Protestants-Christelijke Hogeschool Marnix Academie

Transcriptie

1 Protestants-Christelijke Hogeschool Marnix Academie Opleiding: Lerarenopleiding basisonderwijs, hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedata: 15 november 2007 en 12 september 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2008

2 2/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 12 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 34 Onderwerp 4 Voorzieningen 37 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 39 Onderwerp 6 Resultaten 44 Onderwerp 7 Bijzonder kenmerk Duurzaam hoger onderwijs 47 Deel C: Bijlagen 49 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 50 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 55 Bijlage 3: Bezoekprogramma 59 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 62 Bijlage 5 Domeinspecifieke competenties 63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 3/63

4 4/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 5/63

6 6/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding leraar basisonderwijs van de Marnix Hogeschool heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in oktober 2007 toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 15 november Op 12 september 2008 heeft een tweede bezoek plaatsgevonden. Het panel bestond uit: De heer prof. dr. M.J.M. Vermeulen (voorzitter); De heer G.J.H.M. Coppens (domeinpanellid); Mevrouw L. Schutte (studentpanellid); De heer drs. ing. A.G.M. Horrevorts (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Marnix Academie is een gespecialiseerde hogeschool die zich richt op de ondersteuning van scholen in het protestants-christelijk onderwijs bij opleiding en ontwikkeling. Daartoe verzorgt zij lerarenopleidingen op bachelor- en masterniveau, biedt zij mogelijkheden voor voortgaande professionalisering van onderwijsgevenden, directies en schoolbesturen en levert zij diensten aan scholen via advisering, ondersteuning en praktijkgericht onderzoek. NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 7/63

8 De hogeschool is een open christelijke instelling die samenhang beoogt te realiseren tussen levensbeschouwelijke, pedagogische en onderwijskundige uitgangspunten. Deze samenhang komt onder meer tot uiting in het specifieke keurmerk voor duurzame ontwikkeling. Voor het realiseren van de kerntaken werkt de hogeschool samen met andere instellingen voor hoger onderwijs en heeft zij zich aangesloten bij de Educatieve Federatie Interactum. Naast de Marnix Academie maken de volgende instellingen hiervan deel uit: Hogeschool De Kempel in Helmond, Hogeschool Domstad in Utrecht, Hogeschool Edith Stein in Hengelo, Hogeschool IPABO in Amsterdam/ Alkmaar, Hogeschool Iselinge in Doetinchem en de Katholieke Pabo Zwolle. De partners werken samen op de gebieden van belangenbehartiging, onderwijsontwikkeling, kwaliteitszorg, internationalisering en bedrijfsvoering. De Marnix Academie biedt de lerarenopleiding basisonderwijs in voltijd- en deeltijdvariant aan. In 2008 studeren er per 1 oktober 1152 studenten aan de opleiding en zijn er 63 docenten aangesteld voor in totaal 45,85 fte. Dit komt neer op een docent- studentratio van 1 : 25. De nieuwe instroom in de opleiding voor het cursusjaar bedraagt per 1 oktober 289 studenten. De Marnix Academie bestaat sinds 1984, ontstaan vanuit een fusie van de opleiding voor kleuterleidsters Marnixkweekschool, de Hervormde Pedagogische Academie Jan van Nassau en de Christelijke Pedagogische Academie Rehoboth. De Marnix Academie ondersteunt het protestants-christelijk onderwijs door leraren basisonderwijs op te leiden. Het beleid van de hogeschool sluit aan bij het beleid van de overheid en dat van de vereniging van hogescholen, de HBO-raad. Het profiel van de Marnix Academie steunt op de volgende uitgangspunten: In de lijn van de protestants-christelijke traditie wil zij geïnspireerde en inspirerende leraren opleiden die vorm kunnen geven aan waardenvol onderwijs. Zij wil inspelen op de veranderingen in de samenleving die steeds multicultureler en technischer wordt. De Marnix Academie wil competentiegericht en vraaggestuurd opleiden, en ook zelf een lerende organisatie zijn in het kader van kennisontwikkeling in partnerschap met het scholenveld. Competentiegericht opleiden De academie heeft gekozen voor competentiegericht opleiden. In het studiejaar 2006/2007 is de curriculumvernieuwing afgerond. Het onderwijs bestaat uit een majorfase en een minorfase, die elk bestaan uit twee jaren waarvoor een niveau van beheersing is geformuleerd. Deze niveaus zijn: opleidingsbekwaam, beroepstakenbekwaam, werkplekbekwaam en startbekwaam. Voor het ontwerp van het onderwijs voor de fase werkplekbekwaam en startbekwaam is gebruik gemaakt van ervaringen van het project Opleiden in de school. Tijdens de minorfase krijgt de student de mogelijkheid zich individueel te profileren. 8/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

9 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode oktober 2007 inhoudelijk voor op het bezoek van 15 november Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Specifieke werkwijze PABO-visitaties 2008 Naar aanleiding van het verzoek van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan de NVAO is in november 2007 besloten de visitaties van de lerarenopleidingen basisonderwijs (Pabo s) uit te breiden met een extra bezoekdag. Daar het bezoek aan de Marnix Academie in november 2007 al gepland en georganiseerd was, is besloten het standaardprogramma van één bezoekdag (volgens het NQA-protocol) te handhaven. Wel is in het middagdeel in het gesprek met docenten extra aandacht besteed aan de onderwerpen toetsen en beoordelen. Daarbij waren ook leden van de toetscommissie aanwezig. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 9/63

10 Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Het panel heeft na het visitatiebezoek van 15 november nog aanvullend inzage gehad in eindwerkstukken en in januari 2008 is het panel nader geïnformeerd over de toetssystematiek en het toetsproces. De opleiding heeft in februari 2008 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Op 12 september 2008 heeft het panel in een tweede bezoek aan de opleiding de facetten toetsen en beoordelen en gerealiseerd niveau nog eens beoordeeld. Dit is gebeurd op basis van de notities Aanvullende notitie toetsing (juli 2008), Operationalisering toetsbeleid en ondernomen verbeteracties (juli 2008), Borging hbo-niveau (mei 2008). Het panel heeft in september 2008 gesproken met docenten (beoordelaars), leden van de toetscommissie en het managementteam. Tevens heeft het panel inzage gehad in studentendossiers van vijftien studenten die in juli 2008 zijn afgestudeerd. De studentendossiers omvatten een Meesterstuk (digitaal portfolio), een geluidsopname van het afgenomen criteriumgericht interview (CGI) en een minorengebonden toets met daarin een onderzoeksverslag. De studentendossiers vallen qua beoordeling in de range van voldoende, ruim voldoende en goed. Het panel heeft vervolgens in een conceptrapport haar eindoordeel weergegeven over de kwaliteit van de opleiding (Deel A en deel B van deze rapportage). Dit rapport is in september 2008 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in oktober Het visitatierapport is uiteindelijk in oktober 2008 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. 10/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

11 In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 11/63

12 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Onderwerp/Facet Voltijd Deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Voldoende Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Voldoende 2.4 Studielast Voldoende Goed 2.5 Instroom Voldoende Voldoende 2.6 Duur Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Goed Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 7 Bijzonder kwaliteitskenmerk 7.1 Concretisering Goed Goed 7.2 Onderscheidend karakter Goed Goed Totaaloordeel Positief 12/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

13 Doelstellingen opleiding De facetten van dit onderwerp zijn alle met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma De facetten van dit onderwerp zijn alle met een goed of voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel De facetten van dit onderwerp zijn alle met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen De facetten van dit onderwerp zijn alle met een goed of voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg De facetten van dit onderwerp zijn alle met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Beide facetten van dit onderwerp zijn positief beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel accreditatie Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. Het panel concludeert dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. Oordeel Bijzonder kenmerk Op basis van de oordelen op de facetten Concretisering (goed) en Onderscheidend karakter (goed) komt het panel tot een positief oordeel over het onderwerp Bijzonder kenmerk. NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 13/63

14 14/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 15/63

16 16/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

17 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criterium: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De acht eindkwalificaties van de leraaropleiding voor het basisonderwijs van de Marnix Academie zijn gebaseerd op de landelijk vastgestelde competenties van de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL). Deze zijn vastgelegd in het document SBL- Startbekwaamheden (Bekwaamheidseisen PO), mei De Marnix Academie heeft in het document Vitale Beelden (februari 2006) de zeven SBLcompetenties geoperationaliseerd en gerelateerd aan een eigen beroepsbeeld. Het document beschrijft de pedagogische, onderwijskundige en levensbeschouwelijke vertrekpunten van de academie. Het document beschrijft het beroepsbeeld vanuit de visie en missie van de MA: de Marnix-kleur van de opleiding. Op basis van het eigen beroepsbeeld (de Marnix-kleur) heeft de academie een achtste competentie toegevoegd: competent in inspiratie en normatief handelen, waarin bijvoorbeeld wordt ingegaan op verantwoordelijk handelen met aandacht voor duurzaamheid en duurzame ontwikkeling. De gehanteerde eindkwalificaties zijn beschreven in de nota Opleiden voor een beroep in beweging (juli 2006) en in de Onderwijs- en examenregeling (OER), als onderdeel van de studiehandleiding ( ). Het panel beoordeelt de competenties positief en deze zijn in de studiehandleiding duidelijk beschreven. Het panel stelt vast dat de opleiding een representatieve groep professionals uit het primaire onderwijs heeft geraadpleegd bij het opstellen van de doelen van de opleiding. Naast de veldadviesraad vindt raadpleging van professionals plaats in de organisatiestructuur van het project Opleiden in de School, waar een representatieve groep bestuurders en directeuren/leraren in de rol van opleidingscoördinatoren als partner betrokken is. In internationaal verband (Vlaanderen, Denemarken) heeft de academie op verschillende onderdelen benchmarking uitgevoerd, zoals de kwaliteit van begeleiding, werkplekleren, toetsing, wereldoriëntatie en vraaggestuurd competentiegericht onderwijs. Op basis van de internationale studieweken en studiereizen (onder andere Zahles Seminarium en CVU, Kopenhagen) stelt de opleiding vast dat de onderwijssystemen in Europa grote verschillen kennen. De meeste lerarenopleidingen in het buitenland zijn verbonden aan universiteiten. Ook verschillen de opleidingen in vorm en bereik: de Vlaamse hogescholen kennen nog een bacheloropleiding voor kleuterleidster. Het Nederlandse hbo is ver gevorderd met competentiegericht opleiden. Vlaamse hogescholen willen hierin volgen. In Denemarken trof de Marnix Academie een praktijk aan die de zelfsturing voor studenten kan verbeteren. Deze praktijk wordt nader bestudeerd met de bedoeling een programma voor excellentie te ontwerpen. NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 17/63

18 In november/december 2005 verscheen een studie van de Onderwijsraad, waarin opgenomen een internationale vergelijking van de opleiding leraren basisonderwijs. De uitkomsten daarvan zijn gebruikt in de bekwaamheidseisen Primair Onderwijs, die door de Marnix Academie worden gevolgd. Er is direct gebruik gemaakt van het profiel van de European Teacher (opgesteld door ENTEP). De internationale studie heeft een rol gespeeld in de keuze van het concept van partnerschap (samenwerking van de Marnix Academie met basisscholen bij het opleiden van leraren). Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft de acht competenties gerelateerd aan de tien generieke hbokwalificaties van de Commissie Franssen als operationalisering van de Dublin descriptoren. Dit is per competentie beschreven in de OER (studiehandleiding). De eerste competentie inter-persoonlijk competent is bijvoorbeeld gerelateerd aan de hbokwalificaties: sociaalcommunicatieve bekwaamheid en het besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Competentie 8 competent in inspiratie en normatief handelen dekt naast de twee genoemde kwalificaties ook de brede professionalisering. Uit het totaal van beschrijvingen blijkt dat de tien generieke kwalificaties volledig gedekt worden door de acht Marnix-competenties, hetgeen ook is weergegeven in een bijlage van de opleidingsnota Opleiden voor een beroep in beweging (juli 2006). De Marnix-competenties zijn helder geoperationaliseerd in termen van waarneembaar gedrag. Per competentie zijn op vier niveaus gedragskenmerken beschreven die van een student verwacht worden. De vier niveaus zijn: opleidingsbekwaam, beroepstakenbekwaam, werkplekbekwaam en startbekwaam (eindniveau). Ook is de samenhang tussen de acht competenties helder beschreven in de opleidingsnota (Opleiden voor een beroep in beweging, juli 2006). Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. 18/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

19 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De lerarenopleiding van de Marnix Academie leidt leraren op voor het primair onderwijs vanuit een protestants-christelijke traditie. Afgestudeerden ontvangen het diploma Bachelor of Education, waarmee een student de bevoegdheid van leraar basisonderwijs verwerft. In de lijn van de protestants-christelijke traditie wil de academie geïnspireerde en inspirerende leraren opleiden die vorm kunnen geven aan waardenvol onderwijs. In het document Vitale beelden (februari 2006) is het beroepsbeeld van de academie beschreven (vergelijk 1.1). De academie ziet de leraar als een bekwame, betrokken en bevlogen professional, die zowel in de groep als in de school en de omgeving van de school vanuit zijn persoonlijk meesterschap kan handelen met kennis van zaken met zorg en aandacht voor de leerling en de omgeving, werkend vanuit een geïnspireerd en inspirerend normatief kader. Tot het normatieve kader behoren noties van verantwoordelijk handelen met aandacht voor duurzaamheid en duurzame ontwikkeling. Daarbij is de leraar in staat een bijdrage te leveren aan de vernieuwing van het onderwijs en kan hij door reflectie zijn professionele handelen verbeteren. De eindkwalificaties die daartoe leiden, heeft de academie vastgelegd in de nota Opleiden voor een beroep in beweging (zie ook 1.1). In de genoemde nota heeft de opleiding per eindkwalificatie de benodigde kennisbasis beschreven waarbij een onderscheid wordt gemaakt in vakkennis, vakdidactische kennis en conceptuele kennis. De kennisbasis is verankerd in de verschillende opleidingsonderdelen en verantwoord in een toetsplan. De kennisbasis sluit aan bij de kerndoelen voor het basisonderwijs. Het panel stelt vast dat de gehanteerde eindkwalificaties aansluiten bij de huidige maatschappelijke en sociale context waarin een leraar basisonderwijs zijn beroep uitoefent. Tevens komt in de eindkwalificaties de identiteit van de Marnix Academie duidelijk naar voren. Er is in de doelen van de opleiding expliciet aandacht besteed aan duurzame ontwikkeling en duurzaam onderwijs. In onderwerp 7 wordt hier in het kort nog op ingegaan (bijzonder kwaliteitskenmerk Duurzame ontwikkeling). Relevante externe stakeholders worden aantoonbaar geraadpleegd over het programma en de eindkwalificaties. Dit blijkt bijvoorbeeld uit notulen van de veldadviesraad en uit notulen van gesprekken die met veldvertegenwoordigers gevoerd zijn tijdens ontwikkelweken, maar ook uit kwaliteitsonderzoeken onder alumni en werkveld. Het panel constateert dat het gehanteerde beroepsbeeld (de Marnix-kleur) en de gehanteerde eindkwalificaties, zoals beschreven in Vitale Beelden, zijn ontstaan in samenspraak met het werkveld, lectoren en medewerkers. De set eindkwalificaties is bovendien gevalideerd door het regionale werkveld vertegenwoordigd in de veldadviesraad. Voorts constateert het panel dat de academie de gehanteerde eindkwalificaties heeft afgeleid van de SBL-competenties (het SBL-kader) die in landelijk verband zijn voorgelegd aan en gevalideerd door de beroepsgroep van het primair onderwijs en zijn vastgelegd in de Wet op de Beroepen in het Onderwijs (Wet BIO). NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 19/63

20 In het kwaliteitsbeleid van de opleiding zijn kwaliteitscriteria opgesteld voor het opstellen van het beroepsprofiel en beroepsbeeld. Het panel constateert dat de eindkwalificaties van de opleiding systematisch worden geëvalueerd en bijgesteld. Het panel heeft kunnen vaststellen dat het document Vitale Beelden een dynamisch karakter heeft. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Voldoende Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het voltijd programma en het deeltijdprogramma gaan uit van dezelfde onderwijsvisie en dezelfde inhoudelijke uitgangspunten. De programma s verschillen vooral in tempo van elkaar. Deeltijdstudenten (hbo/wo achtergrond) hebben meer bagage dan voltijdstudenten (havo, vwo, mbo). Deeltijdstudenten hebben (over het algemeen) al een langere leergeschiedenis achter de rug. Omdat zij meestal beschikken over een afgeronde hboof wo-studie, mag van hen verwacht worden dat zij in staat zijn zelf sturing te geven aan hun leerproces. Normstudenten uit de deeltijd kunnen de majorfase binnen één jaar afronden. Studenten worden in de programmalijn Studiecoaching op het spoor gezet van samenhang tussen visie, competentieontwikkeling en persoonlijke ontwikkeling. Ze worden uitgedaagd zelf de samenhang te beschrijven en te verdiepen. Focus daarbij is de toekomstige beroepspraktijk als leraar basisonderwijs. In de studiecoachlijn werken studenten aan de opbouw van het portfolio. Het portfolio wordt gezien als het instrument om opleidingsonderdelen en hun samenhang te beschrijven en te verantwoorden. Daarbij staan twee doelstellingen centraal: de ontwikkeling van de eigen beroepsidentiteit en (samenwerkend) leren leren. De beroepspraktijk vormt de rode draad in de opleiding; de student is één dag en vanaf halverwege de major 2 ten minste twee dagen actief in de praktijk van het basisonderwijs. De Marnix Academie gebruikt hiervoor de term praktijkleren. In het voltijdprogramma bedraagt dit 76 EC en in het deeltijdprogramma 47 EC. Het praktijkleren vormt de rode lijn in het programma. In het opleidingsdocument Informatie Praktijkleren wordt het praktijkleren verantwoord. Voor elke fase van de studie is beschreven op welke wijze dat gebeurt. 20/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

21 Tijdens de fase opleidingsbekwaam en de fase beroepstaken bekwaam (majorfase) is er op de opleiding aandacht voor de basisschoolvakken en de bijbehorende vakdidactieken. Extra aandacht is er voor rekenen en Nederlands. In het themaprogramma LeerKracht is er aandacht voor vier thema s (onderwijs geven, pedagogisch klimaat, adaptief onderwijs en uitdagend onderwijs) die vanuit vijf disciplines worden bestudeerd; pedagogiek, onderwijskunde, ontwikkelingspsychologie, didactiek en organisatiekunde. Algemene beroepsvaardigheden zoals instructie geven, klassenmanagement, gesprekken voeren, observeren en orde houden, komen ook in LeerKracht aan bod in de trainingslijn. Het themaprogramma LeerKracht is gericht op de onderbouw of op de bovenbouw afhankelijk van het praktijkleren van de student. In de eerste twee opleidingsfasen wordt het geleerde toegepast, wordt geëxperimenteerd met didactische werkvormen. De student werkt dan aan de basisonderwijsvaardigheden en de basiskennis die nodig is om zich te ontwikkelen tot startbekwame leraar. Er is sprake van inwijdingsleren (inwijding in het beroep) en van toepassingsleren (toepassen van het in de opleiding geleerde). In de minorfase (de laatste twee opleidingsjaren) staan verdieping en specialisatie centraal. De student profileert zich en er vindt een verdieping van de competenties plaats. In de fase werkplekbekwaam volgt de student een zorgminor en een vakdomeinminor (verplicht). In de fase startbekwaam kan de student twee minors naar keuze volgen. Er is bij de minors en het praktijkleren aandacht voor de leeftijdsspecialisatie in de richting van het jonge of het oudere kind. Bij het praktijkleren werkt de student toe naar hele dagen lesgeven en levert hij (door onderzoek) een bijdrage aan de schoolontwikkeling. De opleiding is gestart met een project Opleiden in de School (OIS). In 2006 waren er vijftig scholen betrokken bij dit project en in 2007 zijn dat er 100. Deze scholen (opleidingsscholen) zorgen samen voor vijfhonderd leerwerkplekken (praktijkleren). In 2010 wil de MA vooral met scholen werken waarbij sprake is van kwalitatief partnerschap. Dit houdt in dat: - er sprake is van structurele samenwerking tussen de opleidingsschool en de MA; - studenten dragen via het opleidingsprogramma bij aan de schoolontwikkeling van de opleidingsschool (integraliteit van schoolontwikkeling en opleiden); - opleidingsscholen zijn gericht op het leveren van een bijdrage aan het leren van de student (werk- en leercontext moet passen bij het opleidingsprogramma). De academie beschikt op deze wijze over een groot aantal stageplaatsen die aan kwaliteitseisen voldoen zoals geformuleerd in het project OIS. Daarnaast zijn er stagescholen waarmee de MA in de loop der jaren een goede samenwerkingsrelatie heeft opgebouwd en die kunnen voldoen aan het bieden van een goede leeromgeving voor MA studenten. Uit het tweejaarlijks werkveldonderzoek en uit gesprekken met studenten en docenten blijkt dat de opleiding de kwaliteit van de stageplaatsen goed monitort (zie ook facet 4.2 Informatievoorziening en begeleiding). Het panel stelt vast dat studenten veel in en vanuit praktijksituaties leren. Het panel heeft dit kunnen vaststellen, mede op basis van het inzien van digitale portfolio s. Het ondersteunende onderwijs bestaat deels uit een aanbod van studieonderdelen en is deels vraaggestuurd (afgestemd op de keuzes die de student zelf maakt). De student werkt tijdens de opleiding met een portfolio. Daarin verzamelt hij voorbeelden die zijn ontwikkeling naar leraar basisonderwijs weergeven en bewijzen dat hij competent is. Een NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 21/63

22 belangrijke onderdeel van en leidraad voor het portfolio is een persoonlijk ontwikkelingsplan. Hierin staan de persoonlijke leerbehoeften, gekoppeld aan de te ontwikkelen competenties en generieke hbo-vaardigheden. Studenten bestuderen de vakliteratuur mede op basis van aan de praktijk ontleende leervragen. Uit de boekenlijsten blijkt dat kennisontwikkeling op basis van actuele en relevante literatuur plaatsvindt. Streefnorm is daarbij dat 80% van de verplichte literatuur niet ouder is dan zeven jaar. Internationale aspecten zijn herkenbaar in het curriculum: er zijn mogelijkheden voor internationale stages, er wordt aandacht besteed aan Engels in het basisonderwijs. In het laatste semester van de minor is er een internationaal georiënteerde minor die volledig in het Engels wordt gegeven. Door reflectie en het doen van praktijkgerelateerd onderzoek (actieonderzoek), maken studenten de koppeling tussen praktijk en theorie. Ook doen studenten onderzoek naar onderwijsvernieuwing en onderwijsontwikkeling, met de eigen leerwerkplek als uitgangspunt. In de opleiding is een onderzoekslijn opgezet. Studenten doen meerdere keren onderzoek. Eenmaal een actieonderzoek gericht op het verbeteren van een aspect van het eigen professionele handelen. Vast onderdeel hierbij is een literatuuronderzoek. In de minorfase vindt een praktijkonderzoek plaats, waarmee studenten een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de eigen praktijkschool. Verder zijn er twee andere minorgebonden onderzoeken, waarbij inhoud en opzet afhankelijk zijn van de keuze van de student. Bij de vakminor leveren studenten ook een vakdossier waaruit de brede oriëntatie op het vakgebied blijkt. Uit evaluaties, interne rapportages en inzage in verslagen van actieonderzoek die het panel in haar eerste bezoek heeft ingezien, blijkt dat het actieonderzoek geen brede kijk gaf op het vakgebied (bleef steken in het benoemen van eigen ervaringen van studenten) en de diepgang van het onderzoek was in een aantal gevallen beperkt. Na het tweede bezoek in september heeft het panel kunnen vaststellen dat hier verbetering in is opgetreden. Het panel heeft onderzoeksverslagen en beoordelingen ingezien en stelt vast dat de student proefondervindelijk zijn opdracht bijstelt en gestimuleerd wordt om vanuit een breder perspectief te reflecteren op zijn onderzoek (zie ook facet 6.1). Uit het materiaal dat het panel heeft ingezien (readers en boekenlijsten), blijkt dat de opleiding aansluit bij de praktijk en actualiteit van het onderwijs. Alle basisschoolvakken worden aangeboden en daarnaast worden via vakoverstijgende thema s pedagogische concepten, levensbeschouwelijke uitgangspunten en onderwijskundig handelen aan elkaar verbonden. Het panel heeft dit kunnen inzien in reflectieverslagen en onderzoeksverslagen van studenten. Daar waar mogelijk wordt de invulling van de thema s afgestemd op de praktijk in de stageschool. In het thema LeerKracht en via trainingen wordt aandacht besteed aan het verwerven van beroepsvaardigheden, zoals lesgeven, lesontwikkeling, adaptief onderwijs, schoolontwikkeling en communicatie met ouders en de schoolomgeving. Het panel heeft in het digitale assessmentdossier van studenten hiervan producten en verslagen aangetroffen. De Marnix Academie is mede door lectoren en kenniskringen betrokken bij actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Dit resulteert in een actueel aanbod voor het beroepenveld en voor het onderwijsprogramma. Voorbeelden zijn de aandacht voor 22/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

23 Kantelende kennis, dynamische identiteitsontwikkeling en interactie en taalbeleid in multiculturele scholen. Het panel heeft inzage gehad in een verslag van een studiereis (september 2007) naar Denemarken. Hierin worden overeenkomsten en verschillen tussen het Deense en Nederlandse onderwijs besproken. In de ontmoeting met universitair opgeleide studenten uit het buitenland blijken, aldus de opleiding, de Nederlandse studenten van de Marnix Academie zich goed te onderscheiden. Uit de evaluatie van 2007 blijken kritische oordelen van studenten over de beschikbare tijd in het programma voor oefening van praktische vaardigheden (vt 5,9; dt 6,1), de inhoud van zelfstudie- en onderzoeksopdrachten (vt 5,3; dt 6,1), het inspelen op de internationale ontwikkelingen in het vakgebied (vt 5,7; dt 4,9). Voltijd studenten zijn ook kritisch over de interessantheid van de geboden studieonderdelen (5,5). Deeltijdstudenten oordelen hierover positiever (6,7) Er is ook behoefte aan meer diepgang in de minors. Het panel stelt vast dat het programma praktijkgericht en actueel is. Studenten zijn matig tevreden over de oefening in praktische vaardigheden en over de inhoud van het programma. Het panel komt om die reden hier tot een voldoende. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft in de nota Opleiden voor een beroep in beweging (juli 2007) verantwoord op welke wijze de opleidingsdoelen in het programma zijn verwerkt. De opleiding beschrijft per fase welke programmadoelen aan bod komen. Zo komt in de beide fasen van de major (opleidingsbekwaam en beroepstakenbewkaam) vooral de basisschoolvakken en de bijbehorende vakdidactieken aan bod. In het themaprogramma LeerKracht gaat het om onderwijs geven en het pedagogisch klimaat, het ontwikkelen van het eigen leerproces dat wordt gedocumenteerd in het portfolio. Begeleiding vindt mede plaats in de studiecoachgroep (intervisie). De fase opleidingsbekwaam moet leiden tot het vaststellen of het beroep leraar basisonderwijs een juiste keus is geweest van de student. In de fase beroepstakenbekwaam verdiept de student zijn kennis en vaardigheden op het gebied van vakkennis, didactiek en pedagogiek. In de minorfase (werkplekbekwaam en startbekwaam) leert de student via het concept van werkplekleren en staan verdieping en specialisatie centraal: de student is gedurende een langere periode twee dagen per week betrokken bij het lesprogramma van de NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 23/63

24 stageklas. Hij draait mee in de dagelijkse gang van zaken, geeft zelfstandig les en bouwt dat uit naar zelfstandig functioneren in de klas. Ervaringen en onderzoek uitgevoerd in deze fase vormen de basis voor colleges in het derde jaar. Specialisatie vindt plaats in de fase werkplekbekwaam door het volgen van twee minors een zorgminor (zorgverbreding en werken met handelingsplannen) en een vakdomeinminor (verplicht). In het laatste jaar (fase startbekwaam) staat ook het werkplekleren weer centraal en volgt de student twee minors naar keuze. In de minorfase wordt vooral gewerkt naar het realiseren van het hboniveau en het werken aan een eigen profilering via de keuzeminors. De nota Opleiden in beweging bevat een ontwerpkader, dat een leidraad biedt aan docenten bij het ontwikkelen en uitvoeren van het onderwijs. Hieruit blijkt dat de competenties 1 tot en met 6 vooral in de major aan bod komen. In de minors komen vooral de competenties 2, 3, 5, 6 en 7 aan bod (in samenhang met de hbo-competenties). In de nota is per competentie benoemd in welke studieonderdelen de betreffende competenties worden ontwikkeld. De achtste competentie komt in alle fasen aan bod. In de beschrijving van de afzonderlijke programmaonderdelen (Programma-informatie) is bovenstaande nader uitgewerkt. Bij elk programmaonderdeel is beschreven welke competenties aan bod komen en, daar waar relevant, welke hbo-kwalificaties. Tevens zijn per onderdeel leerdoelen (in termen van de MA programmadoelen) beschreven en de wijze waarop de doelen getoetst worden. Hieruit blijkt dat alle competenties een plek hebben in het binnenschools en het buitenschools programma. De nota beschrijft voor elke competentie gedragskenmerken waaraan een student moet voldoen. De kenmerken zijn voor elke fase van het programma nader gespecificeerd in succesfactoren. Op deze wijze heeft de academie vier beheersingsniveaus van de competenties gedefinieerd. Dit maakt, aldus het panel het gericht volgen van de persoonlijke ontwikkeling van de student mogelijk evenals het uiteindelijk kunnen toetsen van het eindniveau Het Toetsplan , onderdeel van de Studiehandleiding, geeft per semester aan welke doelen worden getoetst; hoe en wanneer de opleidingscompetenties als generieke hbo-kwalificaties worden getoetst. Het portfolio van de studenten is het centrale ontwikkel- en beoordelingsinstrument voor toetsing en beoordeling (vergelijk facet 2.8). Het dient als instrument om aan te tonen dat studenten de eindkwalificaties in voldoende mate aan bod hebben laten komen tijdens hun studie. De student toont met producten en demonstraties aan hoe competenties en niveaus behaald zijn. Via het toetsplan wordt nagegaan of de student zich bekwaamd heeft in alle competenties en maakt de student de samenhang in zijn studie zichtbaar. Een student kan niet doorstromen naar een volgende fase als hij niet voldaan heeft aan het realiseren van een gewenst niveau. Het panel stelt vast dat de Marnix Academie in een set van samenhangende nota s en documenten: Opleiden in beweging, Vitale Beelden, Nota toetsbeleid Marnix Academie , de Programma-informatie en het Toetsplan op overtuigende wijze heeft aangetoond dat het programma een adequate uitwerking is van de opleidingsdoelen naar inhoud en niveau. 24/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

25 Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Criterium: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding beschrijft in de nota Opleiden voor een beroep in beweging op welke wijze de programma-inhouden samenhangen. Allereerst is de opbouw in niveau van belang (zie ook facet 2.2): opleidingsbekwaam, beroepstakenbekwaam, werkplekbekwaam en startbekwaam. Door de fasering met toenemende complexiteit wordt verticale samenhang gerealiseerd. Een tweede ordeningsprincipe is de ontwikkelingslijn van de student. Studenten ontwerpen een eigen leerweg. In de major fase is deze nog deels aanbodgestuurd. In de minorfase is deze sterk vraaggestuurd binnen het aanbod van minors en het kader van de opleidingscompetenties. Ook de rode draden van praktijkleren en studiecoaching dragen bij aan de samenhang. Samenhang wordt in de ogen van het panel voornamelijk bepaald door de wijze waarop de student zich de vier ontwikkelniveaus van de competenties eigen maakt. Via de studiecoachlijn werken studenten aan de opbouw van het portfolio, dat mede als instrument ingezet wordt om de samenhang binnen hun leerroute te beschrijven en te verantwoorden. Het centrale thema in de majorfase is LeerKracht. In major 1 zijn de vakgebiedprogramma s gericht op de thema s onderwijs geven en pedagogisch klimaat. In major 2 zijn de clusterprogramma s gericht op onderwijs in breder perspectief, adaptief onderwijs en uitdagend en betekenisvol onderwijs. In de minorfase worden de thema s uit de majorfase voortgezet: adaptief onderwijs en pedagogisch klimaat worden verdiept in de zorgminor. En de thema s onderwijs geven en uitdagend en betekenisvol onderwijs worden verdiept in de vakdomeinminor (zoals rekenen, Nederlands, natuur/techniek/milieu). In het laatste jaar staat profilering centraal in een sterk vraaggestuurd programma. Naast de studiecoachlijn vormt de praktijklijn de rode draad in de opleiding. Voltijdstudenten zijn matig tevreden over de aansluiting van het studiemateriaal op de beroepspraktijk. De deeltijdstudenten zijn hier tevreden over. (Tevredenheidsonderzoek 2007). Studenten kiezen na de majorfase tevens voor een leeftijdsspecialisatie jonge of oudere kind. Dit komt tot uiting in de minors, in de fase werkplekbekwaam en in het praktijkleren (de keuze voor de leerwerkplek). In het eerste jaar zijn er doorgaande leerlijnen naar vakdisciplines (vakgebiedprogramma s). In het tweede jaar wordt gewerkt met een clustering van vakgebieden die gebaseerd zijn op de kerndoelen van het basisonderwijs. (disciplineoverstijgend). De onderwijsontwikkeling vindt plaats in ontwikkelgroepen en via systematische collegiale consultatie. Uit de notulen van het leerjarenoverleg blijkt dat samenhang een rol speelt bij onderwijsontwikkeling en programma-updates. NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 25/63

26 Het panel stelt vast dat het ordeningsprincipe en de ontwikkelsystematiek de samenhang in het programma bevorderen. Studenten lijken de samenhang in het programma echter niet in voldoende mate te ervaren. Uit de studentenevaluatie 2007 blijkt dat samenhang in het programma nog een aandachtspunt is. Het gaat dan om de samenhang tussen de opdrachten, verstrekt vanuit verschillende programma s (vt 5,5; dt 5,9) en de afstemming van werkvormen van de verschillende programma s binnen een periode (vt 5,7; dt 5,9). Voltijdstudenten oordelen eveneens kritisch over de duidelijkheid tijdens de studie waarom aan welke competenties wordt gewerkt (5,4). Met het oog op de voorgaande punten en rekening houdend met het feit dat de opleiding in een fase van verandering en vernieuwing verkeert komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 2.4 Studielast Voltijd Voldoende Deeltijd Goed Criterium: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uitgangspunt is dat de opleidingsonderdelen dusdanig worden geprogrammeerd dat een evenwichtige opbouw van de studielast ervaren wordt. In de OER wordt de tijd die de student besteedt aan zijn studie als volgt onderverdeeld: contacturen, zelfstudie-uren en begeleidingsuren. Onder contacturen verstaat de opleiding activiteiten (student en docent zijn daarbij aanwezig) die gepland zijn door de opleiding zoals hoorcolleges, interactie- en werkcolleges, practica en trainingen, studiecoachbijeenkomsten (Opleiden voor een beroep in beweging, juli 2007). Op de hoorcolleges na is aanwezigheid bij deze activiteiten verplicht. De opleiding programmeert in het eerste jaar 19,7 contacturen per week, in het tweede jaar 14,3 uren, in het derde jaar schommelt het aantal contacturen tussen de 6,3 en 7,9 uur per week en in het vierde jaar tussen de 4,5 en 9 uur per week. In alle fasen volgen de studenten daarnaast nog praktijkleren. Uit onderzoek (eerste semester , voltijd) blijkt dat 96% van de eerstejaarsstudenten meer dan 25 uur per week aan de studie besteedt en 71% meer dan 30 uur. Voor het tweede jaar zijn de gegevens respectievelijk 97% en 63%, het derde jaar 90% en 72% en het vierde jaar 96% en 89%. Studenten beoordelen het eerste en tweede jaar van de opleiding als goed tot redelijk zwaar, en het derde en vierde jaar van de opleiding als redelijk zwaar tot zeer zwaar. De deeltijdstudenten (90%) besteden meer dan 15 uur per week aan hun studie en beoordelen dit als goed tot redelijk zwaar. De opleiding heeft aspecten benoemd die van invloed zijn op de studievoortgang van de studenten. Dit zijn: studiecoaching, informatie over studievoortgang, samenhang in het 26/63 NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt)

27 curriculum, aanbieden van voldoende stageplaatsen en planning en organisatie van de toetsen en roosters. Via de lijn studiecoaching wordt de studievoortgang gestimuleerd. Er wordt met vaste coaches gewerkt op een groep van ongeveer 10 studenten. De studiecoach begeleidt studenten bij de opbouw van een portfolio met een POP en een plan van aanpak. In persoongerichte begeleiding bevordert de studiecoach het inzicht van studenten in hun mate van competentieontwikkeling. Aan het eind van het propedeusejaar brengt een daartoe bevoegde commissie bindend (negatief) studieadvies uit, wanneer de stage- en /of studieresultaten niet voldoen aan de opleidingseisen: 40 EC waarvan 20 EC voor het praktijkleren in ieder geval behaald moeten zijn. Ook moeten studenten na maximaal drie pogingen de landelijke taal- en rekentoets hebben gehaald. Uitgangspunt is dat toetsen gelijkmatig over het jaar worden gepland om piekbelasting te voorkomen. Het toetsplan is afgeleid van het toetsbeleidsplan en wordt gekeurd door de Medezeggenschapsraad en Studentenraad. De examencommissie ziet toe op de naleving van het toetsplan en de regelingen in het OER. De decaan voert exitgesprekken met studenten die de studie vroegtijdig beëindigen, zodat oorzaken van uitval in kaart worden gebracht. Hiervan wordt een uitvalanalyse gemaakt. De belangrijkste redenen voor uitval zijn dat de student de studie niet geschikt vindt of dat de opleiding de student niet geschikt vindt. Verder spelen studiebelasting, ziekte en persoonlijke omstandigheden een rol. Uit evaluaties (2007) blijkt dat studenten vinden dat toetsresultaten te laat worden bekendgemaakt (vt 5,2). Ook over de spreiding van studielast over het jaar en van colleges over de week (rooster) zijn voltijdstudenten ontevreden. Het studierooster voor de volgende periode is laat beschikbaar en informatie over roosterwijzigingen is onduidelijk, blijkt uit de evaluatie. Ook zijn voltijdstudenten zeer ontevreden over het aantal contacturen met docenten (vt 4,6). De opleiding heeft naar aanleiding hiervan het aantal contacturen verhoogd. In de major 1 bedraagt dit gemiddeld 2 uur per week meer en in de minorfase zijn de contacturen per minor verdubbeld van 4 naar 8 uur per week. Uit tussentijdse evaluaties (eind 2007/2008) blijkt dat studenten verbeteringen constateren op deze punten. Het panel komt voor de voltijdopleiding tot een voldoende. Deeltijdstudenten zijn tevreden over deze aspecten. Facet 2.5 Instroom Voldoende Criterium: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de OER zijn de vooropleiding- en toelatingseisen beschreven. Toelating tot de voltijdopleiding gebeurt op basis van vwo, havo of mbo diploma. Indien men niet over NQA - visitatie P.C. Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding basisonderwijs (vt/dt) 27/63