VR MED.0231/2

Transcriptie

1 VR MED.231/2 MONITORING VAN DE NIEUWE OMKADERING BASISONDERWIJS SCHOOLJAAR tem I. Inleiding Op 1 september 212 startte het nieuwe omkaderingssysteem in het gewoon basisonderwijs. Sinds dan bestaat de basisomkadering in het gewoon basisonderwijs uit de lestijden volgens de schalen, de additionele lestijden volgens de schalen (om de leerling/leerkrachtratio tot 18,5 te beperken) en de SES-lestijden, op basis van de socio-economische leerlingenkenmerken (opleiding van de moeder, thuistaal en studietoelage). In het decreet basisonderwijs is in artikel 137 het volgende voorzien m.b.t. de monitoring van het nieuwe omkaderingssysteem: Het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming voert jaarlijks een monitoring uit van de bepalingen in deze sectie. Hierbij wordt bijzondere aandacht besteed aan de evolutie van de verschillende componenten van de basisomkadering. De resultaten van deze monitoring worden aan de Regering bezorgd. II. Analyses In het eerste deel geven we kort de leerlingenaantallen weer en hun voornaamste kenmerken voor de berekening van de omkaderingsmiddelen (aantikken op opleiding moeder, thuistaal en schooltoelage ; soort van gemeente). In een tweede deel bespreken we de componenten van de basisomkadering. 1. Leerlingen/Scholen De gehanteerde teldatum van de leerlingenaantallen is deze die gehanteerd wordt voor de berekening van de omkaderingsmiddelen. Voor scholen in herstructurering of programmatie is dit 1/1 voor de andere scholen is dat 1/2. Uit onderstaande grafieken (1 & 2) blijkt dat 6,7% van de leerlingen in het basisonderwijs behoren tot het lager onderwijs. Deze verhouding is in de periode nagenoeg ongewijzigd gebleven. Maar voor het eerst zien we een lichte daling van het aantal kleuters (van,3% tov 214) terwijl het aantal leerlingen in het lager onderwijs nog stijgt met 2,7%. Het jaar ervoor (dus 214 tov 213) steeg het aantal leerlingen nog in beide niveaus (met respectievelijk 2,3% en 3,5%). Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 1

2 4,3% 4,2% 4,% 39,3% 59,7% 59,8% 6,% 6,7% Grafiek 1: evolutie van de leerlingaantallen vgl. niveau 1/2 of 1/1) Totaal # Kleuters # Lager (teldatum: Grafiek 1b: evolutie van de leerlingaantallen vgl. niveau 12,% 8,% ,% ,% 2,% ,% Totaal # Kleuters # Lager De kleuters tikken in het schooljaar 212 relatief iets meer aan op thuistaal (18,3%) dan de leerlingen in het lager onderwijs (15,6%). Zowel in het kleuter- als in het lager onderwijs komt hier in het schooljaar 215 2% bij. Het aandeel aantikkers op opleiding moeder is iets hoger in het lager dan in het kleuteronderwijs (respectievelijk 21% en 2% in het schooljaar 212). Dit aandeel is in het schooljaar 215 voor wat betreft het lager onderwijs licht gedaald terwijl we bij de kleuters een lichte stijging vaststellen. Voor beide niveaus is het aandeel aantikkers op opleiding moeder gelijk (nl. 2,6%). Het aandeel aantikkers op schooltoelage is licht gestegen in het schooljaar 215 tov 212 (nl. van 2,7% naar 22%). i Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 2

3 % 17,7% 18,3% 18,9% 15,6% % 17,3% 2,8% 2,7% 2,6% 2,6% 2,7% 2,9% 21,6% 22,% 2,2% 2,3% 2,4% 2,6% 18,3% 19,2% 19,8% 2,5% 17,9% 21,2% 21,% 2,8% 2,6% Grafiek 2: evolutie van de leerlingaantallen vgl. niveau & SES-kenmerken (teldatum: 1/2 of 1/1) Totaal Kleuter Lager 25,% Grafiek 2b: evolutie van de leerlingaantallen vl. niveau & SES-kenmerken (teldatum: 1/2 of 1/1) 2,% 15,% 1,% 5,%,% Totaal Kleuter Lager Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 3

4 4,1% 6,4% 4,2% 6,4% 4,2% 6,4% 4,3% 6,4% 25,% 25,2% 25,3% 25,5% 64,6% 64,2% 64,1% 63,9% Uit grafiek 3 blijkt dat voor de schooljaren 212 tem 215, ongeveer 4% van de leerlingen school loopt in één van de 19 Brusselse gemeentes (met een lichte stijging van dit aandeel tussen 212 en 215 nl. van 4,1% naar 4,3%), 6,4% van de leerlingen loopt school in één van de 25 fusiegemeentes van de Brede rand & taalgemeentes. ii Voor de 13 centrumsteden zien we tussen 212 en 215 een lichte stijging van het aandeel leerlingen nl. van 25% in 212 naar 25,5% in Grafiek 3: Evolutie van leerlingenaantallen vgl. soort gemeente (teldatum: 1/2 of 1/1) Brussel Brede rand & taal Centrumstad Andere 7,% Grafiek 3b: Evolutie van leerlingenaantallen vgl. soort van gemeente (%; teldatum :1/2 of 1/1) 6,% 5,% 4,% 3,% Brussel Brede rand & taal Centrumstad 2,% Andere 1,%,% Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 4

5 26% 26% 25% 25% 24% 24% 25% 26% 26% 25% 25% 24% 24% 22% 23% 24% 19% 2% 21% 22% 3% 31% 31% 32% 35% 35% 34% 34% 35% 34% 34% 35% 4% 39% 37% 37% 41% 41% 42% 41% 5% 5% 49% 49% 5% 53% 52% 52% Uit grafiek 3c en 3d blijkt dat de verhouding van de leerlingenkenmerken sterk verschilt naargelang het soort van gemeente waar de school zich bevindt. In de Brusselse- en Brede Rand & gemeentes is het leerlingenkenmerk thuistaal veruit het belangrijkste en dit zowel in absolute als in relatieve termen. In de 13 centrumsteden en de categorie van andere gemeentes is het belangrijkste leerlingenkenmerk de schooltoelage ; gevolgd door het opleidingsniveau van de moeder. Voor dit laatste kenmerk stellen we, in relatieve termen, de laatste jaren een licht dalende trend vast. Grafiek 3c: evolutie van de leerlingaantallen vgl soort van gemeente & SES kenmerken (teldatum: 1/2/ of 1/1) Brussel Brede rand & taal Centrumstad Andere Grafiek 3d: evolutie van de leerlingenaantallen vgl SES kenmerken vgl soort van gemeente (teldatum: 1/2 of 1/1) 6% 5% 4% 3% 2% % % Brussel Brede rand & taal Centrumstad Andere Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 5

6 ,24%,25%,26%,27% 9,6% 9,14% 9,32% 9,46% 9,7% 9,61% 9,41% 9,26% Basisomkadering Een goede 59% van de basisomkadering gaat naar het lager onderwijs; en dit in alle schooljaren (212 tem 215). Het gros van de basisomkadering bestaat uit lestijden volgens de schalen (9,7% in 212, 9,61% in 213, 9,41% in 214 en 9,26% in 215) gevolgd door SES-lestijden (9,6% in 212, 9,14% in 213, 9,32% in 214 en 9,46% in 215) en een restfractie bestaande uit de aftoppingslestijden (,24% in 212,,25% in 213,,26% in 214 en,27% in 215). Deze verhouding blijft nagenoeg gelijk ongeacht het niveau (cfr. grafiek 4 & 5). Grafiek 4: evolutie van de basisomkaderingscomponenten (aantal) ,% 9,% 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% Grafiek 4b: evolutie van de basisomkaderingscomponenten (%) SES Schalen Aftoppingslestijden Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 6

7 Totaal SES Schalen Aftoppingslestijden Totaal SES Schalen Aftoppingslestijden Grafiek 5: evolutie van de basisiomkaderingscomponenten vgl. niveau (aantal) Kleuter Lager Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 7

8 Totaal SES Schalen Aftoppingslestijden Totaal SES Schalen Aftoppingslestijden,1%,1%,1%,1%,4%,4%,4%,4% 9,% 9,1% 9,3% 9,5% 9,1% 9,1% 9,3% 9,4% 9,9% 9,8% 9,6% 9,4% 9,6% 9,5% 9,3% 9,2% 12,% Grafiek 5b: evolutie van de basisomkaderingscomponenten vgl. niveau (%) 8,% 6,% 4,% ,%,% Kleuter Lager Grafiek 6: evolutie van de basisomkaderingscomponenten vgl. soort van gemeente (aantal) Brussel Brede rand & taal Centrumstad Andere Totaal Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 8

9 5,1% 5,2% 5,2% 5,3% 6,4% 6,4% 6,5% 6,5% 25,7% 26,% 26,2% 26,3% 62,8% 62,4% 62,1% 61,9% 7,% Grafiek 6b: evolutie van de basisomkaderingscomponenten vgl. soort van gemeente (%) 6,% 5,% 4,% 3,% ,% ,%,% Brussel Brede rand & taal Centrumstad Andere Het nieuwe omkaderingssysteem werkt volgens een nieuwe verdeling over de leerlingenkenmerken. : 45% Thuistaal: 35% : 2% De omkaderingcoëfficiënten die uit deze verdeling volgen zijn ingeschreven in het Decreet Basisonderwijs: per leerling die voldoet aan het leerlingenkenmerk opleiding moeder heeft de school recht op,2671 SES-lestijden; voor het leerlingenkenmerk thuistaal heeft de school recht op,29116 SES-lestijden en voor het leerlingenkenmerk schooltoelage heeft de school recht op,11917 SES-lestijden. De verhoudingen tussen de drie kenmerken kunnen onderling evolueren. Deze verhoudingen zijn zodanig geëvolueerd dat de lestijden dat wordt toegekend op basis van taal even groot is geworden als dat van opleiding moeder. 12,% Grafiek 6c: Evolutie van de SES-verhouding (%) 8,% 6,% 19,2% 19,% 19,2% 19,2% 37,7% 39,% 39,7% 4,4% 4,% 2,%,% 43,1% 42,1% 41,1% 4,4% Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 9

10 6,2% 6,15% 6,24% 6,29% 9,6% 9,14% 9,32% 9,46% 11,87% 12,1% 12,53% 12,78% 13,36% 13,59% 13,87% 14,9% 18,99% 19,15% 19,34% 19,44% De bandbreedte (de verhouding tss. SES en de totale basisomkadering) bedraagt in 212 9,6%; in 213 9,14%; 9,32% in 214 en 9,46% in 215. Deze is relatief het hoogst in Brussel en het laagst in niet-stedelijke gebieden (cfr. grafiek 7). De stijging van de bandbreedte is in de periode relatief het hoogst in de Brede rand & taal gemeentes, gevolgd door de centrumsteden en het BHG. 25,% Grafiek 7 : evolutie van de bandbreedte (SES/totale omkadering) vgl soort van gemeente 2,% 15,% 1,% 5,% ,% Brussel Rand & Centrumstad Andere Totaal De leerling/leerkracht ratio wordt berekend door het aantal leerlingen op de teldag van de school te delen door het aantal toegekende lestijden en daarna dit resultaat te vermenigvuldigen met 24 (aangezien er 24 lestijden nodig zijn om één voltijdse leerkracht aan te werven). De leerling/leerkracht ratio is lager in het kleuter- dan in het lager onderwijs (cfr. grafiek 8). Proportioneel gezien zijn er immers meer leerlingen die voldoen aan de leerlingenkenmerken in het kleuter- dan in het lager onderwijs (zie ook grafiek 5b). De laagste leerling/leerkracht ratio vinden we in Brussel (cfr. grafiek 9). Tussen de verschillende schooljaren is er in deze geen evolutie waar te nemen. Met betrekking tot het onderwijsnet zien we de laagste leerlingen/leerkrachten ratio in het kleuteronderwijs van het GO (cfr. grafiek 9b). De hoogste ratio s vinden we in lager onderwijs van het VGO. Deze blijven zowel voor het kleuter- als het lager onderwijs stabiel voor de verschillend schooljaren. Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK 215 1

11 16,2 17, 17, 17, 17, Grafiek 8: evolutie van de leerlingen/leerkrachten ratio vgl. niveau 18, 16, 14, 12, 1, 8, , , 2, - Totaal Kleuter Lager Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK

12 13,4 13,4 13,4 13,4 13,3 13,3 13,3 13,3 13,5 13,5 13,5 13,5 16,6 16,5 16,5 16,2 16,1 16,1 16,2 16,2 16,1 16,1 15,9 15,9 15,8 15,8 16,9 17, 16,8 16,8 16,5 16,4 16,4 16,4 16,2 17,2 17,2 17,2 17,2 17, 17, 17, 17, 17,5 17,5 17,5 17,5 2, Grafiek 9: leerlingen/leerkrachten ratio vgl soort van gemeente 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, , 2, - Totaal Kleuter Lager Totaal Kleuter Lager Totaal Kleuter Lager Totaal Kleuter Lager Totaal Kleuter Lager Brussel Brede rand & taal Centrumstad Andere Totaal Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK

13 i Voor schooltoelage wordt er gewerkt met een percentage op schoolniveau uit het recents beschikbare schooljaar dat toegepast wordt op het aantal leerlingen van elk niveau, kleuter en lager, op de teldag. Voor de schooltoelagen wordt er gewerkt met gegevens uit de databanken van het Ministerie van Onderwijs en Vorming. De referentiedatum is echter om praktische redenen anders dan voor de berekening van het werkingsbudget. Wat de aanvraag van de schooltoelagen betreft is het zo dat als het aanvraagdossier onvolledig is, de afdeling Studietoelagen van het Ministerie van Onderwijs en Vorming de ontbrekende informatie opvraagt. Die moet in elk geval bezorgd worden vóór 31 december van het daaropvolgende schooljaar (m.a.w. voor schooltoelagen voor het schooljaar ten laatste op 31 december 212). Uiteraard dienen deze dossiers dan nog verder verwerkt te worden. Daarom wordt de referentiedatum op 28 februari volgend op deze uiterste datum geplaatst. Op 28 februari 212 worden de leerlingen geteld die voor het schooljaar een schooltoelage ontvingen. Uiteraard moeten de leerlingen ook regelmatig ingeschreven zijn op de eerste schooldag van februari van 211. Maw: Eindaanvraag Referentiedatum 1/2/ teldag SES-lestijden (1/1/212) n /12/13 28/2/14 Te laat n /12/12 28/2/13 Te laat n /12/11 28/2/12 OK ii Brede rand en taal = de rand- en taalgrensgemeenten en de gemeenten die grenzen aan de randgemeenten en / of grenzen aan de gemeenten van het Brussels hoofdstedelijk gewest. Dit zijn de volgende fusiegemeentes: Asse, Bever, Beersel, Dilbeek, Drogenbos, Grimbergen, Herstappe, Hoeilaart, Kraainem, Linkebeek, Machelen, Meise, Merchtem, Mesen, Overijse, Ronse, Sint-Genesius- Rode, Sint-Pieters-Leeuw, Spiere-Helkijn, Tervuren, Voeren, Vilvoorde, Wemmel, Wezembeek- Oppem, Zaventem. Departement Onderwijs & Vorming Monitoring NOK