgaande jaren. Door middel van een suppletie-uitkering (Algemene uitkering) wordt de gemeente de komende jaren gecompenseerd voor deze lagere inkomsten. Deze suppletieuitkering zal de komende jaren gelijkmatig worden afgebouwd. Voor het jaar 2008 bedroeg deze suppletieuitkering ,-. In 2007 was er nog sprake van een zogenaamde beknotting van de vrijheid van de gemeente om de OZB tarieven naar eigen inzicht vast te stellen. Per 1 januari 2008 heeft de gemeente deze vrijheid weer terug. Bij de behandeling van het wetsvoorstel afschaffing OZB gebruikersheffing op woningen is het amendement De Pater - Van der Meer door de Tweede Kamer aangenomen. Het amendement beoogt ook huishoudens met een onroerende zaak die niet in hoofdzaak tot woning dient, te laten profiteren van de afschaffing van het gebruikersdeel op woningen. De gemeenten worden gecompenseerd voor het verlies aan inkomsten. Om aansluiting te krijgen tussen de gederfde inkomsten en compensatie is besloten tot een integratie uitkering. Voor het jaar 2008 bedroeg deze uitkering ,-. De in het verslagjaar, door de medewerksters van de afdeling belastingen, bestede uren aan deze functie zijn ruim binnen de raming gebleven. Verder zijn de overige kosten iets lager dan de raming. De oorzaak hiervan is dat de kosten van beroepszaken in het verslagjaar iets lager zijn. De opbrengst van de kostenverrekening over 2008 met het Ministerie van Financiën is iets hoger dan de raming. Vanaf 2009 wordt deze vergoeding via het gemeentefonds ontvangen. De begrote inkomsten voor de OZB zijn ook nagenoeg gelijk aan de raming. De inkomsten van het OZB gebruikersgedeelte zijn 76,- en de inkomsten van het OZB eigenaarsgedeelte zijn 18,- hoger dan de raming. De kosten voor het maken en verzenden van de belastingkohieren worden met in de invoering van het BBV geboekt op de functie 'perceptiekosten belastingen'. Ook worden hier de inkomsten uit aanmaningen en dwangbevelen verantwoord. De inkomsten zijn ongeveer gelijk aan de raming. Verder zijn de kosten van drukwerk, bureaubehoeften en urentoerekening van sector Middelen en Ondersteuning lager dan de begroting.

29 29 Woonforensenbelasting Bij de raming voor de woonforensenbelasting is uitgegaan van 24 gemeubileerde woningen. Naar aanleiding van een viertal controles in het verslagjaar is gebleken dat deze 24 woningen aan de criteria voldoen. Als gevolg hiervan is de opbrengst gelijk aan de raming. Toeristenbelasting Met ingang van 2005 wordt er toeristenbelasting in de gemeente Ferwerderadiel geheven. De inkomsten voor het verslagjaar zijn geraamd op 6.350,-. De aanslagen over 2007 zijn in 2008 opgelegd en worden hier ook verantwoord. De opbrengst over het jaar 2007 bedroeg 5.306,-. De opbrengst over 2008 zal in het jaar 2009 worden verantwoord. 2b Algemene uitkering In de loop van het dienstjaar is de primitieve raming al aangepast naar aanleiding van de ontvangen circulaires van het Ministerie. De ontvangsten sluiten aan op de laatst ontvangen specificatie over het verslagjaar. In het verslagjaar zijn verrekeningen ontvangen voor de jaren 2006 en 2007 tot een bedrag van ,-. In verband met de nacalculatie over 2008 en uitkering van een deel van de behoedzaamheidsreserve wordt de uitkeringsfactor over 2008 verhoogd met een aantal punten. Hierdoor zal er in 2009 nog een bedrag worden ontvangen. 2c OVERIGE DEKKINGSMIDDELEN Geldleningen en uitzettingen langer dan één jaar In de primitieve begroting 2008 is voor bespaarde rente een bedrag geraamd van ,-. Op grond van de voorschriften is naar de situatie per 1 januari van het verslagjaar een bespaarde rente geboekt van ,-, terwijl via functie 980 (mutaties reserves) de aan de reserves toegevoegde rente ( ,-) ten laste van de exploitatie is gebracht. Overige financiële middelen Op deze post wordt het ontvangen dividend van de Bank Nederlandse Gemeenten, Fryslân Miljeu en Afvalsturing verantwoord. Tevens worden de ontvangsten van de Stichting Monumentenzorg Ferwerderadiel, Stichting Rekreaasje en Toerisme, Stichting ta behâld fan 'e Jislumer Tsjerke en de Stichtingen Beheer Sportvelden in Ferwert en Reitsum, zijnde de rente over het verslagjaar voor verstrekte geldleningen, hier geboekt. In het jaar 2007 is besloten de lening van de Stichting ta behâld fan 'e Jislumer Tsjerke rentevrij te maken.