HIVA input bij actuele thema s binnen het LOP Hasselt

Transcriptie

1 Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra HIVA input bij actuele thema s binnen het LOP Hasselt Anneloes Vandenbroucke & Thomas Wouters 12 december 2013

2 Overzicht 1. Onderwijssegregatie in het basisonderwijs 2. Neveninstroom in het secundair onderwijs 3. Vroegtijdig schoolverlaten

3 De rol van schoolkeuzemotieven en hoe te werken aan meer sociale mix ONDERWIJSSEGREGATIE IN HET BASISONDERWIJS

4 Inschrijvingskansen Oorzaken van segregatie Woonsegregatie Kennis schoolsysteem en infovergaring Schoolkeuzemotieven Profilering scholen Aannamebeleid scholen Stabiliteit schoolloopbanen 4

5 5

6 Redenen om scholen uit te sluiten (%) Leerkrachten Reputatie Niveau Discipline etnisch-culturele minderheden autochtoon + EU (15) Opvoeding Opvang Bereik

7 Geloofsovertuiging als reden om scholen uit te sluiten (%) ongelovig katholiek 20 islamitisch

8 Etnische compositie als schoolkeuzemotief gemiddelde tolerantie t.a.v. aandeel etnische minderheden op school (in %) midden- of laagopgeleide moeder autochtoon + EU (15) etnisch-culturele hoogopgeleide moeder minderheden 8

9 Etnische compositie als schoolkeuzemotief % ouders die aangeven 'te zwarte school' te mijden midden- of hoogopgeleide moeder laagopgeleide moeder autochtoon + EU (15) etnisch-culturele minderheden 9

10 HOE SOCIALE MIX BEVORDEREN? 10

11 Creëer draagvlak bij de ouders Juridisch kader: vrijheid van schoolkeuze Onmogelijk om tegen de wil van de ouders kinderen op een bepaalde school te zetten. DUS: Desegregatiemaatregelen enkel succesvol wanneer het op vrijwillige basis gebeurt.

12 Verander van pedagogisch project / zet een magneetschool op Radicale heroriëntering, nieuw profiel, nieuwe identiteit Methodescholen (Freinet, Jenaplan, Dalton, enz) trekken vooral kansrijke ouders aan Magneetscholen Creatie van een aantrekkelijke leeromgeving, bvb. Via kunst op school Ontwikkeling van een positieve en onderscheidende identiteit

13 Ouders met een niet-westerse achtergrond hebben vaak een voorkeur voor klassikaal lesgeven, duidelijke structuur, discipline Uitgesproken pedagogische profilering trekt aan maar stoot ook af Gevaar: van een té gekleurde / kansarme school naar een té witte / kansrijke school in vgl. met buurt 13

14 Vragen De devaluatie van het pedagogisch project? Is dit fair naar de andere scholen in de buurt die inspanningen doen om een sociale mix op school te realiseren? 14

15 Creëer draagvlak bij leerkrachten Leerkrachten marionetten Filteren van verandering door persoonlijk interpretatiekader (taakopvatting) Principiële resistentie belang van draagvlak

16

17 Oorzaken van weerstand: Perceptie: vernieuwing = onbelangrijk Onduidelijke communicatie over wat het betekent voor de klaspraktijk Gevoelens van incompetentie Conservatief (angst voor verlies van het vertrouwde) Gebrek aan invloed

18 Omgaan met weerstand: Uitvoerig en tijdig informeren over de vernieuwing Noodzaak/logica van sociale mix belichten Begrip tonen voor de weerstand

19 Voer een duidelijk implementatiebeleid Planning Belang van systematische planmatige aanpak Rol van de directeur Initiator Voortrekker Procesbewaker Rationale achter plannen: motiveren, expliciteren, consequent aanhouden

20 7 pijlers van beleidsvoerend vermogen: 1) Doelgerichte en gedeelde visie 2) Transformationeel schoolleiderschap 3) Innovatief vermogen 4) Participatieve besluitvorming ( top-down benadering) 5) Professionele samenwerking 6) Responsiviteit 7) Reflecterend handelen

21

22 Professionalisering Onzekerheid wegwerken Nascholingsactiviteiten Leerkrachten betrekken bij vaststellen behoeften Aansluiten bij de dagdagelijkse praktijk / problemen 22

23 Maak afspraken / werk samen met andere scholen / voorzieningen uit de buurt Vb: Lokale Overlegplatforms Afspraken rond streefverhoudingen indicatorleerlingen / niet-indicatorleerlingen voor alle scholen in dezelfde buurt Vb: Afspraken met de kinderopvang

24 Werk toegangsdrempels weg Vrijheid van onderwijs -> profileringsdrang -> barrières voor kansarmen o Schoolkosten Maximumfactuur, kostenbeheersing, S.O.S. Schulden op School o Monoculturele norm Interreligieus en intercultureel onderwijs o Onaangepaste voorzieningen Voor- en naschoolse kinderopvang / warme maaltijden / oudercontact op aangepaste uren

25 Informeer ouders Probleem Allochtone ouders starten later met zoekproces populaire scholen volzet Informatieachterstand bij allochtone ouders keuze voor dichtstbijzijnde school Nood aan: Informatie op maat Inzetten van brugfiguren, schoolopbouwwerk, (allochtoon) middenveld Projecten als School in Zicht

26 Faciliteer groepsgewijze aanmelding Ouders zetten de stap gemakkelijker samen Voorbeeld: School in Zicht Verschillende contactmomenten Inspelen op nood aan identificatie met / aansluiting bij andere ouders Wens: 3 kansrijke leerlingen in de klas

27 Hou rekening met de perceptie van ouders Perceptie: zwarte school = lage kwaliteit en minder ontwikkelingskansen MAAR! perceptie werkelijkheid (bv. sterk in differentiatie) Kwaliteit van concentratieschool aantonen, bvb. via projecten zoals School in Zicht

28

29 Werk met een systeem van controlled choice Ouders geven voorkeursrangorde van scholen door overheid verdeelt kinderen over scholen rekening houdend met voorkeur ouders en met oog voor een sociale mix

30 Werk met dubbele contingentering Afgesproken percentage plaatsen per contingent!!! Belang van kennis inschrijvingsperiodes (nood aan meertalige informatieverspreiding)

31 Aanvullend Fris je schoolgebouw op of zet een nieuwbouw Richt je communicatie niet op één bepaalde groep ouders 31

32 Specifiek voor (overgang naar) SO Overgang van BaO naar SO Brede eerste graad / stel de studiekeuze uit Investeer in evenwaardige keuze-alternatieven 32

33

34 LOP Hasselt NEVENINSTROOM SECUNDAIR ONDERWIJS

35 Overzicht Neveninstroom SO LOP Hasselt Instroom per leerjaar/graad Leerlingenprofielen: leeftijd/ses Andere centrumsteden

36 Data Leerlingendatabank (departement onderwijs) Data voor het gewoon secundair onderwijs (hoofdstructuur 311) Data inclusief buitengewoon SO (zonder SES kenmerken) Aantal lln Procentueel Gewoon secundair % DBSO 79 1% BuSO 276 2%

37 LOP Hasselt secundair onderwijs (2011) Onderwijsvorm leerjaar Totaal ASO % 0% 0% 7% 5% 5% 5% 0% 22% BSO % 0% 0% 4% 4% 5% 4% 4% 20% GSO % 10% 11% 0% 0% 0% 0% 0% 22% HBO % 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 7% KSO % 0% 0% 2% 2% 2% 2% 0% 7% TSO % 0% 0% 4% 4% 6% 6% 1% 21% Totaal % 10% 11% 16% 15% 18% 16% 5% 100%

38 Instroom in het SO, per provincie 2011 Evolutie ( ) Provincie Procentueel Limburg 95% Antwerpen 1,40% Vlaams-Brabant 3,30% Schooljaar Antwerpen Limburg Vlaams- Brabant ,2% 96,2% 2,0% ,0% 96,2% 2,3% ,1% 96,2% 2,3% ,1% 96,1% 2,5% ,2% 95,8% 2,6% ,4% 95,6% 2,7% ,3% 95,4% 2,9% ,2% 95,3% 3,1% ,3% 95,1% 3,0% ,4% 94,8% 3,1% ,4% 94,7% 3,3%

39 De instroom in het SO, per LOP Beringen- Leopoldsbu rg Bilzen- Hoeselt- Tongeren Diest Dilsen- Stokkem- Maasmeche len Genk Hasselt Hechtel- Eksel- Heusden- Zolder- Houthalen- Helchteren Leuven Sint-Truiden ,6% 7,4% 0,6% 1,9% 7,4% 60,0% 14,4% 0,3% 2,5% ,1% 7,1% 0,7% 2,3% 6,7% 59,6% 14,9% 0,3% 2,4% ,2% 6,5% 0,7% 2,4% 7,0% 59,7% 15,4% 0,3% 2,0% ,6% 6,8% 0,9% 2,6% 7,2% 58,1% 15,9% 0,2% 2,0% ,9% 6,9% 0,9% 2,5% 7,1% 57,6% 16,0% 0,2% 2,2% ,3% 7,1% 0,9% 2,7% 7,2% 57,4% 16,3% 0,2% 2,4% ,2% 7,2% 0,9% 3,0% 7,1% 55,9% 17,1% 0,2% 2,6% ,5% 7,2% 1,0% 3,2% 7,6% 54,4% 17,3% 0,1% 2,7% ,4% 7,2% 0,9% 3,2% 8,4% 54,2% 16,9% 0,2% 2,8% ,2% 7,3% 0,9% 3,1% 8,5% 54,4% 16,5% 0,2% 3,1% ,2% 7,1% 0,9% 3,3% 8,2% 53,6% 16,7% 0,4% 3,7%

40 Instroom Opsplitsen naar graden in het gewoon secundair onderwijs Graad 1: aandeel uit LOP Hasselt van 78% in 2002 naar 75% in 2011 Graad 2 en 3: aandeel uit LOP Hasselt van 63% in 2004 naar 50% in 2011

41 Instroom: profiel Vergelijking tussen studenten in LOP Hasselt die binnen het LOP gebied wonen, of erbuiten Op basis van: Leeftijd Individuele leerlingenkenmerken

42 Profiel: leeftijd (schooljaar 2011, graad 1) LOP Hasselt Ander LOP Geboortejaar Frequentie Procent ,3% ,6% ,8% ,8% ,3% ,2% Geboortejaar Frequentie Procent ,3% ,3% ,7% ,8% ,6% ,4%

43 Profiel: leeftijd (schooljaar 2011, graad 2 en 3) Vanuit LOP Hasselt Vanuit andere LOP s Geboortejaar Frequentie Procent ,0% ,0% ,0% ,5% ,6% ,6% ,8% ,0% ,8% ,3% ,0% ,3% ,1% Geboortejaar Frequentie Procent ,1% ,1% ,3% ,3% ,4% ,7% ,0% ,3% ,1% ,7% ,8% ,2% ,0%

44 Individuele (SES) leerlingenkenmerken - Indicator en niet-indicatorleerlingen Inschrijvingsrecht Werkingsmiddelen Omkadering (SES-lestijden) - Opleidingsniveau moeder - Schooltoelage - Thuisloos - Trekkende bevolking - Opleidingsniveau moeder - Schooltoelage - Thuistaal - Buurt - Opleidingsniveau moeder - Schooltoelage - Thuistaal

45 Profiel: SES (schooljaar 2011, graad 1) Vanuit LOP Hasselt Vanuit andere LOP s Opleiding moeder Frequentie Procent Hoog ,9% Laag ,2% Opleiding moeder Frequentie Procent Hoog ,8% Laag 71 20,2% Taal Frequentie Procent Nederlands ,2% niet Nederlands 98 8,8% Taal Frequentie Procent Nederlands ,8% niet Nederlands 22 6,3% Toelage Frequentie Procent Nee ,2% Ja ,8% Toelage Frequentie Procent Nee ,3% Ja ,7%

46 Profiel: SES (schooljaar 2011, graad 2 en 3) Vanuit LOP Hasselt Vanuit andere LOP s Opleiding moeder Frequentie Procent Hoog ,2% Laag ,8% Opleiding moeder Frequentie Procent Hoog ,5% Laag ,5% Taal Frequentie Procent Nederlands ,6% niet Nederlands 189 8,4% Taal Frequentie Procent Nederlands ,7% niet Nederlands ,3% Toelage Frequentie Procent Nee ,8% Ja ,2% Toelage Frequentie Procent Nee ,8% Ja ,2%

47 Evolutie SES profiel neveninstroom SES profiel van instromers in tweede en derde graad van buiten LOP Hasselt blijft gelijkaardig over de tijd (periode ) Stabiel op ongeveer 1/3 dat aantikt op individueel leerlingenkenmerk opleiding moeder en schooltoelage

48 LOP Leuven Neveninstroom veel minder sterk Verschil tussen de graden minder sterk Graad 1: aandeel uit LOP Leuven van 95% in 2002 naar 93% in 2011 Graad 2 en 3: aandeel uit LOP Leuven van 92% in 2004 naar 89% in 2011 Instromers in eerste graad hebben gelijkaardig profiel, in tweede en derde graad iets kansarmer (20% aantikkers op opleiding moeder ipv 15%)

49 LOP Kortrijk Menen Neveninstroom vanuit andere LOP s bijna onbestaande Geen verschil over graden (aandeel neveninstroom stabiel op 2%) Geen significant SES verschil

50 LOP Gent Relatief kleine (maar stijgende) neveninstroom 4% in de eerste graad Evolutie van 6% naar 10% in de tweede en derde graad Neveninstroom is kansrijker (opleiding moeder) Eerste graad: 20% aantikkers (tov 37%) Tweede en derde graad: 19% aantikkers (tov 35%)

51 Samenvatting Significante neveninstroom vanaf tweede graad Groter dan in andere centrumsteden Toename (absoluut en relatief) over de tijd Leerlingen zijn gemiddeld ouder, en hebben een lager SES profiel Groter contrast dan in andere centrumsteden

52 Plaats van Hasselt tussen andere centrumsteden VROEGTIJDIG SCHOOLVERLATEN

53 SSL rapport Analyse per leeftijd, opleidingsniveau moeder en locatie (vgl andere centrumsteden) SSL rapport Vroege schoolverlaters in Vlaanderen in 2010 door Van Landeghem, G., De Fraine, B., Gielen, S. & Van Damme, J. Vrij te downloaden op de website van het steunpunt SSL

54 Centrumsteden - schoolverlaters

55 Schoolverlaters Loopt school in centrumstad Woont in centrumstad

56 Centrumsteden intensiteit centrumfunctie

57 Vroege schoolverlaters

58 Vroege schoolverlaters: jongens

59 Vroege schoolverlaters: meisjes