Resultaten enquête internet- voorzieningen buitengebied oostelijk en zuidelijk Flevoland

Transcriptie

1 Resultaten enquête internet- voorzieningen buitengebied oostelijk en zuidelijk Flevoland In opdracht van: Provincie Flevoland Project: Publicatienummer: Datum: Utrecht, 19 december 2017 Auteurs: ir. Menno Driesse ir. Nick Jelicic

2

3 Inhoudsopgave Managementsamenvatting Introductie Context Onderzoek Dialogic Leeswijzer Onderzoeksopzet en reactiegraad Onderzoeksopzet Reactiegraad Resultaten Demografie van reacties Technologie en aanbieders Toepassingen Tevredenheid Toekomstig gebruik en opwaardering Betalingsbereidheid Deelnemers informatiebijeenkomst provincie Flevoland Bijlage 1. Vragenlijst Bijlage 2. Aanvullende doorsnedes van reacties Dialogic innovatie interactie 3

4

5 Managementsamenvatting De provincie Flevoland heeft aan Dialogic innovatie & interactie gevraagd om onderzoek te doen naar de toekomst van snel internet in het buitengebied van oostelijk en zuidelijk Flevoland. In dit licht is in de periode van 13 tot en met 29 oktober 2017 een online enquête gehouden onder de bewoners en ondernemers in dit gebied. De enquête heeft geresulteerd in 830 complete reacties, waarvan 809 respondenten daadwerkelijk uit het buitengebied van zuidelijk en oostelijk Flevoland wonen of werken. In onderstaande samenvatting volgt per thema een korte beschrijving van de reacties. De woon- en/of werksituatie De respondenten hebben ten eerste een indruk gegeven van hun woon- en/of werksituatie. De verdeling van de reacties was als volgt: 21% is alleen bewoner, 71% is ondernemer en bewoner, 8% is alleen ondernemer. 30% van de reacties komt uit huishoudens met kinderen (tot 18 jaar) en 20% betreft een huishouden van alleen ouderen (65+ jaar). Bij de overige 50% is sprake van enkel volwassenen of een combinatie van volwassenen en ouderen. Van alle ondernemers is meer de helft actief als zzp er. De grootste groep ondernemers is actief in de agrarische sector (73%). De huidige leverancier van (snel) internet Uit de reacties blijkt dat ongeveer 2/3 e van alle ondervraagden internet heeft via het DSLnetwerk van KPN. Greenet verzorgt met haar vast-draadloze netwerk de internetverbinding voor 1/5 e van alle ondervraagden. De overige respondenten maken gebruik van bijvoorbeeld het kabelnetwerk van Ziggo, een individuele glasvezelverbinding of een 4G-voor-thuis oplossing van KPN of T-Mobile. Het type toepassingen dat men gebruikt De respondenten hebben inzicht gegeven in de digitale toepassingen die men vooral gebruikt. Dit is afgezet tegen de landelijke gemiddeldes van het CBS. In grote lijnen blijkt het gebruik gelijk aan de landelijke gemiddelden. Men lijkt echter minder media te streamen en downloaden. Men lijkt daarbij het internet meer in te zetten voor informatief browsen. Dit zou uiteraard samen kunnen hangen met de beperkingen in de huidige geboden downloadsnelheid (zie volgende punten). De tevredenheid over het huidige aanbod De tevredenheid over het huidige aanbod is tijdens de enquête gemeten aan de hand van een aantal stellingen. Uit de reacties op de stellingen blijkt in het algemeen veel ontevredenheid. Greenet scoort op verschillende stellingen beter, maar nog niet uitmuntend. Het aantal storingen blijft bij alle aanbieders veelal beperkt tot enkele keren per jaar. Greenet wijkt daarbij niet opvallend positief of negatief af. Aansluitend hebben de respondenten een rapportcijfer gegeven voor het huidige aanbod. Het gemiddelde komt daarbij op een onvoldoende, namelijk een 4,6. Dit cijfer verdient echter enige nuancering. Zo scoort het DSL-netwerk van KPN een 3,9. Greenet (vast-draadloos) scoort daarentegen met een 6 net voldoende. Glasvezel scoort met een 7,7 duidelijk hoger. Verder geven gezinnen met kinderen doorgaans een lager cijfer (4,4) dan de andere Dialogic innovatie interactie 5

6 huishoudens. Tot slot geven de respondenten die het internet vooral voor informatie en vermaak gebruiken een iets lager cijfer (4,5). De behoefte aan een opwaardering Uit de reacties blijkt een grote behoefte aan een opwaardering van het huidige aanbod. 88% geeft aan waarschijnlijk of zeker wel over te stappen naar een snellere oplossing (indien de mogelijkheid zich voordoet). Bij de Greenet-gebruikers is dit slechts een fractie minder het geval (86%) dan bij de overige reacties. De behoefte aan een opwaardering komt met name voort uit de ondervonden beperkingen. Uit de reacties blijkt dat driekwart van de respondenten op dit moment beperkingen ervaart. Men ondervindt problemen door de geboden snelheid en de (on)mogelijkheden qua entertainment (zoals Netflix). Ondernemers ervaren in brede zin beperkingen tijdens in hun bedrijfsvoering. De betalingsbereidheid voor een opwaardering Uit de peiling van de betalingsbereidheid voor een snellere internetverbinding zijn waardevolle inzichten gekomen. De uitkomsten zijn als volgt: De respondenten hebben over het algemeen een lage betalingsbereidheid voor een eenmalige extra : 32% geeft aan niks extra te willen betalen. Bij 45% van de reacties loopt de bereidheid op tot Slechts 8% wil of meer betalen. Bij de maandelijkse extra verschijnt een vergelijkbaar beeld: 28% wil geen extra doen en 44% is bereid om tot 20 extra te betalen. Slechts 15% wil meer dan 20 maandelijks extra n. Door de eenmalige en maandelijkse van een respondent samen te voegen, ontstaat een beeld van de totale betalingsbereidheid. Deze blijkt ook beperkt. 19% geeft in dit geval aan niks eenmalig en/of maandelijks extra te willen betalen. 46% geeft aan eenmalig minder dan en/of maandelijks minder dan 20 bij te willen dragen. De betalingsbereidheid tussen bewoners en de ondernemers verschilt niet zozeer in de hoogte (die blijft beperkt), maar wel enigszins in de manier waarop men de wil leveren. Ondernemers betalen namelijk liever eenmalig een hogere dan dat zij maandelijks een extra moeten doen. De geografische spreiding van de betalingsbereidheid blijkt voor alle niveaus (van 0 tot 3000+) redelijk gelijkmatig over het gebied verspreid. De respondenten hebben hun betalingsbereidheid tot slot toe kunnen lichten in een open antwoordveld. 32% van deze antwoorden valt in de categorie: Ik wil niet meer betalen, het internet is al duur genoeg. Daarnaast valt het op dat 13% van de respondenten expliciet vermeldt dat ze alleen bereid zijn om meer te betalen voor een glasvezelaansluiting. 6 Dialogic innovatie interactie

7 1 Introductie De provincie Flevoland (hierna provincie) heeft aan Dialogic innovatie & interactie (hierna: Dialogic) gevraagd om onderzoek te doen naar de toekomst van snel internet in het buitengebied van oostelijk en zuidelijk Flevoland. In dit licht is in de periode van 13 tot en met 29 oktober 2017 een online enquête gehouden onder de bewoners en ondernemers in dit gebied. In dit rapport worden de feitelijke uitkomsten van de enquête gepresenteerd. 1.1 Context De situatie omtrent snel internet in het buitengebied van oostelijk en zuidelijk Flevoland is uniek in Nederland. In grote delen van het Nederlandse buitengebied hebben bewoners en ondernemers namelijk geen toegang tot een snelle internetverbinding. Het grotere merendeel beschikt namelijk alleen over een (veelal erg trage) internetverbinding via het DSLnetwerk (telefonienetwerk) van KPN. Daarbij ontbreken zowel het kabelnetwerk van Ziggo als de glasvezelnetwerken van Reggefiber (nu onderdeel van KPN) doorgaans volledig. Het buitengebied in oostelijk en zuidelijk Flevoland beschikt echter over een alternatief: het vast-draadloze netwerk van Greenet. Sinds 2014 is deze marktpartij actief in de regio en biedt het bewoners en ondernemers een alternatief voor het trage aanbod via DSL. Uit een studie van het onderzoeksbureau Stratix is in november 2016 gebleken dat slechts 10% van de adressen in het buitengebied nog niet beschikt over een goede internetverbinding. 1 De provincie Flevoland onderzoekt samen met Stratix nu de mogelijkheden om ook de laatste 10% aangesloten te krijgen. 1.2 Onderzoek Dialogic Het onderzoek richt zich op de vraag of het buitengebied toekomstvast ontsloten is via de netwerken van Greenet en KPN. Het antwoord op deze vraag volgt uit een combinatie van deskresearch, interviews en een enquête onder de gebruikers. Het gebruikersonderzoek vormt hierbij een onmisbare schakel, aangezien hiermee op efficiënte wijze inzicht verschaft wordt van de situatie in het veld. Gezien het unieke karakter van het aanbod van Greenet, krijgt deze aanbieder en de door hen ingezette technologie apart aandacht in zowel de deskstudie, de enquêtevragen en dit overzicht van de reacties op de enquête. 1.3 Leeswijzer Binnen deze rapportage komen de volgende onderdelen aan bod: Hoofdstuk 2 Aanpak en reactiegraad Hoofdstuk 3 Resultaten van de enquête Bijlage 1 De vragenlijst Bijlage 2 Aanvullende doorsnedes van reacties 1 Zie: [stateninformatie.flevoland.nl] Dialogic innovatie interactie 7

8

9 2 Onderzoeksopzet en reactiegraad In dit hoofdstuk volgt een beschrijving van de onderzoeksopzet, de wijze van verspreiding en een indruk van de reactiegraad. 2.1 Onderzoeksopzet In de periode van 13 tot en met 29 oktober 2017 is een online enquête gehouden onder de bewoners en ondernemers in het buitengebied van oostelijk en zuidelijk Flevoland. De enquête is zowel inhoudelijk als qua doelgebied in samenwerking met de provincie Flevoland, Stratix en studenten van de Aeres Hogeschool tot stand gekomen. In de enquête zijn de bewoners en ondernemers bevraagd naar hun woon- en/of werksituatie, hun internetleverancier, het type toepassingen dat men gebruikt, de tevredenheid over het huidige aanbod en de mate waarin men behoefte heeft aan een opwaardering. Aansluitend is ingegaan op de betalingsbereidheid voor deze opwaardering en zijn de respondenten uitgenodigd voor de bijeenkomst over snel internet bij de provincie op 6 november De vragenlijst is in zijn geheel opgenomen in Bijlage 1. Als vooraankondiging op de enquête, heeft de provincie op 12 oktober 2017 circa brieven verstuurd aan de doelgroep in het buitengebied. Onderstaande kaart geeft een indruk van de aangeschreven adressen. Op aangeven van Stratix zijn nog circa tachtig additionele adressen aangeschreven, aangezien deze binnen het doelgebied van hun studie vallen. Figuur 1. Aangeschreven adressen in oostelijk en zuidelijk Flevoland Dialogic innovatie interactie 9

10 2.2 Reactiegraad De gezamenlijke inzet van alle betrokkenen heeft tot 830 complete reacties geleid. De reactiegraad nadert daarmee de 40%. Van deze 830 reacties hebben 809 respondenten aangegeven in het buitengebied van zuidelijk en oostelijk Flevoland gesitueerd te zijn. Onderstaande kaart geeft een indruk van de spreiding van de reacties. Per postcode6-gebied (1234AB), is het aantal reacties weergegeven, waarbij de grootte van de groene stip is geschaald naar het aantal reacties. Figuur 2. Aantal reacties per postcode6-gebied 10 Dialogic innovatie interactie

11 3 Resultaten In dit hoofdstuk volgen de feitelijke resultaten van de enquête, eventueel toegelicht met een korte beschrijving en interpretatie van de cijfers. 3.1 Demografie van reacties De onderstaande tabellen en figuren hebben betrekking op de demografie van de enquête respondenten. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de bestemming van de percelen en de gebruiksdoeleinden van het internetgebruik. Vervolgens wordt de gezinssamenstelling van de bewoners getoond. Voor de ondernemers volgt de verdeling over de sectoren waarin ze actief zijn en het aantal werknemers. Tabel 1. Bestemming percelen Bent u een bewoner of ondernemer? Aantal reacties Ik ben een bewoner 170 Ik ben een ondernemer 61 Ik ben zowel bewoner als ondernemer 578 Totaal 809 Van de in totaal 809 relevante enquêtes binnen het doelgebied is ruim 70% een combinatie van zowel bewoner als ondernemer (zie Tabel 1). Ruim 95% van deze respondenten gebruikt zijn internet voor zowel zakelijke als privédoeleinden. Tabel 2 toont de verdeling van het gebruik door van deze groep van bewoners/ondernemers. Tabel 2. Gebruiksdoeleinden internetgebruik voor bewoners Gebruiksdoel Percentage Vooral privé 2% Vooral zakelijk 3% Zowel zakelijk als privé 95% Totaal 100% Tabel 3 toont de gezinssamenstelling van de groep respondenten die aangeeft bewoner in het gebied te zijn. In totaal hebben 165 bewoners informatie gedeeld met betrekking tot hun gezinssamenstelling. Bij 30% van de huishoudens is sprake een gezinssituatie met kinderen (30%). In totaal zijn er 33 respondenten (20%) die hebben aangegeven dat hun gezin alleen uit ouderen (65+) bestaat. De overige 50% bestaat uit alle overige combinaties, bijvoorbeeld alleen volwassenen of een volwassene met een oudere. Dialogic innovatie interactie 11

12 Tabel 3. Gezinssamenstelling Gezinssamenstelling Percentage Met kinderen 30% Alleen ouderen 20% Overige samenstellingen 50% Totaal 100% Figuur 3 toont de verdeling van de sector waarin de ondernemers actief zijn. De grootste groep ondernemers is actief in de agrarische sector (73%). Sector van bedrijfsactiviteiten 7% 9% Agricultuur (incl. veeteelt, kwekerij en glastuinbouw) 11% Overige sectoren Recreatie 73% Zakelijke dienstverlening Figuur 3. De verdeling van de antwoorden op de vraag: In welke sector ben u actief? Tabel 4 toont het aantal werknemers naar sector. Hierbij valt op dat 61% van de ondernemers actief is als zelfstandige. Slechts twee respondenten hebben aangegeven dat het bedrijf geen MKB is. Tabel 4. Aantal werknemers naar sector Percentage Ik werk als zzp'er (incl. zelfstandig boerenbedrijf) 61% 2-9 werknemers 28% werknemers 5,8% werknemers 1,1% Meer dan 250 werknemers 0,3% Weet ik niet / zeg ik liever niet 3,8% Eindtotaal 100% Tabel 20 in Bijlage 2 toont aanvullend de verdeling van bedrijfsgrootte binnen de verschillende sectoren. 12 Dialogic innovatie interactie

13 3.2 Technologie en aanbieders Figuur 4 toont de verschillende manieren waarop de respondenten hun internet afnemen. Uit de reacties blijkt dat ongeveer 2/3 e van alle ondervraagden internet heeft via het DSLnetwerk van KPN. Greenet verzorgt met hun vast-draadloze netwerk de internetverbinding voor 1/5 e van alle ondervraagden. De overige netwerken, zoals individuele glasvezelverbindingen, het kabelnetwerk van Ziggo en 4G-voor-thuis-oplossingen van KPN en T-Mobile, bedienen de rest van de markt. 2% 3% 6% 3% 3% Internettechnologie DSL Vast-draadloos 4G voor thuis 20% 63% Kabel Glasvezel Overig Geen vaste verbinding / weet ik niet Figuur 4. Verdeling van de antwoorden op de vraag: Welke aanbieder levert op dit moment uw vaste internetverbinding? Op het DSL-netwerk van KPN zijn verschillende dienstenleveranciers (providers) actief. Tabel 5 toont het aantal DSL-aansluitingen naar de verschillende providers. KPN blijkt de grootste provider (76%), gevolgd door Solcon (10%) en XS4all (4%). Tabel 5. Aantal DSL aansluitingen naar provider DSL-provider Aantal Percentage KPN ,4% Solcon 51 9,9% XS4all 20 3,9% Telfort 14 2,7% Tele2 13 2,5% Overig 7 1,4% Online 6 1,2% Stipte 4 0,8% Kliksafe 2 0,4% Vodafone 2 0,4% InterNLnet 1 0,2% Zet 1 0,2% Dialogic innovatie interactie 13

14 3.3 Toepassingen De respondenten hebben inzicht gegeven in de digitale toepassingen men vooral gebruikt. Dit is in Tabel 21 (zie Bijlage 2) afgezet tegen de landelijke gemiddeldes van het CBS. 2 De toepassingen zijn in drie hoofdcategorieën in te delen, namelijk Communicatie, Informatie en vermaak en Dienstverlening. Uit de tabel kan het volgende worden afgeleid: In grote lijnen zijn de verschillen tussen het doelgebied en het landelijk gemiddelde beperkt. Sommige toepassingen worden hier substantieel minder (>10% minder) gebruikt ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Dit is het geval bij social media, video streamen of downloaden, radioluisteren of muziek streamen/downloaden, en zorggerelateerde afspraken (zoals bij het ziekenhuis of gezondsheidscentrum). Dit beperktere gebruik zou uiteraard samen kunnen hangen met de beperkingen in de huidige geboden downloadsnelheid (zie volgende punten). Van enkele toepassingen blijkt dat de respondenten in het doelgebied substantieel meer (>10% meer) gebruik maken dan het landelijk gemiddelde. Dit is het geval voor informatie zoeken over bijvoorbeeld reizen, banen of gezondheid, en software downloaden. 3.4 Tevredenheid Stellingen De tevredenheid over het huidige aanbod is tijdens de enquête gemeten aan de hand van een aantal stellingen. Tabel 6 toont de stellingen voor alle respondenten. Op de service na, is bij alle stelling sprake van een negatieve repons. Tabel 6. Stellingen tevredenheid voor alle respondenten Stelling De prijs-kwaliteitverhouding van mijn huidige internetverbinding is goed. De huidige geboden downloadsnelheid is goed. De uploadsnelheid van mijn huidige aanbieder is goed. De service van mijn huidige aanbieder is goed. Helemaal niet mee eens Niet mee eens Mee eens Helemaal mee eens Weet ik niet 41% 30% 20% 4% 5% 55% 23% 16% 4% 3% 55% 22% 16% 4% 3% 22% 20% 44% 7% 7% In Tabel 22 en Tabel 23 in Bijlage 2 wordt aanvullend onderscheid gemaakt tussen de Greenet en niet-greenet-gebruikers. Uit een vergelijking van de reacties, blijkt dat Greenetgebruikers vaker de antwoordcategorieën: Mee eens en Helemaal mee eens hebben aangegeven. Dit is een indicatie dat de tevredenheid onder Greenet afnemers hoger ligt dan 2 CBS - Internet; toegang, gebruik en faciliteiten cijfers Beschikbaar via [statline.cbs.nl] 14 Dialogic innovatie interactie

15 onder de afnemers bij andere providers. De prijs-kwaliteitverhouding blijkt echter ook bij Greenet een punt van aandacht Storingen Tabel 7 toont de frequentie van de storingen per provider. Hieruit blijkt dat het aantal storingen voor het merendeel van de ondervraagden slechts enkele keren per jaar is. Greenet wijkt hierbij niet sterk af van het totaal. Glasvezel presteert beter dan gemiddeld: respondenten hebben hier relatief vaker het antwoord Vrijwel nooit gegeven. De overige netwerken (zoals schotelverbindingen) hebben het vaakst last van storingen. Respondenten hebben hier bovengemiddeld vaak het antwoord Enkele keren per maand gegeven. Tabel 7. Storingen naar technologie (hoogste percentage vetgedrukt in blauw weergegeven) Technologie 1. Vrijwel nooit 2. Enkele keren per jaar 3. Enkele keren per maand 4. Elke dag 0. Weet ik niet DSL 17% 38% 26% 17% 2% Vast-Draadloos 14% 42% 33% 11% 1% 4G voor thuis 19% 42% 25% 8% 6% Kabel (coax) 10% 33% 33% 19% 5% Glasvezel 50% 44% 0% 6% 0% Overig 14% 10% 43% 14% 19% Geen vaste verbinding / weet ik niet 4% 15% 19% 26% 37% Eindtotaal 17% 38% 27% 15% 3% Rapportcijfers In de enquête zijn de respondenten gevraagd om de een rapportcijfer te gegeven aan de internetvindingen. Rapportcijfers uitgezet naar internettechnologie Tabel 8 toont de gemiddelde rapportcijfers, inclusief een uitsplitsing per technologie. Het gemiddelde rapportcijfer ligt op een onvoldoende, namelijk een 4,6. Dit cijfer verdient echter enige nuancering. Zo scoort het DSL-netwerk van KPN een 3,9. Greenet (vast-draadloos) scoort daarentegen met een 6 net voldoende. Glasvezel scoort met een 7,7 duidelijk hoger. Het is van belang om hierbij op te merken dat de waardering voor internetdiensten bekend staan om hun lage rapportcijfers en net promotor score 3. De vergelijking met elektriciteit en water gaat hierbij goed op: gebruikers merken het niet als de dienst naar behoren merkt, maar ondervinden grote problemen als de dienstverlening (onverwachts) wegvalt. Gebruikers met negatieve ervaringen zullen daardoor eerder van zich laten horen dan gebruikers met een positieve ervaring. Dit resulteert doorgaans in lagere rapportcijfers en promotorscores dan bijvoorbeeld in de reis- of (luxe) autobranche. 3 Een maatstaf in marketing om klantloyaliteit uit te drukken, waarbij het aandeel promotors wordt afgezet tegen het aandeel criticasters. Dialogic innovatie interactie 15

16 Tabel 8. Rapportcijfer naar internet technologie Provider Rapportcijfer DSL 3,9 Vast-Draadloos 6,0 4G voor thuis 6,0 Kabel (coax) 5,2 Glasvezel 7,7 Overig 3,8 Geen vaste verbinding / weet ik niet 2,8 Eindtotaal 4,6 Rapportcijfers uitgezet naar gezinssamenstelling Daarnaast hebben is het interessant om te bezien of er verschillen zijn in het rapportcijfer voor respondenten uit verschillende gezinssamenstellingen (zie Tabel 9). Hierbij blijkt dat gezinnen met kinderen het laagste rapportcijfer geven. Gezinnen die alleen bestaan uit ouderen (65+) geven gemiddeld het hoogste rapportcijfer. Gezinnen die alleen bestaan uit volwassenen geven slechts een 0,17 hoger rapportcijfer. Tabel 9. Gemiddeld rapportcijfer naar gezinssamenstelling Gezinssituatie Rapportcijfer Alleen ouderen 5,6 Alleen volwassenen 4,6 Volwassenen incl. kinderen 4,4 Gemiddelde van alle respondenten 4,6 Rapportcijfers uitgezet naar gebruiksdoel Vervolgens kan het rapportcijfer verschillen per type gebruiksdoel (zie Tabel 10). Respondenten die het internet vooral gebruiken voor privédoeleinden geven in dat geval een hoger cijfer geven dan respondenten die het internet vooral zakelijk gebruiken (of een combinatie van zakelijk en privé-gebruik). Tabel 10. Gemiddeld rapportcijfer naar type gebruik Primaire gebruiksdoel Rapportcijfer Vooral privé 5,1 Vooral zakelijk 4,5 Zowel zakelijk als privé 4,5 Gemiddelde van alle respondenten 4,6 16 Dialogic innovatie interactie

17 Rapportcijfers uitgezet naar gebruikstoepassing Ook zijn de gemiddelde rapportcijfers berekend voor het primaire gebruik van het internet. Op basis van de enquêtevragen met betrekking tot de verschillende gebruikstoepassingen is de primaire toepassing van het internet berekend. Hieruit blijken geen grote verschillen tussen de rapportcijfers en het primaire gebruik (zie Tabel 11). De verdeling van de rapportcijfers volgt wel een logisch patroon. Respondenten geven het laagste rapportcijfer wanneer het primaire gebruik in de categorie Informatie en vermaak valt. Dit is niet verwonderlijk, immers, deze categorie vereist een snellere en stabielere verbinding om online gaming of streaming mogelijk te maken. Tabel 11. Gemiddeld rapportcijfer naar primaire gebruikstoepassing Primaire gebruikstoepassing Rapportcijfer Communicatie 4,7 Dienstverlening 4,5 Informatie en vermaak 4,5 Gemiddelde van alle respondenten 4,6 Geografische spreiding van de rapportcijfers Tot slot hebben wordt de spreiding van de rapportcijfers inzichtelijk gemaakt in onderstaande kaarten. In de eerste kaart wordt het gemiddelde rapportcijfer weergegeven (cijfer en kleur) per postcode6-gebied. De grootte van de stip geeft een indruk van het aantal reacties uit het postcodegebied. Met name de lage cijfers dicht bij de bevolkingskernen is opvallend. Mogelijk speelt hierbij het grote contrast ten opzichte van de adressen in de kernen. Deze zijn immers door Reggefiber (nu onderdeel van KPN) aangesloten op glasvezel. KPN investeert daarbij in de meeste kernen in Nederland in het opwaarderen van het DSL-netwerk door het vervangen van passieve straatkasten voor nieuwe VDSL-straatkasten. Door het volledig dekkende glasvezel in de kernen, zullen deze investeringen in Flevoland beperkt zijn (geweest). Waar de adressen net buiten de kern normaal gesproken profiteren van deze opwaarderingen (de VDSL-kasten staan immers vaak dichterbij dan de nummercentrales), blijft dit voordeel in Flevoland uit. Dialogic innovatie interactie 17

18 Figuur 5. Gemiddelde rapportcijfers 18 Dialogic innovatie interactie

19 Gezien de speciale interesse naar de gebruikerservaringen op het netwerk van Greenet, toont Figuur 6 spreiding van de rapportcijfers en het aantal reacties van de gebruikers op dit netwerk. Ten eerste geven de cijfers een beeld van het dekkingsgebied van Greenet: er is namelijk geen of niet voldoende netwerkdekking in de Zuidlob en in het centrale deel van de polder (omgeving Lelystad Airport). Hier hebben zij dus ook geen klanten. Verder zien we in de meest zuidelijke reacties duidelijk hogere cijfers dan in het noorden van de netwerkdekking. Mogelijk speelt hier de recentere installatie en dus het enthousiasme van een jarenlange problematische verbinding via DSL. De meer noordelijk gelegen klanten hebben mogelijk (al) weer behoefte aan een opwaardering. Figuur 6. Gemiddelde rapportcijfers Greenet 3.5 Toekomstig gebruik en opwaardering Een prominent onderdeel van de enquête had betrekking op toekomstig gebruik en eventuele opwaardering in de toekomst. Met uitzondering van glasvezel, geeft meer dan de helft van de respondenten aan dat ze beperkt worden in het gebruik van internet. Voor DSL, kabel en de categorie overig geven de meeste respondenten aan beperkt te worden door de internetsnelheid. Dit geldt voor zowel adressen dicht bij de kernen als verder in het buitengebied (zie Figuur 7 in bijlage 2) Dialogic innovatie interactie 19

20 Tabel 12. Beperktheid in internetsnelheid per soort aansluiting Provider Ja Nee DSL 85% 15% Vast-Draadloos 52% 48% 4G voor thuis 54% 46% Kabel (coax) 76% 24% Glasvezel 11% 89% Overig 81% 19% Geen vaste verbinding / weet ik niet 89% 11% Eindtotaal 75% 25% Ook hebben de respondenten aangegeven waar ze de vaste internetverbinding meer voor zouden willen gebruiken, maar nu in worden beperkt. Dit betrof een open invoerveld. De antwoorden zijn gecategoriseerd en gepresenteerd in Tabel 13. Hier blijkt dat men met name problemen ondervindt door de geboden snelheid en de (on)mogelijkheden qua entertainment (zoals Netflix). Ondernemers ervaren in brede zin beperkingen tijdens hun bedrijfsvoering. Tabel 13. Beperkt in internetgebruik Hoofdcategorie Subcategorie Aantal keer genoemd Percentage van categorie Algemeen Downloadsnelheid % Uploadsnelheid % Continuïteit 60 9% Consument Entertainment % Algemeen % Communicatie 47 10% Studie 36 7% Bankzaken 20 4% E-commerce 4 1% Zakelijk Algemeen % Administratie 55 17% Cloud 52 16% Dienstverlening 16 5% Beveiliging 13 4% Website 5 2% Aansluitend hebben de respondenten aangegeven in hoeverre ze bereid zijn om van provider te veranderen wanneer dit een grote verbetering in internetsnelheid zou opleveren (zie Tabel 14). 88% geeft aan waarschijnlijk of zeker wel over te stappen naar een snellere oplossing (indien de mogelijkheid zich voordoet). Bij de Greenet-gebruikers is dit slechts een fractie minder het geval (86%) dan bij de overige reacties. 20 Dialogic innovatie interactie

21 Tabel 14. Bereidheid om over te stappen per type aansluiting (hoogste percentage vetgedrukt in blauw weergegeven) Provider Zeker niet Waarschijnlijk niet Waarschijnlijk wel Zeker wel Geen mening DSL 1% 4% 36% 53% 5% Vast-Draadloos 1% 4% 43% 43% 8% 4G voor thuis 0% 0% 38% 56% 6% Kabel (coax) 5% 10% 29% 52% 5% Glasvezel 11% 17% 17% 28% 28% Overig 0% 5% 19% 71% 5% Geen vaste verbinding / weet ik niet 4% 7% 15% 59% 15% Eindtotaal 1% 4% 36% 52% 7% 3.6 Betalingsbereidheid Bij de uitrol van nieuwe netwerken in het buitengebied vragen aanbieders doorgaans een maandelijkse en/of eenmalige voor sneller internet. Dit bedrag komt bovenop het normale tarief voor internet, televisie en/of telefoon. Het uitvragen van de betalingsbereidheid was derhalve een belangrijk onderdeel van de enquête. Hieronder volgt een beeld van de reacties Een eenmalige extra Tabel 15 toont dat de grootste groep respondenten (32%) geen extra eenmalige wil leveren. 45% van de respondenten geeft aan een tot 500 of tussen 500 en Een kleine groep is bereid tussen de en (7%) of zelfs (1%) bij te dragen. Opvallend is dat hier een verband lijkt te zijn tussen het rapportcijfer en de betalingsbereidheid. Des te lager het rapportcijfer, des te groter het bedrag dat men wil n. Zo ligt het gemiddeld cijfer voor de op een 3,3. Tabel 15. Eenmalige, percentage en rapportcijfer Eenmalige Percentage Gemiddeld rapportcijfer 1. Geen extra 32% 5,3 2. Een van minder dan % 4,4 3. Een van 500 tot % 4,1 4. Een van tot % 3,9 5. Een van meer dan % 3,3 0. Geen mening / weet ik niet 15% 4, Een maandelijkse extra De betalingsbereidheid voor een maandelijkse extra ligt iets hoger (zie Tabel 16). Zo is ongeveer een kwart van de respondenten bereid om een maandelijkse van Dialogic innovatie interactie 21

22 10 tot 20 te betalen voor sneller internet. Ook hier blijkt dat de meer ontevreden bewoners/ondernemers bereid zijn om meer bij te dragen. De groep die meer dan 50 zou willen n, geeft een 3,7 voor hun huidige verbinding. Tabel 16. Maandelijkse, percentage en rapportcijfer Maandelijkse Percentage Gemiddeld rapportcijfer 1. Geen extra 28% 5,3 2. Een van minder dan 10 20% 4,8 3. Een van 10 tot 20 24% 4,5 4. Een van 20 tot 50 12% 3,2 5. Een van meer dan 50 euro 3% 3,7 0. Geen mening / weet ik niet 13% 4, De maandelijkse en eenmalige samengevoegd In de voorgaande twee paragrafen is de maandelijkse en eenmalige betalingsbereidheid los van elkaar gepresenteerd. Aanvullend is onderstaande tabel de eenmalig en maandelijkse van de respondenten tegen elkaar afgezet. Dit geeft namelijk inzicht in de totale bereidheid tot een extra. Zo kan het zijn dat respondenten een voorkeur hebben voor één van de twee wijzen van betalen. Uit de reacties blijkt ook hier dat de grootste groep (19%) geen enkele wil leveren. De combinatie van maandelijks 10 tot 20 en eenmalig een van minder dan 500 (11%) is daarna de meest gekozen combinatie. Tabel 17. Eenmalige en maandelijkse kosten (hoogste percentage vetgedrukt in blauw weergegeven) Bijdrage 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 500 tot Een van tot Een van meer dan Geen mening / weet ik niet 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 10 tot Een van 20 tot Een van meer dan 50 euro 0. Geen mening / weet ik niet Totaal 19% 8% 3% 1% 0% 1% 32% 6% 8% 11% 3% 0% 2% 30% 2% 1% 7% 4% 1% 0% 15% 0% 0% 2% 2% 1% 0% 7% 0% 0% 0% 0% 1% 0% 1% 1% 2% 1% 1% 0% 10% 15% Totaal 28% 20% 24% 12% 3% 13% 100% 22 Dialogic innovatie interactie

23 In Bijlage 2 is aanvullend nog aan aantal doorsnedes van de respondenten toegevoegd. Hieruit blijkt het volgende: Tabel 24 en Tabel 25 tonen het verschil tussen de Greenet en niet-greenet gebruikers. Hieruit blijkt dat de eenmalige betalingsbereidheid bij Greenet gebruikers iets hoger ligt, maar dit bij de maandelijkse weer iets lager ligt. Tabel 26 en Tabel 27 tonen het verschil tussen bewoners en ondernemers. Meest opvallend is de keuze van de ondernemers: ten opzichte van bewoners, dragen zij liever eenmalig iets meer bij dan dat zij maandelijks extra een extra moeten leveren Verspreiding van betalingsbereidheid De haalbaarheid van de uitrol van nieuwe netwerken is afhankelijk van de betalingsbereidheid van de afnemers in de verschillende deelgebieden. Om een indruk te geven van deze spreiding, geven de kaarten (zie Figuur 8 tot 12 in Bijlage 2) de bereidheid tot een eenmalig weer. Per postcode6-gebied is aantal respondenten weergegeven dat aangeeft de genoemde te willen betalen. Hieruit blijkt voor alle niveaus (van 0 tot 3000+) dat de bereidheid gelijkmatig over het gebied is verspreid Toelichting op extra Tot slot hebben de respondenten een toelichting gegeven over hun eventuele extra eenmalige of maandelijkse. Hierbij zijn de antwoorden gecategoriseerd naar de volgende stellingen: - Ik ben alleen bereid om meer te betalen voor een glasvezel aansluiting. - Ik wil niet meer betalen, het internet is al duur genoeg. - De extra is afhankelijk van de voordelen van de nieuwe internetverbinding. - Ik wil niet extra betalen, het is onrechtvaardig dat mensen in andere regio s geen extra n hebben. Indien een antwoord niet aansloot bij de voorgaande stellingen, dan is de reactie ingedeeld bij overige antwoorden. Tabel 18 toont de verdeling van de reacties. 32% van de gecategoriseerde antwoorden vallen in de categorie: Ik wil niet meer betalen, het internet is al duur genoeg. Daarnaast valt het op dat 13% van de respondenten expliciet vermeld dat ze alleen bereid zijn om meer te betalen voor een glasvezelaansluiting. Tabel 18. Toelichting extra gecategoriseerd Argument Percentag e Ik wil niet meer betalen, het internet is al duur genoeg. 32% Ik wil niet extra betalen, het is onrechtvaardig dat mensen in andere regio s geen extra n hebben. Ik ben alleen bereid om meer te betalen voor een glasvezelaansluiting. De extra zijn afhankelijk van de voordelen van de nieuwe internetverbinding. 18% 13% 9% Overige antwoorden 27% Dialogic innovatie interactie 23

24 3.7 Deelnemers informatiebijeenkomst provincie Flevoland De hoge reactiegraad en goede spreiding over het gebied zijn belangrijke indicatoren voor het succes van deze enquête. Het geeft aan dat snel internet (of het gebrek hieraan) een actueel thema is in het buitengebied. De reacties vormen een zeer waardevol vertrekpunt voor zowel de informatiebijeenkomst als deze rapportage. Uit de enquête blijkt dat de respondenten die hebben aangegeven deel te willen nemen aan de informatiebijeenkomst een gemiddeld rapportcijfer van 3,2 hebben gegeven. Dit is een indicator dat voornamelijk kritische en/of ontevreden respondenten deel wilden nemen aan deze avond. Tabel 19. Deelname klankbordgroep en gemiddeld rapportcijfer Deelname informatiebijeenkomst Rapportcijfer Ja 3,2 Mogelijk 4,2 Nee 5,2 Gemiddelde van respondenten 4,6 24 Dialogic innovatie interactie

25 Bijlage 1. Vragenlijst Snel internet in het buitengebied Snel internet past bij het wonen en werken in deze tijd, dat geldt ook voor de buitengebieden. Provincie Flevoland vindt het belangrijk dat iedereen in Flevoland toegang kan krijgen tot snel internet. In de dorpen en steden is deze verbinding vaak al beschikbaar, maar in het buitengebied van oostelijk en zuidelijk Flevoland is dit nog niet overal het geval. De provincie heeft Dialogic gevraagd om onderzoek te doen naar de werking en het gebruik van snel internet in deze regio. Onderwerp In deze enquête willen we graag weten wat uw ervaring is met uw huidige internetverbinding. Alleen u als bewoner en/of ondernemer in het buitengebied kunt ons informeren of het huidige aanbod voor snel internet voldoet aan uw verwachtingen. Verder zijn we benieuwd naar uw wensen voor de toekomst. Samenwerking Dialogic en Aeres Hogeschool Deze enquête is in samenwerking met de Aeres Hogeschool tot stand gekomen. De studenten ondersteunen Dialogic tevens bij het verzamelen van reacties met een huis-aan-huis-actie. Enquête invullen Het duurt circa 10 minuten om de enquête in te vullen. Bij onderstreepte woorden verschijnt een toelichting als u uw cursor (muis) op het onderstreepte woord houdt. Let op: deze optie werkt alleen op een PC of laptop. Druk nu op 'Ga verder' om de enquête in te vullen. Doelgebied van enquête We willen met deze enquête in contact komen met de bewoners en ondernemers in het buitengebied van oostelijk en zuidelijk Flevoland. Woont of werkt u in het buitengebied van zuidelijk of oostelijk Flevoland? Ja Nee U behoort niet tot de doelgroep van deze enquête. U wordt hierna doorverwezen naar het einde van de enquête. Ben u een bewoner of ondernemer op het adres in het buitengebied? Ik ben een bewoner Ik ben een ondernemer Ik ben zowel bewoner als ondernemer Dialogic innovatie interactie 25

26 Hoe gebruikt u uw internetverbinding vooral op dit adres? Vooral zakelijk Vooral privé Zowel zakelijk als privé Kenmerken van respondent De vragen in dit blok dienen te worden beantwoord wanneer de vraag "Woont of werkt u in het buitengebied van zuidelijk of oostelijk Flevoland?" is beantwoord met "Ja". Voordat we de vragenlijst starten, willen we u vragen om de onderstaande gegevens over uzelf in te vullen. Wat is de postcode van uw adres in het buitengebied? Graag in het volgende format invullen: 1234AB Wat is uw gezinssamenstelling? Graag in cijfers (123) invullen. U kunt de velden openlaten indien u liever geen antwoord geeft op deze vraag. Aantal Aantal kinderen (0-11 jaar) Aantal jongeren (12-17 jaar) Aantal jongvolwassenen (18-24 jaar) Aantal volwassenen (25-64 jaar) Aantal ouderen (65 jaar en ouder) Bovenstaande vraag alleen invullen indien de vraag "Ben u een bewoner of ondernemer op het adres in het buitengebied?" is beantwoord met "Ik ben een bewoner". Hoeveel werknemers heeft u in dienst op het adres in het buitengebied? Ik werk als zzp'er (incl. zelfstandig boerenbedrijf) 2-9 werknemers werknemers werknemers 26 Dialogic innovatie interactie

27 Meer dan 250 werknemers Weet ik niet / zeg ik liever niet In welke sector bent u primair actief? Agricultuur (incl. veeteelt, kwekerij en glastuinbouw) Recreatie Zakelijke dienstverlening Overige sectoren Huidige internetverbinding Welke aanbieder levert op dit moment uw vaste internetverbinding? KPN Ziggo Greenet Tele2 Telfort Solcon XS4all T-Mobile - 4G voor thuis KPN - Snel internet buitengebied 4G Weet ik niet Ik heb geen vaste internetaansluiting Anders, namelijk: Dialogic innovatie interactie 27

28 Huidig gebruik internet Waarvoor gebruikt uw huishouden het internet het meest? Meerdere antwoorden mogelijk. Communicatie Bellen Social media (Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, etc.) Chatten Bezoeken van online forums Informatie en vermaak Informatie zoeken over bijvoorbeeld reizen, banen of gezondheid Televisie of nieuws (terug)kijken Video streamen of downloaden (Netflix, Youtube, etc.) Media uploaden (foto's back-uppen, etc.) Radioluisteren of muziek streamen/downloaden Gaming Software downloaden Dienstverlening Het volgen van onderwijs Gebruik van overheidsdiensten, bijvoorbeeld belastingaangifte en contact met gemeente of provincie Gebruik van financiële diensten, zoals internetbankieren of hypotheekaanvraag Online back-up van servers of media Zorggerelateerde afspraken, zoals bij het ziekenhuis of gezondsheidscentrum Zakelijke toepassingen, zoals het updaten van voermachines of melkrobot 28 Dialogic innovatie interactie

29 Toelichting Tevredenheid Kunt u bij onderstaande stellingen aangeven in welke mate dit aansluit bij (uw tevredenheid over) uw huidige vaste internetverbinding? Helemaal Mee mee eens eens Niet mee eens Helemaal niet eens mee Weet ik niet / geen mening De prijs-kwaliteitverhouding van mijn huidige internetverbinding is goed De huidige geboden downloadsnelheid is goed De uploadsnelheid van mijn huidige aanbieder is goed. De service van mijn huidige aanbieder is goed. Heeft u wel eens last van storingen aan uw vaste internetverbinding? Vrijwel nooit Enkele keren per jaar Enkele keren per maand Elke dag Weet ik niet Als ik mijn huidige vaste internetverbinding een rapportcijfer zou moeten geven, dan geef ik een: Weet ik niet Cijfer Dialogic innovatie interactie 29

30 Toekomstig gebruik Het gebruik van internet neemt jaarlijks sterk toe. De aangeboden snelheid wordt daarmee steeds belangrijker: een te lage snelheid leidt mogelijk tot beperkingen in het gebruik van uw internetverbinding. Wordt u op dit moment door uw internetsnelheid beperkt in het gebruik van uw internetverbinding? Ja Nee Waar zou u uw vaste internetverbinding meer voor willen gebruiken, maar wordt u nu in beperkt? Toekomstige opwaarderingen Stel dat een andere aanbieder een grote verbetering in uw internetsnelheid kan bieden. Bent u in dat geval bereid om van aanbieder te wisselen? Zeker wel Waarschijnlijk wel Waarschijnlijk niet Zeker niet Geen mening / weet ik niet Kosten voor sneller internet In andere regio's zien we dat aanbieders een maandelijkse of eenmalige voor sneller internet vragen. Dit bedrag komt bovenop het normale tarief voor internet, televisie en/of telefoon. Hoeveel bent u bereid maandelijks extra te betalen voor een grote verbetering in uw internetsnelheid? Geen extra Een van minder dan 10 Een van 10 tot 20 Een van 20 tot Dialogic innovatie interactie

31 Een van meer dan 50 euro Geen mening / weet ik niet Hoeveel bent u bereid eenmalig extra te betalen voor een grote verbetering in uw internetsnelheid? Geen extra Een van minder dan 500 Een van 500 tot Een van tot Een van meer dan Geen mening / weet ik niet Toelichting Uitnodiging klankbordavond Op maandag 6 november 2017 van tot uur organiseren we een klankbordavond over snel internet op het provinciehuis. Tijdens deze avond gaan we graag met u in gesprek over uw huidige en toekomstige internetvoorziening. Wilt u aanwezig zijn bij deze avond? Ja Nee Mogelijk Vul hier uw adres in, dan sturen wij u de uitnodiging toe. Afsluiting Hartelijk dank voor het invullen van deze enquête. We verwerken uw reactie in onze resultaten. De uitkomsten worden naar verwachting aan het einde van 2017 bekend gemaakt. Druk nu op 'verstuur' om te enquête af te ronden. Dialogic innovatie interactie 31

32

33 Bijlage 2. Aanvullende doorsnedes van reacties In deze bijlage volgen enkele aanvullende doorsnedes van de reacties op de enquête. Dit ter verduidelijking van de conclusies in de voorgaande rapportage. Verdeling van het aantal werknemers per sector Tabel 20 Aantal werknemers naar sector Ik werk als zzp'er (incl. zelfstandig boerenbedrijf) Agricultuur Zakelijke dienstverlening Recreatie Overige sectoren Eindtotaal 66% 70% 24% 48% 61% 2-9 werknemers 28% 22% 36% 29% 28% werknemers werknemers Meer dan 250 werknemers Weet ik niet / zeg ik liever niet 4% 2% 22% 12% 6% 0% 2% 9% 3% 1% 0% 0% 2% 0% 0% 3% 4% 7% 8% 4% Eindtotaal 100% 100% 100% 100% 100% Gebruikscijfers naar toepassingen Tabel 21. Toepassingen en benchmark Categorie Toepassing Ja CBS Verschil Communicatie 99% 89% 10% Bellen 38% 43% -5% Social media (Facebook, Twitter, Instagram, etc.) 68% 84% -16% Chatten 21% 27% -5% Bezoeken van online forums 31% - - Informatie en vermaak Informatie zoeken over bijvoorbeeld reizen, banen of gezondheid 79% 56% 24% Televisie of nieuws (terug)kijken 55% 60% -5% Video streamen of downloaden (Netflix, etc.) 49% 60% -11% Media uploaden (foto's back-uppen, etc.) 44% 49% -4% Radioluisteren of muziek streamen/downloaden 40% 54% -14% Gaming 19% - - Software downloaden 49% 30% 19% Dienstverlening Het volgen van onderwijs 32% 22% 10% Gebruik van overheidsdiensten 85% - - Financiële diensten, zoals internetbankieren of hypotheekaanvraag 91% 82% 9% Online back-up van servers of media 41% - - Dialogic innovatie interactie 33

34 Categorie Toepassing Ja CBS Verschil Zorggerelateerde afspraken, zoals bij het ziekenhuis of gezondsheidscentrum Zakelijke toepassingen, zoals het updaten van voermachines of melkrobot 47% 66% -19% 42% - - Stellingen tevredenheid naar aanbieder Tabel 22. Stellingen tevredenheid voor respondenten die internet afnemen bij Greenet Stelling Helemaal niet mee eens Niet mee eens Mee eens Helemaal mee eens Weet ik niet De prijs-kwaliteitverhouding van mijn huidige internetverbinding is goed. De huidige gebodendownloadsnelheid is goed. De uploadsnelheid van mijn huidige aanbieder is goed. De service van mijn huidige aanbieder is goed. 22% 35% 31% 6% 5% 24% 32% 35% 6% 2% 25% 27% 39% 7% 2% 12% 21% 53% 11% 3% Tabel 23. Stellingen tevredenheid voor respondenten die internet afnemen bij overige providers Stelling Helemaal niet mee eens Niet mee eens Mee eens Helemaal mee eens Weet ik niet De prijs-kwaliteitverhouding van mijn huidige internetverbinding is goed. De huidige gebodendownloadsnelheid is goed. De uploadsnelheid van mijn huidige aanbieder is goed. De service van mijn huidige aanbieder is goed. 46% 28% 17% 4% 5% 63% 20% 11% 3% 3% 62% 21% 10% 3% 4% 24% 20% 42% 6% 8% 34 Dialogic innovatie interactie

35 Spreiding van ervaren beperkingen Figuur 7. Percentage klanten dat beperkingen ervaart Dialogic innovatie interactie 35

36 Aanvullende doorsnedes van de betalingsbereidheid Tabel 24. Eenmalige en maandelijkse kosten: Greenet Bijdrage 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 500 tot Een van tot Een van meer dan Geen mening / weet ik niet 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 10 tot Een van 20 tot Een van meer dan 50 euro 0. Geen mening / weet ik niet Totaal 22% 3% 0% 2% 0% 1% 28% 9% 12% 11% 2% 0% 0% 34% 4% 1% 9% 1% 1% 0% 16% 1% 0% 3% 2% 1% 1% 7% 1% 0% 0% 0% 1% 0% 2% 1% 1% 1% 0% 0% 9% 12% Totaal 37% 17% 24% 8% 3% 11% 100% 36 Dialogic innovatie interactie

37 Tabel 25. Eenmalige en maandelijkse kosten: Overige providers Bijdrage 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 500 tot Een van tot Een van meer dan Geen mening / weet ik niet 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 10 tot Een van 20 tot Een van meer dan 50 euro 0. Geen mening / weet ik niet Totaal 18% 10% 4% 0% 0% 1% 33% 5% 8% 11% 4% 0% 2% 30% 1% 2% 6% 5% 1% 0% 15% 0% 1% 2% 2% 1% 0% 6% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 1% 1% 2% 2% 1% 0% 9% 15% Totaal 25% 22% 24% 13% 4% 13% 100% Tabel 26. Eenmalige en maandelijkse kosten: Bewoners Bijdrage 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 500 tot Een van tot Een van meer dan Geen mening / weet ik niet 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 10 tot Een van 20 tot Een van meer dan 50 euro 0. Geen mening / weet ik niet Totaal 22% 18% 8% 1% 1% 2% 51% 5% 6% 10% 3% 0% 1% 25% 0% 3% 4% 1% 0% 0% 7% 1% 0% 1% 2% 1% 0% 5% 0% 0% 1% 0% 0% 0% 1% 1% 1% 2% 1% 0% 7% 12% Totaal 28% 28% 25% 8% 1% 10% 100% Dialogic innovatie interactie 37

38 Tabel 27. Eenmalige en maandelijkse kosten: Ondernemers Bijdrage 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 500 tot Een van tot Een van meer dan Geen mening / weet ik niet 1. Geen extra 2. Een van minder dan Een van 10 tot Een van 20 tot Een van meer dan 50 euro 0. Geen mening / weet ik niet Totaal 18% 6% 2% 1% 0% 1% 27% 6% 9% 11% 3% 0% 2% 31% 2% 1% 8% 5% 1% 0% 17% 0% 1% 2% 2% 1% 0% 7% 0% 0% 0% 0% 1% 0% 2% 1% 2% 1% 1% 0% 10% 15% Totaal 28% 18% 24% 13% 4% 14% 100% Geografische spreiding van de betalingsbereidheid Geen extra eenmalige Figuur 8. Betalingsbereidheid - geen extra eenmalige 38 Dialogic innovatie interactie

39 Minder dan 500 extra eenmalige Figuur 9. Betalingsbereidheid - minder dan 500 extra eenmalige extra eenmalige Figuur 10. Betalingsbereidheid extra eenmalige Dialogic innovatie interactie 39

40 extra eenmalige Figuur 11. Betalingsbereidheid extra eenmalige Meer dan extra eenmalige Figuur 12. Betalingsbereidheid - meer dan extra eenmalige 40 Dialogic innovatie interactie

41

42 Contact: Dialogic innovatie & interactie Hooghiemstraplein AX Utrecht Tel. +31 (0)