Colloquium Katholiek Onderwijs Vlaanderen BASISONDERWIJS 30 November 2018

Transcriptie

1 Colloquium Katholiek Onderwijs Vlaanderen BASISONDERWIJS 30 November 2018 Centrum voor Onderwijseffectiviteit en Evaluatie KU Leuven

2 Onderzoek Flexibele leerwegen Centrum voor Onderwijseffectiviteit en Evaluatie: Machteld Vandecandelaere, Naomi Van den Branden, Margo Vandenbroeck & Bieke De Fraine (promotor) HIVA KU Leuven: Goedroen Juchtmans & Katleen De Rick (copromotor) Looptijd: 01/02/ /09/2016 November 2018: vierde druk

3 Leerwegen Organisatorische component Inhoudelijke component

4 Leerwegen in het basisonderwijs

5 Leerwegen in het secundair onderwijs

6 Grammar of schooling regulerende structuren en regels die leren en instructie organiseren

7 Waarom flexibele leerwegen?

8 Jaarklassensysteem

9

10 Twee manieren van kijken

11 Pijnpunten in het Vlaamse onderwijs Buitengewoon onderwijs Zittenblijven Vroegtijdig schoolverlaten Watervalloopbanen Spijbelen

12 Buitengewoon lager onderwijs

13 Buitengewoon lager onderwijs % leerlingen in BLO op 11-jarige leeftijd

14 Buitengewoon onderwijs BuLO BuSO

15

16 Quiz! 1. Hoeveel % van de Vlaamse 15- jarige leerlingen gaf in PISA 2015 aan ooit al eens te zijn blijven zitten? a) 7% b) 14% c) 24% d) 34% 2. Wat is het OESO-gemiddelde wat betreft het aantal leerlingen dat op 15-jarige leeftijd ooit bleef zitten? a) 6% b) 11% c) 20% d) 27 % 3. Welk leerjaar wordt het meest gedubbeld in het basisonderwijs? Eerste leerjaar 4. Welk leerjaar wordt het meest gedubbeld in het secundair onderwijs? Vijfde leerjaar

17

18 Zittenblijven lager onderwijs Per leerjaar ( ) 1 e leerjaar 2 e leerjaar 3 e leerjaar 4 e leerjaar 5 e leerjaar 6 e leerjaar Totaal Jongens 4,82% 2,55% 1,69% 1,42% 0,96% 0,23% 2,01% Meisjes 4,52% 2,92% 1,85% 1,18% 0,66% 0,17% 1,94% Totaal 4,68% 2,73% 1,77% 1,30% 0,81% 0,20% 1,98% Evolutie aantal zittenblijvers lager onderwijs Jongens 2,95% 2,72% 2,39% 2,37% 2,26% 2,04% 2,00% 2.01% Meisjes 3,02% 2,70% 2,32% 2,29% 2,22% 1,97% 1,87% 1,94% Totaal 3,00% 2,71% 2,36% 2,33% 2,24% 2,00% 1,94% 1,98%

19 Zittenblijven in het secundair onderwijs Per leerjaar ( ) Jongens Meisjes Totaal Jongens Meisjes Totaal 1 e jaar 2 e jaar 3 e jaar 1A 3,10% 1,98% 2,54% 1B 1,48% 0,91% 1,23% Totaal 2,87% 1,86% 2,37% 2A 2,63% 1,35% 1,98% BVL 3,69% 3,13% 3,45% Totaal 2,83% 1,60% 2,23% ASO 2,87% 1,70% 2,23% TSO 10,68% 7,36% 9,32% KSO 17,89% 9,70% 12,53% BSO 9,86% 5,29% 7,89% Totaal 7,18% 3,90% 5,58% 4 e jaar 5 e jaar 6 e jaar ASO 2,85% 1,27% 1,96% TSO 7,66% 4,26% 6,23% KSO 12,15% 6,67% 8,67% BSO 6,05% 4,18% 5,24% Totaal 5,48% 2,77% 4,15% ASO 5,71% 2,61% 3,94% TSO 12,81% 8,79% 11,08% KSO 19,44% 8,84% 12,60% BSO 8,01% 7,74% 7,89% Totaal 9,31% 5,74% 7,55% ASO 1,96% 0,56% 1,16% TSO 4,24% 2,14% 3,32% KSO 4,14% 2,24% 2,89% BSO 4,70% 3,62% 4,21% Totaal 3,56% 1,72% 2,63% 19 Totaal 5,24% 2,95% 4,11%

20 Zittenblijven rendeert gemiddeld genomen niet 20

21

22 Aantal vroegtijdig schoolverlaters

23 Wie is de vroegtijdig schoolverlater? geslacht SES / etniciteit / thuistaal vertraagde schoolloopbaan schoolse prestaties schoolse betrokkenheid ( engagement : behavioral / cognitive / emotional) spijbelen schoolveranderen

24 Vertraging Vlaamse bruto cijfers Minstens 1x zittenblijven basisonderwijs: 2,5x meer kans op VSV

25 Vertraging (zittenblijven) Verschillende profielen

26 Problematische spijbelaars Evolutie 30 halve dagen problematische afwezigheid (Bron: Discimus) Schooljaar Basisonderwijs Secundair onderwijs ,2% 1,4% ,3% 1,6% ,3% 1,7% ,3% 1,8% ,4% 2,0% ,5% 2,3% ,5% 2,0% ,6% 2,3% ,6% 2,5% ,6% 2,6%

27 Aanpak van vroegtijdig schoolverlaten

28 Hoe kunnen we ervoor zorgen dat leerlingen samen aan boord blijven?

29 Maatschappelijke ontwikkelingen Toenemende diversiteit Individualisering Evolutie naar inclusief onderwijs o o Elke school is een zorgschool 2009: VN verdrag rechten van personen met een handicap M-decreet

30 Maatschappelijke ontwikkelingen Segregatie Integratie Child-deficit Universal design for learning Inclusie

31 UDL fundamenten Toegankelijkheid voor iedereen

32

33 UDL fundamenten Leeromgeving die toegankelijk is voor alle leerlingen <=> myth of the average learner Leeromgeving met een voordeel voor iedereen Vooraf ontwerpen van de leeromgeving

34 Welke flexibele leerwegen?

35 Flexibele leerwegen: what s in a name? Flexibiliteit in wat, hoe, wanneer, waar en met wie er geleerd wordt, binnen het gemeenschappelijk curriculum, en met het oog op maximale ontplooiingskansen voor alle leerlingen.

36

37 Individuele trajecten in graadklassen De Wonderfluit BKD via individuele trajecten Wiskunde en Taal Zittenblijven Differentiatie in tijd Zelfstandigheid Competentie lkr

38

39

40 Klas- & leeftijdoverschrijdende niveaugroepen

41 Klas- & leeftijdoverschrijdende niveaugroepen Voordelen Afstemmen instructie, leertempo, materialen Geen zittenblijven Nadelen Weinig diversiteit Lagere verwachtingen (?) => Afhankelijk van mate van flexibiliteit

42 Multileeftijdsklassen

43 Multileeftijdsklassen Trapklassen

44 Multileeftijdsklassen Voordelen Sociaal-cognitieve en sociaal-culturele theorie: imitatiegedrag, peer tutoring, sociale vaardigheden, zelfconcept, verantwoordelijkheidszin Mogelijkheden tot niveaudifferentiatie: doorbreken jaarklassensysteem Zelfde leerkracht Nadelen Doelgerichte leeftijdswerking? Werkdruk Professionele ontwikkeling

45 Vakankers GOVA- onderwijs 3e graad: Vakankers voor NL, FR, muzische & wero 1e & 2e graad: focusleerkrachten Voordelen: - Specialiseren in domein - Voorbereiding S.O. Nadelen: - Overleg - Eigenheid basisonderwijs (?)

46

47 Hoe flexibele leerwegen realiseren?

48

49 Ontstaanscontexten Flexibele leerwegen als uitgangspunt Flexibele leerwegen als antwoord op (groeiende) diversiteit in de school Þ Niet zomaar kopieerbaar

50 Ontwikkelen en expliciteren van visie Initiatief tot visie-ontwikkeling Grammar of schooling in vraag gesteld Drijfveer: maximale ontplooiingskansen geven aan ALLE leerlingen

51 Hoe de neuzen in dezelfde richting krijgen? Schoolcontext is bepalend Participatief proces Rol van directie en beleidsvoerend vermogen Via kleine, concrete stappen gedragenheid doen groeien

52 Specifieke organisatiestructuur Infrastructuur Financieel beleid Tijdsindeling

53 Passende competenties bij leraren Creativiteit Differentiatiecompetenties Open mindset Teamspirit

54 Bedankt voor uw aandacht! Contact: