MOLEN BURDAARD Foto S. Bosma. Jaarrekening 2013 Gemeente Ferwerderadiel

Transcriptie

1 1 MOLEN BURDAARD Foto S. Bosma JAARREKENING 2013

2 2

3 3 INHOUDSOPGAVE JAARSTUKKEN 1. Algemeen Verslag van burgemeester en wethouders Inleiding voorwoord Rekening in één oogopslag Kerngegevens Jaarverslag De programmaverantwoording inclusief toelichting Gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien De paragrafen Lokale heffingen Weerstandsvermogen en risicobeheersing Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Jaarrekening Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Balans Overzicht van baten en lasten Kasstroomoverzicht Toelichting op de balans Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector Overzicht aanwending onvoorzien Overzicht toevoegingen en onttrekkingen aan reserves per programma Overzicht incidentele baten en lasten Analyse van de afwijkingen tussen de begroting na wijziging en de programmarekening Gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Controleverklaring Vaststellingsbesluit Gemeenteraad Uitvoeringsinformatie Overzicht kapitaallasten Lijst van verbonden partijen Onderhanden werk inzake grondexploitatie Afschrijvingstermijnen Vaststellingsbesluit burgemeester en wethouders SISA Bijlagen 127

4 4

5 5 1. ALGEMEEN

6 Verslag van burgemeester en wethouders Geachte raad, Hierbij bieden wij u de jaarrekening over het jaar 2013 aan op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Voornoemd besluit is van kracht geworden met ingang van het begrotingsjaar Geprobeerd is weer een stapje te zetten tot verdere vervolmaking van de jaarrekening, analyses en toelichtingen. Bij de programmatoelichting is uitgangspunt geweest de kaderstelling in de begroting Getracht is aan te geven of aan de gestelde doelen in de vermelde kaders is voldaan. Het model bestaat weer uit een jaarverslag en jaarrekening in een boekwerkje en de bijlagen. Ook zijn weer de verplichte paragrafen opgenomen. Wij hopen dat wij uw raad middels dit verslag in staat stellen de controlerende functie in het duale bestel op voldoende wijze uit te kunnen voeren. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel, H. Steen mr. W. van den Berg secretaris burgemeester

7 Inleiding voorwoord Door de Wet dualisering gemeentebestuur en de aanpassingen in de Gemeentewet is gewaarborgd dat de veranderende regelgeving in de bestuurspraktijk zijn beslag krijgt. Ook voor de financiële functie werkt deze veranderende regelgeving door. Per 17 januari 2003 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) van kracht met als ingangsdatum het begrotingsjaar De reden voor invoering is onder andere geweest de bestaande bestuurspraktijk waarbij het voor raadsleden haast ondoenlijk was om uit de gepresenteerde cijferbrij te komen. De budgetcyclus werd meer en meer voer voor specialisten. Bij de gekozen oplossingen behoren voorschriften, die geënt zijn op de bestuurspraktijk met als doel een duidelijk onderscheid voor die geleding, die gebruik maakt van de diverse onderdelen, de hoofdlijnen voor de raad, het bedrijfseconomisch effect voor het college en de verfijningen voor de budgethouders. Het item "iedere doelgroep zijn eigen informatie/documenten" komt in de nieuwe voorschriften tot uitdrukking. De taken van de raad, het college en externen vragen om verschillende documenten, die zijn toegesneden op de functie waarvoor de documenten worden gebruikt. Standaard wordt daarvoor het volgende overzicht gehanteerd. Relatie documenten, functies en actoren Actor Jaarwerkfunctie Document Raad Allocatie Programma-rekening Autorisatie Programma-rekening Controle Programma-jaarwerk Jaarverslag/jaarrekening College Beheertechnisch Productenrealisatie Bedrijfseconomisch Productenrealisatie Verantwoording Jaarstukken BZK/CBS/Toezicht/EU Vergelijkbaarheid Functionele weergave (IV3) Categorale weergave (IV3) Verdelingsmatrix (IV3)

8 Rekening in één oogopslag (x 1.000,-) BALANS 31 december 31 december Vaste activa Vlottende activa Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Vlottende passiva Kerngegevens (x 1.000,-) Ultimo Exploitatie-omzet ,9 - Boekwaarde investeringen ,7 - Onderhanden werk grondexploitaties 1.185,8 - Algemene reserves 2.742,9 - Bestemmingsreserves 3.822,9 - Egalisatiereserves 1.229,2 - Voorzieningen 1.556,6 - Geldlening o/g ,1 - Formatie (incl. B&W) 54,7 - Algemene uitkering + gemeentelijke belastingen (OZB + woonforensenbelasting) ,9 Exploitatieoverzicht naar programma's De gemeentelijke jaarrekening is ingedeeld in 10 programma's. Exploitatieresultaat per programma (x 1.000,- ) Lasten Baten Expl. res 1 Bestuur 3.826,6 112, ,5-2 Veiligheid 576,2 18,7 557,5-3 Verkeer en openbare ruimte 1.602,0 55, ,4-4 Lokale economie 78,5 157,5 79,0 5 Onderwijs 769,5 13,2 756,2-6 Cultuur, Recreatie en Sport 1.876,0 66, ,6-7 Werk en Inkomen 4.539, ,5 888,9-8 Welzijn en zorg 2.729,4 330, ,2-9 Milieu 1.834, ,1 147,8-10 Bouwen aan ruimte 909,4 387,5 521, , , ,1- Gerealiseerde alg. dekkingsmiddelen + onvoorzien , ,0 Gerealiseerd resultaat voor bestemming , , ,1- Toevoegingen of onttrekkingen aan reserves 721, , ,7 Gerealiseerd resultaat na bestemming , ,2 303,4-

9 9 (x 1.000,-) Lasten 2013 Het totaal van de lasten bedraagt ,9 Dit bedrag is als volgt opgebouwd ( x 1.000,-) - Salarissen en sociale lasten 792,7 4,2% - Personeel van derden 315,9 1,7% - Energie 76,6 0,4% - Duurzame goederen 118,9 0,6% - Overige goederen en diensten 3.165,4 16,9% - Inkomensoverdrachten 7.654,3 40,8% - Kredietverlening en deelnemingen 0,0 0,0% - Kapitaallasten 1.366,1 7,3% - Doorberekening kostenplaatsen 4.139,1 22,1% - Toevoegingen voorzieningen 1.112,8 5,9% - Totaal ,9 100,0% 22,1% 7,3% 5,9% Lasten ,0% 4,2% 0,4% 1,7% 40,8% 0,6% 16,9% Sal pers derden energie kred.deeln duurz goed ov g&dnst ink ovdr Kap lst App kst Niet deelb. Baten 2013 Het totaal van de baten bedraagt ,8 Dit bedrag is als volgt opgebouwd (x 1.000,-) - Algemene uitkering 9.234,5 53,4% - Belastingen 1.989,5 11,5% - Huren en pachten 70,4 0,4% - Beschikking reserves 1.831,7 10,6% - Overdrachten v/h rijk 3.938,0 22,8% - Overige inkomensoverdrachten 0,4 0,0% - Overige goederen en diensten 349,8 2,0% - Duurzame goederen 159,3 0,9% - Diversen -275,6-1,6% Totaal ,8 100,0% 23% 0% 12% 11% Baten % 2% -2% 1% AU Bel. Hur/pach 53% Reserv. ink ovd rijk ink overdr ov g&dnst Duurz goed Diversen

10 Kerngegevens 1.4 Kerngegevens Omschrijving Gegevens Gegevens 31 december 31 december A SOCIALE STRUCTUUR Aantal inwoners waarvan: van 0 t/m 3 jaar van 4 t/m 16 jaar van 17 t/m 64 jaar van 65 jaar en ouder Aantal periodieke bijstandsgerechtigden waarvan: personen < 65 jaar personen > 65 jaar 0 0 Aantal uitkeringsgerechtigden ingevolge de WWB BBZ IOAW IOAZ Pre starter Kred. Hypotheek Aantal tewerkgestelden in sociale werkgemeenschappen B FYSIEKE STRUCTUUR Oppervlakte gemeente (in ha) waarvan: binnenwater/oppervlakte land (in ha) buitenwater (in ha) Aantal woonruimtes (in eenheden) Lengte van wegen (in km) waarvan: Wegen buiten de bebouwde kom (in km) Wegen binnen de bebouwde kom (in km) Lengte van de recreatieve fiets-, ruiter en wandelpaden (in km) 12,5 12,5 Lengte van waterwegen (in km) Aantal m2 openbaar groen (in ha) 26,3 26,3 C FINANCIËLE STRUCTUUR Omschrijving totaal per inwoner totaal per inwoner 31 december december 2013 Exploitatie uitgaven Opbrengst belastingen Algemene uitkering Boekwaarde geactiveerde kapitaaluitgaven Eigen financieringsmiddelen Vaste schuld

11 11 2. JAARVERSLAG

12 De programmaverantwoording inclusief toelichting Analyse van het resultaat De jaarrekening over het verslagjaar sluit met een nadelig saldo van ,- tegenover een batig saldo van ,- over het vorige verslagjaar. De totstandkoming van dit saldo kan globaal als volgt worden geanalyseerd: afgerond op programma voordelig nadelig Bestuur 1 84 Veiligheid 2 23 Verkeer en openbare ruimte 3 65,5 Lokale economie 4 13,4 Onderwijs 5 92,6 Cultuur, Recreatie en Sport 6 10 Sociale zaken 7/8 274,1 Milieu 9 23,9 Bouwen en wonen Algemene dekkingsmiddelen nvt 355,9 Per saldo nadelig -303,4 524,0 827,4 Voor een uitgebreide analyse van het resultaat verwijzen wij naar de analyse van de afwijkingen tussen de begroting na wijziging en de programmarekening (vanaf pagina 90).

13 13 Programma 01 BESTUUR Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Inrichting van een voor de inwoners zo optimaal mogelijk beleid op een veelheid van terreinen. Doel: een vitale nog zelfstandige (plattelands) gemeente, met handhaving en zo mogelijk verbetering van de leefbaarheid in zo breed mogelijke zin in alle kernen en op het platteland. Middelen: o.a. interactieve communicatie met de burger en organisaties in de gemeente, dorpsgericht werken, subsidiëring van verenigingen, in stand houden van de basisvoorzieningen in de dorpen, goede dienstverlening - steeds meer ook digitaal - op het gemeentehuis. In het kader van de dualisering stelt de raad de hoofdkaders of items (raadsprogramma), het college stelt hierna in de regel een uitvoeringspuntenlijst of collegeprogramma vast. De raad controleert tussentijds en achteraf of de gestelde doelen zijn bereikt en hoe (rechtmatig en doelmatig), bij begrotingsbehandeling, rekeningbehandeling en andere tussentijdse rapportages. Tenslotte is van belang dat de gemeente een aantal wettelijke (dienstverlenende) taken uitvoert op het gebied van o.m. de Wet Openbaarheid van Bestuur, burgerzaken en verkiezingen. Algemene doelstelling Raadsprogramma en college-uitvoeringslijst uitvoeren, samenwerking verder afbouwen in Noordwest Fryslân en intensiveren Noordoost Fryslân. Positioneren ICT na ontmanteling ICT Middelsee. Positionering Sociale Dienst in verband met samenwerking in Noordoost Fryslân. Invoering en verbetering basisregistraties. Bestaande beleidskaders Diverse beleidsnotities, raadsprogramma, Gemeenschappelijke regeling "Middelsee maatwerk" (in liquidatie). Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Behoudens een aantal permanente processen uit eerdere raads- en collegeprogramma's was het referentiekader voor 2013 het raadsprogramma Door verschil van inzicht ten aanzien van het uiteindelijk doel van de Middelsee samenwerking is deze in 2012 in feite stopgezet, al loopt een aantal voorzieningen vooralsnog door, zoals ICT, Handhaving, GO4-sport en Veiligheid. Deze werksoorten zullen in gezamenlijkheid worden uitgevoerd zolang dat nodig is, maar uiterlijk tot Doen er zich tussentijds mogelijkheden voor om één of meerdere van de genoemde werksoorten op verantwoorde wijze eerder af te bouwen, dan zal van die mogelijkheid gebruik worden gemaakt. Een koersverlegging van onze gemeente richting N.O. Fryslân heeft plaatsgevonden. De raad heeft uitgesproken intensief met Dongeradeel, Dantumadiel en Kollumerland c.a. te willen samenwerken, ambtelijk, maar op termijn (na 2015) mogelijk, na een evaluatie, zelfs leidend tot bestuurlijke fusie. Ook neemt de gemeente officieel per 1 oktober 2012 volwaardig deel aan het sociaal economisch masterplan SEM N.O. Fryslân (6 gemeenten + provincie Fryslân). In 2011 is de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) volledig geïmplementeerd. Verder is de focus gericht op het realiseren van afstemming en koppeling van basisregistraties (GBA, BAG en WOZ) en aansluiting daarvan op de landelijke voorzieningen. Ook is in 2013 een start gemaakt met de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT), dit samen met de Noordoost gemeenten. Dit project heeft een langere looptijd. Tenslotte mag de samenwerking in Noordoost Fryslân op het terrein van de drie decentralisaties (Jeugdwet, Participatiewet en wijziging WMO ten gevolge van overgang werksoorten uit de AWBZ) niet onvermeld blijven. Als uitvloeisel hiervan wordt er naar gestreefd de samenwerking met de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid per 1 januari 2015 te beëindigen en per deze datum aan te sluiten bij het samenwerkingsverband op dit terrein in Noordoost Fryslân. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 ( aantal inwoners per 31 december 2012: 8789) 325, ( aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 297, ( aantal inwoners per 31 december 2011: 8838 ) 317,36

14 14 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Samenwerking Projectorganisatie Middelsee in liquidatie, diverse samenwerkingsvormen met de gemeenten in Noordoost Fryslân (DDFK) en SEM/ANNO N.O. Fryslân. Samenwerking op diverse niveaus in het kader van de wet gemeenschappelijke regelingen. Middelen Baten en lasten programma Wat heeft het gekost? Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 001 Bestuursorganen 002 Bestuursondersteuning college van burgemeester en wethouders 003 Burgerzaken 004 Baten secretarieleges burgerzaken 005 Bestuurlijke samenwerking 006 Bestuursondersteuning raad en rekenkamer(functie)

15 15 Programma 02 VEILIGHEID Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Het is van groot belang dat de burgers een gevoel van veiligheid hebben. De zorg daarvoor heeft daarom zowel in preventieve als in repressieve zin hoge prioriteit. Het gemeentelijk veiligheidsbeleid kent een vijftal schakels. Door pro-actie worden structurele oorzaken van onveiligheid weggenomen. Met preventie worden directe oorzaken van onveiligheid voorkomen of de gevolgen ervan beperkt. Door middel van preparatie zijn de hulpdiensten goed voorbereid en beschikken zij over adequaat materiaal. Repressie is het snel, adequaat en professioneel ingrijpen als het er werkelijk op aan komt. Nadat de acute hulpverlening achter de rug is, staan opvang en nazorg centraal. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Kadernota Integraal Veiligheidsbeleid Middelsee Integrale Veiligheidsrapportage Regionaal crisisplan Overige plannen ter bestrijding van crisissituaties Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Ferwerderadiel Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Er is permanent aandacht voor de veiligheidsthema's en voor onveilige situaties. Beleidsdoelen en acties worden afgestemd in regulier overleg met de hulpdiensten en het Veiligheidsbureau Middelsee gemeenten en zonodig opgenomen in (jaar)plannen. Daarnaast is er voortdurend bestuurlijke en ambtelijke afstemming, bijvoorbeeld in de driehoek, maar ook tussen de (afzonderlijke) gemeenten, het Veiligheidsbureau en het Handhavingsbureau. Op basis van de Veiligheidsmonitor, Integrale veiligheidsrapportages en signalen en klachten vanuit de samenleving wordt concreet actie ondernomen. Tenslotte werd ook in 2013 weer hard gewerkt aan de regionalisering van de brandweer (Veiligheidsregio). Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 ( aantal inwoners per 31 december 2013: 8789) 65, ( aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 63, ( aantal inwoners per 31 december 2011: 8838 ) 50,31 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Crisisbeheersing In 2013 is onder begeleiding van het Veiligheidsbureau druk gewerkt om nog verder vorm te geven aan de ontwikkeling van de oranje (gemeentelijke) kolom (bij crisisbeheersing) in de gemeentelijke organisatie. Expertteams voor cruciale functies binnen de crisisbeheersing zijn (verder) ingevuld en ook het team bevolkingszorg voor onze gemeente heeft vorm gekregen. Het gemeentelijke team is in 2013 verder opgeleid en er hebben oefeningen plaatsgevonden.

16 16 Middelen Baten en lasten programma Wat heeft het gekost? Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 120 Brandweer en rampenbestrijding 140 Openbare orde en veiligheid

17 17 Programma 03 VERKEER EN OPENBARE RUIMTE Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Ferwerderadiel is een gemeente met een aantrekkelijke openbare ruimte. Naast wegen, straten en pleinen in de bebouwde kom omvat de openbare ruimte in principe ook de begraafplaatsen, de sportterreinen en grote delen van het landelijk gebied. In het onderhoud van wegen wordt het aspect verkeersveiligheid integraal meegenomen. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Beleidsplan verkeersveiligheid Duurzaam veilig Diverse beleidsnota's Beheersplan onderhoud wegen 2010 G.V.V.P Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Het bevorderen van een veilig gebruik van wegen en straten en een goede ontsluiting van de gemeente. Een goede woonomgeving, maar als gevolg van een teruggang in middelen loopt het niveau van onderhoud iets terug, hetgeen 'op straat' letterlijk wordt ondervonden. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 (aantal inwoners per 31 december 2013: 8789) 164, (aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 153, (aantal inwoners per 31 december 2011: 8838 ) 154,94 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Wegen en straten De voorgenomen werkzaamheden buiten de bebouwde kom zijn volgens planning en begroting uitgevoerd. Door een lagere inschrijving dan de raming zijn meer werkzaamheden uitgevoerd dan voorzien, waarvan deels werkzaamheden in de Flieterpen zijn meegenomen. De winterschade was dit jaar aanzienlijk door strengere winters achtereen. De meeste schade was te verhelpen door kleinschalig reparatiewerk (het zgn. bakje frezen en gaten vullen met koudasfalt). In 2013 is een nieuwe wegenbeheersplan opgesteld in samenwerking met Grontmij. Van hieruit is een planning gemaakt waaruit duidelijk is geworden welke investeringen de komende 5 à 10 jaar moeten worden gedaan om het achterstallig onderhoud aan asfaltwegen buiten de bebouwde bij te kunnen houden. Hierbij zal jaarlijks een extra investering van ,- moeten worden bijgeraamd om verdere achterstand in wegenonderhoud tegen te gaan (Bron: Beheerplan Wegen Grontmij 4 november 2013). Vanuit het beheerplan is het duidelijk geworden dat met het huidige budget voor wegenonderhoud het wegenbestand binnen Ferwerderadiel niet doelmatig kan worden onderhouden. Door de afgelopen winters zijn de wegen flink aangetast. De extra investering is meer een lapmiddel dan dat er planmatig onderhoud wordt gepleegd, omdat dit gewoonweg te duur is. Er zal moeten worden nagedacht over welke wegen wel en/of niet op een bepaald niveau moeten worden onderhouden. Wegen waar maar enkele mensen aan wonen, of die hoofdzakelijk agrarisch worden gebruikt kunnen op een lager niveau worden onderhouden dan bijvoorbeeld de bus- en doorgaande routes (gebiedsontsluitingswegen, erftoegangswegen). Naarmate er (steeds) minder geld wordt geïnvesteerd zullen hier planmatige keuzes moeten worden gemaakt, welke door het college en de raad moeten worden geaccordeerd, waarbij de wettelijke aansprakelijkheid natuurlijk niet uit het oog moet worden verloren.

18 18 Gladheidsbestrijding De inzet is over het gehele jaar genomen normaal geweest. Duurzaam veilig Jaarlijks wordt een jaarplan opgesteld om op termijn minimaal 25% minder verkeersslachtoffers te hebben. Verder is de gemeente verantwoordelijk voor het beleid ten aanzien van Permanente Verkeerseducatie op lokaal niveau. Dit wil echter niet zeggen dat de gemeente alles op dit gebied zelf moet organiseren en uitvoeren. Diverse organisaties en instellingen spelen hierbij een rol. Middelen Baten en lasten programma Wat heeft het gekost? Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 210 Wegen, straten en pleinen 211 Verkeersmaatregelen te land 221 Binnenhavens en waterwegen

19 19 Programma 04 LOKALE ECONOMIE Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Gunstige sectorstructuur dempt stijging Friese werkloosheid In Friesland is de werkloosheid doorgaans iets hoger dan het Nederlandse gemiddelde. De werkgelegenheidsverdeling per sector is goed gespreid en dus redelijk evenwichtig. De landbouw worstelt met het vraagstuk van het teruglopend aantal agrarische bedrijven en van de schaalvergroting of verkleining. Alternatieven zijn op korte termijn niet voorhanden. Recreatie en toerisme kunnen misschien een gedeelte opvangen en daar wordt dan ook op ingezet. In de detailhandel is inmiddels sprake van een nieuw evenwicht. De detailhandel is niet volledig geconcentreerd in kernen. Opvolgingsproblemen leiden in sommige van de kleine kernen nog tot het verdwijnen van lokale winkeliers. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Onder voorwaarden worden bepaalde bedrijfsactiviteiten in (een deel van) de agrarische bebouwing toegestaan. Er zijn drie bedrijventerreinen bouwrijp (Nieuweweg Marrum, Ferwert Industrie en Burdaard). Het lokale bedrijfsterrein in Burdaard is opengesteld en ook daar vinden inmiddels activiteiten plaats. In Ferwert is een tweetal kavels voor bedrijven beschikbaar. In Marrum is nog een vijftal kavels beschikbaar. Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Het handhaven en differentiëren van de bestaande economische structuur van de gemeente. Bestaande werkgelegenheid in stand houden en waar mogelijk nieuwe werkgelegenheid bevorderen. Prestaties en kengetallen Het batig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 (aantal inwoners per 31 december 2013: 8789) 10, (aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 8, (aantal inwoners per 31 december 2011: 8838) 17,72 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Ontwikkeling bedrijventerreinen We zorgen dat er voldoende bedrijfsterrein voorradig is om aan de vraag van ondernemers naar nieuwe mogelijkheden dan wel uitbreiding van bestaande bedrijven te kunnen voldoen. Het beleid is er op gericht om nieuwe ontwikkelingen te ondersteunen. Door goede voorlichting te geven kunnen bedrijven wellicht sneller van start. Het scheppen van een goed klimaat voor bedrijven waaronder het waar mogelijk verminderen van de regeldruk. Eén-loket-service voor bedrijven Er wordt gestreefd naar korte communicatielijnen en een snelle service richting bedrijven. De coördinatie binnen de organisatie verloopt via de bedrijvencontactfunctionaris. Samenwerking met bedrijfsleven en provincie is noodzakelijk om te komen tot afstemming en gezamenlijk beleid. Verder wordt voortdurend gestreefd naar een goede communicatie met het bedrijfsleven. Bedrijfsbezoeken Het geven van aandacht aan de ondernemers uit de gemeente draagt bij aan een betere communicatie. In 2013 zijn er 9 bedrijfsbezoeken afgelegd. In 2014 staan diverse bezoeken gepland.

20 20 Middelen Baten en lasten programma Wat heeft het gekost? Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 310 Handel en ambacht 330 Nutsbedrijven 341 Overige agrarische zaken, jacht en visserij

21 21 Programma 05 ONDERWIJS Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Gestreefd wordt om schooluitval te voorkomen en zoveel mogelijk kinderen een startkwalificatie te laten behalen. Daarbij is een brede kennis en vorming van belang. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Verordening voorziening huisvesting onderwijs (2006) Meerjaren onderhoudsplan schoolgebouwen (2007) Onderwijshuisvestingsprogramma (jaarlijks) Verordening leerlingenvervoer (2011) Overeenkomst met de gemeente Leeuwarden m.b.t. uitvoering van de leerplicht en leerplichtadministratie Toekomstvisie onderwijs Ferwerderadiel Kiezen en delen! (2012) Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Voor zowel het openbaar als het bijzonder onderwijs het in stand houden en versterken van het bestaande onderwijsaanbod. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 (aantal inwoners per 31 december 2013: 8789) 84, (aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 95, (aantal inwoners per 31 december 2011: 8838) 95,35 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Huisvesting In 2007 is een meerjaren-onderhoudsplan opgesteld voor de scholen voor primair onderw ijs in Ferw erderadiel. Op basis van dit plan is berekend dat jaarlijks ,00 nodig is om het onderhoud uit te kunnen voeren. Het gaat hier om een gemiddelde. Met aanvullende kosten in verband met onderw ijskundige vernieuw ingen, onderzoeken e.d. is geen rekening gehouden. Mocht in een bepaald jaar minder w orden uitgegeven aan onderhoud of aanpassingen in het kader van onderw ijskundige vernieuw ingen enz. dan in de begroting is opgenomen, dan w ordt het overige gereserveerd voor jaren w aarin meer onderhoud moet w orden gepleegd. Toekomstvisie In 2012 is in samenspraak met de gemeente, de schoolbesturen, het peuterspeelzaalwerk, de kinderopvang en de verenigingen voor dorpsbelang een breed gedragen visie ontwikkeld op de toekomstige situatie van het onderwijs. Het rapport biedt een meerjarenperspectief uitmondend in een uitvoeringsplan, waarbij in tijd wordt uitgezet welke scholen voor nieuwbouw dan wel renovatie/uitbreiding in aanmerking komen. Ook is een raming gemaakt van de kosten die hiermee gemoeid zijn. Het plan is zodanig opgezet, dat goede afwegingen en keuzes kunnen worden gemaakt. Openbaar onderwijs Het bevoegd gezag voor het openbaar onderw ijs in de Middelsee Gemeenten is per 1 januari 2008 overgedragen aan stichting Onderw ijsgroep Fier. De stichting ontving gedurende vijf jaar van de gemeente een bruidschat voor de kosten van administratie, beheer en bestuur. Over deze bruidschat w erd jaarlijks verantw oording afgelegd. In 2012 w erd de bruidschat voor het laatst uitbetaald. De verantw oordelijkheid van de gemeente voor het openbaar onderw ijs is na de verzelfstandiging normaliter beperkt tot het houden van toezicht, de benoeming van bestuursleden, het goedkeuren van de jaarrekening en begroting en de besluitvorming over opheffing van scholen. Vanw ege het begrotingstekort is er inmiddels sprake van verscherpt toezicht. Voor de afstemming in Middelsee verband is een commissie van toezicht in het leven geroepen, die de raadsbesluiten voorbereidt. Onderw ijsgroep Fier, heeft een zogenaamd samenw erkingsbestuur, zodat ook bijzondere scholen toe kunnen treden tot de stichting. In 2013 is een nieuw e directeur/bestuurder benoemd.

22 Onderwijsbeleid Vanaf 2012 w ordt alleen nog subsidie verleend voor schoolbegeleiding, inclusief leerlingenzorg, en schoolmaatschappelijk w erk. Dit laatste is een belangrijke spil in de komende transitie van jeugdzorg en het passend onderw ijs. Schoolmaatschappelijk w erk is een preventieve en laagdrempelige hulpverlening op school en is één van kernpartners binnen het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Vanuit het CJG w ordt nauw samengew erkt met onderw ijs, JGZ en andere zorginstanties voor jeugd. Passend onderwijs Schoolbesturen van het regulier en speciaal onderwijs hebben gezamenlijk de plicht om een leerling die ondersteuning nodig heeft een passende plek te bieden binnen het onderwijs. Om aan die zorgplicht te voldoen, werken de besturen samen in een regionaal samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband stelt een ondersteuningsplan op en stemt dit af met de gemeente. In 2013 is er een w erkgroep van ambtenaren en vertegenw oordigers uit het onderw ijs bezig gew eest met de voorbereiding van de invoering van passend onderw ijs in de RMC regio Noord Friesland. Er is een w erkdocument opgesteld w aarin alle gemeenten zich kunnen vinden. Vervolgens zijn de ondersteuningsplannen van het primair en voortgezet onderw ijs in concept opgestuurd naar bestuurders en beleidsmedew erkers. Besluitvorming hierover vindt in 2014 plaats, nadat een op overeenstemming gericht overleg is gevoerd met de gemeenten. De ondersteuningsplannen kunnen namelijk gevolgen hebben voor de onderw ijshuisvesting en het leerlingenvervoer. Leerlingenvervoer Ten opzichte van 2012 zijn de kosten voor het leerlingenvervoer fors gedaald. De gezamenlijke Europese aanbesteding in G7-verband is 1 augustus 2012 ingegaan. De uit de aanbesteding voortvloeiende kosten zijn lager uitgevallen dan in eerste instantie werd verwacht. Een voordeel voor de gemeente Ferwerderadiel is dat de meester leerlingen reizen met de vervoerder die de goedkoopste ritten berekend. Voor het schooljaar 2014/2015 wordt een toename van het aantal aanvragen verwacht. Dit heeft te maken met het feit dat de gerformeerde basisschool de Opbouw in Blije aan het einde van het schooljaar 2013/2014 defintief de deuren sluit. Leerplicht De uitvoering van de leerplichttaken vindt plaats door de gemeente Leeuwarden. Met deze gemeente is hiervoor, net als door de overige Middelsee gemeenten, een overeenkomst gesloten. Over de uitvoering van de leerplicht wordt jaarlijks gerapporteerd door het team leerplicht van de gemeente Leeuwarden. Vanaf september 2009 voert de gemeente Leeuwarden voor onze gemeente ook de administratieve taken uit (leerplichtadministratie). 22 Middelen Baten en lasten programma Wat heeft het gekost? Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 421 Openbaar basisonderwijs, onderwijshuisvesting 423 Bijzonder basisonderwijs, onderwijshuisvesting 443 Bijzonder voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting 480 Gemeenschappelijke baten en lasten van het onderwijs

23 23 Programma 06 CULTUUR, RECREATIE EN SPORT Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Op de beleidsterreinen cultuur, recreatie en sport richt de gemeente zich in de eerste plaats op de leefbaarheid voor haar eigen inwoners. Zowel cultuur als (toeristische) recreatie worden echter ook ingezet om het toerisme in onze gemeente te bevorderen. Daarbij wordt de nadruk gelegd op de cultuurliefhebber, rust- en ruimtezoekers. Daarnaast gaat sport een steeds grotere rol vervullen binnen onze samenleving. Sport is bovendien geen doel op zich meer, maar dient meer en meer als middel om (andere) maatschappelijke doelen, zoals bijvoorbeeld sociale cohesie en maatschappelijke integratie, gezondheid, jeugdparticipatie, vorming van de jeugd, te bereiken. Eén en ander leidt tot een intensivering van activiteiten op het gebied van sport. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Toeristisch Recreatief OntwikkelingsPlan (TROP) Ferwerderadiel 2004 t/m 2014 Toekomstvisie Recreatie en Toerisme Ferwerderadiel (vanaf 2012) Agenda Netwerk Noord Oost (ANNO), w.o. supplement Gemeente Ferwerderadiel Kampeerbeleid NOFA+ Subsidieverordening maatschappelijk en sociaal-cultureel welzijn Nota accommodatiebeleid sportvoorzieningen Beliedsplan Frysk 2005 Projectplan Go-4Sport Brede Impuls Combinatiefuncties Huidige situatie Wat hebben we bereikt? De huidige beleidskaders (o.a. TROP Ferwerderadiel) worden met enige regelmaat geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Monitoring van de aanbodzijde gebeurt in Noordoost Fries verband eens in de 4 jaar. Er is binnen de beperkte (financiële en personele) mogelijkheden voortdurend aandacht voor kansen en mogelijkheden op het gebied van kwaliteitsbehoud en/of -activiteiten op het gebied van sportstimulering en bewegen, gezonde leefstijl e.d. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 (aantal inwoners per 31 december 2013: 8789) 200, (aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 193, (aantal inwoners per 31 december 2011: 8838 ) 203,56 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? De eind 2011 vastgestelde Toekomstvisie Recreatie en toerisme Ferwerderadiel heeft, net als in 2012, in 2013 geleid tot een beleidslijn met een lager ambitieniveau dan voorheen. Diverse subsidies werden naar beneden bijgesteld of stop gezet. Met de aansluiting van de gemeente Ferwerderadiel bij Netwerk Noordoost (NNO), en de goedkeuring c.q. vaststelling van het ANNO-supplement gemeente Ferwerderadiel medio 2012, is de aanzet gegeven voor verdere uitwerking van de integrale aanpak van recreatie en toerisme in regionaal verband. Het betekende de formalisering van samenwerkingsverbanden op dit vakgebied die er op overheidsniveau al heel lang waren en goed functioneerden. Met de aansluiting bij NNO was ook de aansluiting bij Regiomarketing NO Fryslân een feit (campagne Dwaande). In dit kader is in 2013 het ANNO-project Regiomarketing Verbreed opgepakt, een project om te komen tot een nieuwe promotionele organisatiestructuur voor de hele regio Noordoost Fryslân. Medio 2012 zijn de resultaten gepresenteerd van het onderzoek naar de situatie van de VVV Lauwersland in brede zin. Dit leidde eind 2012 tot het besluit van de subsidiërende gemeenten om de subsidieovereenkomst met de VVV Lauwersland per 1 januari 2014 op te zeggen. De vervolgprocedure van dit onderzoek en de uitwerking van het besluit tot voornemen om per 1 januari 2014 ook de subsidierelatie te beëindigen zijn in 2013 verder uitgewerkt.

24 De thema's en actiepunten uit de genoemde sportprojecten zijn ook in 2013 met veel enthousiasme opgepakt en uitgevoerd. GO-4 Sport, combinatiefuncties en sportstimulering en ondersteuning zijn bijna niet meer weg te denken binnen onze sportinfrastructuur. Mogelijkheden in het kader van de nieuwe brede impuls en combinatiefuncties worden optimaal benut in 2013 met een belangrijke rol voor de sportstimuleringsmedewerkster. Verder heeft in 2013, in het totale project Blije, de sport wat betreft de accommodatie een positieve impuls gekregen. In 2013 is voor de zevende keer uitvoering gegeven aan het project "Jou in Bern in Boek. 24 Middelen Baten en lasten programma Wat heeft het gekost? Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 510 Openbaar bibliotheekwerk 511 Vormings- en ontwikkelingswerk 530 Sport 531 Groene sportvelden en terreinen 540 Kunst 541 Oudheidkunde / musea 560 Openbaar groen en openluchtrecreatie 580 Overige recreatieve voorzieningen

25 25 Programma 07 WERK EN INKOMEN Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Het bevorderen van deelname aan het maatschappelijk leven is een belangrijke gemeentelijke taak. In dit verband heeft de gemeente in de eerste plaats de wettelijke taak om uitvoering te geven aan een aantal sociale wetten, die een minimale inkomensvoorziening waarborgen. Algemene doelstelling In het sociale beleid van de gemeente als uitgangspunten nemen het op weg helpen van inwoners naar werk, het bestrijden van armoede en het verstrekken van bijstand en maatschappelijke diensten. Bestaande beleidskaders Beleidsplan WWB Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân Diverse verordeningen WWB c.a. Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân Diverse beleidsplannen WWB c.a. van de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân Gemeenschappelijke regeling Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Sinds 1 januari 2005 voert de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân de WWB en WVG (thans WMO) voor onze gemeente uit. Door vaststelling van de begroting en jaarrekening en door vertegenwoordiging in het bestuur behoudt de gemeente invloed op het te voeren beleid ter zake. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 (aantal inwoners per 31 december 2013: 8789) 114, (aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 65, (aantal inwoners per 31 december 2011: 8838) 78,98 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? De vraag of de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân het opgedragen takenpakket overeenkomstig de in de programmabegroting geformuleerde doelstellingen heeft uitgevoerd, kan pas worden beantwoord na ontvangst van het jaarverslag Dit jaarverslag wordt afzonderlijk in de gemeenteraad aan de orde gesteld. Vanaf 1 januari 2008 ontvangen de gemeenten zelf de WSW-budgetten. Dit betekent een grotere verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de WSW. De gemeenten zijn nog nadrukkelijker de regisseur. In 2010 is een traject opgestart met als doel een fusie tussen Oostergo en Trion. In 2011 is deze fusie tot stand gebracht, waarbij onze gemeente heeft gekozen om op inkoopbasis deel te nemen. In 2011 begonnen met de voorbereidingen op de invoering van de Wet Werken naar Vermogen en de AWBZ-transitie. In plaats van deze wet is de zogenaamde Participatiewet geïntroduceerd, waarin de huidige WSW een plaats heeft gekregen.

26 26 Middelen Baten en lasten programma Wat heeft het gekost? Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 610 Bijstandsverlening 611 Werkgelegenheid 614 Gemeentelijke minimabeleid

27 27 Programma 08 WELZIJN EN ZORG Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Het sociale gezicht van de gemeente wordt in belangrijke mate bepaald door de manier waarop zij het lokale beleid op het gebied van welzijn, gezondheid en maatschappelijke zorg heeft georganiseerd. Op het terrein van de zorg is de gemeente vooral regisseur of inkoper van diensten, die door verschillende organisaties aan de burger worden geleverd. Dit programma wordt in hoge mate bepaald door de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Nota jeugdbeleid Diverse verordeningen WMO Nota gezondheidsbeleid WMO beleidsplan Samen op eigen kracht Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 (aantal inwoners per 31 december 2013: 8789) 261, (aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 219, (aantal inwoners per 31 december 2011: 8838) 202,54 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Op 1 januari 2007 is de WMO formeel ingevoerd. Een deel van de uitvoering (de individuele voorzieningen) is opgedragen aan de Dienst SoZaWe Noardwest Fryslân. Op basis van de jaarlijkse verantwoording aan de deelnemende gemeenten zal over deze uitvoering een oordeel kunnen worden gegeven. Middelen Baten en lasten programma Wat heeft het gekost? Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming

28 28 Overig In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 620 Maatschappelijke begeleiding en advies 622 Huishoudelijke verzorging 623 Participatiebudget 630 Sociaal-cultureel werk 650 Kinderdagopvang 652 Voorzieningen gehandicapten 714 Openbare gezondheidszorg 715 Jeugdgezondheidszorg van de Centra voor Jeugd en Gezin 716 WMO van de Centra voor Jeugd en Gezin 724 Lijkbezorging 732 Baten begraafplaatsrechten

29 29 Programma 09 MILIEU Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Een duurzame woonomgeving nastreven met ruimte voor wonen en werken. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Omgevingsplan aflopend Nota Bodembeheer Gemeentelijk rioleringsplan (VGRP ) Bestuursovereenkomst samenwerking milieuhandhaving Programma omgevingsrecht (jaarlijks) Integraal Handhavingsbeleidsplan Structuurplan / Woonplan Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Vermindering van de belasting van het milieu. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 (aantal inwoners per 31 december 2013: 8789) 15, (aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 14, (aantal inwoners per 31 december 2011: 8838) 24,75 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Omgevingsplan Het omgevingsplan is vastgesteld op 19 maart 2009 en vormt voor de duur van het plan het beleidskader voor de uitvoering van milieubeleid. In 2013 is vooruitlopend op de afloop van het plan- al gewerkt met een jaarprogramma, zoals dat voortaan het geval zal zijn. Met die nieuwe werkwijze wordt met het plan nog in de geest aangehouden. Leefomgeving Binnen de beschikbare middelen wordt getracht de kwaliteit van de leefomgeving te optimaliseren (riolering, bodem, dorpsvernieuwing, saneringen etc.). Dit zijn voortdurende structurele processen, welke elk jaar worden geactualiseerd met partners. Riolering In 2013 zijn de volgende rioleringsrenovatiewerkzaamheden uitgevoerd: Centrum/haven, Burdaard Julianastraat, Marrum Afkoppelproject, Blikkelân, Hallum

30 30 Middelen Baten en lasten programma Wat heeft het gekost? Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 721 Afvalverwijdering en -verwerking 722 Riolering - gecombineerd 723 Milieubeheer 725 Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing 726 Baten rioolheffing - gecombineerd

31 31 Programma 10 BOUWEN AAN RUIMTE Inhoud programma Wat verstaan we onder dit programma? Binnen dit programma wordt de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente verantwoord. Algemene doelstelling Bestaande beleidskaders Woonplan Ferwerderadiel Structuurvisie Bestemmingsplannen Beheersverordeningen Notitie 2de woningen Algemene Plaatselijke Verordening (onderdelen bijv. onttrekkingsvergunning) Welstandsnota, vigerend per 1 juli 2004 Notitie medegebruik hoge bouwwerken (voor antennes) Contingentering Streekplan Natuurwetgweving w.o. Natura 2000 Nota Kangoeroe-woningen Nota bedrijven aan huis Dorpenvisies Omgevingsplan aflopend Voorraadsbeleidsplannen Woningcorporaties Provinciale verordening Romte Huidige situatie Wat hebben we bereikt? Door middel van de instrumenten 'ruimtelijke ordening' en 'volkshuisvesting' trachten het eigen karakter van de gemeente te behouden, en alsdus op een afgewogen manier voorzien in de behoefte van inwoners, instanties en bedrijven op het gebied van wonen, werken en recreëren. Bevorderen en in stand houden van de gewaardeerde ruimtelijke kwaliteit. Voorkomen van krimp en de eventuele gevolgen daarvan voor de leefomgeving. Prestaties en kengetallen Het nadelig saldo op dit programma ontwikkelt zich per inwoner als volgt: 2013 (aantal inwoners per 31 december 2013: 8789) 76, (aantal inwoners per 31 december 2012: 8856) 15, (aantal inwoners per 31 december 2011: 8838) 9,74 Maatregelen Wat hebben we daarvoor gedaan? Structuurvisie De structuurvisie is in 2005 vastgesteld. Bestemmingsplannen Het bestemmingsplan Grote Dorpen heeft rechtskracht. Het bestemmingsplan Buitengebied is in het proces om ook zover te komen; in dat kader lag het ontwerp ter visie in het najaar van De ontvangen zienswijzen zijn daarna in een reactienota verwerkt. In dat proces is voor het buitengebied van de gemeente een beheersverordening vastgesteld teneinde ongewenste ontwikkelingen te voorkomen. Om het grondgebied van de gemeente totaal met actuele bestemmingsplannen te bedekken zal het Buitendijksveld en de Waddenzee nog van een nieuwe planologische regeling moeten worden voorzien. In samenwerking met de overige Waddenzeegemeenten is er in 2013 gestart met een proces om te komen tot een gezamenlijke beheersverordening. Door de intrede van de Wabo (per 2010) wordt aan ruimtelijke initiatieven, die buiten de mogelijkheden van het bestemmingsplan vallen, medewerking verleend middels zogeheten postzegelplannen of omgevingsvergunningen.

32 32 Handhaving Het handhavingsbureau werkt op basis van jaarlijkse bestuurlijk geaccordeerde plannen. Het Handhavingsbeleidsplan is in 2012 geactualiseerd en vastgesteld. Welstandsbeleid De welstandsnota is in 2013 op minimale wijze- geactualiseerd, echter niet in gezamelijkheid met de Noordoostgemeenten. Woon- en werkklimaat Getracht wordt door middel van herstructurering, saneringen en nieuwbouw een pluriform woon- en werkklimaat te scheppen ten behoeve van alle doelgroepen; iets dat in de huidige economische tijden helaas geen grote dynamiek kent. Dorpsvernieuwing De afrekening van het herstructureringsproject Burdaard is in 2013 afgerond. In het project vallen zowel bouw (school, MFC) als infrastructurele werken (sportcomplex, haven en camping, riolering en bestratingen). De totale afrekening laat een overschrijding zien van ,-. De afrekening van de bouw en aanleg van het MFC en het sportcomplex te Blije is nagenoeg gereed. Voorzien wordt een overschrijding van het krediet van maximaal ,-. Deze kosten worden voornamelijk veroorzaakt door de kosten van de aanleg van een zwaardere stroomkabel. Deze extra kosten zijn destijds aan de gemeenteraad voorgelegd. Bouwgrondexploitatie Gezien de ontwikkelingen in de bouw en de grondwaarden is het noodzakelijk de vinger aan de pols te houden. Waardering van de gronden dient te geschieden op basis van de verkrijgingsprijs of tegen een lagere marktwaarde. Voor de overige gronden wordt de agrarische waarde gehanteerd. Deze waarde is lager dan de waarde waartegen deze gronden op de balans zijn vermeld. Middelen Wat heeft het gekost? Baten en lasten programma Begroting Begroting Rekening voor wijziging na wijziging Overig Lasten Baten Gerealiseerde resultaat voor bestemming Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerde resultaat na bestemming In dit programma zijn de volgende beleidsproducten opgenomen: 810 Ruimtelijke ordening 820 Woningexploitatie / woningbouw 821 Stads- en dorpsvernieuwing 822 Overige volkshuisvesting 823 Bouwvergunningen 830 Bouwgrondexploitatie

33 Gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien beleids- Omschrijving Rekening Begroting Begroting Rekening taak voor wijziging na wijziging 1 Onvoorzien Onvoorzien Algemene baten en lasten Saldo kostenplaatsen Saldo rekening van baten en lasten totaal beleids- Omschrijving Rekening Begroting Begroting Rekening taak voor na wijziging wijziging 2 Algemene dekkingsmiddelen Baten onroerende-zaakbelastingen - gebruikers Baten onroerende-zaakbelastingen - eigenaren af: Uitvoering kosten Wet WOZ af: Uitvoering kosten overige lokale heffingen bij: Aanmaningen en dwangbevelen bij: Baten forensenbelasting bij: Baten toeristenbelasting a Totaal lokale heffingen Algemene uitkeringen Integratieuitkeringen b Totaal algemene uitkering Overige financiële middelen Geldleningen en uitzettingen korter dan één jaar Geldleningen en uitzettingen langer dan één jaar af: Beleggingen c Totaal overige dekkingsmiddelen totaal Algemene dekkingsmiddelen totaal Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien