Waar staat Sliedrecht nu? Kerntakendiscussie Sliedrecht

Transcriptie

1 Waar staat nu? Kerntakendiscussie De gemeente staat voor een grote bezuinigingsopgave. Deze opgave is alleen te realiseren door een deel van de gemeentelijke taken, dan wel het niveau waarop deze uitgevoerd worden, ter discussie te stellen. Om deze kerntakendiscussie te voeren wil de gemeente inzicht in de stand van zaken op de tien programma s. De gemeente heeft daarom ons, het Onderzoekcentrum Drechtsteden (OCD), gevraagd de stand van zaken per programma weer te geven. Inhoud: 1. Samenvatting 2. Bevolking 3. Veiligheid & handhaving en sociaal domein 4. Ruimtelijk, fysiek domein 5. Dienstverlening en organisatie Dit najaar wordt in de gemeenteraad van een kerntakendiscussie gestart. Dit als onderdeel van de bezuinigingsoperatie STOER ( TOekomstvast En financieel Robuust) die het college gaat starten om invulling te geven aan de nieuwe bezuinigingsopgave waar voor staat. De kerntakendiscussie behelst een herbezinning op de activiteiten die de gemeente uitvoert voor zover ze niet tot de wettelijke taken van de gemeente gerekend kunnen worden. Doel kerntakendiscussie Het doel van de kerntakendiscussie is om vanuit de raad een opdracht, kaders en richting aan het college mee te geven voor het verder uitwerken van de gemeentelijke kerntaken en het niveau en de wijze waarop deze uitgevoerd worden en het doen van concrete bezuinigingsvoorstellen. Uiteindelijk moet dit leiden tot een politiek-bestuurlijk antwoord op de vraag waar ben je als gemeente van en waarvan niet (meer)? In deze factsheet geven we een beeld van waar momenteel staat. We zetten de factsheet op volgens de drie hoofdindelingen. We beginnen met een sociaal domein, gevolgd door een ruimtelijk en fysiek domein. En als laatste gaan we in op dienstverlening en bestuur en financiën. De indeling van deze factsheet is dus als volgt: Veiligheid & handhaving en sociaal domein (programma s 2, 3, 5 en 6); Ruimtelijk, fysiek domein (programma s 4, 7, 8 en 9); Bestuur, dienstverlening en organisatie (programma s 1 en 10). Binnen deze hoofdindeling lopen we de bijbehorende programma s langs en kijken we waar momenteel staat ten opzichte van de andere Drechtsteden gemeenten. Dit doen we op basis van diverse onderzoeken en statistieken van het OCD en andere bronnen. Een referentiekader is hiervoor namelijk belangrijk. Daar waar mogelijk splitsen we uit naar de verschillende gemeenten en/of nemen we de Drechtsteden in zijn totaliteit mee. We beginnen met een algemeen beeld van de bevolking waarna we verder ingaan op de programma s. In de bijlage staat een overzicht van de baten, lasten en saldi van de verschillende gemeentelijke functies van in vergelijking met die van de Drechtsteden (exclusief Dordrecht) 1. Daar waar mogelijk leggen we aan het eind van elk domein een relatie tussen de stand van zaken van de programma s en de uitgaven van op de verschillende gemeentelijke functies. 1 Samenvatting Bevolkingsontwikkeling De samenstelling van de se bevolking verandert. Het aantal inwoners is de voorbije jaren iets gegroeid, en blijft dit de komende jaren ook nog doen. Wel vergrijst de bevolking. De verwachte vergrijzing vraagt om strategisch beleid. Veiligheid & handhaving en sociaal domein Op dit gebied zijn de inwoners van redelijk tevreden. In vergelijking met de andere Drechtsteden gemeenten scoort goed op het gebied van leefbaarheid en veiligheid. De sociale cohesie is in vergelijkbaar met die in Hendrik-Ido- Ambacht. Alleen in Alblasserdam is de sociale cohesie groter. 1 Bron: CBS, Gemeenterekeningen

2 Inwoners van zijn verder ook tevreden over de aanwezige mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding, maar de gemeente doet het hierop niet beter of slechter dan de andere gemeenten. Met uitzondering van de horeca, daar is de se bevolking meer dan gemiddeld tevreden over. Op het terrein van onderwijs scoort op enkele indicatoren gemiddeld. Het aandeel gewichtenleerlingen 2 in het basisonderwijs en het verzuim in het voortgezet onderwijs is gemiddeld. Het opleidingsniveau in het voorgezet onderwijs is echter wel iets lager. Er gaan namelijk minder leerlingen naar het VWO en iets meer naar het VMBO in vergelijking met het gemiddelde in de Drechtsteden. Daarentegen heeft iets minder voortijdig schoolverlaters in het mbo dan gemiddeld in de regio. Het aandeel arbeidsongeschikten is hoger dan in de Drechtsteden en hoger dan in Nederland. Dit heeft te maken met de aanwezigheid van een grote zorginstelling in. Het aandeel inwoners met een WW-uitkering of een bijstandsuitkering is in lager dan gemiddeld in de Drechtsteden en Nederland. Het ondernemingsklimaat wordt in ook goed gewaardeerd. Ruimtelijk, fysiek domein Over dit domein zijn se burgers zeer positief. Men is tevreden over de afvalinzameling. Mogelijk deels vanwege de lage afvalstoffenheffing in de gemeente. Daarnaast is de stank- en geluidsoverlast vergelijkbaar met de andere gemeenten. Ook op het gebied van verkeer en vervoer is men meer tevreden dan andere Drechtstedelingen. krijgt een ruime voldoende op verschillende onderdelen (voor verkeer en vervoer). En valt in vergelijking met de andere Drechtsteden in de hoogste scores. De oordelen over de openbare ruimte zijn echter vergelijkbaar met de andere gemeenten. Onder dit domein valt ook de directe woonomgeving. Hierover zijn inwoners van ook positief. Zij zijn even positief als inwoners van Alblasserdam, Hendrik- Ido-Ambacht en. Echter, de gemiddelde waarde van de woningen in blijft achter bij de andere gemeenten. De gemiddelde woningwaarde ligt voor huurwoningen in op Voor koopwoningen ligt dit op blijft met name achter bij Alblasserdam en Hendrik-Ido-Ambacht. Bestuur en dienstverlening se burgers zijn hier wat minder positief over dan over het ruimtelijk, fysieke domein. Het oordeel van inwoners over bestuur is middelmatig tot slecht. De communicatie naar de burgers krijgt wel een ruime voldoende en is vergelijkbaar met de andere gemeenten. De dienstverlening daarentegen is wel in orde. Burgers geven een rapportcijfer van een 8,0. Financiën en organisatie In vergelijking met de andere Drechtsteden gemeenten zijn de woonlasten in laag. Dit zien we uiteraard terug in de uitgaven van de gemeente afgezet tegen het aantal inwoners. In vergelijking met de andere kleine Drechtsteden gemeenten heeft lagere kosten per inwoner. geeft minder geld uit aan de volgende gemeentelijke functies: verkeer, vervoer, waterstaat; economische zaken; cultuur en recreatie; sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening; ruimtelijke ordening en volkshuisvesting. geeft meer geld uit aan: algemeen bestuur; openbare orde en veiligheid; onderwijs; volksgezondheid en milieu. Ten opzichte van het voorzieningenniveau in zijn de inwoners redelijk tevreden over de hoogte van de gemeentebelastingen. scoort hierop beter dan de meeste andere Drechtsteden gemeenten. Alleen Hendrik-Ido-Ambacht heeft een kleiner ambtelijk apparaat dan de gemeente. 2 Gewichtenleerlingen zijn kinderen van laag opgeleide ouders (niet hoger dan vmbo bk ). 2

3 2 Bevolking is de op één na kleinste gemeente van de zes Drechtsteden. De totale bevolking van is de afgelopen jaren iets gegroeid van in 2000 naar in 2012 (tabel 1). Ook de komende jaren zal het inwoneraantal groeien. Maar vanaf 2025 zal de groei wat afvlakken (figuur 1). Op basis van het aantal inwoners kan het beste vergeleken worden met Alblasserdam en Hendrik-Ido-Ambacht. We maken daarom wat vaker een vergelijking met deze twee Drechtsteden dan met de anderen. Tabel 1 Aantal inwoners ontwikkeling Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido-Ambacht Drechtsteden Bron: Structuurtelling Figuur 1 Bevolkingsprognose Bron: Pearl, 2011 Hieronder gaan we nader in op de bevolkingssamenstelling. Dit is belangrijk omdat deze nauw verbonden is met het woonklimaat, de leefbaarheid, arbeidsmarkt en ook op het gebied van recreatie kunnen hierdoor verschuivingen gaan plaatsvinden. Leeftijd In is duidelijk te zien dat jarigen en jarigen meer vertegenwoordigd zijn dan jongeren. Op basis hiervan lijkt het erop dat de se bevolking in de toekomst flink zal vergrijzen. Dit is overigens ook zo in de andere Drechtsteden. Tabel 2 Bevolking naar leeftijd, per (%) 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 75+ jaar Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido-Ambacht Drechtsteden Bron: Structuurtelling 3

4 In tabel 3 is nu al te zien dat met een flinke demografische druk te maken heeft. De grijze druk ligt ruim twee procentpunt hoger dan in de totale Drechtsteden. Hierdoor ligt ook de demografische druk hoger dan in de andere Drechtsteden, met uitzondering van Alblasserdam. Daar ligt de groene druk veel hoger. Dat is voor de toekomst van Alblasserdam mogelijk een winst omdat de vergrijzing dan iets minder hard zal toeslaan dan in. Tabel 3 Groene en grijze druk groene druk grijze druk demografische druk Toelichting: groene druk is het aantal 0-14 jarigen t.o.v. het aantal jarigen; grijze druk is het aantal 65-plussers t.o.v. het aantal jarigen; demografische druk is groene en grijze druk bij elkaar opgeteld Bron: CBS, bewerking OCD Huishoudensamenstelling en herkomst Het aandeel één-oudergezinnen met kinderen is in het laagst van alle Drechtsteden. Het aandeel autochtonen (tabel 4, 5) en het aandeel tweeoudergezinnen met kind(eren) zijn, in vergelijking met Nederland (en de Drechtsteden), in iets groter. Hoewel dit relatief gezien geen grote verschillen zijn. Tabel 4 Huishoudenverdeling, per (%) eenpers. hh. tweepers. hh. eenoudergezin met kind(eren) twee-oudergezin met kind(eren) Alblasserdam 27,7 31,9 6,3 34,1 Dordrecht 34,3 31,6 8,8 25,3 Hendrik-Ido-Ambacht 23,3 34,1 6,2 36,4 27,2 35,3 7,2 30,3 30,9 33,3 5,4 30,3 31,2 34,5 7,8 26,5 Drechtsteden 31,2 32,9 7,7 28,2 Nederland 34,6 27,1 6,3 32,0 Bron: Structuurtelling en CBS voor Nederland Schaalscores zijn samengestelde scores die de mate aangeven waarin iets zich voordoet. Schaalscore sociale overlast : dronken mensen op straat, mensen worden op straat lastiggevallen, drugsoverlast, overlast door groepen jongeren. Tabel 5 Bevolking Drechtsteden naar herkomst, per (%) niet- westers autochtoon allochtoon westers allochtoon Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido- Ambacht Drechtsteden Nederland Bron: Structuurtelling, CBS voor Nederland 3 Veiligheid & handhaving en sociaal domein In deze paragraaf gaan we in op de programma s Openbare orde en Veiligheid (programma 2); Jeugd en onderwijs (programma 3); Cultuur, Sport en Recreatie (programma 5) en Werk, Inkomen, Zorg en Welzijn (programma 6). Openbare orde en Veiligheid De gemeente wil een veilige woon- en leefomgeving voor haar inwoners. Tabel 6 presenteert de uitkomsten van enkele vormen van overlast en de veiligheidsbeleving van inwoners in hun eigen buurt. In is het onveiligheidgevoel in de eigen buurt het laagst van alle Drechtsteden. Ook ervaren de inwoners van relatief weinig sociale overlast en vermogensdelicten. Zij ervaren echter evenveel verkeersoverlast als de inwoners van de Drechtsteden. 4

5 Tabel 6 Schaalscores leefbaarheid en veiligheid en % dat zich onveilig voelt A D H P S Z Drechtsteden schaalscore sociale overlast 1,6 2,3 1,4 1,5 1,3 2,0 1,6 schaalscore vermogensdelicten 2,4 2,9 2,8 2,8 2,4 3,2 2,8 schaalscore verkeersoverlast 3,9 4,4 3,7 3,8 3,8 4,1 3,9 % bewoners dat zich wel eens in de eigen buurt onveilig voelt Toelichting: hoe hoger de schaalscore, hoe slechter het gesteld is met de verschillende onderdelen. Bron: OCD omnibus, 2011/waarstaatjegemeente.nl, 2011/veiligheidsmonitor Schaalscore vermogensdelicten : diefstal uit auto s, fietsendiefstal, beschadiging aan/diefstal vanaf auto s, inbraak in woningen. Schaalscore verkeersoverlast bestaat uit: te hard rijden, parkeeroverlast, agressief verkeersgedrag, geluidsoverlast door verkeer. Het aandeel misdrijven per 1000 inwoners ligt in in vergelijking met de andere kleine gemeenten iets hoger, maar veel lager dan Dordrecht en (zie figuur 2). Figuur 2 Aantal misdrijven per inwoners Alblasserdam Dordrecht 50,2 82,1 Hendrik-Ido-Ambacht 46,4 47,9 51,7 Drechtsteden 60,3 65, Bron: CBS, 2011 Jeugd en Onderwijs Doelstellingen die zich op het gebied van jeugd en onderwijs stelt zijn het realiseren en in stand houden van voorzieningen en het vergroten van de scholingsgraad, het bieden van gelijke kansen en het bestrijden van de onderwijsachterstanden. Aan de hand van deze doelstellingen zoomen we in op de verschillende vormen van onderwijs. We beginnen bij het basisonderwijs. Basisonderwijs In 2011 gingen er leerlingen naar het basisonderwijs. Dit aantal is de laatste jaren redelijk stabiel gebleven. Gewichtenleerlingen Het aandeel gewichtenleerlingen (in het basisonderwijs) ligt in in 2011 op 14% (tabel 7). Dat aandeel is kleiner dan gemiddeld in de Drechtsteden maar iets hoger dan in Nederland. Gewichtenleerlingen zijn kinderen van laag opgeleide ouders (niet hoger dan vmbo bk ). Tabel 7 Aantal leerlingen basisonderwijs waarvan gewichtenleerlingen in aantal en aandeel basisschool waarvan gewichtenleerling percentage Alblasserdam % Dordrecht % HI-Ambacht % % % % Drechtsteden % Nederland % Bron: Onderwijsmonitor 2011 Voorgezet onderwijs De helft van de se jongeren volgt lager voortgezet onderwijs en de andere helft volgt hoger voortgezet onderwijs (figuur 3). Het aandeel jongeren dat naar het vmbo gaat ligt iets hoger dan in de Drechtsteden en in Nederland. Het aantal vwoleerlingen ligt iets lager. 5

6 Figuur 3 Aandeel leerlingen per onderwijstype naar woongemeente 2010/11* 5% 17% 25% 27% 26% Drechtsteden 2010/11* 19% 20% 27% 30% Nederland 2010/11* 5% 19% 19% 27% 30% 0% 20% 40% 60% 80% 100% praktijkonderwijs vmbo bk 3-4 vmbo t-gl 3-4 havo 3-5 vwo 3-6 Bron: OCD onderwijsmonitor In ligt het aandeel gewichtenleerlingen onder het regionale aandeel. Beroepsonderwijs In figuur 4 zien we dat het aantal leerlingen dat voortijdig stopt in het mbo afneemt sinds het schooljaar 2008/2009. Het aandeel voortijdig schoolverlaters is momenteel in 5,4% in de regio ligt dit op 8,8% in 2010/2011. In vallen dus minder leerlingen uit. Voor het voortgezet onderwijs bestaat slechts een miniem verschil. In ligt het aandeel voortijdig schoolverlaters dan op 1,2% en in de regio op 1,8%. Figuur 4 Nieuwe voortijdig schoolverlaters 20% 15% 10% 5% 0% '05/'06 '06/'07 '07/'08 '08/'09 '09/'10 '10/'11 mbo regio mbo Bron: VSV-verkenner (ministerie van OC&W). Het aandeel leerlingen dat verzuimt is in lager dan in de Drechtsteden. Daarnaast is het belangrijk of leerlingen wel daadwerkelijk onderwijs volgen. Het verzuim is daarom belangrijk want dit is vaak een voorbode voor voortijdig schoolverlaten. Bij het schoolverzuim onderscheiden we twee soorten verzuim: absoluut (leerling staat niet ingeschreven) en relatief (leerling is afwezig). Twaalf se leerlingen verzuimden absoluut in 2011/2012 (figuur 5). Dit is hoger dan voorgaande jaren. Het relatieve verzuim is aanzienlijk toegenomen in het laatste jaar. Toen verzuimden 75 leerlingen. Dit komt ongeveer overeen met Hendrik-Ido-Ambacht, maar is iets hoger dan in Alblasserdam. In 2011 zijn de inwoners van de Drechtsteden bevraagd over hun tevredenheid rondom de onderwijsvoorzieningen in hun gemeente (zie tabel 8). Zij zijn meer dan gemiddeld tevreden over de onderwijsvoorzieningen in hun gemeente. Vooral over het basisonderwijs zijn ze erg tevreden, meer dan gemiddeld in de Drechtsteden. 6

7 Figuur 5 Aantal leerlingen uit op het vo, vso en mbo met schoolverzuim absoluut verzuim relatief verzuim / / / / / /12 luxe relatief te laat ziekte overig Bron: Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten, jaarverslag, bewerking OCD. Tabel 8 Oordeel burgers over (basis)onderwijs onderwijs in de gemeente 7,2 7,1 7,6 7,7 7,7 7,5 7,4 basisonderwijs in de buurt 8,0 7,7 8,1 7,9 8,3 7,8 7,9 Bron: OCD Omnibus, 2011 Andere jeugdzaken We gaan in deze factsheet niet in op de zorgvoorzieningen zoals het CJG en de decentralisaties Jeugdzorg omdat de gemeente momenteel bezig is met het herijken van het Jeugdbeleid. Het OCD ondersteunt de gemeente hierbij. Cultuur, sport en recreatie De gemeente heeft als doelstelling om op het gebied van sociaal-culturele activiteiten voldoende voorzieningen voor bewoners te ontplooien. Hierbij willen ze het verenigingsleven en de organisatie van activiteiten door inwoners stimuleren. Om te zien hoe de cultuur-, sport- en recreatievoorzieningen er in momenteel uit zien kijken we naar burgeroordelen van waarstaatjegemeente.nl uit 2011 en naar recente gegevens uit het vrijetijdbestedingsonderzoek (2012). Burgers zijn redelijk tevreden over de mogelijkheden ten behoeve van vrijetijdsbesteding. Over de horeca zijn inwoners van het meest tevreden van de Drechtstedelingen, met een 6,8. Ze zijn iets minder tevreden over de cultuurvoorzieningen in vergelijking met de anderen. Maar verder scoort gemiddeld op het gebied van vrijetijdsbesteding. Tabel 9 Oordeel burgers over cultuur, sport en recreatie cultuur 7,1 6,5 6,8 6,4 6,2 5,2 6,3 uitgaansmogelijkheden, horeca 6,6 5,8 5,0 6,1 6,8 5,7 5,9 verenigingen en clubs 7,4 7,2 7,7 7,4 7,5 7,1 7,3 sportvoorzieningen 7,3 7,4 7,8 7,5 7,5 7,3 7,4 Bron: waarstaatjegemeente.nl, 2011 Ondernemen burgers nu ook activiteiten? Tabel 10 geeft een overzicht van de deelname van inwoners aan sportieve, culturele en recreatieve activiteiten. Hieruit blijkt dat, ten opzichte van het Drechtsteden gemiddelde, minder inwoners van aan sport doen en deelnemen aan culturele activiteiten. De deelname van de inwoners van aan recreatieve activiteiten is gemiddeld. Tabel 10 % inwoners dat wel eens sport, culturele of recreatieve activiteiten onderneemt sport cultuur recreatie Bron: vrijetijdbestedingsonderzoek OCD,

8 Werk, inkomen, zorg en welzijn Hoe ziet de se arbeidsmarkt eruit? Hoeveel inwoners met een uitkering telt en is een gunstige vestigingsplaats? Rondom deze vragen heeft een aantal doelstellingen opgezet. Zij wil namelijk zoveel mogelijk werkgelegenheid creëren, een gunstige en aantrekkelijke gemeente zijn voor bedrijven en kwetsbare burgers ondersteunen. Allereerst kijken we naar de beroepsbevolking. De totale beroepsbevolking ligt in op inwoners. Hiervan is 26% laag opgeleid, en een kwart hoog opgeleid. Dit is iets minder dan in de andere gemeenten. Daar is het aandeel hoog opgeleiden groter (tabel 11). Tabel 11 Beroepsbevolking naar opleidingsniveau (%) laag midden hoog Bron: CBS, bewerking OCD Werkloosheid, bijstand en arbeidsongeschiktheid Het aantal niet-werkende werkzoekenden tussen de 15 en 64 jaar ligt in op 3%. Dat is het laagste aandeel van de hele Drechtsteden (zie figuur 6). Het aandeel arbeidsongeschikten (14%) is wel hoog in vergelijking met de andere Drechtsteden. Figuur 6 Aandeel niet-werkende werkzoekenden, arbeidsongeschikten, ww-uitkeringen en bijstandsuitkeringen, per % 12% 9% 6% 3% 0% niet werkende werkzoekenden uitkeringsgerechtigden WWB WW-uitkeringen arbeidsongeschikten* Bron: Bestand werkzoekenden, UWV WERKbedrijf, CBS Het aandeel arbeidsongeschikten is in veel hoger dan in de Drechtsteden. Het aandeel met een WW-uitkering of bijstanduitkering is echter lager. Werkgelegenheid In nam de werkgelegenheid meer dan gemiddeld toe voor beide periodes. wist ondanks de crisis toch banen te creëren. Alleen in Alblasserdam nam de werkgelegenheid in nog sterker toe met 8,2% (figuur 7). Op het gebied van werkgelegenheid gaat het in verhouding dus erg goed met. In tabel 12 zien we dat in in verhouding veel mensen in de sector gezondheid en welzijn werken. Dit is ook meteen de sector waarin de meeste se burgers werkzaam zijn. Verder zijn veel inwoners werkzaam in de handel/reparatie. 8

9 Figuur 7 Toe/afname werkgelegenheid (%) Alblasserdam 8,2% 7,8% Dordrecht HI-Ambacht -1,0% -2,1% 0,1% 1,1% 0,8% 8,1% ,0% 7,6% Drechtsteden -2,1% 2,1% 0,8% 1,9% -5% 0% 5% 10% 15% Bron: BIR Tabel 12 Aantal werkzame personen per gemeente, landbouw en visserij industrie/delfstoffen/energie bouwnijverheid handel/reparatie vervoer/opslag horeca informatie/communicatie financiële instellingen zakelijke dienstverlening overheid onderwijs gezondheid en welzijn cultuur/recreatie/overige dienstverlening totaal Maar hoe staat het naast de werkgelegenheid met het ondernemingsklimaat in? Onder het ondernemingsklimaat kan bijvoorbeeld bestuurlijke organisatie economisch beleid, beleid betreffende de economische crisis en dienst- en vergunningverlening worden verstaan. In 2010 beoordeelden ondernemers in dit met een 7,1 (figuur 8). Samen met Alblasserdam is dit het hoogste cijfer. Figuur 8 Algemeen rapportcijfer ondernemingsklimaat 2010 Alblasserdam 7,1 Dordrecht 6,8 Hendrik-Ido-Ambacht 6,7 6,6 7,1 6,5 Drechtsteden 6, Bron: OCD 9

10 Indicatoren en financiën Voor enkele onderdelen in het domein veiligheid & handhaving en sociaal domein kunnen we aangeven waar staat ten opzichte van de andere Drechtsteden gemeenten én de uitgaven (of baten) per inwoner ten opzichte van de andere Drechtsteden. Tabel 13 geeft hiervan een overzicht. Op basis van de gepresenteerde indicatoren doet het goed op openbare orde en veiligheid, maar geeft het daar ook veel geld aan uit. Hetzelfde geldt voor (basis)onderwijs, openbaar groen en openluchtrecreatie en bijstandsverlening. Op het gebied van sport zijn de inwoners van gemiddeld tevreden over de voorzieningen, maar blijft de sportdeelname enigszins achter. In vergelijking met de andere gemeenten geeft hier minder geld aan uit. Inwoners van zijn minder tevreden over de culturele voorzieningen in hun gemeente en ook de deelname aan culturele activiteiten blijft achter. In vergelijking met de Drechtsteden geeft minder geld uit aan kunst. Schaalscore verloedering : bekladding van muren en/of gebouwen, rommel op straat, hondenpoep op straat en vernieling van straatmeublilair. Tabel 13 Indicatoren versus financiën op Veiligheid & handhaving en sociaal domein gemeentelijke indicatoren taak financiën Bron: OCD en CBS openbare orde en veiligheid (basis)onderwijs sport kunst openbaar groen en openluchtrecreatie bijstandsverlening gunstig bovengemiddeld gemiddeld ondergemiddeld gemiddeld ongunstig 4 Ruimtelijk, fysiek domein In deze paragraaf gaan we in op de programma s openbare ruimte (programma 4), verkeer en vervoer (programma 7), ruimtelijke ordening en milieu (programma 8) en wonen (programma 9). Allereerst bespreken we de openbare ruimte. Openbare ruimte Gemeente zet zich op dit vlak in voor een aantrekkelijke woonomgeving. De inwoners van ervaren, in vergelijking met de inwoners van de meeste andere Drechtsteden, weinig verloedering. Ook zijn zij tevreden over de kwaliteit van de buurtvoorzieningen (zie figuur 9). Figuur 9 Schaalscores verloedering en fysieke kwaliteit buurtvoorzieningen Schaalscore fysieke kwaliteit buurtvoorzieningen bestaat uit de stellingen over de buurt: wegen, paden en pleintjes zijn goed onderhouden; perken, plantsoenen en parken zijn goed onderhouden; buiten is het goed verlicht; er zijn goede speelplekken voor kinderen; er zijn goede voorzieningen voor jongeren. A lblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido- Ambacht 3,5 4,4 4,1 4,1 3,5 5,8 5,8 5,7 5,5 5,9 4,7 5,2 Drechtsteden 4,1 5, Bron: OCD Omnibus, 2011 Toelichting: schaalscore verloedering: hoe hoger de schaalscore, hoe meer verloedering de inwoners ervaren; schaalscore kwaliteit buurtvoorzieningen: hoe hoger de schaalscore, hoe hoger de kwaliteit die inwoners ervaren. 10

11 Ook afvalinzameling en- verwerking valt onder het programma openbare ruimte. De afvalstoffenheffing in de gemeente is het laagst van alle Drechtsteden. In nauwe verbondenheid is men dan ook zeer tevreden over de afvalinzameling in vergelijking met de andere Drechtsteden. krijgt een 8,3 hiervoor (figuur 10). Het rioolrecht daarentegen is gemiddeld. Figuur 10 Oordeel van burgers over afvalinzameling Alblasserdam 7,5 Dordrecht 7,5 Hendrik-Ido-Ambacht 7,7 Van alle Drechtsteden zijn de inwoners van het meest tevreden over de afvalstoffeninzameling in hun gemeente. Drechtsteden 7,7 8,3 7,4 7, Bron: OCD, 2011 Verkeer en vervoer Op het gebied van verkeer en vervoer wil de gemeente een veilig en bereikbaar. Dat houdt in: een goede bereikbaarheid per fiets en auto, versterking van het openbaar vervoer, verhoging van de verkeersveiligheid en een verantwoord onderhoud van de wegen. Tabel 14 presenteert de tevredenheid van inwoners over deze onderwerpen. Hieruit blijkt dat se burgers meer dan gemiddeld tevreden zijn over het openbaar vervoer, de parkeermogelijkheden en over het onderhoud van wegen en fietspaden. Op de andere onderdelen (bereikbaarheid, doorstroming op de hoofdwegen, fietsvriendelijkheid en de verkeersveiligheid) scoort gemiddeld. Tabel 14 Oordelen van burgers over verkeer en vervoer openbaar vervoer in de gemeente 7,3 7,0 6,9 6,9 7,4 6,4 7,0 parkeermogelijkheden in de gemeente 6,6 5,7 6,5 6,3 6,8 6,1 6,1 bereikbaarheid buurt met auto 7,6 7,4 7,7 7,7 7,6 7,6 7,5 doorstroming op de hoofdwegen in de gemeente 6,3 6,1 7,1 6,3 6,2 6,5 6,3 fietsvriendelijkheid in de gemeente 6,9 6,9 7,3 7,3 7,1 7,1 7,0 onderhoud wegen en fietspaden 6,8 6,7 6,6 6,6 6,9 6,4 6,7 verkeersveiligheid in buurt 6,2 6,4 6,3 6,3 6,3 6,3 6,3 Bron: OCD omnibus, 2011/waarstaatjegemeente.nl 2011 Ruimtelijke ordening en milieu Op het gebied van ruimtelijke ordening wil de gemeente een aantrekkelijke plaats zijn om te wonen, werken en te verblijven en de milieukwaliteit verbeteren. Burgers kunnen geluidsoverlast en/of stankoverlast ervaren. In tabel 15 staat hoeveel inwoners van en de andere gemeenten deze vormen van overlast ervaren. Hieruit blijkt dat inwoners van niet meer geluidsoverlast en stankoverlast ervaren dan de inwoners van de andere gemeenten. Tabel 15 % burgers dat overlast ervaart geluidsoverlast door verkeer andere vormen van geluidsoverlast stankoverlast door verkeer 5 nnb andere vormen van stankoverlast 6 nnb Bron: OCD,

12 Andere onderdelen op dit terrein waar de gemeente zich voor wil inzetten, zoals duurzame energie, kunnen we niet zeggen of de gemeente goed op weg is. Op dat vlak beschikken wij niet over cijfers. Wonen Hoe aantrekkelijk wonen is het in? Hoe ervaren inwoners de sociale samenhang? Hoe ziet de woningvoorraad er uit? Zijn er voldoende voorzieningen? De gemeente streeft naar een evenwichtige bevolkingsopbouw met passend woningaanbod. In deze paragraaf gaan we hier nader op in. Bewoners van waarderen hun directe woonomgeving met een 7,5 (zie figuur 13), even hoog als die in de andere kleine gemeenten. Bewoners van Dordrecht en waarderen hun directe woonomgeving iets lager. Figuur 13 Oordeel van burgers over directe woonomgeving Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido-Ambacht Drechtsteden 7,5 7,3 7,6 7,5 7,5 7,2 7, Bron: OCD, 2011 Figuur 14 Schaalscore sociale cohesie, 2011 Alblasserdam 6,4 Dordrecht 5,8 Hendrik-Ido-Ambacht Drechtsteden 6,2 5,9 6,2 5,9 6,1 Schaalscore sociale cohesie bestaat uit vier stellingen over de buurt: mensen kennen elkaar nauwelijks, ze gaan op een prettige manier met elkaar om, ik woon in een buurt waar veel saamhorigheid is, ik voel me thuis bij de mensen in de buurt Bron: OCD Omnibus, 2011 Toelichting: hoe hoger de schaalscore, hoe beter het gesteld is met de sociale cohesie. In figuur 14 geven we de sociale samenhang in de Drechtsteden weer. De sociale cohesie in is gelijk aan het gemiddelde van de Drechtsteden. In Alblasserdam is het wat hoger dan gemiddeld en de grotere gemeenten wat lager. Uit deze cijfers valt te concluderen dat in grotere gemeenten de sociale cohesie minder is. heeft in totaal ruim woningen. Het se woningaanbod bestaat voor 52% uit koopwoningen (zie tabel 16). Samen met is dit het laagste aandeel koopwoningen in de Drechtsteden. Ook zijn er relatief gezien veel sociale huurwoningen (38% van de huizen wordt via een corporatie aangeboden). 12

13 Tabel 16 Aantal woningen naar bezit, per koop in aantallen huur corporaties huur particulier totaal koop in procenten huur huur corporaties particulier Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido- Ambacht Drechtsteden Bron: WOZ De waarde van de koop- en huurwoningen liggen in lager dan in vergelijkbare gemeenten. De gemiddelde woningwaarde voor huurwoningen in lag in 2011 op Voor koopwoningen ligt dit op (figuur 15). Voor koopwoningen ligt dit iets boven het Drechtstedengemiddelde. Maar blijft wel achter bij de drie meest vergelijkbare gemeenten, Alblasserdam, Hendrik-Ido-Ambacht en. Ook als het gaat om huurwoning is de waarde in vergelijking met andere gemeenten laag. Alleen in Dordrecht is de gemiddelde waarde nog lager. Figuur 15 Woningwaarde (gemiddelde WOZ-waarde), per Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido- Drechtsteden Ambacht huur koop Bron: WOZ Indicatoren en financiën Voor enkele onderdelen in het ruimtelijke, fysieke domein kunnen we aangeven waar staat ten opzichte van de andere Drechtsteden gemeenten én de uitgaven (of baten) per inwoner ten opzichte van de andere Drechtsteden. Tabel 17 geeft hiervan een overzicht. Op basis van de gepresenteerde indicatoren op openbare ruimte doet het goed in vergelijking met de andere gemeenten en geeft het ook relatief minder geld hieraan uit. Hetzelfde geldt voor openbaar vervoer. Inwoners van zijn erg tevreden over de afvalinzameling in hun gemeente, maar de gemeente geeft hier ook veel geld aan uit 3. De inwoners van ervaren de verkeersveiligheid in hun gemeente gemiddeld, terwijl de gemeente hiervoor relatief veel geld uitgeeft. Tabel 17 Indicatoren versus financiën op Ruimtelijk, fysiek domein indicatoren gemeentelijke taak financiën Bron: OCD en CBS wegen, straten en pleinen openbaar vervoer afvalverwijdering en - verwerking verkeersmaatregelen te land gunstig bovengemiddeld gemiddeld ondergemiddeld gemiddeld ongunstig 3 Op basis van deze gegevens kan geen conclusie worden getrokken over de hoogte van de afvalstoffenheffing. 13

14 5 Dienstverlening en organisatie In deze paragraaf gaan we nader in op de programma s Bestuur en dienstverlening (programma 1) en Financiën en organisatie (programma 10). Bestuur en dienstverlening Als eerste doelstelling op dit vlak wil de gemeente een moderne en slagvaardige gemeente zijn. Hierbij staat de communicatie en resultaatgericht werkwijze naar de burger centraal. Allereerst bekijken we het oordeel van burgers over het bestuur in. Daarna belichten we kort de dienstverlening en als laatste gaan we in op de communicatie. Bestuur Burgers geven de gemeente en B&W een krappe voldoende op enkele onderdelen. In vergelijking met andere gemeente is het oordeel van inwoners over bestuur en dienstverlening middelmatig tot slecht (tabel 18). Het vertrouwen in burgermeester en wethouders is in het laagst met een 6. Evenals het waarmaken van beloften door B&W. Tabel 18 Burgers over bestuur vertrouwen in B&W 6,5 6,5 6,9 6,6 6,0 6,3 6,5 waarmaken beloften B&W 5,8 5,8 6,2 5,9 5,5 5,6 5,8 goed gemeentebestuur 6,2 6,3 6,9 6,4 6,2 6,1 6,3 betrekken burger bij totstandkoming plannen 5,6 5,6 5,8 5,5 5,5 5,2 5,5 interesse gemeente in mening burgers 6,1 6,3 6,4 5,8 5,9 5,7 6,0 voldoende inspraakmogelijkheden plannen 5,7 5,9 5,9 5,5 5,7 5,6 5,7 Bron: OCD, omnibus 2011/waarstaatjegemeente.nl 2011 Communicatie en voorlichting scoort op het gebied van communicatie gemiddeld. Op de verschillende vlakken krijgen ze een ruime voldoende van de burgers (tabel 19). De gemeente wijkt hierin niet af van het gemiddelde in de Drechtsteden. Ook het rapportcijfer dat burgers gaven voor de gemeentelijke informatie wijkt niet af van het gemiddelde in de Drechtsteden. Met een 6,8 scoort gemiddeld (figuur 16). Tabel 19 Gemiddelde scores gemeentelijke informatie, per gemeente (%) de gemeente geeft in het algemeen duidelijke informatie ik kan gemakkelijk aan gemeentelijke informatie komen de gemeentelijke informatie via lokale kranten is goed 6,9 6,9 7,2 6,9 6,8 6,7 6,9 6,9 6,9 7,0 7,0 7,0 6,7 6,9 7,3 7,1 7,3 7,1 7,3 7,0 7,1 de informatie op de 6,6 7,1 7,2 7,0 6,8 6,7 7,0 gemeentelijke website is goed Bron: OCD monitor communicatie en bestuur, 2011 Figuur 16 Rapportcijfer voor gemeentelijke informatie, per gemeente, 2011 Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido-Ambacht Drechtsteden 6,6 6,6 6,8 6,7 6,8 6,5 6, Bron: OCD 14

15 Dienstverlening Naast burgeroordelen over de politiek binnen de gemeente hebben we ook cijfers met betrekking tot de baliedienstverlening. De baliedienstverlening werd in 2011 zeer goed gewaardeerd en kreeg van bezoekers een 8,0 als rapportcijfer. Slechts drie procent gaf hier een onvoldoende voor. De bezoekers hebben we ook gevraagd hun oordeel te geven over enkele onderdelen van de dienstverlening. Op alle onderdelen scoort zeer goed, op de meeste onderdelen van alle gemeenten zelfs het hoogst (tabel 20). Tabel 20 Burger als klant: oordeel van burgers/bezoekers over... openingstijden 7,0 7,7 6,9 7,7 7,4 7,6 7,4 wachttijd aan het loket 8,6 7,7 7,4 8,3 8,9 8,2 8,2 vriendelijkheid ambtenaren aan het loket 8,5 8,2 8,3 8,4 8,9 8,5 8,5 verzorgdheid loketmedewerker 8,4 8,1 8,2 8,3 8,7 8,4 8,4 duidelijkheid informatie aan het loket 8,1 8,0 8,1 7,9 8,7 8,5 8,2 deskundigheid ambtenaren aan het loket 8,2 8,1 8,1 8,3 8,7 8,5 8,3 inleving loketmedewerker 8,0 8,0 8,0 8,0 8,7 8,2 8,2 doorlooptijd 8,0 7,8 7,7 7,9 8,6 8,2 8,0 Bron: waar staan de Drechtsteden, OCD 2011 Naast cijfers van bezoekers hebben wij in 2011 ook aan inwoners van alle Drechtsteden gevraagd wat zij over het algemeen vinden van de gemeentelijke dienstverlening. Het gaat hier dus niet om bezoekers. De toegankelijkheid en beschikbaarheid wordt in vergelijking met de andere Drechtsteden gemeenten gemiddeld gewaardeerd. De baliedienstverlening daarentegen wordt juist hoog gewaardeerd in vergelijking met de andere gemeenten (tussen de 8,9 en 9,7). Ondernemers in waarderen de gemeentelijke dienstverlening met een 6,7, gelijk aan het regionaal gemiddelde. Financiën en organisatie Financiën Naast een sluitende begroting is de doelstelling van de gemeente dat de gemeentelijke belastingen in goede verhouding moeten staan tot het aanwezige voorzieningenniveau. In 2012 bedragen de woonlasten van een meerpersoonshuishouden in 584, lager dan het landelijk gemiddelde. Binnen de Drechtsteden zijn de woonlasten, samen met die van Dordrecht, veruit het laagst (zie figuur 17). Met deze lage woonlasten staat op een 32 e positie in de ranglijst met alle gemeenten. De baliedienstverlening in wordt goed gewaardeerd en krijgt van bezoekers een rapportcijfers van een 8,0. Figuur 17 Woonlasten, 2012 Alblasserdam 758 Dordrecht 587 Hendrik-Ido-Ambacht Nederland Bron: Coelo 15

16 Hoe staan deze woonlasten in verhouding tot hetgeen de inwoners van ervoor terugkrijgen? Op dit vlak hebben we burgers in 2011 naar hun mening gevraagd. De gemeente krijgt hiervoor net een voldoende (figuur 18). Figuur 18 Oordeel burger verhouding gemeentelijke belastingen en voorzieningenniveau, 2011 Alblasserdam 5,5 Dordrecht 5,7 Hendrik-Ido-Ambacht 6,1 5,7 6,0 5, Bron: OCD In vergelijking met de Drechtsteden heeft de gemeente lagere kosten. In de bijlage staat een overzicht van de baten, lasten en saldi per inwoner op verschillende gemeentelijke functies van en van de Drechtsteden. Bij de berekening van het Drechtsteden gemiddelde is Dordrecht erbuiten gehouden. Waar staat op die verschillende gemeentelijke functies ten opzichte van de andere vergelijkbare Drechtsteden? In de onderstaande tabel (21) zien we waar in verhouding veel en waar weinig geld aan uitgeeft. Hoe de gemeente haar geld uitgeeft op onderdelen van deze gemeentelijke functies zie verder de bijlage. Tabel 21 Gemiddelde scores gemeentelijke informatie, per gemeente (%) hoge uitgaven Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Onderwijs Volksgezondheid en milieu lage uitgaven Verkeer, vervoer en waterstaat Economische zaken Cultuur en recreatie Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Organisatie De gemeente heeft een totale formatie van 112,6 fte. Hoe verhoudt deze omvang zich tot die van de andere gemeenten? Figuur 19 geeft een overzicht van het aantal fte per inwoners. Alleen de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht heeft een kleinere organisatie. Alblasserdam, en hebben ten opzichte van het aantal inwoners een grotere organisatie dan. Figuur 19 Aantal fte per inwoners, 2012 Alblasserdam 5,6 Hendrik-Ido- Ambacht 3,7 5,9 4,7 5, Bron: gemeenten (bewerking OCD) 16

17 Indicatoren en financiën Voor enkele onderdelen in het domein bestuur, dienstverlening en organisatie kunnen we aangeven waar staat ten opzichte van de andere Drechtsteden gemeenten én de uitgaven (of baten) per inwoner ten opzichte van de andere Drechtsteden. Tabel 22 geeft hiervan een overzicht. Op basis van de gepresenteerde indicatoren over het bestuur kunnen we stellen dat het in vergelijking met de andere gemeenten niet goed doet en bovendien ook nog eens veel geld daaraan uitgeeft. De dienstverlening van burgerzaken van scoort bijzonder goed, terwijl de gemeente hier minder geld aan uitgeeft dan de andere Drechtsteden gemeenten. Tabel 22 Indicatoren versus financiën op Bestuur, dienstverlening en organisatie indicatoren gemeentelijke taak financiën gemiddeld gunstig bovengemiddeld ondergemiddeld gemiddeld Ongunstig Bron: OCD en CBS algemeen bestuur bestuursorganen en bestuursondersteuning college van B &W dienstverlening burgerzaken drs. J.H. van Laarhoven drs. A.L.C. Leijs november 2012 Postbus AP Dordrecht (078) ocd@drechtsteden.nl 17

18 Bijlage Tabel 1 Baten en lasten en Drechtsteden naar gemeentelijke functie, 2010 (uitgedrukt in euro s per inwoner) Drechtsteden* vs Drechtsteden** Openbare orde en veiligheid baten lasten saldo Onderwijs baten lasten saldo Cultuur en recreatie baten lasten saldo Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening baten lasten saldo Verkeer, vervoer en waterstaat baten lasten saldo Economische zaken baten lasten saldo Volksgezondheid en milieu baten lasten saldo Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting baten lasten saldo Algemeen bestuur baten lasten saldo Financiering en algemene dekkingsmiddelen baten lasten saldo totaal (baten en lasten) Toelichting: * exclusief Dordrecht ** - en +: negatieve resp. positieve afwijking tov Drechtsteden van minder dan 10%; -- en ++: negatieve resp. positieve afwijking van 10% en meer Bron: Gemeenterekeningen 2010 (CBS) 18

19 Tabel 2 Indicatoren versus financiën indicatoren gemeentelijke taak financiën bovengemiddeldeld gemiddeld ondergemid- gunstig Openbare orde en veiligheid Brandweer en rampenbestrijding Openbare orde en veiligheid gemiddeld ongunstig Cultuur en recreatie Openbaar bibliotheekwerk Sport Groene sportvelden en terreinen Kunst Oudheidkunde/musea Openbaar groen en openluchtrecreatie Overige recreatieve voorzieningen Onderwijs Openbaar basisonderwijs (excl. huisvesting) Openbaar basisonderwijs (huisvesting) Bijzonder onderwijs (excl. huisvesting) Bijzonder onderwijs (huisvesting) Bijzonder voortgezet speciaal onderwijs (excl. huisvesting) Bijzonder voortgezet speciaal onderwijs (huisvesting) Bijzonder voortgezet onderwijs (excl. huisvesting) Bijzonder voortgezet onderwijs (huisvesting) Gemeenschappelijke baten en lasten onderwijs Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Bijstandsverlening Werkgelegenheid Gemeentelijk minimabeleid Maatschappelijke begeleiding en advies Huishoudelijke verzorging Participatiebudget Sociaal-cultureel werk Kinderdagopvang Voorzieningen gehandicapten Verkeer, vervoer en waterstaat Wegen, straten en pleinen Verkeersmaatregelen te land Openbaar vervoer Binnenhavens en waterwegen Waterkering, afwatering, landaanwinning Economische zaken Handel en ambacht Baten marktgelden Industrie Nutsbedrijven 19

20 Centra voor jeugd en gezin (onderdeel WMO) Afvalverwijdering en verwerking Riolering Milieubeheer Lijkbezorging Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing Baten rioolheffing Baten begraafplaatsrechten Tabel 2 Indicatoren versus financiën (vervolg) indicatoren gemeentelijke taak financiën bovengemiddelgemid-deld gemiddeld onder- gunstig Volksgezondheid en milieu Openbare gezondheidszorg gemiddeld ongunstig Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Ruimtelijke ordening Woningexploitatie/ woningbouw Stads- en dorpsvernieuwing Overige volkshuisvesting Bouwvergunningen Bouwgrondexploitatie Algemeen bestuur Bestuursorganen Bestuursondersteuning college van B&W Burgerzaken Baten secretarieleges Burgerzaken Bestuurlijke samenwerking Bestuursondersteuning raad en rekenkamer Bron: OCD en CBS Financiering en algemene dekkingsmiddelen Geldleningen en uitzettingen < 1 jaar Overige financiële middelen Geldleningen en uitzettingen 1 jaar Algemene uitkering gemeentefonds Baten onroerende zaakbelasting gebruikers Baten onroerende zaakbelasting eigenaren Baten hondenbelasting Baten reclamebelasting Baten precariobelasting Lasten heffing en invordering gemeentelijke belastingen 20