Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle

Transcriptie

1 Christelijke Hogeschool Windesheim, Zwolle 2 de Graads lerarenopleiding Duits Croho: 35193; Variant: voltijd 2 de Graads lerarenopleiding Frans Croho: 35196; Variant: voltijd 2 de Graads lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn Croho: 35388; Variant: voltijd en duaal Visitatiedata: 10 en 11 april 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007

2 2/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 12 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 21 Onderwerp 3 Inzet van personeel 33 Onderwerp 4 Voorzieningen 37 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 40 Onderwerp 6 Resultaten 44 Deel C Bijlagen 49 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 50 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 57 Bijlage 3: Bezoekprogramma 61 Bijlage 4: Overzichtslijst van de door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 63 Bijlage 5: Eindkwalificaties 69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 3/69

4 4/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

5 Deel A: Onderwerpen NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 5/69

6 6/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de tweedegraads lerarenopleidingen Frans, Duits en Gezondheidszorg en welzijn van de Christelijke Hogeschool Windesheim heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in februari 2007, het moment waarop de opleidingen hun gezamenlijke zelfevaluatierapport bij NQA hebben aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleidingen. Dit bezoek vond plaats op 10 en11 april In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: De heer dr.ir. J. Buitink (voorzitter); De heer dr. P.E. Bimmel (domeinpanellid Duits en Frans); Mevrouw drs. M.J.M.P. Leistra (domeinpanellid Gezondheidszorg en Welzijn); De heer J. Snel (studentpanellid); Mevrouw drs. M.E. Voorthuis (NQA-auditor). Mevrouw M.J.E. Wegkamp (junior NQA-auditor) Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Bij Christelijke Hogeschool Windesheim (CHW) staan per medio september studenten ingeschreven. De hogeschool verzorgt 50 opleidingen en heeft 1500 medewerkers. In 2002 is de hogeschool bestuurlijk gefuseerd met de Vrije Universiteit van Amsterdam. Windesheim profileert zich als een toonaangevend, breed en innovatief kennis- en expertisecentrum dat individuen en mensen in arbeidsorganisaties uitdaagt zich te ontwikkelen tot verantwoordelijke, waarde(n)volle en zelfbewuste professionals, die willen NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 7/69

8 functioneren op hoger professioneel niveau in beroepen en maatschappij. De opleidingen zijn ondergebracht bij tien Schools. De opleidingen Frans, Duits en Gezondheidszorg en welzijn vallen onder de School of Education. De Lerarenopleiding VO/BVE vormt samen met de contractactiviteiten de Marktgroep VO/BVE. Ook de marktgroepen Primair Onderwijs, Speciaal Onderwijs, Kerk en Zorg Docent Beeldende Kunst en Vormgeving en enkele kleine afdelingen maken deel uit van de School of Education. Binnen de School of Education is de directeur eindverantwoordelijk. Hij valt rechtstreeks onder het College van Bestuur van Windesheim. De Marktgroep VO/BVE wordt aangestuurd door een manager met gemandateerde verantwoordelijkheden. Hij wordt ondersteund door een hogeschooldocent en vijf coördinatoren. Deze geven leiding aan het Propedeuseteam, het Hoofdfaseteam, het Afstudeerteam, het Team Afstandsleren en het Team Leerwerktrajecten. De coördinatoren zijn de leidinggevenden van de teamleden. Alle teamleden zijn ook lid van een vakgroep. De vakgroepen worden aangestuurd door de vakgroepvoorzitters. Elke coördinator heeft een aantal vakgroepen in zijn portefeuille en een aantal commissies en/of projectgroepen. De Lerarenopleiding VO/BVE heeft een dagopleiding en een traject afstandsleren. In 2006 telden de opleidingen in totaal 2504 studenten, waarvan 1045 de dagopleiding volgen en 1459 het traject afstandsleren. Er werken in totaal 91 docenten, met een omvang van 74,65 fte s. Bij de lerarenopleidingen Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn waren in 2006 respectievelijk 5 (3,7 fte s), 5 (4,3 fte s) en 6 (3,2 fte s) docenten aangesteld. De opleidingen Frans en Duits hebben alleen een voltijdvariant en de opleiding Gezondheidszorg en welzijn heeft naast de voltijdvariant een duale variant. Cijfers laten zien dat het aantal studenten in de loop der jaren is afgenomen. In 2003 waren dat er 27, in , in 2005 veertien en in 2006 acht. Het totale aantal studenten was in 2006 bij Frans 127 (43 dagstudenten en 84 afstandsleren). Bij Duits stonden in 2006 in totaal 119 studenten ingeschreven (48 dagstudenten en 71 afstandsleren) en bij Gezondheidszorg en Welzijn stonden in 2006 in totaal 134 studenten ingeschreven (26 dagstudenten, 8 duale studenten en 108 studenten afstandsleren). In 1979 is de Christelijke Lerarenopleiding Zwolle van start gegaan. In 1986 fuseert de opleiding met een aantal andere opleidingen tot de sector Hoger Pedagogisch Onderwijs van de Christelijke Hogeschool Windesheim. In 2002 zijn de lerarenopleidingen Duits, Frans en Gezondheidszorg en Welzijn gestart. Studenten kunnen deze opleidingen volgen als dagopleiding of via het afstandsleren. Sinds 2005 bieden de tweedegraads lerarenopleidingen VO/BVE afgestudeerde studenten van verschillende richtingen de mogelijkheid om in één jaar een leraarsbevoegdheid te behalen binnen de zogenoemde Kopopleiding. Sinds de oprichting in 1979 zijn er verschillende veranderingen doorgevoerd in de vormgeving van de lerarenopleidingen. Diverse innovatieprojecten zijn uitgevoerd, waaronder het project Educatief Partnership (EPS, ). In dit project waren de centrale punten: de omslag van aanbod- naar vraaggestuurd onderwijs, van eindtermen naar competenties en van een standaardaanbod naar maatwerk. Ook hebben de opleidingen in het kader van dit project gewerkt aan kwaliteitsstandaarden. In 1998 levert het Programmanagement Lerarenopleidingen (PML) een gemeenschappelijk curriculum in de vorm van kwaliteitsstandaarden en eindtermen. Het Ministerie van OCW bepaalt echter in 8/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

9 2001 dat de PML-eindtermen geen gemeenschappelijk ijkpunt zullen zijn voor de inrichting en vormgeving van de lerarenopleidingen. Vervolgens wordt in samenwerking met het Samenwerkingsorgaan Beroepskwaliteit Leraren (SBL) een zogenoemd kijkkader ontwikkeld voor de competenties van leraren. Dit kader heeft de basis gelegd voor een nieuwe generatie startbekwaamheidseisen. In aanvulling op de kwaliteitsstandaarden van het PML hebben de lerarenopleidingen in 2002 in ADEF-verband gezamenlijk nieuwe kwaliteitsstandaarden afgesproken, die zijn geformuleerd in Inspiratiebron en meetlat (2002). De opleidingen Frans, Duits en Gezondheidszorg en welzijn zijn in 2002/2003 van start gegaan. In 2004/2005 zijn de opleidingen in het kader van de BAMA vernieuwd en hebben een major-minor model gekregen. In de vernieuwde programma s staat het competentieleren in een vraaggestuurd curriculum centraal. Het curriculum is vormgegeven door middel van kenmerkende beroepssituaties. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in maart 2007 inhoudelijk voor op het bezoek op 10 en 11 april Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleidingen hebben in het zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor het tweedaagse bezoek door het panel, dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er werd materiaal bestudeerd en er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers uit alle drie de opleidingen. NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 9/69

10 Met name tijdens de eerste dag, maar ook tijdens de tweede dag van het bezoek is ter inzage gelegd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in juni 2007 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Het panel had daar een lijst met verbeteracties aan toegevoegd. In de lijst werd bij een aantal facetten een onderscheid gemaakt in aanbevolen en cruciale verbetermaatregelen. Het doorvoeren van de cruciale verbetermaatregelen werd als voorwaarde gesteld om tot voldoende oordelen om de desbetreffende facetten te komen. Eind juni 2007 hebben de voorzitter, de NQA auditor van het panel en de NQA accountmanager van Windesheim op verzoek van de opleidingen een mondelinge toelichting gegeven over de in de lijst beschreven cruciale en aanbevolen verbeteracties. In juli 2007 hebben de opleidingen het panel de in hun ogen feitelijke onjuistheden in het concept facetrapport en de in de verbeterlijst gevraagde informatie en documenten opgestuurd. Naar aanleiding van deze informatie heeft de NQA auditor in overleg met het panel het rapport gewijzigd en aangevuld. In september 2007 heeft NQA het concept totaalrapport naar de opleidingen opgestuurd. Hierop hebben de opleidingen in oktober 2007 gereageerd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Het visitatierapport is uiteindelijk in november 2007 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging, die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) 10/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

11 argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling bij Gezondheidszorg en Welzijn voor de duale variant afwijkt van de voltijdvariant, wordt dit expliciet vermeld. Indien geen melding wordt gemaakt van verschillen, gelden voor de duale variant bij Gezondheidszorg en Welzijn dezelfde argumenten/oordelen als voor de voltijdopleiding. NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 11/69

12 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Duits Frans Gezheidszorg Voltijd Welzijn Voltijd Voltijd Duaal Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed Voldoende Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed Goed Goed Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Voldoende Voldoende Goed Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Voldoende Goed Goed 2.4 Studielast Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 2.5 Instroom Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 2.6 Duur Voldaan Voldaan Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende Voldoende Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed Goed Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed Goed Goed Goed 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed Goed Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Doelstellingen opleidingen Het panel beoordeelt facet 1.1 Domeinspecifieke eisen voor de opleidingen Duits en Frans met een goed en voor de opleiding G en W (de voltijd en duale variant) met een voldoende. De facetten 1.2 en 1.3 worden voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp Doelstellingen van de opleiding is voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) derhalve positief. 12/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

13 Programma Het panel beoordeelt het facet 2.1 Eisen HBO, 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma en 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud voor de opleidingen Duits en Frans met een voldoende en voor de opleiding Gezondheidszorg en Welzijn (de voltijd en de duale variant) met een goed. De facetten 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma, 2.4 Studielast en 2.8 Beoordeling en toetsing worden voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) met een voldoende beoordeeld. En facet 2.6 Duur beoordeelt het panel voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) met voldaan. Het oordeel van het panel over het onderwerp Programma is voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) derhalve positief. Inzet van personeel Het panel beoordeelt de facetten 3.1 Eisen HBO en 3.2 Kwantiteit personeel voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) met een goed. Het facet 3.3 Kwaliteit personeel beoordeelt het panel voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) met een voldoende. Het oordeel van het panel over het onderwerp Inzet van personeel is voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) derhalve positief. Voorzieningen Het panel beoordeelt facet 4.1 Materiële voorzieningen voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) met een goed. Facet 4.2 Studiebegeleiding beoordeelt het panel voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) met een voldoende. Het oordeel van het panel over het onderwerp Voorzieningen is voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Het panel beoordeelt de facetten 5.1 Evaluatieresultaten, 5.2 Maatregelen tot verbetering en 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) met een voldoende. Het oordeel van het panel over het onderwerp Interne Kwaliteitszorg is voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) derhalve positief. Resultaten Het panel beoordeelt het facet 6.1 Gerealiseerd niveau en 6.2 Onderwijsrendement voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) met een voldoende. Het oordeel van het panel over het onderwerp Resultaten is voor alle drie de opleidingen (G en W: voltijd en duaal) derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat alle drie de opleidingen Frans, Duits en Gezondheidszorg en welzijn op alle onderwerpen positief scoren. Voor Gezondheidszorg en Welzijn geldt dit zowel voor de voltijd als voor de duale variant. De conclusie is dat het totaaloordeel over alle drie de opleidingen (voor Gezondheidszorg en Welzijn voor zowel de voltijd als de duale variant) POSITIEF is. NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 13/69

14 14/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

15 Deel B: Facetten Bij de facetten worden de oordelen per opleiding en variant gegeven. In de tekst en de oordelen wordt bij Gezondheidszorg en welzijn alleen, indien volgens het panel sprake is van relevante verschillen een onderscheid gemaakt tussen de voltijd en de duale variant. Aangezien de opleidingen ook trajecten afstandsleren aanbieden, wordt in de tekst regelmatig een onderscheid gemaakt tussen de door de opleidingen aangeboden dagopleiding en het traject afstandsleren. In de tekst wordt daarnaast regelmatig een onderscheid gemaakt tussen de programma s oude stijl en de programma s nieuwe stijl. Met de programma s oude stijl worden die programma s bedoeld, die in 2002/2003 van start zijn gegaan. In 2004/2005 zijn in het kader van de invoering van de BAMA de opleidingen vernieuwd en hebben een major-minor model gekregen. Indien het over deze programma s gaat, wordt gesproken over de programma s nieuwe stijl. NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 15/69

16 16/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

17 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Frans: Goed Duits: Goed G en W: Voldoende Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Wat betreft de eindkwalificaties maken de opleidingen gebruik van de tien algemene HBO-competenties, die door de hogeschool zijn aangevuld met een elfde competentie: zelfsturing op studie en loopbaan. Deze is vastgelegd in de Windesheim Onderwijs Standaarden. Alle drie de opleidingen voldoen aan de richtlijnen uit de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek en de eisen uit de Wet Beroepen in het Onderwijs (BIO). In het kader van deze wet zijn landelijke bekwaamheidseisen vastgesteld voor leraren, c.q. de beroepsgroep, verenigd in de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL). De door de SBL vastgestelde zogenoemde SBL-competenties (de eindkwalificaties) worden binnen de School of Education gehanteerd als domeincompetenties. De School heeft deze competenties gebruikt voor het ontwikkelen van de onderwijseenheden in de opleidingen nieuwe stijl en vastgelegd in het Opleidings- en Toetskader (december 2006). Het vakinhoudelijk en het vakdidactische programma van de opleiding Gezondheidszorg en Welzijn is gebaseerd op de in 2002 landelijk vastgestelde landelijke competentiekaarten. Met het oog op de huidige ontwikkeling van het competentiegericht opleiden wordt in opdracht van het Algemeen Directeurenoverleg van de Educatieve Faculteiten (ADEF) voor elke lerarenopleiding een Kennisbasis ontwikkeld. Een verschil met de PML-eindtermen is dat de Kennisbasis breder is geformuleerd. Naast kennis van de schoolvakken worden ook kennisvereisten met betrekking tot leren en onderwijzen en de leerling geformuleerd. De generieke delen van de Kennisbasis waren ten tijde van de visitatie al wel vastgesteld, waardoor de Kennisbasis het uitgangspunt vormt voor de onderwijseenheden Beroep. Alhoewel de vakinhoudelijke kennisvereisten nog niet volledig zijn vastgesteld, hebben deze wel al als informatiebron gediend voor de onderwijseenheden Vak. Binnen ADEF is afgesproken dat de Kennisbasis in juli 2007 gereed zal zijn. Deze moet nog uitgewerkt worden in het zogenoemde negenvelden model. Hierin staan beschreven: de kennis van de leerling, de kennis van leren en onderwijzen en de kennis van het vak en interactie met elkaar. Ook de toepassing van de Kennisbasis op theoretisch, methodisch en praktisch niveau en de NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 17/69

18 verbinding daartussen moet nog nader worden geformuleerd, evenals de toepassing ervan op theoretisch, methodisch en praktisch niveau en de verbinding daartussen. De internationale component van de opleidingen Frans en Duits is terug te vinden in het gebruik van het Europees Taalportfolio, waar deze beide opleidingen mee werken. Voor de opleiding G en W gelden voor het vakinhoudelijke en vakdidactische programma de competentiekaarten, die landelijk in 2002 zijn vastgesteld. Deze zijn echter niet internationaal ingekaderd. Het panel komt daarom voor de opleiding G en W voor de beide varianten tot een voldoende in plaat van een goed. Facet 1.2 Niveau bachelor Frans: Goed Duits: Goed G en W: Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Zoals al beschreven bij facet 1.1 maken de opleidingen Frans en Duits voor wat betreft de vakspecifieke competenties gebruik van de PML-eindtermen, de SBL competenties en binnenkort de Kennisbasis. De opleiding G en W gaat wat betreft de vakkwalificaties uit van de in 2002 landelijk vastgestelde competentiekaarten. In een matrix geven de drie opleidingen aan hoe de landelijke SBL- eindtermen, die leidend zijn voor de curricula (zie facet 1.1) zijn gekoppeld aan de Dublin Descriptoren. De opleidingen Frans en Duits werken aan de vertaalslag van de Dublin Descriptoren en de landelijke SBL-eindcompetenties naar hun eigen domeincompetenties. Zij hebben het voornemen om dit in het studiejaar af te ronden. Dit proces wordt aangestuurd door een hoofddocent van de hogeschool. De opleidingen Frans en Duits hebben de competenties die betrekking hebben op de beroepscomponent gerelateerd aan de Dublin Descriptoren. Zij doen dit nu ook voor de vakcomponent. De opleidingen hebben het voornemen om dit in september 2007 af te ronden. De opleiding G en W heeft de landelijke eindkwalificaties uit de Kennisbasis al gerelateerd aan de Dublin Descriptoren. Ook heeft de opleiding G en W in de matrix de competentiekaarten gekoppeld aan de Dublin Descriptoren. In de programma s oude stijl is het startbekwaamheidsniveau van de afgestudeerden bepaald door middel van een aantal gedragsindicatoren, die in het Handboek voor het leertraject in het vierde jaar (de LiO-stage) zijn opgenomen. Deze gedragsindicatoren weerspiegelen het eindniveau van de opleidingen. In de programma s nieuwe stijl wordt het bachelorniveau beschreven in de domeincompetenties. Deze zijn verwoord in termen van complexiteit, transfer en zelfsturing en in overeenstemming met de Windesheim Onderwijs Standaarden. De LiO-stage, die aan het eind van de opleiding is geprogrammeerd, geldt als meesterproef. In deze stage moet de student laten zien dat hij startbekwaam is voor het leraarschap en in staat is om de domeincompetenties te integreren. 18/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

19 Zoals al is vermeld bij facet 1.1 gebruiken de opleidingen Frans en Duits voor de bepaling van hun eindniveau het Europees Taalportfolio en het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader, met als eindniveau C1 voor alle taalvaardigheden, behalve het schrijfniveau. Hiervoor wordt het niveau B2 gehanteerd. Het vakinhoudelijke en didactische programma van de opleidingen Frans en Duits is gebaseerd op de vakspecifieke kwalificaties die zijn opgesteld door het Procesmanagement Lerarenopleidingen (PML). PML publiceerde in 1998 een gemeenschappelijk curriculum voor de tweedegraads lerarenopleidingen. Dit curriculum kent een algemeen deel en een vakspecifiek deel. De hieruit voortgekomen eindtermen zijn voor Frans en Duits ook gebaseerd op het Europees Taalportfolio (1997), dat in 2000 is vastgesteld door de Raad van Europa. Studenten worden in de nieuwe curricula op drie niveaus beoordeeld: het beginnersniveau, het gevorderd niveau en het bachelorniveau. Een competentie moet worden beheerst op het onderliggende niveau, voordat de student een competentie kan afronden op een hoger niveau. De niveauverschillen worden bepaald door de mate van complexiteit, zelfsturing en transfer van de kenmerkende beroepssituatie. Aangezien de SBL-competenties binnen de School of Education gebruikt worden als de leidende domeincompetenties, voldoen deze volgens de opleidingen en het panel ook aan de Dublin Descriptoren. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Frans: Goed Duits: Goed G en W: Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De landelijke bekwaamheidseisen van SBL zijn vastgesteld als de domeincompetenties van de School of Education (zie facet 1.1 en 1.2). SBL onderscheidt zeven domeincompetenties. Deze zijn afgeleid van vier beroepsrollen: de interpersoonlijke, de pedagogische, de vak- en didactische en organisatorische beroepsrol. De zeven domeincompetenties hebben betrekking op de aspecten: interpersoonlijk, pedagogisch, vakinhoudelijk en didactisch, organisatorisch, samenwerken met collega's, samenwerken met de omgeving en reflectie en ontwikkeling. De School of Education wil startbekwame docenten opleiden voor het tweedegraads gebied, die zich onderscheiden door middel van hun profilering en te herkennen zijn aan hun pedagogische kwaliteit. De student moet aan het eind van de opleiding kunnen handelen in de meest voorkomende situaties van de beroepspraktijk. NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 19/69

20 Studenten worden als startbekwaam beschouwd als zij de zeven domeincompetenties van de opleiding succesvol op het bachelorniveau afsluiten. Als werknemers wordt vervolgens van hen verwacht dat ze deze competenties onderhouden en verder ontwikkelen. De vakspecifieke kwalificaties van Frans en Duits zijn gelegitimeerd door het werkveld door middel van de PML-eindtermen en het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader en het Europees Taalportfolio. Deze worden in toenemende mate ook door het werkveld gebruikt. Frans en Duits gebruiken voor de bepaling van het eindniveau van de taalvaardigheden niveau C1 en voor de bepaling van het eindniveau van de schrijfvaardigheid B2. Het eindniveau van het vakspecifieke deel van de opleidingen Frans en Duits wordt voorgeschreven door de Kennisbasis. Duits gebruikt de toetsen van het Goethe Instituut. Frans onderzoekt de mogelijkheid om de DALF toetsen te gebruiken. De vakspecifieke kwalificaties van de opleiding Gezondheidzorg en Welzijn zijn gelegitimeerd door het werkveld met behulp van zogenoemde competentiekaarten. Deze zijn ontwikkeld op basis van werkveldonderzoek in de basisvorming, VMBO en BVE. De HBO-raad stelt in haar Bestuurscharter van 2006 dat in het VO/BVE behoefte is aan verschillende typen leraren, die naast elkaar kunnen functioneren en die elkaar qua expertise aanvullen. Deze expertise kan worden gerealiseerd door profilering, die gericht is op verdieping van vakinhoudelijke vorming, beroepspraktijkvorming of zorgontwikkeling. De uitstroomprofielen, die hierbij aansluiten zijn overgenomen door de School of Education. De nieuwe onderwijsprogramma s bieden mogelijkheden in de verbredende en verdiepende minoren om deze profilering te realiseren. Het werkveld moet, zoals al beschreven bij facet 1.1, in afwachting van de afronding de landelijke Kennisbasis nog valideren. Het ADEF heeft de verantwoordelijkheid voor de organisatie ervan bij de opleidingen gelegd. Zij organiseerde in 2007 een eigen validatie met het werkveld, waarbij de Onderwijsadviesraad en docenten uit het werkveld van verschillende vakken een belangrijke rol spelen. De School of Education heeft het opleidingskader en de Kennisbasis in een validatiecongres ter validering voorgelegd aan een forum, bestaande uit studenten, alumni, docenten uit het VO/BVE veld en een (vak)didactische wetenschapper. Ten tijde van de visitatie was er nog geen verslag van het validatiecongres beschikbaar. Uit gesprekken met het management bleek echter dat de teneur bestond uit instemming van het werkveld. Het werkveld adviseerde om enkele kleine aanpassingen door te voeren. 20/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

21 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Frans: Voldoende Duits: Voldoende G en W: Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de oude curricula zijn de onderwijseenheden voor het (hoofd)vak in de eerste drie jaren geprogrammeerd. Het vierde jaar is bedoeld voor verbreding en verdieping en het afsluitende leerwerktraject, de LiO-stage. In de curricula nieuwe stijl bestaan de programma s uit een verplichte major van 120 EC, een verdiepende minor van 60 EC en tweemaal een verbredende, keuzeminor of pre-master van elk 30 EC. Het aantal minoren is uitgebreid. Door de keuze van de minoren geeft de student vorm aan één van de drie uitstroomprofielen: de vakinhoudelijke vorming, de beroepspraktijkvorming of de zorgontwikkeling. Deze uitstroomprofielen zijn recentelijk op basis van ontwikkelingen in de arbeidsmarkt vastgesteld door de HBO-raad (zie ook facet 1.3). Het panel heeft enige zorg over de vraag of de verbredende minoren niet ten koste gaan van de vakinhoud. Het management erkende tijdens het bezoek een zekere spanning hiertussen. Echter, volgens de opleidingen wordt de student in de gelegenheid gesteld vakinhoudelijke kennis en vaardigheden te verwerven als hij kiest voor het uitstroomprofiel vakinhoudelijke vorming. Zowel in de oude als in de nieuwe curricula wordt in de onderwijseenheden recente en relevante literatuur gebruikt en wordt gewerkt met actueel studiemateriaal en actuele opdrachten. In de opleiding Duits wordt veelal gewerkt met Duitstalige literatuur en in de opleiding Frans met Franstalige literatuur. Het panel beoordeelt de literatuur als actueel. In de opleiding G en W wordt in hoofdzaak gewerkt met Nederlandstalige literatuur. Blackboard wordt gebruikt als digitale leeromgeving, maar moet nog verder worden ontwikkeld, zo heeft het panel vastgesteld. Nog niet alle studenten en docenten blijken hier goed mee om te kunnen gaan. De opleidingen hebben volgens het panel aantoonbare verbanden met de beroepspraktijk. Belangrijk hierbij zijn de leerwerktrajecten (LWT), die door de hele opleiding heen zijn geprogrammeerd. Studenten geven samen met begeleiders van de stageschool en de opleiding vorm en inhoud aan deze leerwerktrajecten. Alle docenten NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 21/69

22 begeleiden studenten tijdens de leerwerktrajecten en houden zo contact met het werkveld. Hiervoor is 12,5% van hun aanstelling beschikbaar. Op 35 scholen in de omgeving van Zwolle worden docenten als relatiebeheerders ingezet om de samenwerking met scholen vorm te geven. Verder hebben de opleidingen in het kader van de relatie met het beroepenveld een Onderwijsadviesraad en een Beleidsraad, waarin vertegenwoordigers uit het werkveld zitten. Met name de Onderwijsadviesraad heeft, gezien haar functie om de opleidingen te adviseren ten aanzien van het primaire proces, invloed op de inhoud en vorm van het curriculum. Het panel heeft enkele leden van de Onderwijsadviesraad gesproken en heeft vastgesteld dat zij daadwerkelijk betrokken zijn geweest bij de vormgeving van de nieuwe curricula. Naast de contacten met de 35 scholen hebben de opleidingen hechtere samenwerkingsverbanden met vier scholen voor voortgezet onderwijs en een ROC. Er loopt thans een Diepte-pilot Opleidingsschool en een project Opleiden in de School-2e tranche. In deze trajecten worden afspraken gemaakt met de scholen over de wijze waarop studenten opgeleid worden en over de rol en verantwoordelijkheden, die de scholen daarin hebben. De School of Education werkt aan een implementatieplan om opleiders, studenten, werkveld en andere externen gezamenlijk toepassingsgerichte, probleemoplossende en innoverende kennis ten behoeve van de beroepspraktijk en de beroepsopleidingen te laten ontwikkelen. Eén van de middelen die hiervoor wordt ingezet zijn de zogenoemde kennistafels. Ook is het werkveld betrokken bij de ontwikkeling van de verbredende minoren in de nieuwe programma s. Lectoraten worden op Windesheim niet toegewezen aan een specifieke opleiding. Opleidingen van de School of Education maken gebruik van het lectoraat met betrekking tot de Pedagogische opdracht van Windesheim. De invloed van het lectoraat en de bijbehorende kenniskring op de curricula is volgens het management op dit moment nog mager. Er zijn afspraken gemaakt om de relatie tussen de opleiding en het lectoraat te versterken. Zo loopt er een pilot in de lerarenopleiding Engels, waarin het door de kenniskring ontwikkelde materiaal wordt gebruikt. De opleidingen zijn van mening dat hun programma s actueel zijn en aansluiten bij de actuele beroepspraktijk. De werkvormen en het studiemateriaal stimuleren de zelfsturing van het leerproces van de student, met name door uit te gaan van een actieve vorm van kenniswerving door de student. De opleidingen Duits en Frans richten zich voor wat betreft het cultuuronderwijs in het geval studenten deficiënties hebben op het verwerven van feitenkennis. Verder besteden zij in het kader van het cultuuronderwijs aandacht aan het ontwikkelen van een leessmaak, een intercultureel bewustzijn, het leren ervaren van andere culturen, het verbreden van de horizon en het relativeren van de eigen cultuur. Het taalvaardigheidsonderwijs bestaat uit de training van lees-, luister-, spreek- en schrijfvaardigheid. Daarnaast ligt er een vrij zwaar accent op het oefenen van morfologie en syntaxis. Van het leren van de taal door middel van het gebruik ervan voor communicatieve doelen in geïntegreerde, levensechte settings is niet expliciet sprake, noch in de opleiding oude stijl, noch in de nieuwe opzet. Dit impliceert dat er weinig mogelijkheid is om congruent leren plaats te laten vinden, waardoor de opleidingen wat dit betreft niet model kunnen staan voor het lesgeven op 22/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

23 de scholen of voor de opdracht die volgens het leerplan aan de studenten wordt gegeven om geïntegreerde leertaken voor leerlingen te ontwerpen. Dit is volgens het panel jammer, te meer daar er in het MBO en in toenemende mate in het VMBO de task-based approach een steeds grotere rol gaat spelen. Verderop in de nieuwe opleiding worden echter vaker gesimuleerde of authentieke beroepstaken als studieactiviteit ingezet. Wel vervullen studenten in de colleges regelmatig de rol van docent, bijvoorbeeld in simulatievorm. Ook voeren zij taken uit die betrekking hebben op het leidinggeven aan groepen of het hanteren van methodieken, waarbij zij hun studiegenoten op hun eigen niveau aanspreken. Docenten expliciteren in hun lessen in het kader van het congruente leren zoveel mogelijk wat en waarom ze iets doen. Voor het afstandsleren bestaat het aanbod van minoren in het programma oude stijl uit een bijvak en een minor onderwijskundig leiderschap. In het vernieuwde programma is het aanbod van minoren bij het afstandsleren gelijk aan dat van de dagopleiding. De studenten benutten de profileringsruimte onder andere door te werken aan authentieke opdrachten, die door het werkveld worden geformuleerd (didactische specialisatie). Het panel vraagt zich af waarom er bij het afstandsleren Duits niet vaker gebruik wordt gemaakt van Fernstudieneinheiten, die zijn ontwikkeld in opdracht van het Goethe- Instituut. Ten tijde van de ontwikkeling van de cursus Deutsch als Fremdsprache was Fertigkeit Sprechen echter uitverkocht. Hierom maakt de opleiding gebruik van vervangende literatuur, waar zij zelf studiewijzers, opdrachten en uitwerkingen van opdrachten aan toevoegen, om zo studenten in de gelegenheid te stellen er zelfstandig mee aan de slag te gaan. Een ander punt van zorg met betrekking tot het studieprogramma van het afstandsleren is het onderwijsmateriaal voor de taalverwerving. Het materiaal lijkt ontwikkeld te zijn vanuit een primair leerstofgerichte benadering en lokt volgens het panel bij de student in onvoldoende mate leeractiviteiten uit die hem de gelegenheid bieden zich te bekwamen in de diverse in het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader vastgelegde taalhandelingen. Het panel beoordeelt het programma van de opleiding G en W als actueel. Het sluit goed aan bij de beroepspraktijk. De onderwijseenheden zijn expliciet gerelateerd aan wat de beroepspraktijk vraagt, zowel qua onderwerpen en vakinhoud als qua onderwijskunde en didactiek. Gedurende de hele opleiding worden de beroepstaken uit de praktijk als uitgangspunt genomen. Het panel beoordeelt de opleidingen Duits en Frans met een voldoende en geen goed, met name vanwege het feit dat de leeractiviteiten bij deze opleidingen onvoldoende leeractiviteiten uitlokken bij de studenten, zodat zij zich kunnen bekwamen in de diverse in het gemeenschappelijk Europese Referentiekader vastgelegde taalhandelingen. Een ander argument is dat de opleidingen Duits en Frans niet expliciet genoeg en wat laat in de opleiding het congruent leren toepassen. NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 23/69

24 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Frans: Voldoende Duits: Voldoende G en W: Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De programma s oude stijl zijn opgebouwd uit drie fasen met elk een eigen thema. De drie fasen zijn: de propedeuse (jaar1), de hoofdfase (jaar 2 en 3) en de afstudeerfase (jaar 4). In de propedeuse is de oriëntatie op het beroep en vak het belangrijkste thema. In de hoofdfase is het belangrijkste thema in het tweede jaar: ik als leraar en in jaar drie: ik en de leerling. In de afstudeerfase is het thema: zelfstandig lesgeven als Leraar in Opleiding (LiO). In de programma s oude stijl nemen de domeincompetenties en de vakspecifieke competenties een centrale plaats in. Studenten werken gedurende de hele opleiding tijdens het leerwerktraject aan hun domeincompetenties. De vier onderscheiden leerwerktrajecten (LWT) kennen een opbouw in niveau: LWT1: zicht krijgen op het beroep, LWT2: ontdekken van ik als leraar, LWT3: oog krijgen voor leerlingen en LWT4: zelfstandig als leraar functioneren. Ook de beroepspraktijklijn en PPO hebben deze opbouw qua niveau. Beide leerlijnen sluiten zoveel mogelijk aan bij de thema s van de LWT s. Voor de opleidingen Frans en Duits geldt voor de vaklijn dat in de propedeuse de vraag centraal staat of de student in staat is om zich de specifieke vakkennis en vaardigheden eigen te maken. In de hoofdfase dient hij de vakcompetenties verder te ontwikkelen. De vaklijn wordt aan het eind van het derde jaar afgesloten. Indien de student dat wenst kan hij zich in de afstudeerfase verder profileren op zijn vakgebied. Voor de opleiding G en W is per vakcompetentie een onderwijseenheid ontwikkeld, die is gericht op kennis en vaardigheden. In het leerwerktraject passen de studenten de kennis, vaardigheden en attitudes toe. In de studiegidsen van de oude programma s staan de leerdoelen beschreven. Voor de nieuwe programma s staan deze in de digitale onderwijscatalogussen. In de nieuwe programma s worden de zeven onderscheiden domeincompetenties bereikt door de major en de verdiepende minors. Gewerkt wordt met Beroepstaken en Kenmerkende Beroeps Situaties (KBS). Deze zijn opgebouwd uit een aantal onderwijseenheden Vak en Beroep. De doelstellingen van deze onderwijseenheden zorgen ervoor dat voor Frans en Duits alle PML eindtermen/kennisbasis en voor G en W de competentiekaarten gedekt zijn en zoveel mogelijk aansluiten bij de betreffende kenmerkende beroepssituatie. 24/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn

25 Binnen de studieloopbaanbegeleiding in de programma s nieuwe stijl werken studenten aan beroepstaken die betrekking hebben op de zevende domeincompetentie (reflectie en ontwikkeling). Deze neemt ook een belangrijke plaats binnen PPO in de programma s oude stijl. De opleidingen bieden studenten de mogelijkheid om zich door middel van verbredende minoren in bepaalde competenties te specialiseren. De major van alle drie de opleidingen is concentrisch opgebouwd. Bij de beroepstaken en de onderwijseenheden Beroep is de opbouw in het niveau het meest zichtbaar. Op een hoger niveau worden beroepstaken meer open geformuleerd en wordt er ruimte gecreëerd voor eigen leervragen. Het panel is van oordeel dat de nieuwe curricula qua opzet een duidelijke verbetering zijn ten opzichte van de oude programma s wat betreft de mogelijkheden om de eindcompetenties te kunnen realiseren. Met name de POP s en het actieonderzoek komen in de nieuwe curricula beter aan bod. Het panel is hierover te spreken. Het panel baseert zich bij deze constatering op de documenten die zij tijdens het bezoek heeft ingezien en op het gesprek dat zij met docenten heeft gevoerd. Het panel heeft in het oordeel voldoende op dit facet meegewogen dat de mogelijkheden, die de nieuwe programma s bieden om de eindcompetenties te realiseren voor alle drie de opleidingen een verbetering zijn ten opzichte van de oude opleidingen oude stijl. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Frans: Voldoende Duits: Voldoende G en W: Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De examencommissie heeft de taak om de samenhang van de programma s (de profilering) van de studenten te bewaken. Horizontale samenhang in de oude programma s wordt gerealiseerd door middel van de jaarthema s en leerlijnen. In de LWT s, PPO en de beroepspraktijklijn staat in elke fase steeds een thema centraal. In de nieuwe programma s is de samenhang verder versterkt door in elke periode een KBS met de bijbehorende domeincompetenties centraal te stellen. Studenten werken in de beroepspraktijk aan beroepstaken die passen binnen de betreffende KBS. Hier parallel aan worden onderwijseenheden Vak en Beroep aangeboden. Studenten kiezen hun minoren op basis van hun POP, dat zij elk half jaar schrijven. De keuze van de minoren bepalen zij mede aan de hand van hun uitstroomprofiel. Het POP dient te worden goedgekeurd door de examencommissie, om zo de samenhang in het programma te borgen. Als er onvoldoende samenhang uit het POP blijkt, zal de examencommissie de gekozen minor niet goedkeuren en de student adviseren een andere keuze te maken. NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn 25/69

26 Bij Frans en Duits vraagt het panel zich af of datgene wat in de onderwijseenheden en de thema s aan de orde komt wel voldoende toepasbaar is in de KBS en dus voldoende samenhang heeft. In het programma van G en W heeft het panel wel een samenhang geconstateerd tussen de onderwijseenheden en de KBS-en. In de nieuwe curricula zal de samenhang binnen de onderwijseenheid Beroep, die door verschillende disciplines wordt ontwikkeld, onder andere geborgd worden door de toetsing. In het cursusjaar wordt hier een begin mee gemaakt. Verticale samenhang in zowel de oude, als de nieuwe programma s wordt gerealiseerd door een steeds hoger niveau na te streven. Een ander element dat zowel in het oude als het nieuwe programma zorgt voor samenhang is het feit dat docenten uit de verschillende disciplines regelmatig overleg voeren om inhouden op elkaar af te stemmen. Het panel komt op basis van haar opmerking over de toepasbaarheid van de in de onderwijseenheden en de thema s behandelde stof in de KBS bij de opleidingen Frans en Duits tot het oordeel voldoende. Voor de opleiding G en W geeft zij een goed op dit facet. Facet 2.4 Studielast Frans: Voldoende Duits: Voldoende G en W: Voldoende Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De studielast van de programma s oude stijl en nieuwe stijl is evenwichtig verdeeld over de vier perioden van elk jaar. Elk jaar bestaat uit 60 EC en elke periode uit 15 EC. De indeling van de programma s van het afstandsleren is dezelfde. Echter, de studielast voor deze groep studenten is niet gebonden aan vaste perioden. De opleidingen bepalen de studielast met behulp van de duur en de complexiteit van de leeractiviteiten. Onder de leeractiviteiten worden bijeenkomsten, literatuur, opdrachten, afronding en dergelijke verstaan. Elke periode krijgen de studenten de mogelijkheid om onderwijseenheden te herkansen (tot tweemaal per jaar). Hierdoor worden zij in de gelegenheid gesteld om in eigen tempo onderwijseenheden af te ronden. Een niet afgerond onderdeel heeft geen gevolgen voor toelating tot een volgende onderwijseenheid. Echter, in de programma s nieuwe stijl moeten de onderwijseenhedenberoepstaken en -beroepsproducten op een lager niveau zijn afgerond, wil men deze op een hoger niveau kunnen afronden en voor Duits en Frans geldt dit ook voor de onderwijseenheden op het gebied van taalvaardigheid. De opleidingen hanteren voor de studenten van de dagopleiding een bindend negatief studieadvies van 45 EC aan het eind van het eerste jaar van inschrijving. 26/69 NQA - Hs. Windesheim: Lerarenopleiding VO/BVE Frans, Duits en Gezondheidszorg en Welzijn