Sociaal-ruimtelijke relaties tussen Brussel en Vlaams-Brabant. Steunpunt Sociale Planning

Transcriptie

1 Sociaal-ruimtelijke relaties tussen Brussel en Vlaams-Brabant

2 Profiel (deel)gemeenten Pendel Inhoud Verhuisbewegingen: richting Vlaams-Brabant I. Omvang en evolutie II. Het profiel van de verhuizers III. Verschillen tussen (deel)gemeenten Pendel: richting Brussel IV. Ruimer dan werkpendel

3 Het Brussels stedelijk gebied Oost-Vlaanderen BERLARE DENDERMONDE BUGGENHOUTLONDERZEEL KAPELLE-OP-DEN-BOS LEBBEKE LEDE OPWIJK MEISE AALST MERCHTEM GRIMBERGEN KAMPENHOUT VILVOORDE ERPE-MERE STEENOKKERZEEL ASSE WEMMEL AFFLIGEM MACHELEN HAALTERTDENDERLEEUW KORTENBERG HERZELE LIEDEKERKETERNAT ZAVENTEM DILBEEK KRAAINEM WEZEMBEEK-OPPEM ROOSDAAL Vlaams-Brabant volgens de 3 criteria morfologie en werkpendel telefoonregio en werkpendel enkel werkpendel provinciegrenzen FLOBECQ NINOVE LENNIK TERVUREN LIERDE DROGENBOS SINT-PIETERS-LEEUW HULDENBERG GERAARDSBERGEN GOOIK OVERIJSE BEAUVECHAIN LINKEBEEK GALMAARDEN HOEILAART BEERSEL PEPINGEN GREZ-DOICEAU SINT-GENESIUS-RODELA HULPE HALLE HERNE RIXENSART LESSINES BEVER WAVRE WATERLOO CHASTRE ECAUSSINNES VILLERS-LA-VILLE GEMBLOUX SENEFFE Waals-Brabant JODOIGNE HELECINE LINCENT TUBIZE ORP-JAUCHE ENGHIEN BRAINE-LE-CHATEAU CHAUMONT-GISTOUX LASNE INCOURT REBECQ BRAINE-L'ALLEUD OTTIGNIES-LOUVAIN-LA-NEUVE RAMILLIES SILLY ITTRE MONT-SAINT-GUIBERT PERWEZ COURT-SAINT-ETIENNE WALHAIN BRAINE-LE-COMTE GENAPPE NIVELLES Henegouwen Namen Luik Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Thomas et al. (2012)

4 agglomeratie* rest stadsgewest provinciegrenzen 'brede rand' Het Brussels stadsgewest MEISE MERCHTEM GRIMBERGEN KAMPENHOUT VILVOORDE ASSE STEENOKKERZEEL AFFLIGEM ASSE WEMMEL MACHELEN KORTENBERG TERNAT LIEDEKERKETERNAT ZAVENTEM DILBEEK KRAAINEM WEZEMBEEK-OPPEM Vlaams-Brabant TERVUREN LENNIK DROGENBOS SINT-PIETERS-LEEUW HULDENBERG GOOIK BEAUVECHAIN LINKEBEEK OVERIJSE HOEILAART BEERSEL GREZ-DOICEAU PEPINGEN SINT-GENESIUS-RODE LA HULPE HALLE RIXENSART WAVRE WATERLOO ENGHIEN TUBIZE BRAINE-LE-CHATEAU BRAINE-L'ALLEUD CHAUMONT-GISTOUX LASNE OTTIGNIES-LOUVAIN-LA-NEUVE SILLY ITTRE Henegouwen Waals-Brabant * Dit is de morfologische agglomeratie, aangepast aan de gemeentegrenzen: wanneer minstens 50% van de bevolking in de morfologische agglomeratie woont (de aaneengesloten bebouwing rond Brussel), wordt de gemeente tot de agglomeratie gerekend. Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Luyten & Van Hecke (2007)

5 Profiel (deel)gemeenten Pendel Inhoud Verhuisbewegingen: richting Vlaams-Brabant I. Omvang en evolutie II. Het profiel van de verhuizers III. Verschillen tussen (deel)gemeenten Pendel: richting Brussel I. Ruimer dan werkpendel

6 Verhuisbewegingen brede rand Periode Migraties inwijking uitwijking migratiesaldo jaarlijks migratiesaldo per inwoners met buitenland ,47 met België ,60 waarvan Brussels Gewest ,93 waarvan rest Vlaams-Brabant ,25 waarvan rest Vlaams Gewest ,51 waarvan Waals Gewest ,56 binnen de brede rand tussen gemeenten binnen gemeenten totaal ,07 geboortes sterfte natuurlijk aangroei jaarlijks saldo per inwoners brede rand ,73 Kleine verschillen tussen de jaren

7 aangroei (per inwoners) verhouding tot inkomen in Brabant Evolutie op lange termijn Migratiesaldo en inkomensevolutie in de brede rand, , , , ,8 migratiesaldo inkomen

8 aangroei (per inwoners) verhouding tot inkomen in Brabant Evolutie op lange termijn Migratiesaldo en inkomensevolutie in Brussel, , , , ,8 Ook in andere grote steden migratiesaldo inkomen

9 Profiel (deel)gemeenten Pendel Inhoud Verhuisbewegingen: richting Vlaams-Brabant I. Omvang en evolutie II. Het profiel van de verhuizers III. Verschillen tussen (deel)gemeenten Pendel: richting Brussel I. Ruimer dan werkpendel

10 leeftijd leeftijd leeftijd Leeftijd en gezinspositie: jonge Migranten van Brussel mannen vrouwen aantal personen gezinnen Migranten naar Brussel aantal personen mannen vrouwen Netto bevolkingsaangroei via Brussel aantal personen mannen vrouwen Verjonging van de brede rand

11 % van de netto-instroom % van de netto-instroom Nationaliteit bij geboorte Nationaliteit bij geboorte van de netto-instromers vanuit Brussel Nationaliteit bij geboorte België Noord- en West-Europa Oost-Europa Zuid-Europa Maghreb en Turkije Andere landen Nationaliteit bij geboorte, (van gezinshoofd voor inwonende kinderen) België Noord- en West-Europa Oost-Europa Zuid-Europa Maghreb en Turkije Andere landen

12 Nationaliteit bij geboorte Suburbanisatie: qua origine meer dan vroeger een afspiegeling van de Brusselse bevolkingssamenstelling Alle origines: jonge gezinnen Leeftijdsverdeling van de netto-instromers vanuit Brussel ( ) percentage leeftijdsklasse EU, Noord- en West-Europa EU, Zuid-Europa EU, Oost-Europa niet-eu, Maghreb en Turkije niet-eu, andere landen niet-eu, rijke OESO-landen België Totaal

13 Socio-economisch profiel Inkomenskwartielen (België: elk kwartiel 25%), inwoners van Brussel 41% 23% 17% 19% verhuizers van Brussel naar de brede rand 29% 22% 23% 26% inwoners van de brede rand 18% 21% 25% 36% verhuizers van de brede rand naar Brussel 38% 21% 22% 19% 0-25p 26-50p 51-75p p 40% 30% saldo Weinig verschillen tussen de jaren 20% 10% 0% 0-25p 26-50p 51-75p p Ook niet-belgen bij geboorte: hogere inkomensgroepen

14 Profiel (deel)gemeenten Pendel Inhoud Verhuisbewegingen: richting Vlaams-Brabant I. Omvang en evolutie II. Het profiel van de verhuizers III. Verschillen tussen (deel)gemeenten Pendel: richting Brussel I. Ruimer dan werkpendel

15 Verschillen tussen (deel)gemeenten Gemiddeld jaarlijks migratiesaldo met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ( ) per inwoners 17,4-30,1 12,0-17,3 6,6-11,9 Meise Merchtem 3,4-6,5 Grimbergen Kampenhout 0,1-3,3 Vilvoorde Steenokkerzeel -2,7-0,0 Asse Wemmel Affligem Machelen Brede rand: 11,9 Aantal immigraties emigraties Liedekerke Gooik Ternat Lennik Pepingen Halle Dilbeek Pieters- Leeuw Beersel Drogenbos Linkebeek Genesius- Rode Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Hoeilaart Overijse Huldenberg Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Rijksregister, verwerking Steunpunt sociale planning

16 Verschillen tussen (deel)gemeenten Gemiddeld jaarlijks migratiesaldo met Brusselse gemeenten ( ) per inwoners 6,1-8,7 3,1-6,0 1,6-3,0 0,1-1,5-3,0-0,0 Brede rand: 2,3 Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Pieters- Leeuw Meise Wemmel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Steenokkerzeel Machelen Linkebeek Beersel Hoeilaart Genesius- Rode Kampenhout Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Overijse Huldenberg per inwoners 6,1-14,7 3,1-6,0 1,6-3,0 0,1-1,5-1,1-0,0 Brede rand: 2,3 Ganshoren, Jette, Koekelberg, Agatha-Berchem en Jans-Molenbeek Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Pieters- Leeuw Meise Wemmel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Steenokkerzeel Machelen Linkebeek Beersel Hoeilaart Genesius- Rode Kampenhout Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Overijse Huldenberg Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Rijksregister, verwerking Steunpunt sociale planning Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Rijksregister, verwerking Steunpunt sociale planning per inwoners 6,1-19,5 3,1-6,0 1,6-3,0 0,1-1,5-0,6-0,0 Brede rand: 2,6 Evere, Schaarbeek en Joost-ten-Node Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Elsene, Etterbeek, Oudergem, Lambrechts-Woluwe, Pieters-Woluwe, Ukkel en Watermaal- Bosvoorde Pieters- Leeuw Meise Wemmel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Steenokkerzeel Machelen Linkebeek Beersel Hoeilaart Genesius- Rode Kampenhout Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Overijse Huldenberg per inwoners 6,1-18,1 3,1-6,0 1,6-3,0 0,1-1,5-1,9-0,0 Brede rand: 2,4 Anderlecht, Gillis en Vorst Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Pieters- Leeuw Meise Wemmel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Steenokkerzeel Machelen Linkebeek Beersel Hoeilaart Genesius- Rode Kampenhout Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Overijse Huldenberg Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Rijksregister, verwerking Steunpunt sociale planning Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Rijksregister, verwerking Steunpunt sociale planning

17 Ruimtelijke verschillen naar profiel Leeftijd en gezinspositie: algemeen jonge gezinnen Origine, socio-economisch profiel: grotere verschille Gemiddeld jaarlijks migratiesaldo met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ( ) naar inkomenskwartielen per inwoners 14,6-24,0 10,1-14,5 6,6-10,0 4,1-6,5 2,5-4,0 Brede rand: 11,9 aantal 100 eerste kwartiel tweede kwartiel derde kwartiel vierde kwartiel Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Pieters- Leeuw Meise Wemmel Beersel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Linkebeek Genesius- Rode Steenokkerzeel Machelen Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Hoeilaart Kampenhout Overijse Huldenberg Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: KSZ DWH AM&SB

18 Ruimtelijke verschillen naar profiel Leeftijd en gezinspositie: algemeen jonge gezinnen Origine, socio-economisch profiel: grotere verschille Gemiddeld jaarlijks migratiesaldo met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ( ) naar arbeidsmarktpositie per inwoners 14,6-24,0 10,1-14,5 6,6-10,0 4,1-6,5 2,5-4,0 Brede rand: 11,9 aantal 160 werkend werkloos inactief Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Pieters- Leeuw Meise Wemmel Beersel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Linkebeek Genesius- Rode Steenokkerzeel Machelen Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Hoeilaart Kampenhout Overijse Huldenberg Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: KSZ DWH AM&SB

19 Profiel (deel)gemeenten Pendel Inhoud Verhuisbewegingen: richting Vlaams-Brabant I. Omvang en evolutie II. Het profiel van de verhuizers III. Verschillen tussen (deel)gemeenten Pendel: richting Brussel I. Ruimer dan werkpendel

20 Werkpendel Brusselaars werkend in Brussel: Pendelaars naar Brussel: Meer dan 1/5 uit brede rand Pendelaars vanuit Brussel: Bijna 2/5 naar brede rand (vooral luchthavenregio) Netto bijna pendelaars van brede rand naar Brussel (ondergrens)

21 Werkpendel Pendelvolume met Brussel (2011) % van de beroepsbevolking 65,6-118,5 55,6-65,5 45,6-55,5 35,6-45,5 26,5-35,5 Brussels Gewest: 153,1 Brede rand: 56,8 aantal naar Brussel van Brussel Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: KSZ DWH AM&SB

22 Onderwijs Vlaamse Gemeenschap (2010) Waals Gewest Brussel brede rand Schoolpendel Vlaams Gewest (excl. brede rand) Onderwijs Vlaamse en Franse Gemeenschap Waals Gewest Brussel * 3.905* brede rand Vlaams Gewest (excl. brede rand) *geëxtrapoleerd cijfer op basis van de instroom uit het hele Vlaams Gewest naar het onderwijs van de Franse gemeenschap en de instroom uit de brede rand en de rest van het Vlaams Gewest naar het onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Netto leerlingen van brede rand naar Brussel Stijgend aantal leerlingen in Brussel: exclusief door groei leerlingen uit Brussel Stijgend aantal leerlingen in brede rand: vooral door groei leerlingen uit brede rand In Brussel: 83% Franstalig onderwijs (72% bij leerlingen van buiten Brussel) Netto leerlingen van brede rand naar Brussel

23 Waals Gewest Brussel Pendel voor -Voorschoolse kinderopvang welzijnsvoorzieningen Woonplaats van de kinderen? -> enquête bij voorzieningen Kind en Gezin (2014) Vlaams Gewest (excl. brede rand) 242 brede rand Enkel Nederlandstalig aanbod; Franstalig aanbod: alleen richting Brussel Nederlandstalig + Franstalig aanbod: ±33% van de 0-2 jarigen Brede rand: 36% (Vlaams Gewest: 40%) -Andere welzijnsvoorzieningen Stroom richting Brussel, vaak beperkt aanbod

24 Aantal cliënten Pendel voor welzijnsvoorzieningen Domicilie van de cliënten in begeleiding bij de CAW s ( ) onbekend 7500 andere rest Vlaams Gewest 5000 rest Vlaams-Brabant 2500 brede rand Brussels Gewest 0 Brusselse CAW's Vlaams-Brabantse CAW's: vestigingen in de brede rand Vlaams-Brabantse CAW's: andere vestigingen Ook zonder gespecialiseerd aanbod Enkel Nederlandstalig aanbod Franstalig/bicommunautair: enkel richting Brussel

25 Pendel Enkele conclusies Bevolkingsgroei in de rand door instroom uit Brussel Groter dan in vorige decennia, veel kleiner dan vóór de crisis van de jaren 80 Nog steeds vooral jonge gezinnen Meestal hogere inkomens (zeker t.o.v. Brussel), werkend Steeds meer verhuizers van niet-belgische origine ~ demografie van Brussel > eveneens jonge gezinnen, hogere inkomens dan blijvers > nu ook middenklasse van niet-belgische origine Ruimtelijke verschillen ~ profiel van de (deel)gemeente Sterke uitstroom naar Brussel voor werk en onderwijs Signalen van verminderde uitstroom -> capaciteit Ook voor welzijnsvoorzieningen: uitstroom naar Brussel Vaak bepekt (Nederlandstalig) aanbod in brede rand én in Brussel

26 Administratieve en sociale grenzen Ook migratie van centrale naar perifere Brusselse gemeenten Gewestgrens is een administratieve grens, geen sociale grens Voorbeeld: leerlingen in het Nederlandstalig basis- en secundair onderwijs met een schooltoelage (schooljaar ) % van de leerlingen 31,1-51,6 19,1-31,0 11,1-19,0 7,1-11,0 0,0-7,0 Brussels Gewest: 36,6 Brede rand: 15,2 Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Pieters- Leeuw Meise Wemmel Beersel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Linkebeek Genesius- Rode Steenokkerzeel Machelen Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Hoeilaart Kampenhout Overijse Huldenberg Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Departement onderwijs en vorming, verwerking Steunpunt sociale planning

27 Pendel Administratieve en sociale grenzen Woningprijzen Gemiddelde woningprijzen (2012) euro <6 verkopingen Brussels Gewest: Brede rand: Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Rijksregister, verwerking Steunpunt sociale planning Pieters- Leeuw Meise Wemmel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Beersel Linkebeek Hoeilaart Genesius- Rode Kampenhout Steenokkerzeel Machelen Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Overijse Huldenberg Gemiddelde prijzen appartementen (2012) euro <6 verkopingen Brussels Gewest: Brede rand: Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Pieters- Leeuw Meise Wemmel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Beersel Linkebeek Hoeilaart Genesius- Rode Kampenhout Steenokkerzeel Machelen Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Overijse Huldenberg Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Rijksregister, verwerking Steunpunt sociale planning

28 Pendel Administratieve en sociale grenzen Woningprijzen Gemiddelde prijzen woningen en appartementen (2012) euro <6 verkopingen Brussels Gewest: Brede rand: Aantal huizen appartementen Liedekerke Gooik Affligem Ternat Lennik Pepingen Asse Halle Merchtem Dilbeek Pieters- Leeuw Meise Wemmel Beersel Drogenbos Grimbergen Vilvoorde Linkebeek Genesius- Rode Steenokkerzeel Machelen Text Kortenberg Zaventem Wezembeek- Oppem Kraainem Tervuren Hoeilaart Kampenhout Overijse Huldenberg Kaart: Steunpunt sociale planning Bron data: Rijksregister, verwerking Steunpunt sociale planning

29 Sociaal-ruimtelijke relaties tussen Brussel en Vlaams-Brabant