Begrotingsanalyse gemeente Langedijk

Transcriptie

1 Berenschot Bijlage 1 Begrotingsanalyse gemeente Langedijk Peter van Unnik 28 maart 2017

2 B 2

3 BEGROTINGSANALYSE GEMEENTE LANGEDIJK 3 B 1. Inleiding Een begrotingsanalyse geeft inzicht in de baten en lasten van gemeente Langedijk in relatie tot vergelijkbare gemeenten. De gegevens waarmee de begrotingsanalyse is gemaakt, zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Deze cijfers worden jaarlijks door het CBS ter beschikking gesteld en zijn opgebouwd uit door gemeenten aangeleverde begrotingsgegevens. In geval van gemeente Langedijk op basis van de aangeleverde begroting van De begrotingsanalyse is ingedeeld conform het landelijke Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). In de begrotingsanalyse brengen we de baten en lasten van uw gemeente conform deze indeling in beeld, uitgewerkt in het saldo van de baten en lasten: de netto lasten van uw gemeente. De begrotingsanalyse voorziet in de behoefte om de baten en lasten van gemeente Langedijk in beeld te brengen ten opzichte van gemeenten in de vergelijkbare grootte klasse en andere grootte klassen. De begrotingsanalyse voorziet ook in een risicoprofiel, waarin enkele risico indicatoren van de gemeente in beeld zijn gebracht en zijn afgezet tegen gangbare normen. Naast de begrotingsanalyse is ook een benchmarkonderzoek uitgevoerd. Deze begrotingsanalyse wijkt op de volgende punten af van onze benchmarksystematiek: Doel van de begrotingsanalyse is inzicht te bieden in de baten en lasten van uw gemeente en hoe deze zich verhouden tot vergelijkbare gemeenten. De gegevens die voor het maken van de begrotingsanalyse worden gebruikt, zijn afkomstig van het CBS en gebaseerd op een specifiek begrotingsjaar van een gemeente. In het benchmarkonderzoek worden de apparaatskosten vergeleken. Apparaatskosten bestaan uit loonkosten, materiële kosten, inhuurkosten, kosten van taken belegd bij derden, minus opbrengsten uit diensten voor derden. De benchmark geeft inzicht in wat het kost om een taak uit te (laten) voeren en biedt daarbij inzicht in werklastbepalende indicatoren De referentiegroep die in deze begrotingsanalyse is gehanteerd, is dezelfde als de referentiegroep die gebruikt is bij de uitvoering van het benchmark onderzoek. Dit betreft gemeenten in de categorie inwoners.

4 B 4 2. Analyse begroting Langedijk 2016 op basis van CBS gegevens In dit hoofdstuk wordt achtereenvolgens een beeld gegeven van: De baten en lasten van de gemeente conform BBV indeling, totaal en per inwoner. Een overzicht van baten en lasten van gemeenten in meerdere grootte klassen. 2.1 De baten Hier is een overzicht met de baten van de gemeente op basis van het begrotingsjaar 2016 conform CBS gegevens. GEMEENTE LANGEDIJK GROOTTE KLASSE INWONERS Baten (x 1.000) per inwoner (x 1) per inwoner ( x 1) Onroerendezaakbelastingen Algemene uitkering Overige eigen middelen (OEM) Mutaties reserves Totaal baten Baten gemeente Langedijk (bron: CBS) Bevindingen: De totale baten van gemeente Langedijk over begrotingsjaar 2016 zijn lager dan de baten van gemeenten in de groep van inwoners. De algemene uitkering vanuit het Rijk voor gemeente Langedijk bedraagt in 2016 per inwoner Dit is 20% minder dan gemeenten in de gemiddelde grootte klasse van inwoners. 2.2 Baten en lasten per cluster Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) hanteert clusters om de baten en lasten weer te geven. Per cluster zijn er lasten (de uitgaven op dit gebied) en eventuele baten (zoals specifieke uitkeringen van het Rijk). Daar volgt een saldo uit: dit zijn de netto-lasten voor de gemeente op dit cluster. De gedetailleerde uitwerking van dit overzicht is bijgevoegd als bijlage. De baten uit onroerende zaak belasting zijn met 144,- per inwoner 14% lager dan de gemiddelde groottegroep van inwoners.

5 BEGROTINGSANALYSE GEMEENTE LANGEDIJK 5 B CLUSTER LASTEN BATEN SALDO 0. Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Economische zaken Onderwijs Cultuur en recreatie Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Volksgezondheid en milieu Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Totaal Begrotingscijfers 2016 (bron CBS) Wanneer we de totale lasten omrekenen naar een bedrag per inwoner van de gemeente Langedijk en vergelijken met gemeenten uit de referentiegroep, ontstaat het volgende beeld. LASTEN PER CLUSTER LASTEN VAN DE GEMEENTE LASTEN REFERENTIEGROEP AFWIJKING % GEMEENTE 0. Algemeen bestuur % 1. Openbare orde en veiligheid % 2. Verkeer, vervoer en waterstaat % 3. Economische zaken % 4. Onderwijs % 5. Cultuur en recreatie % 6. Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening % 7. Volksgezondheid en milieu % 8. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting % Totaal % Begrotingscijfers 2016 (bron CBS). Legenda: Rood: veel groter dan gemiddeld; Geel: groter dan gemiddeld, Blauw: kleiner dan gemiddeld. Wanneer we het totale saldo omrekenen naar een bedrag per inwoner van de gemeente Langedijk en vergelijken met gemeenten uit de referentiegroep, ontstaat het volgende beeld. SALDO PER CLUSTER (BATEN MINUS LASTEN) SALDO VAN UW GEMEENTE SALDO REFERENTIEGROEP AFWIJKING % UW GEMEENTE 0. Algemeen bestuur % 1. Openbare orde en veiligheid % 2. Verkeer, vervoer en waterstaat % 3. Economische zaken % 4. Onderwijs % 5. Cultuur en recreatie % 6. Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening % 7. Volksgezondheid en milieu % 8. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting % Totaal % Begrotingscijfers 2016 (bron CBS). Legenda: Rood: veel groter dan gemiddeld; Geel: groter dan gemiddeld, Blauw: kleiner dan gemiddeld.

6 B 6 Bevindingen op hoofdlijnen Wanneer we de totale lasten van 2016 per inwoner van de gemeente vergelijken, constateren we dat deze 24% hoger zijn dan de totale lasten van gemeenten in de referentiegroep. Wanneer we het totale saldo van de gemeente per inwoner vergelijken, dus de baten per cluster meenemen, blijkt het saldo echter 9% lager te zijn dan het gemiddelde saldo van gemeenten in de referentiegroep. Bevindingen ingezoomd per cluster Wanneer we inzoomen op enkele clusters die de grootste verschillen weergeven, vallen de volgende zaken items per cluster op: CLUSTER Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Onderwijs Cultuur en recreatie Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Volksgezondheid en milieu SALDO BEGROTING LANGEDIJK 2016 (BRON: CBS) Het saldo van Bestuursorganen is Dit saldo is 104% hoger dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van Burgerzaken is Dit saldo is 63% hoger dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van Brandweer en rampenbestrijding is Dit saldo is 21% hoger dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van Openbare orde en veiligheid is met % lager dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen is Dit saldo is 11% lager dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van Basisonderwijs, onderwijshuisvesting is Dit saldo is 54% hoger dan gemiddeld in de referentiegroep. Ditzelfde geldt voor onderwijshuisvesting in het voortgezet onderwijs met resp en een hoger saldo van 27%. Het saldo van Gemeenschappelijke baten en lasten van het onderwijs is Dit saldo is 34% lager dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van de totale groep Cultuur en recreatie bedraagt Dit saldo is 39% hoger dan gemiddeld in de referentiegroep. Deze verhoging wordt onder meer veroorzaakt door: Het saldo van Sport is Dit saldo is 66% hoger dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van Openbaar groen en openluchtrecreatie is Dit saldo is 80% hoger dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van de totale groep Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening bedraagt Dit saldo is 27% lager dan gemiddeld in de referentiegroep. Dit wordt onder meer veroorzaakt door: Het saldo van Sociale werkvoorziening is Dit saldo is 58% lager dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van Maatwerkvoorzieningen Natura immaterieel Wmo is Dit saldo is 77% lager dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van Individuele voorzieningen Natura Jeugd is Dit saldo is 35% lager dan gemiddeld in de referentiegroep. Het saldo van Afvalverwijdering en verwerking is Dit saldo is 34% hoger dan gemiddeld in de referentiegroep. Begroting Langedijk 2016: saldo (bron: CBS)

7 BEGROTINGSANALYSE GEMEENTE LANGEDIJK 7 B 2.3 Saldo baten en lasten per inwoner In de onderstaande tabel is het saldo van gemeente Langedijk op de hoofdonderdelen van de begroting herhaald en naast het saldo van de referentiegroep gezet. In de kolommen er naast is achtereenvolgens, het saldo van gemeenten in verschillende grootte klassen te zien. Ook deze gegevens zijn volledig gebaseerd op de CBS begrotingsgegevens van LANGEDIJK INWONERS REFERENTIE- GROEP # INWONERS # INWONERS # INWONERS # INWONERS Hoofdrfunctie 0, Algemeen bestuur Hoofdrfunctie 1, Openbare orde en veiligheid Hoofdrfunctie 2, Verkeer, vervoer en waterstaat Hoofdrfunctie 3, Economische zaken Hoofdrfunctie 4, Onderwijs Hoofdrfunctie 5, Cultuur en recreatie Hoofdrfunctie 6, Sociale voorz. en maatsch. dienstverlening Hoofdrfunctie 7, Volksgezondheid en milieu Hoofdrfunctie 8, Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Totaal Saldo per inwoner voor de verschillende inwonergroottegroepen 2016 (Bron CBS) Kengetallen functies in bedragen in Euro s (afgerond) per inwoner (exclusief G4 en artikel 12-gemeenten) Bevindingen: Het totale saldo van gemeente Langedijk is 9% lager dan het saldo van gemeenten uit de referentiegroep en 12% lager dan gemeenten in de grootte klasse van inwoners. Naarmate de gemeente qua inwoneraantal groter wordt, loopt het saldo van gemeenten in de verschillende grootte klassen op.

8 B 8 Risicoprofiel Het risicoprofiel van de gemeente Langedijk is gebaseerd op de begroting van Langedijk 2016 en CBS gegevens van de begroting en structuur van de gemeente Langedijk in Hieronder volgt een uitleg van de indicatoren, gevolgd door een overzicht van de indicatoren in Langedijk. RISICO INDICATOREN UITLEG Sociaal Domein Sociale structuur De sociaal maatschappelijke structuur van de gemeente uitgedrukt in een uitkomst door het CBS. Aantal bijstandontvangers Aantal uitkeringsontvangers Demografie Grijze druk (% inwoners > 64 jaar t.o.v jaar) Financieel-Economisch Domein Fysiek Domein % Algemene uitkering gemeentefonds van totale baten Solvabiliteit Netto schuld quote Debt ratio Aandeel baten OZB gebruikers van totale baten Aandeel grondexploitatie van totale baten Het aantal bijstandontvangers in uw gemeente. Het aantal uitkeringsontvangers in uw gemeente. Betreft het aandeel van het totaal aantal inwoners ouder dan 64 jaar ten opzichte het totaal aantal inwoners tussen 20 en 64 jaar. De algemene uitkering als aandeel van de totale inkosten van de gemeente zegt iets over de afhankelijkheid van de gemeente van de baten uit het gemeentefonds. Solvabiliteit is de mate waarin een organisatie kan voldoen aan haar financiële verplichtingen aan de verschaffers van vreemd vermogen. Dit betreft het eigen vermogen gedeeld door het totale vermogen. Het vreemd vermogen van de organisatie na aftrek van enkele financiële activa Het vreemd vermogen gedeeld door het totale vermogen geeft aan in hoeverre de totale activa zijn gefinancierd met vreemd vermogen. Als de debt ratio daalt, neemt de solvabiliteit van de organisatie toe. De normwaarde is 0,75. Hoe hoger het getal, hoe slechter de mogelijkheid om aan lange termijn schulden te kunnen voldoen. Het percentage gegenereerde baten op basis van de OZB ten opzichte van de totale baten van de gemeente. Het percentage van de baten uit de grondexploitatie afgezet tegen de totale baten. Buffer Ranglijst Coelo Betreft de woonlasten van meerpersoonshuishoudens: afval, OZB en riolering. Het betreft een ranking van de gemeente ten opzichte van het totaal aantal gemeenten in Nederland. Plaats nummer 1 heeft daarbij de laagste woonlasten, plaats > 300 de hoogste woonlasten.

9 BEGROTINGSANALYSE GEMEENTE LANGEDIJK 9 B Het profiel van uw gemeente is als volgt. RISICO INDICATOREN LANGEDIJK LEGENDA Sociaal Domein Sociale structuur Goed Zwak Matig redelijk goed Aantal bijstandontvangers 258 > Aantal uitkeringsontvangers 1631 > Demografie Grijze druk (% inwoners > 64 jaar t.o.v jaar) 31,7% >20% 16-20% 10-15% <10% Financieel-Economisch Domein % Algemene uitkering gemeentefonds van totale baten (algemene uitkering / totale baten ) Solvabiliteit (eigen vermogen / totale vermogen ) 76% >60% 40-60% 20-40% <20% 0.16 <0,20 0,20-0,35 0,35-0,5 >0,5 Netto schuld 148% >130% % % <90 Debt ratio (vreemd vermogen / totale vermogen ) Fysiek Domein Aandeel baten OZB gebruikers van totale baten (baten OZB / totale baten ) Aandeel grondexploitatie van totale baten (grondexploitatie / totale baten ) Buffer 79% >75% 50-75% 25-50% 0-25% 12% >4% 3-4% 2-3% <2% 60% >15% 11-15% 6-10% < 5% Ranglijst Coelo 282 > Opvallendste bevindingen De sociale structuur van uw gemeente is op basis van de CBS gegevens redelijk goed te noemen met weinig bijstandsontvangers en redelijk weinig inwoners die een uitkering ontvangen. Verhoudingsgewijs heeft uw gemeente een relatief grote groep inwoners die ouder is dan 64 jaar ten opzichte van de groep inwoners in de leeftijdscategorie jaar. De indicatoren in het financieel-economisch domein zijn op basis van de begrotingsgegevens matig tot zwak te noemen.

10 B Conclusies Op basis van de begrotingsanalyse kunnen de volgende conclusies worden getrokken. De gemeente Langedijk ontvangt per inwoner vanuit de algemene uitkering van het Rijk minder baten in vergelijking tot de referentiegroep. Het gaat om een bedrag van 1.039,- per inwoner ten opzichte van 1.308,- per inwoner in de referentiegroep. De gemeente Langedijk ontvangt minder OZB baten in vergelijking tot gemeenten uit de referentiegroep. Het gaat om een bedrag van 170,- per inwoner ten opzichte van 198,- per inwoner in de referentiegroep. Het saldo van gemeente Langedijk (de lasten minus de baten) is 9% lager dan gemeenten uit de referentiegroep. De sociale structuur van de gemeente is op basis van de CBS gegevens redelijk goed te noemen. De indicatoren in het financieel-economisch domein zijn op basis van de begrotingsgegevens matig tot zwak te noemen. De resultaten uit de begrotingsanalyse kunnen worden benut om in te zoomen op de exploitatie over begrotingsjaar 2016 vanuit de uitkomsten uit de verrichte diepgaande financiële analyse van gemeente Langedijk (zie hoofdstuk Financiële positie). De resultaten uit het eveneens uitgevoerde benchmarkonderzoek kunnen worden benut om in te zoomen op de apparaatskosten van de gemeente Langedijk. (zie hoofdstuk Benchmark).

11 BEGROTINGSANALYSE GEMEENTE LANGEDIJK 11 B Bijlage: Totaaloverzicht lasten, baten en saldo gemeente Langedijk 2016 Begrotingscijfers 2016 (bron CBS) Begrotingscijfers Lasten per inwoner Saldo (lasten minus baten) per inwoner Gemeente Langedijk, inwoners Gemiddeld in Gemiddeld in Afwijking % Baten uw referentie- Afwijking % referentie- uw gemeente groep uw gemeente Uw gemeente groep gemeente Lasten uw gemeente 0 Algemeen bestuur Bestuursorganen Bestuursondersteuning college van B&W Burgerzaken Baten secretarieleges burgerzaken Bestuurlijke samenwerking Bestuursondersteuning raad en rekenkamer Saldo uw gemeente Uw gemeente % % % % 65-17% % 29 92% % 5-17% % 5-100% % 10 6% % 1 Openbare orde en veiligheid % % 120 Brandweer en rampenbestrijding % % 140 Openbare orde en veiligheid % % 160 Opsporing en ruiming conventionele explosieven % % 2 Verkeer, vervoer en waterstaat % % 210 Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen % % 212 Openbaar vervoer % % 214 Parkeren % % 215 Baten parkeerbelasting % 220 Zeehavens Binnenhavens en waterwegen % % 223 Veerdiensten % % 230 Luchtvaart Waterkering, afwatering en landaanwinning % % 3 Economische zaken % % 310 Handel, ambacht en industrie % % 311 Baten markgelden % % 330 Nutsbedrijven % % 340 Agrarische productie en ontginning Overige agrarische zaken, jacht en visserij % % 4 Onderwijs % % 420 Basisonderwijs, excl. Onderwijshuisvesting % % 421 Basisonderwijs, onderwijshuisvesting % % 430 Speciaal (voortgezet) onderwijs, excl. f onderwijshuisvesting % % 431 Speciaal (voortgezet) onderwijs, onderwijshuisvesting % % 440 Voortgezet onderwijs, exclusief onderwijshuisvesting % % 441 Voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting % % 480 Gemeensch. baten en lasten van het onderwijs % % 482 Volwasseneneducatie % % 5 Cultuur en recreatie % % 510 Openbaar bibliotheekwerk % % 511 Vormings- en ontwikkelingswerk % % 530 Sport % % 531 Groene sportvelden en terreinen % % 540 Kunst % % 541 Musea % % 550 Natuurbscherming % % 560 Openbaar groen en openluchtrecreatie % % 580 Overige recreatieve voorzieningen % % 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening % % 610 Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen- en subsidies % % 611 Sociale werkvoorziening % % 613 Overige sociale zekerheidsregelingen vanuit het Rijk % % 614 Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid % % 621 Vreemdelingen % % 623 Re-integratie en participatievoorzieningen Participatiewet % % 641 Tehuizen % % 650 Kinderdagopvang % % 661 Maatwerkvoorzieningen Natura materieel Wmo % % 662 Maatwerkvoorzieningen Natura immaterieel Wmo % % 663 Opvang en beschermd wonen Wmo % % 667 Eigen bijdragen maatwerkvoorzieningen en opvang Wmo % % 670 Algemene voorzieningen Wmo en Jeugd % % 671 Eerstelijnsloket Wmo en Jeugd % % 672 PGB Wmo en Jeugd % % 677 Eigen bijdragen algemene voorzieningen Wmo en Jeugd % % 682 Individuele voorzieningen Natura Jeugd % % 683 Veiligheid, jeugdreclassering en opvang Jeugd % % 687 Ouderbijdragen individuele voorzieningen en opvang Jeugd % 7 Volksgezondheid en milieu % % 711 Ambulancevervoer Verpleeginrichtingen Openbare gezondheidszorg % % 715 Jeugdgezondheidszorg (jeugdgezondheidszorg) % % 721 Afvalverwijdering en -verwerking % % 722 Riolering % % 723 Milieubeheer % % 724 Lijkbezorging % % 725 Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing % % 726 Baten rioolheffing % % 732 Baten begraafplaatsrechten % % 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting % % 810 Ruimtelijke ordening % % 820 Woningexploitatie/woningbouw % % 821 Stads- en dorpsvernieuwing % % 822 Overige volkshuisvesting % % 823 Bouwvergunningen % % 830 Bouwgrondexploitatie % % Totaal % %

12 OPMERKELIJKE INZICHTEN, OPMERKELIJKE RESULTATEN Berenschot Berenschot is een onafhankelijk organisatie adviesbureau met 350 medewerkers wereldwijd. Al bijna 80 jaar verrassen wij onze opdrachtgevers in de publieke en private sector met slimme en nieuwe inzichten. We verwerven ze en maken ze toepasbaar. Dit door innovatie te koppelen aan creativiteit. Steeds opnieuw. Klanten kiezen voor Berenschot omdat onze adviezen hen op een voorsprong zetten. Berenschot is aangesloten bij de E-I Consulting Group, een Europees samenwerkingsverband van toonaangevende bureaus. Ons bureau zit vol inspirerende en eigenwijze individuen die allen dezelfde passie delen: organiseren. Ingewikkelde vraagstukken omzetten in werkbare constructies. Door ons brede werkterrein en onze brede expertise kunnen opdrachtgevers ons inschakelen voor uiteenlopende opdrachten. En zijn we in staat om met multidisciplinaire teams alle aspecten van een vraagstuk aan te pakken. Berenschot Groep B.V. Europalaan 40, 3526 KL Utrecht Postbus 8039, 3503 RA Utrecht