Hogeschool Edith Stein/ Onderwijscentrum Twente Opleiding: Leraaropleiding Basisonderwijs, hbo-bachelor Varianten: voltijd, deeltijd en duaal

Transcriptie

1 Hogeschool Edith Stein/ Onderwijscentrum Twente Opleiding: Leraaropleiding Basisonderwijs, hbo-bachelor Varianten: voltijd, deeltijd en duaal Visitatiedatum: 24 november 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, maart 2007

2 2 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 13 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van Personeel 34 Onderwerp 3 Inzet van Personeel 34 Onderwerp 4 Voorzieningen 37 Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 41 Onderwerp 6 Resultaten 45 Deel C: Bijlagen 49 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 50 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 55 Bijlage 3: Bezoekprogramma 59 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 61 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 3

4 4 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 5

6 6 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Leraar Basisonderwijs van de Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in oktober 2006, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op vrijdag 24 november In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: De heer prof. dr. J.M.M. (Marc) Vermeulen (voorzitter en domeindeskundige); De heer dr. G.A. (Gerard) van de Watering (domeinpanellid); Mevrouw M.C. (Mayke) Burggraaff (studentpanellid); De heer drs. G.J.H. (Hans) Vermeulen (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Hogeschool Edith Stein/Onderwijscentrum Twente (HES/OCT) is een monosectorale instelling die opleidt tot leraar voor het primair onderwijs. Ook worden individuen en organisaties werkzaam in of ten behoeve van het onderwijs begeleid. Samen met Expertis Onderwijsadviseurs ondersteunt de hogeschool organisatie- en ontwikkelingsprocessen in het onderwijs en biedt daarvoor een dienstenpakket aan. De HES/OCT onderhoudt contacten met ongeveer 350 basisscholen in Twente, Salland en het noorden van de Achterhoek. Aan de hogeschool zijn ongeveer 110 medewerkers (85 fte s) verbonden. Een deel van het personeel werkt ook voor Expertis. NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 7

8 De hogeschool verzorgt onderwijs voor 1200 studenten. Dit aantal is voldoende om te voldoen aan de vraag in de regio naar leerkrachten basisonderwijs. In de missie van de hogeschool staat centraal dat Hogeschool Edith Stein een hoogwaardige, innovatieve kennisinstelling is voor de opleiding tot onderwijsberoepen en een open kenniscentrum voor individuen en organisaties werkzaam in of voor het onderwijs. De hogeschool maakt actief deel uit van regionale, landelijke en internationale kennisnetwerken. De hogeschool baseert zijn opleidingen op vraagsturing en het sociaalconstructivisme. Interdenominativiteit vormt daarbij het uitgangspunt. De verschillende denominaties ontmoeten elkaar en leren van elkaar. Dat betekent dat de hogeschool binnen één programma zowel voor het katholiek, protestants christelijk als openbaar/algemeen bijzonder opleidt. Afhankelijk van de gekozen denominatie kunnen de volgende diploma s worden behaald: diploma godsdienst/levensbeschouwing voor katholieke basisscholen, diploma christelijk basisonderwijs voor protestants-christelijke basisscholen en een studieverklaring IKOS, HVO of OCS voor openbare/algemeen bijzondere basisscholen. Studenten hebben de mogelijkheid zich te diplomeren voor het Dalton-, Jenaplan-, Freinet-, Iederwijs- en Montessorionderwijs. De hogeschool bevindt zich in een omslagtraject van initiële lerarenopleiding naar regionale kennisinstelling. De verbreding tot kennisinstelling komt tot uitdrukking in uitbreiding van het aantal lectoraten, de opzet en uitvoering van hbo-masteropleidingen en het vergroten van kenniscirculatie. Hiertoe werkt de hogeschool samen met partners zoals Expertis Onderwijsadviseurs, Saxion Hogescholen, en Universiteit Twente in de Twente School of Education (TSE). De TSE zal een hoogwaardige kennisinstelling zijn die kennis ontwikkelt, overdraagt en deelt ten behoeve van het onderwijs in de regio. Voor de studenten leidt deze samenwerking tot meer aandacht voor onderzoek in het curriculum, tot meer doorstroommogelijkheden naar masteropleidingen en tot meer interactie met de omgeving. De hogeschool heeft in augustus 2004 haar organisatiestructuur gewijzigd. Er zijn drie regionale opleidingsteams (Almelo, Enschede en Hengelo) en een team van het onderwijsondersteunend en beheerspersoneel ingevoerd, ieder onder leiding van een eigen leidinggevende. De drie onderwijsteams zijn gelijkwaardig en verzorgen het onderwijs aan een vaste groep studenten gedurende hun hele studie. Ieder onderwijsteam onderhoudt de contacten met de basisscholen in het eigen geografische gebied. Hierdoor is de binding met de basisscholen, hun besturen en de gemeenten versterkt. Ook is het personeelsbeleid vernieuwd. De hogeschool is op dit moment naar eigen zeggen te typeren als een organisatie met een sterke betrokkenheid bij de scholen, een grote innovatiekracht en een organisatiestructuur met korte lijnen. Om de kwaliteit verder te verbeteren ontwikkelt de hogeschool zich tot een gestructureerde, planmatige en resultaatgerichte organisatie. Afhankelijk van de vooropleiding kunnen de studenten geplaatst worden in een van de volgende opleidingtrajecten: voltijd (met de mogelijkheid tot versnellen), deeltijd regulier, deeltijd verkort, voltijd zelfsturing (drie jaar) en duaal (combinatie van leren en werken, drie jaar). 8 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

9 De voltijd- en deeltijdvariant kennen dezelfde eisen, dezelfde programmaonderdelen en ook dezelfde toetsing. De toetsing in de duale variant vindt voor een groter deel op de werkplek plaats. De eindkwalificaties voor de duale variant zijn echter gelijk aan die van de andere varianten. Over de wijze van voortzetting van de deeltijdopleiding zal uiterlijk 1 mei 2007 een besluit worden genomen. De opleiding werkt aan de ontwikkeling van een nieuw flexibel curriculum volgens het majorminormodel. De invoering is in het schooljaar 2005/2006 gestart voor het eerste studiejaar (fase Opleidingsbekwaam). Thans wordt voor het studiejaar 2006/2007 het nieuwe programma voor de fase Beroepstakenbekwaam ingevoerd. Het nieuwe curriculum is gebaseerd op het sociaal constructivisme, waarin competentiegericht leren en vraagsturing centrale elementen zijn. De komende jaren richt de opleiding het programma voor de overige twee fasen in (namelijk de fasen Werkplekbekwaam en Startbekwaam), zodat uiterlijk in het studiejaar 2008/2009 het hele nieuwe competentiegerichte programma is ingevoerd. Onderwijl blijft de opleiding ook onderwijsvernieuwingen doorvoeren in het curriculum voor het derde en vierde studiejaar zodat ook deze studenten de opleiding startbekwaam verlaten. Regionaal onderhoudt de hogeschool goede relaties met de Universiteit van Twente en Saxion Hogescholen. De twee lectoren van de hogeschool zijn beiden ook werkzaam aan de Universiteit van Twente en de Raad van Toezicht kent leden van deze instellingen. Het lectoraat E-learning en ict-rijke leeromgevingen richt zich op de inzet van ict ten behoeve van een competentiegericht en vraaggestuurd curriculum. Recent is in samenwerking met een aantal grote schoolbesturen voor primair onderwijs gestart met het lectoraat Onderwijsinnovatie. Centraal in dit lectoraat staat de vraag wat kritische succesfactoren zijn bij onderwijsinnovatie in het primair onderwijs. Rondom beide lectoraten zijn kenniskringen gevormd die een belangrijke rol vervullen in de ontwikkeling van de kennisfunctie van de hogeschool. Hogeschool Edith Stein maakt deel uit van Interactum, een federatie van zeven onafhankelijke Pabo s. De Kempel in Helmond, Domstad en Marnix in Utrecht, Ipabo in Amsterdam, Edith Stein in Hengelo, de Katholieke Pabo Zwolle en IJsselgroep Iselinge vormen een samenwerkingsverband op het gebied van curriculumontwikkeling, kennisuitwisseling en belangenbehartiging. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 9

10 De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, heeft het visitatiepanel zich inhoudelijk voorbereid op het bezoek. De panelleden bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQAauditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het management, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. De opleiding heeft in januari 2007 een concept van het facetrapport en het onderwerprapport ontvangen voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in maart Het visitatierapport is eveneens in maart 2007 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 10 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

11 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd en duaal afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de andere varianten dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien deze varianten inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding De facetten Niveau bachelor en Oriëntatie hbo bachelor zijn gewaardeerd met het oordeel goed. Aan het facet Domeinspecifieke eisen is door het panel het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Programma De facetten Eisen hbo en Relatie doelstellingen en inhoud programma zijn gewaardeerd met het oordeel voldoende. Het panel heeft het oordeel goed toegekend aan de facetten Samenhang, Studielast, Instroom, Afstemming tussen vormgeving en inhoud en Beoordeling en toetsing. Ten aanzien van het facet Duur stelt het panel vast dat de opleiding aan de formele eisen voldoet. De oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Inzet van personeel De facetten Eisen hbo, Kwantiteit personeel en Kwaliteit personeel zijn door het panel gewaardeerd met het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Voorzieningen Aan het facet Materiële voorzieningen is het oordeel goed toegekend. Het facet Studiebegeleiding is eveneens gewaardeerd met het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 11

12 1.5.5 Interne kwaliteitszorg De facetten Evaluatie resultaten en Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld zijn gewaardeerd met het oordeel goed. Het panel heeft het oordeel voldoende toegekend aan het facet Maatregelen tot verbetering. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Resultaten Aan het facet Gerealiseerd niveau heeft het panel het oordeel voldoende toegekend. Ook het facet Onderwijsrendement is gewaardeerd met het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. 12 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

13 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Leraar Basisonderwijs (voltijd, deeltijd en duaal) 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Totaaloordeel Positief 2.1 Eisen hbo Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Goed 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Voldoet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Totaaloordeel Positief 3.1 Eisen hbo Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel Positief 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Goed Totaaloordeel Positief 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Totaaloordeel Positief 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 13

14 14 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 15

16 16 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

17 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert verschillende eindkwalificaties voor het nieuwe competentiegericht curriculum en het oude curriculum. De eindkwalificaties voor het curriculum van de leerjaren 3 en 4 zijn uitgedrukt in startbekwaamheidseisen. De domeinspecifieke eisen zijn ontleend aan het Opleidingskader van Interactum uit De startbekwaamheidseisen zijn onderverdeeld in drie groepen: basishouding voor het werk, algemene startbekwaamheden en vakspecifieke startbekwaamheden. In deze doelstellingen zijn aanpassingen aangebracht, onder andere vanuit de curriculumstandaarden van het Procesmanagement Lerarenopleidingen. De opleiding schrijft in de zelfevaluatie dat door continue aanscherping van deze doelstellingen de hogeschool borgt dat ook de huidige studenten van de leerjaren 3 en 4 voldoende startbekwaam zijn. De startbekwaamheidseisen voor de leerjaren 3 en 4 zijn in overleg met vakgenoten (Proces Management Lerarenopleiding, Proces Management Primair Onderwijs en het SLO) uitgewerkt in concrete kenmerken waarin verschillende niveaus onderscheiden worden. De basis hiervan wordt gevormd door het inhoudelijk opleidingskader van de Interactumopleidingen. De opleiding werkt vanuit de visie op het beroep en op het leren en opleiden aan een overschakeling van startbekwaamheidseisen naar competenties als eindkwalificaties. Het nieuwe curriculum is gebaseerd op de SBL-competenties (2003) die zijn opgesteld in samenwerking met het werkveld. Deze competenties zijn opgenomen in de Wet op de beroepen in het onderwijs (BIO). De competenties zijn te vinden op nadere informatie is ook te vinden op De opleiding hanteert voor de drie opleidingsvarianten dezelfde eindkwalificaties. Er worden zes competenties onderscheiden: pedagogisch competent, vakdidactisch competent, interpersoonlijk competent, organisatorisch competent, competent in samenwerking met collega s en competent in samenwerking met de omgeving. Binnen elke competentie zijn drie dimensies van essentieel belang: effectief handelen, reflectie op theoretische concepten en reflectie op de beroepsidentiteit van de leraar. Daarnaast vormt de toenemende mate van sturing van de professionele ontwikkeling door de student zelf een belangrijk aspect van de eindkwalificaties. NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 17

18 In Interactum-verband zijn in overleg met het werkveld en vakgenoten de SBLcompetenties in 2005 nader geconcretiseerd. Binnen de opleiding worden vier opleidingsfasen onderscheiden en voor iedere competentie is per opleidingsfase beschreven aan welke doelen de student moet voldoen. Hiervoor zijn prestatieindicatoren vastgesteld. De opleiding beschouwt de leraar als een creatieve professional die zowel in de groep als in de brede gemeenschap van een school vanuit zijn beroepsopvatting kan handelen met kennis van zaken en met oog voor de situatie. De leraar is een probleemoplosser wiens vakmanschap zichtbaar wordt door de verantwoorde keuzen en beslissingen in een complexe situatie. De opleiding houdt haar visie op het beroep scherp door overleg te voeren met het werkveld en vakgenoten. De concretisering van de kwalificaties van de fasen Opleidingsbekwaam en Beroepstakenbekwaam zijn met het werkveld afgestemd. Voor de overige twee fasen is dit opgenomen in het Activiteitenplan 2006/2007. De interdenominativiteit van de opleiding komt niet tot uitdrukking in de eindkwalificaties. Het panel heeft van het management vernomen dat dit een bewuste keus is. Het panel respecteert deze keus. Een vergelijking met de eisen die in het buitenland gesteld worden aan een opleiding leraar basisonderwijs is niet gemaakt. Wel is er een start gemaakt met overleg met buitenlandse vakgenoten (Universiteit van Derby en Interactum Vlaanderen) over inhoudelijke aspecten als de eindkwalificaties en (internationale) minoren. Het panel concludeert dat de opleiding adequate eindkwalificaties hanteert die in overleg met vakgenoten tot stand zijn gekomen. Ook voor de nadere concretisering van de eindkwalificaties per fase van de opleiding wordt samengewerkt met het werkveld. De opleiding heeft de eindkwalificaties echter niet in internationaal perspectief vergeleken. Vanwege deze kanttekening komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft in de vorm van een matrix de relatie tussen de SBL-competenties en de tien hbo-kernkwalificaties in kaart gebracht. Uit de matrix blijkt dat alle hbokernkwalificaties kunnen worden gekoppeld aan de SBL-competenties. Vanwege de relatie tussen de hbo-kernkwalificaties en de Dublin descriptoren concludeert het panel dat de SBL-competenties voldoen aan internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. 18 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

19 De concretisering van de kwalificaties van de fasen Opleidingsbekwaam en Beroepstakenbekwaam in de vorm van prestatie-indicatoren zijn met het werkveld afgestemd. Bij deze concretisering zijn de Dublin descriptoren en de hbokernkwalificaties het referentiekader. Voor de overige twee fasen is dit opgenomen in het Activiteitenplan 2006/2007. Met de ontwikkeling van concrete prestatieindicatoren per fase van de opleiding worden de kwalificaties gekoppeld aan het gewenste hbo-bachelorniveau. Tijdens het formuleren van de startbekwaamheidseisen voor de huidige leerjaren 3 en 4 waren de Dublin descriptoren en de hbo-kernkwalificaties nog niet volledig uitontwikkeld. Daarom heeft de hogeschool in 2001 ten behoeve van de toenmalige zelfevaluatie de hbo-kwalificaties uitgewerkt voor haar opleiding. De opleiding schrijft in de zelfevaluatie dat de opleiding actief stuurt om tot een normering van het niveau te komen. Via overleg met partners zoals de Raad van Advies en de Interactum-collega s werkt de hogeschool aan een eenduidige en objectieve interpretatie van het hbo-niveau. Het panel stelt vast dat de eindkwalificaties voldoen aan internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor en waardeert dit facet met het oordeel goed. Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In facet 1.1 is beschreven dat de eindkwalificaties in nauw overleg met het werkveld zijn ontwikkeld. De SBL-competenties zijn op landelijk niveau besproken met het werkveld. De SBL-competenties beschrijven expliciet de startbekwaamheidseisen van een leraar basisonderwijs. De competenties worden onderverdeeld in vier fasen: Opleidingsbekwaam, Beroepstakenbekwaam, Werkplekbekwaam en Startbekwaam. In 2004 is een werkgroep gestart met een herziening van het beroepsbeeld. Het beroepsbeeld is gebaseerd op documenten als Koersen op meesterschap en Landelijk beroepsbeeld: beroep in beweging. In het vernieuwde beroepsbeeld wordt een koppeling gemaakt tussen het leren van kinderen, de rol van de leraar en het leren van studenten. Op grond van dit beroepsbeeld is in samenwerking met het werkveld gewerkt aan de concretisering van de major-minor structuur van de opleiding. De huidige visie op het beroep staat beschreven in het document Studeren op de Hogeschool Edith Stein/OCT 06/07. NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 19

20 Hieruit blijkt dat de opleiding de leraar ziet als een creatieve professional die competent is in het kiezen en handelen op basis van inzichten en ontwerpen en zich ervan bewust is dat eigen overtuigingen zijn gedrag bepalen. De arbeidsmarkt wordt gekenmerkt door snelle veranderingen; dit vraagt van leraren dat zij in staat zijn tot het leveren van maatwerk. Professionaliteit wordt opgevat als professioneel doorgroeien. Thema s die in het beroepsbeeld van de opleiding centraal staan, zijn technologische ontwikkelingen die nieuwe eisen stellen aan het onderwijs, betekenisvol leren in verband met nieuwe inzichten en onderzoeksresultaten over motivatie en leerprocessen bij leerlingen en de grote diversiteit van leerlingen. Ook wordt in het beroepsbeeld gewezen op trends als meer aandacht voor techniek, milieuvraagstukken en verschuiving van ethische waarden. Het panel concludeert dat de opleiding beschikt over een expliciet en goed doordacht beroepsbeeld. Het beroepsbeeld is besproken tijdens diverse studiedagen. Ook met de Raad van Advies is uitgebreid gesproken over de visie op opleiden en het beroepsprofiel van de opleiding. Voorjaar 2005 is een werkgroep major-minor PO actief geweest waarin zowel studenten als mensen vanuit het afnemend veld participeerden. De werkgroep heeft het door de opleiding ontwikkelde beroepsprofiel vanaf de eerste concepten kritisch besproken en mede op basis daarvan voorstellen gedaan voor keuzes binnen de major-minor structuur. Het panel constateert dat de opleiding met haar eindkwalificaties een goede invulling geeft aan het gewenste beroepsprofiel. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding werkt sinds het studiejaar 2005/2006 aan de ontwikkeling en implementatie van een nieuw curriculum volgens de major-minorstructuur. Voor de fasen Opleidingsbekwaam (studiejaar 2005/2006) en Beroepstakenbekwaam (studiejaar 2006/2007) is een nieuw curriculum geïmplementeerd. Het nieuwe curriculum wordt gekenmerkt door competentiegerichtheid en vraagsturing. Het majordeel (150 EC) is verplicht en bevat de basis voor het beroep van leraar. 20 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

21 Een belangrijk kenmerk van de major is dat deze doorloopt tot het eind van de opleiding. Het eerste deel van de majorfase, te vergelijken met de oorspronkelijke propedeuse, is ingericht als brede oriëntatie op het pedagogisch en didactisch handelen in de klas en in de school. De student onderzoekt samen met de docenten van de hogeschool en de leerkrachten van de stageschool of hij geschikt is voor het beroep. Het minordeel (90 EC) biedt de mogelijkheid tot verdieping door specialisatie en profilering. Het minordeel is samengesteld uit een profiel leeftijdspecialisatie (onderbouw, middenbouw, bovenbouw basisonderwijs) met daaraan gekoppeld vak(ken)specialisatie (60 EC) en loopbaanprofiel (30 EC). De loopbaanprofielen sluiten aan bij taken en functies die buiten het directe werk in de klas leggen, zoals (adjunct)directeur, intern begeleider of themacoördinator. Het werkveld is nauw betrokken bij de verdere ontwikkeling van de minoren. Uiterlijk in 2008 is het nieuwe vraaggestuurde en competentiegerichte curriculum voor de gehele opleiding ontwikkeld en ingevoerd. Het oude curriculum omvat de studiejaren 3 en 4. Het programma is modulair opgebouwd. In het derde jaar ligt het accent op aanvankelijke leerprocessen (bijv. leren lezen in groep 3) en adaptief onderwijs. In de afstudeerfase (leerjaar 4) kiest de student voor de specialisatie jonger of ouder kind. Er wordt een grote mate van zelfstandigheid verwacht, bijvoorbeeld in de stages. De student is twee dagen per week verantwoordelijk voor de eigen groep. In het tweede deel van het vierde jaar wordt de stage gecombineerd met het meesterstuk. Op verzoek van het panel heeft de opleiding een overzicht opgesteld dat een beeld schetst van de ontwikkeling van een modulair naar een competentiegericht curriculum. Hieruit blijkt dat het nieuwe competentiegerichte curriculum meer is afgestemd op de leervragen van de student en dat er aandacht is voor het doen van onderzoek. Voorts is het nieuwe curriculum meer concentrisch opgebouwd en wordt gewerkt met grotere onderwijseenheden, gekoppeld aan beroepssituaties. De curriculumontwikkeling sluit aan bij vragen vanuit het veld en het competentiemodel wordt zowel voor de theorie als de stage gehanteerd. Kennisontwikkeling van de studenten vindt plaats aan de hand van literatuur beschikbaar via readers, studiehandleidingen en Intranet. Ook wordt gebruik gemaakt van boeken. Het panel is van mening dat de opleiding gebruik maakt van relevante en actuele vakliteratuur. Wel vinden de studenten dat de opleiding hen weinig stimuleert zelf op zoek te gaan naar vakliteratuur. Beroepsvaardigheden worden vooral ontwikkeld tijdens de stages. Studenten lopen vanaf het eerste jaar minstens een dag per week stage. Het stageprogramma houdt rekening met de keuze voor een leeftijdsspecialisatie in de minorfase. De ontwikkeling van de beroepsvaardigheden wordt door zowel studenten, alumni als het werkveld positief gewaardeerd. Het panel is van mening dat de opleiding de studenten voldoende gelegenheid biedt om kennis en vaardigheden die in de opleiding worden opgedaan, in de praktijk uit te proberen en verder te ontwikkelen. NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 21

22 De duale opleiding biedt studenten met het diploma onderwijsassistent niveau 4 de mogelijkheid praktijkervaring op te doen op de basisschool waar zij werkzaam zijn. Eis is wel dat zij minimaal drie jaar als onderwijsassistent op een basisschool werkzaam zijn, minimaal 0,6 fte s. Voorts moet de leerwerkplek door de hogeschool worden goedgekeurd en dient de werkgever de student voor te dragen. Een belangrijke ontwikkeling van de afgelopen jaren is die van opleidingsscholen. De opleidingsscholen nemen een grotere verantwoordelijkheid voor de opleiding van aankomende leerkrachten dan reguliere stagescholen. De opleiding onderhoudt thans contact met ongeveer 20 opleidingsscholen. Deze scholen zijn op basis van kwaliteit gekozen en met deze scholen wordt een intensieve relatie aangegaan. De studenten volgen een programma waarin direct vanaf het eerste jaar het accent meer op de werkplek ligt. Het maakt onderdeel uit van de driejarige variant voltijd zelfsturing. Het doel van de opleidingsscholen is het gezamenlijk opleiden van (goede) studenten vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid en tegelijkertijd werken aan innovatie en schoolontwikkeling van de scholen. Voor studenten blijkt dit een aantrekkelijke wijze van werkplekleren te zijn en de samenhang tussen theorie en praktijk wordt versterkt. De hogeschool heeft voorwaarden opgesteld waaraan opleidingsscholen moeten voldoen (bijvoorbeeld adaptief kunnen werken, goed management en een gezamenlijke gedragen visie). Tussen de hogeschool en een opleidingsschool wordt een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. Studenten werken op basis van een persoonlijk ontwikkelingsplan. De begeleiding op de opleidingsscholen is in handen van de Interne Opleider Basisschool (IOB er) die door de opleiding wordt geschoold. De leerkracht met deze taak is gedeeltelijk vrijgesteld van lesgevende taken om studenten en mentoren te begeleiden. De IOB er werkt nauw samen met de opleider van Edith Stein (de persoonlijke studiebegeleider van de student). De opleiding heeft als doel de komende vijf jaar door te groeien naar 50 opleidingsscholen. Vanwege deze vergroting is het nodig het minimale kwaliteitsniveau verder te expliciteren. De onderwijswerkplaats (OWP) stelt studenten in de gelegenheid zich te verdiepen en te reflecteren waarbij de eigen behoeften en ideeën van studenten centraal staan. Op basis van thema s schrijven de studenten zich in. Van de studenten heeft het panel vernomen dat de belangstelling van studenten voor deze bijeenkomsten soms gering is. In verschillende documenten benadrukt de opleiding de noodzaak het hbo-niveau van de opleiding te bewaken. Het toetsplan van de opleiding speelt hierbij een centrale rol (zie facet 2.8). In het toetsplan zijn voor de fasen Opleidingsbekwaam en Beroepstakenbekwaam de competenties vertaald in kernen die verder worden uitgewerkt in beroepssituaties met prestatie-indicatoren. Deze uitwerkingen bepalen vervolgens het aanbod van onderwijsactiviteiten. Vakgroepen bepalen hierbij welke concepten zij inzetten om de studenten de mogelijkheid te bieden om aan de vereiste prestatie-indicatoren te voldoen. Een interne werkgroep bewaakt de kwaliteit van het aanbod en daarmee het hbo-niveau van dat aanbod. 22 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

23 Volgens de studenten is het niveau van het programma goed. De opleiding stelt duidelijke eisen en van de studenten wordt verwacht dat zij zich verder ontwikkelen. Voorts worden de studenten naar eigen zeggen gestimuleerd verdieping aan te brengen en een kritische houding te ontwikkelen. Van de studenten is volgens de opleiding kritiek gekomen op het tempo en de diepgang van de colleges. De boekenlijsten en readers zijn hierop onlangs aangepast. Ook zijn modules samengevoegd en sommige werkvormen zijn veranderd. Ook heeft toegepast onderzoek een nadrukkelijker plek in het nieuwe curriculum gekregen. De opleiding hecht belang aan de internationale oriëntatie van studenten. Zij vindt internationale oriëntatie een uitstekende manier voor studenten om hun horizon te verbreden, meer begrip te ontwikkelen voor andere culturen en kennis te vergroten. De hogeschool heeft een bureau Internationalisering dat activiteiten verricht op het gebied van studenten- en docentenmobiliteit, buitenlandse stages en de organisatie van de internationale klas. Er wordt gestreefd naar samenwerking met vaste buitenlandse partners. In dit kader wordt contact onderhouden met 16 buitenlandse stagescholen en wordt één gastdocentschap in het buitenland uitgevoerd. Met de vaste buitenlandse partners worden in de nabije toekomst afspraken gemaakt over reguliere gastdocentschappen. Het derde studiejaar voorziet in de module Internationalisering. In Interactumverband wordt een Engelstalige minor ontwikkeld. De lectoraten vervullen een belangrijke rol voor de kennisfunctie van de hogeschool. Er is sprake van twee lectoraten: het lectoraat E-learning en het lectoraat Onderwijsinnovatie. De hogeschool heeft als doelstelling in de loop van 2007 twee nieuwe lectoraten op het gebied van zorgbreedtebeleid te realiseren. Met de lectoraten en de bijbehorende kenniskringen wordt de externe omgeving in de hogeschool gehaald. Tevens versterkt de hogeschool door toegepast onderzoek in een lectoraat haar positie in de regionale kennisinfrastructuur. Ook dragen de lectoraten bij aan curriculumvernieuwing en aan professionalisering van de docenten. Door studenten te betrekken bij toegepast onderzoek krijgt ook het onderwijs een kwaliteitsimpuls. Daarnaast wordt onder begeleiding van een lector in het nieuwe curriculum een leerlijn onderzoeksvaardigheden geïmplementeerd. Hiermee wil de opleiding een onderzoekende houding bij studenten stimuleren. In het nieuwe curriculum is hiertoe al een eerste stap gezet in de vorm van een presentatie in het eerste jaar met een onderzoeksmatig karakter. Onder toezicht van een lector wordt de invulling van onderzoeksvaardigheden in de volgende leerjaren verder ontwikkeld. De werkplek zal het uitgangspunt vormen. Het programma voorziet in een keuzetraject van 10 EC. Studenten kunnen kiezen voor een activiteit binnen de opleiding, bijvoorbeeld het lidmaatschap van de medezeggenschapsraad of sportcommissie, een activiteit buiten de opleiding of verdieping (gekoppeld aan een vak). In de laatste fase van de opleiding ronden de studenten de opleiding af met een meesterstuk. Het meesterstuk is een uitwerking van twee competenties: de pedagogische en de competentie samenwerken met collega s dan wel samenwerken in en met de omgeving. Het panel heeft vastgesteld dat het afsluitende meesterstuk van het oude curriculum geen goed beeld geeft van de beroepsbekwaamheid van NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 23

24 de student (zie ook facet 6.1). De opleiding werkt thans aan de vernieuwing ervan in de vorm van een afstudeeronderzoek. Het gaat vanaf 2007/2008 deel uitmaken van de onderzoekslijn in het nieuwe curriculum. Voor de huidige afstudeerders is er sprake van een overgangssituatie. Er zijn veranderingen in het meesterstuk doorgevoerd om de theoretische verdieping beter te waarborgen. Een interne commissie heeft hiervoor een opzet gemaakt, passend bij het modulaire curriculum van de huidige afstudeerders. Belangrijkste veranderingen zijn aansluiting bij de SBLcompetenties, sterkere sturing door de student door het centraal stellen van het POP en borging van het hbo-niveau door het vaststellen van een Beoordelingskader Meesterstuk. Dit kader omvat richtlijnen voor student en docent. Studenten worden voorbereid op het schrijven van het meesterstuk via intervisiebijeenkomsten. De eerste meesterstukken die volgens het nieuwe kader zijn geschreven, worden vanaf mei 2007 opgeleverd. Uit de kwaliteitspanels blijkt dat studenten de aansluiting van het curriculum op de beroepspraktijk zeer positief beoordelen. Uit de Keuzegids Hoger Onderwijs blijkt dat studenten positief oordelen over de inhoud van het programma (score 6,8). De keuzeruimte in het programma krijgt de score 7,1. De voorbereiding op de beroepsloopbaan is gewaardeerd met 7,6. Uit de HBO-Monitor 2005 blijkt dat 91% van de alumni positief oordelen over de opbouw van het studieprogramma (landelijk 86%). Voorts blijkt dat 86% tevreden is over de keuzemogelijkheden in het programma. Het panel heeft grote waardering voor de uitgangspunten en uitwerking van het nieuwe competentiegerichte programma. De resultaten zijn veelbelovend. Wel is er nog sprake van enkele kinderziektes zoals het functioneren van de OWP. Het derdeen vierdejaars programma voldoet eveneens en heeft volgens het panel hbo-niveau. Het afsluitende meesterstuk geeft geen goed beeld van de beroepsbekwaamheid van de studenten; de opleiding werkt thans terecht aan de herziening van het meesterstuk. Op grond van deze overwegingen komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De competenties zijn door de opleiding vertaald naar concrete prestatie-indicatoren voor de fasen Opleidingsbekwaam en Beroepstakenbekwaam. Deze prestatieindicatoren vormen de borging van de voor een beginnend leraar basisonderwijs 24 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

25 benodigde competenties. De prestatie-indicatoren voor het handelen vormen samen met de eisen aan de mate van reflectie de normen waarmee uiteindelijk het hbobachelor-niveau wordt vastgesteld. De eindtermen voor het curriculum van het derde en vierde studiejaar zijn onderverdeeld in drie groepen (zie facet 1.1). Deze groepen zijn vertaald naar periodekarakteristieken voor de modulen en de doelen voor de stages. De leerdoelen van de programmaonderdelen van het modulaire programma zijn beschreven in studiehandleidingen en stagehandleidingen. De uitwerking van competenties in kernen is voor alle fasen gereed. In het nieuwe curriculum kunnen studenten hun persoonlijke leerdoelen via een eigen leertraject bereiken. In het leerplan zijn aan de hand van beschrijvingen van beroepssituaties en stage algemene leerdoelen geformuleerd. Via de beroepssituaties is de koppeling met de te ontwikkelen competenties geborgd. De ontwikkeling van studenten op de gewenste competenties wordt gevolgd aan de hand van stageverslagen, evaluaties van mentoren, voortgangsgesprekken en de POP s van de studenten. Bij de ontwikkeling van de minoren en de aanpassingen van het afstudeerwerkstuk van de opleiding (het meesterstuk) worden de benodigde competenties concreet vertaald naar prestatie-indicatoren. Door de directe koppeling van leerdoelen aan prestatie-indicatoren binnen het nieuwe curriculum vormen de programmaonderdelen een voldoende afspiegeling van de beoogde eindkwalificaties. De opleiding beschikt over overzichten waarin voor een aantal vakgebieden per beroepssituatie is de inhoud is weergegeven. Het panel heeft echter geen totaal overzicht aangetroffen waarin de beoogde eindkwalificaties worden afgezet tegen de leerdoelen van de programmaonderdelen. Wel schrijft de opleiding in het informatiedossier dat het de relatie tussen het curriculum en beoogde eindkwalificaties systematisch wil evalueren. Op basis van de gesprekken en het materiaal dat is ingezien, is het panel van oordeel dat het programma een adequate uitwerking is van de beoogde eindkwalificaties. Het panel is van mening dat het geboden programma een adequate concretisering is van de eindkwalificaties. Dit blijkt uit de studiehandleidingen en de door de opleiding opgestelde overzichten. Voor zowel het modulaire als het nieuwe competentiegerichte programma geldt echter dat er geen totaal overzicht beschikbaar is. Om deze reden beoordeelt het panel dit facet als voldoende. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 25

26 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het curriculum omvat vier fasen. Elke fase leidt tot een bepaalde mate van bekwaamheid: Opleidingsbekwaam, Beroepstakenbekwaam, Werkplekbekwaam en Startbekwaam. De inhoudelijke samenhang is in het nieuwe curriculum geborgd via beroepssituaties. Voorbeelden hiervan zijn Rijke leeromgeving, Kinderen leren leren en Leer- en ontwikkelingslijnen. Dit stelt studenten in staat de verschillende competenties in samenhang te ontwikkelen. Bij elke beroepssituatie is aangegeven welke competenties het betreft en hoe deze worden aangetoond (indicatoren). In het nieuwe curriculum is de omvang van de onderwijseenheden groter geworden. Hierdoor krijgt de zelfsturing van de student meer ruimte en wordt versnippering tegengegaan. In het curriculum van de studiejaren 3 en 4 wordt de samenhang geborgd door de leerplannen. Hierin is per periode aangegeven welke programmaonderdelen wanneer worden aangeboden. In de studiehandleidingen wordt de samenhang nader geconcretiseerd. De POP s van studenten en de bespreking daarvan maken het mogelijk na te gaan of de studenten de te bereiken competenties in samenhang ontwikkelen. In samenwerking met het CITO is een kader ontwikkeld om de kwaliteit van de POP s te borgen. De opleiding waakt ervoor dat het tegemoetkomen aan de individuele mogelijkheden en het creëren van persoonlijke leerwegen niet leidt tot een individualistische, onsamenhangende opleiding. Daarom zijn groepsactiviteiten en samenwerking altijd belangrijke elementen in de opleiding. Docenten werken samen in (regionale) afdelingsteams. Hierdoor is het mogelijk zorg te dragen voor een goede afstemming tussen de programmaonderdelen en voor een goede afstemming op de wensen en behoeften van de studenten. Volgens de studenten leggen de docenten in hun lessen relaties met andere programmaonderdelen. Het panel heeft vastgesteld dat er sprake is van een sterke verwevenheid van leren op de stage- en opleidingsscholen en het leren op de hogeschool. Het centraal stellen van thema s levert hieraan een belangrijke bijdrage. Volgens de studenten is eigenlijk alles gekoppeld aan de stage. Hierdoor is ook de inbreng van kennis en ervaring vanuit de actuele beroepspraktijk geborgd. Uit de Keuzegids Hoger Onderwijs blijkt dat studenten positief oordelen over de samenhang in het programma (score 7,5). Uit de HBO-Monitor 2005 blijkt dat 89% van de alumni positief oordeelt over de samenhang tussen de vakken (landelijk 80%). 26 NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs

27 Facet 2.4 Studielast Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De studielast per jaar bedraagt 60 EC. Uit de jaarroosters blijkt dat de studiepunten gelijkmatig over de perioden en leerjaren zijn verdeeld. Uit het toetsrooster blijkt dat de spreiding en frequentie van de toetsing gelijkmatig over de studiejaren zijn verdeeld. Aan de hand van toetsroosters is het voor studenten inzichtelijk wanneer ze welke toetsen hebben. Ook is aan de hand van deze roosters duidelijk hoe vaak toetsen worden aangeboden. Binnen het curriculum zijn meerdere opleidingsroutes te volgen. Deze verschillen niet zozeer in inhoud, maar wel in het tempo waarin deze worden doorlopen. Indien de student bewezen heeft over voldoende competenties te beschikken, kan hij versnellen. Dit geldt bijvoorbeeld voor studenten met een mbo-opleiding onderwijsassistent niveau 4. De studeerbaarheid wordt bevorderd door programmaonderdelen en toetsen meerdere keren per studiejaar aan te bieden. Aldus kunnen studenten versnelling realiseren of achterstanden wegwerken. In de OER is vastgelegd dat waarderingen voor theoretische toetsen binnen 4 werkdagen en voor portfolio binnen 15 werkdagen worden aangeleverd bij de cijferadministratie. De examencommissie draagt zorg voor het bekend maken van behaalde resultaten. De studielast en studeerbaarheid van het programma wordt bewaakt in de vorm van besprekingen met kwaliteitspanels waarin delegaties van studenten zitting hebben. Het panel heeft van de studenten vernomen dat het programma te doen is. Door een goede planning aan te houden ontstaan er geen problemen met de studielast.. Ook houden de docenten vinger aan de pols. De studeerbaarheid van het programma wordt niet belemmerd door struikelvakken. Wel vinden sommige studenten dat het maken van verslagen veel tijd vergt. Verder blijkt dat de studielast van de variant voltijd verkort hoog is. Met het nieuwe curriculum vormt de bewaking van de studielast een extra aandachtspunt. De praktijk moet uitwijzen of het programma studeerbaar is. Om vinger aan de pols te houden is in 2005 de Monitorgroep Nieuw Curriculum opgericht. Deze groep bewaakt onder andere de studielast. Uit de kwaliteitspanels blijkt dat studenten de studeerbaarheid van het programma positief waarderen. Ook uit de Keuzegids Hoger Onderwijs blijkt dat studenten positief oordelen over de studeerbaarheid van het programma (score 7,6). NQA - visitatie Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente, Leraaropleiding Basisonderwijs 27