depressie raakt iedereen wat kun je den als iemand in je mgeving een depressie heeft?
INHOUD Inleiding 4 De Depressie Vereniging 5 Tips vr naasten van mensen met een depressie 6 Het prbleem erkennen 6 Stel grenzen 6 Ga p zek naar infrmatie 7 Luister actief 7 Denk k aan het vlgende 8 Wees aanwezig, maar wrd geen hulpverlener 9 Medig behandeling aan 9 Praktische ndersteuning 10 Wees jezelf 10 Verdwijn niet uit beeld 10 Je eigen gevel 11 Praten ver suïcide 11 Vat het niet persnlijk p 13 Hp 13 Symptmen van een depressie 14 Websites 17 Lidmaatschap 18 d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 2
Een uitgave van de Depressie Vereniging tekst & eindredactie René Kragten illustraties Marijke Vlaar Deze uitgave is mede mgelijk gemaakt dr het Fnds Psychische Gezndheid Cpyright René Kragten Niets uit deze uitgave mag wrden vermenigvuldigd en/f penbaar gemaakt dr druk, ftkpie, micrfilm f p enige andere wijze znder vrafgaande schriftelijke testemming van de auteur. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 3
Inleiding In Nederland krijgen jaarlijks circa 750.000 mensen een (vrm van) depressie. Niet alleen degene met een depressie lijdt, k de naasten lijden mee. Er zijn verschillende flders ver depressie en k p internet is er veel infrmatie te lezen ver depressie. Er is ng weinig infrmatie te vinden vr naasten van iemand met een depressie. Deze brchure is bedeld vr mensen die iemand in hun mgeving kennen met een depressie. Als er iemand in je mgeving depressief is, kan dit allerlei vragen bij je prepen. Bijvrbeeld: Wat met ik den als ik vermed dat mijn vriend(in) f familielid depressief is? He ga ik m met iemand die erg smber is? He kan ik mijn naaste het beste steunen? Ik merk dat ik k steeds smberder wrd, wat met ik den? In deze brchure prbeert de Depressie deze en andere vragen te beantwrden. Ok krijg je infrmatie ver depressie en tips ver he je het beste m kunt gaan met iemand met een depressie. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 4
De Depressie Vereniging De Depressie Vereniging is een landelijke rganisatie die zich inzet vr mensen met depressie f depressieve klachten en hun naasten. Onze medewerkers en vrijwilligers hebben allemaal zelf ervaring met depressie. Wij bieden p nze website infrmatie ver verschillende srten depressie, het herstellen van een depressie, wat je zelf kunt den aan een depressie en infrmatie ver verschillende behandelingsmgelijkheden. De Depressie Vereniging biedt de mgelijkheid vr een uitwisseling van gedachten en infrmatie ver depressie. Als lid van nze vereniging kun je in cntact kmen met mensen die hetzelfde meemaken f hebben meegemaakt. De Depressie Vereniging is niet verbnden aan cmmerciële activiteiten, een behandelmethde f een behandelcentrum. N.B. vr de leesbaarheid is in de tekst de hij vrm gebruikt. Waar hij staat kan k zij gelezen wrden. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 5
Tips vr naasten van mensen met een depressie Een depressie kan erg ingrijpend zijn vr degene die het ndergaat, maar k vr de mgeving kan dit grte gevlgen hebben. Mensen die te maken hebben met iemand die depressief is, velen zich vaak machtels. Zij weten niet altijd he ze met iemand met een depressie m meten gaan. Het prbleem erkennen Het is vr iemand met een depressie vaak meilijk m te (h)erkennen dat het m een depressie gaat. Een depressie kan beangstigend zijn en veel nzekerheid prepen. Het vraagt veel med m te erkennen dat je depressief bent. Als je vermedt dat je naaste depressief is, kun je met hem praten ver de gevelens, gedachten en verschijnselen van de depressie. Op deze manier kun je helpen het prbleem te erkennen. Je kunt steun bieden dr te vertellen dat er allerlei hulp mgelijk is en dat hij niet de enige is die deze gevelens en gedachten heeft. Het (samen) lezen van bijvrbeeld flders en brchures, die infrmatie geven ver depressie kan helpen. Als je naaste zich realiseert dat het m een depressie gaat, kan hij sneller inzien dat er (prfessinele) hulp ndig is. Stel grenzen Als je naaste depressief is, heeft dat k invled p je eigen gevelens. Er kunnen heftige emties lskmen. Depressieve mensen sluiten zich vaak af vr hun mgeving en lijken dan nbereikbaar. Hierdr kun je je afgewezen velen. Om vr een ander te kunnen zrgen is het belangrijk dat je ged vr jezelf blijft zrgen. Mensen met een depressie kunnen veel van hun mgeving eisen. Sms k eisen ze te weinig van hun mgeving waardr je je zrgen gaat maken. Let er daarm p dat je je eigen grenzen stelt. Vral als je vermeid raakt f wanneer je niet ged weet he je met mgaan met de (negatieve) emties en het gedrag van je naaste. Als je merkt dat je veel begint te piekeren ver zijn prblemen, kan dat k een teken zijn dat het d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 6
teveel wrdt. Zrg ged vr jezelf wanneer je ndersteuning biedt aan iemand die depressief is, zdat je kunt vrkmen dat je zelf (psychische) prblemen krijgt. Het is k belangrijk dat je je eigen leven blijft leiden. Blijf naast steun bieden aan je naaste k dingen den die je altijd deed en blijf plezier maken. Het is belangrijk m ndersteuning te bieden en betrkken te zijn, maar hud k in de gaten dat je naaste (prfessinele) hulp krijgt f zekt. Wanneer je (als enige persn) teveel betrkken raakt, lp je het risic dat iemand afhankelijk van je wrdt. Onthud dat juw rl bestaat uit het bieden van steun en niet uit het behandelen van de depressie. En als je de ndersteuning niet (meer) aankunt, hef je je niet schuldig te velen. Iedereen heeft zijn grenzen. Ga p zek naar infrmatie Het kan nuttig zijn m je te verdiepen in de aandening depressie, de bijbehrende symptmen en de gevlgen van een depressie p gevelens, gedachten en het dagelijks leven. Het kan je helpen te begrijpen wat je naaste drmaakt. Het is vr iemand die nit een depressie heeft gehad erg lastig te begrijpen he een depressie het leven kan veranderen. Let wel: iedereen ervaart een depressie p zijn eigen manier. Het kan zijn dat je naaste heel andere klachten ervaart dan iemand anders met een depressie. Luister actief Vr iemand met een depressie is het fijn als hij zich begrepen velt. Vragen als: He kan ik je helpen? f zeggen: Ik ben er vr je kunnen van veel betekenis zijn. Ok kun je p het vlgende letten: d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 7
Prbeer depressieve gevelens niet weg te praten. Zeg niet: er zijn mensen die het zwaarder hebben f: prbeer het ls te laten, zet het van je af, etc. Trek de aandacht niet naar jezelf te als je naaste een persnlijk verhaal vertelt. Wanneer je zegt: ik heb k ziets meegemaakt f: ten dat mij verkwam verschuif je de aandacht van je naaste naar jezelf. Wees niet betuttelend. Je naaste aanmedigen m naar de huisarts te gaan is ged. Maar zeggen je hebt een psychiater ndig kan een averechts effect hebben. Maak geen belftes ver de tekmst. Wanneer je zegt het kmt wel ged f het zal wel verwaaien kan je naaste het gevel krijgen dat je hem niet serieus neemt. Denk niet dat je de depressie kunt plssen dr advies te geven. Je naaste aanmedigen m prfessinele hulp te zeken, is erg belangrijk, maar direct plssingen aandragen heeft geen zin. Actief luisteren hudt in dat je aandacht hebt vr wat je naaste velt en vertelt. Denk k aan het vlgende: Zeg tegen je naaste als je je zrgen maakt. Geef hem het gevel dat hij van betekenis is vr ju. Mensen met een depressie kunnen het gevel hebben dat niemand m hen geeft en dat ze er niet te den in deze wereld. Geef een reactie p de gevelens die je naaste met ju deelt zdat hij zich begrepen velt. Bijvrbeeld wanneer je naaste zegt: ik ben het z beu m me z te velen en ik weet niet meer wat ik met den kun je (bijvrbeeld) reageren met: ik kan me vrstellen dat het heel vermeiend is m je de hele tijd z smber te velen, helemaal als je niet ged weet wat je er aan kunt den m het te veranderen'. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 8
Het kan zijn dat je naaste zich terugtrekt en liever niemand wil zien. Dr cntact te huden, een kaartje te sturen, dr te bellen f te mailen, kun je tch je steun en betrkkenheid laten zien. Wees aanwezig, maar wrdt geen hulpverlener Jij kent je naaste waarschijnlijk erg ged. Je zult merken dat je naaste veranderd is dr de depressie. Daardr weet je niet altijd he je hem met benaderen en kunt helpen. Het is vaak z dat het er zijn vr iemand m kan slaan in hulpverlener spelen en dat je het he en waarm van de depressie gaat analyseren. Het kan pijnlijk zijn m je naaste te zien lijden aan een depressie. Afstand nemen is belangrijk; vrkm dat je het prbleem wilt gaan plssen. Luister naar je naaste en geef hem emtinele steun, maar prbeer geen vervangend therapeut te wrden. Iemand die een depressie meemaakt heeft prfessinele hulp ndig. Medig behandeling aan Wanneer je een depressieve vriend(in) f familielid steunt, prbeer deze dan p een vriendelijke manier aan te medigen m prfessinele hulp te zeken. Wanneer je naaste zelf niet inziet dat hij depressief is en je je zrgen maakt, zeg dit dan tegen hem. Prbeer, als dat makkelijker is, m samen te zeken welke hulp het beste past bij hem. Het kan k steunend zijn m mee te gaan naar de huisarts, mdat het vragen m hulp spannend en beangstigend kan zijn. Veel mensen met een depressie vinden het lastig m zelf hulp te vragen en nder wrden te brengen wat ze ndig hebben. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 9
Praktische ndersteuning Het kan belangrijk zijn m je naaste te helpen bij dagelijkse activiteiten. Mensen die depressief zijn hebben vaak meite met praktische zaken zals het huishuden, de administratie en andere dagelijkse verplichtingen. Praten en emtinele steun zijn heel belangrijk maar denk er aan m k eens een wandeling te maken f samen iets te den wat ged past bij je naaste. Dit is belangrijk als je naaste geneigd is zich terug te trekken en zich te isleren. Ok ndersteuning bij praktische zaken als bdschappen den, de kinderen naar schl brengen f de afwas den is sms erg gewenst. Deze taken, die vr veel mensen rutine zijn, kunnen vr iemand met een depressie een zware pgave zijn. Wees jezelf Jezelf zijn betekent niet dat je met den alsf er niets aan de hand is. Het betekent dat je eerlijk bent wanneer je steun geeft. Bespreek de situatie penlijk maar ga geen gefrceerd gesprek aan ver depressie. Vergeet niet m k ver de nrmale, dagelijkse dingen te praten. Vr smmige mensen is het een pluchting m ver gewne en leuke dingen te praten. Sms is dat veel ntspannener dan je alleen maar bezig huden met de depressie. Verdwijn niet uit beeld wanneer de behandeling is gestart Wanneer de behandeling begint, is het belangrijk dat je betrkken blijft. Ondanks dat je naaste in therapie is, betekent het ng niet dat het vanzelf beter gaat. Het kan weken tt maanden duren vrdat een behandeling en/f de medicatie aanslaat. Ok als de behandeling aanslaat, is en blijft juw steun ndig. Je kunt van mening zijn dat het ged is m je terug te trekken mdat je het gevel hebt dat de prfessinal juw taak heeft vergenmen. Maar niets is minder waar. Juw steun is ng steeds erg belangrijk in deze peride en k daarna. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 10
Je eigen gevel Het kan erg belastend zijn m iemand met een depressie te steunen. Het is belangrijk m je eigen grenzen aan te geven en ervr te zrgen dat je niet meegesleurd wrdt in een negatieve spiraal van gedachten en gevelens. Pas p dat je niet zelf nderdeel van het prbleem wrdt. Hier wat tips en adviezen p een rijtje: Zrg ged vr jezelf. Niemand heeft er wat aan als jij k nderuit gaat. Blijf actief met je hbby s, werk, cntacten nderhuden en blijf leuke dingen den. Hr de klachten van je naaste aan, maar niet te lang achtereen. Dat is niet ged vr je naaste en k niet vr ju. Prbeer k ver andere dingen dan depressie te praten. Laat je ged infrmeren. Prbeer te lezen ver depressie en de behandeling van depressie. Iemand die depressief is, kan dat niet altijd zelf. Blijf niet alleen met de zrgen. Extra zwaar wrdt het als je naaste zelfdding verweegt f hier ver nadenkt. Het is een fabel dat diegenen die erver praten het juist niet den. Als je je zrgen maakt, blijf daar niet mee zitten. Neem cntact p met de behandelaar van je naaste f met 113nline. 113 nline is een website en telefnlijn waar je terecht kunt met vragen ver zelfdding. Zek hulp en steun vr jezelf. Prbeer de zrgen van je af te praten en blijf niet piekeren ver de prblemen van je naaste. Zek z ndig hulp bij bijvrbeeld een vriend(in) f bij een hulpverlener. Praten ver suïcide Een veel gemaakte fut is de gedachte dat wanneer je praat ver suïcide, je iemand p het idee brengt m suïcide te plegen. Dit klpt niet. Wanneer je vermedt dat je naaste aan suïcide denkt, prbeer dan dit nderwerp p een vrzichtige manier te bespreken. Wanneer je de tijd neemt m te luisteren en je d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 11
bezrgdheid uit, medig je je naaste aan m pen te praten ver zijn gevelens. Zeg bijvrbeeld: als je zegt dat je niet meer verder wilt, maak ik me veel zrgen en vraag ik me sms af f je zelfmrd wilt plegen. Hiermee geef je je bezrgdheid aan en schep je ruimte m ver het nderwerp te praten. Wees alert wanneer je naaste praat ver een specifieke manier van zelfdding en wanneer hij k daadwerkelijk in de gelegenheid is m deze wens tt uiting te brengen. Wanneer je denkt dat er een reële kans bestaat dat je naaste zelfmrd gaat plegen f als hij erg veel met de dd bezig is, schakel dan hulp in. Dit kun je den dr cntact p te nemen met 113nline. www.113nline.nl f 0900-113 0 113. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 12
Vat het niet persnlijk p Vat het niet persnlijk p als je naaste je p afstand hudt. Dat kan heel meilijk zijn. Prbeer te begrijpen dat je vriend(in) f familielid het gevel heeft dat hij f zij geen recht heeft p liefde en aandacht. Dat hij geen recht heeft m er te zijn en dat hij niet belangrijk is. Of dat je naaste zich z vermand velt dr de depressie dat elke vrm van cntact meilijk is gewrden. Het kan je verdriet den als je cntact zekt en je naaste niet eens de meite neemt m de telefn p te nemen, je terug te mailen f je te sms en. Onthud dat hij zichzelf niet is tijdens een depressie en dat het beter is m steun te geven die sms niet welkm lijkt (f geweigerd wrdt) dan helemaal geen steun geven. Blijf duidelijk maken dat je er bent. Hp Garantie geven p een betere tekmst en plssingen aandragen, biedt vaak niet de gewenste hulp en kan valse hp geven. Aanmedigen en prechte hp p betere tijden vanuit jezelf laten zien, zijn wel belangrijke dingen die je kunt den. Je geeft je naaste het gevel dat jij er vertruwen in hebt dat hij de depressie kan verwinnen. Bespreek de mgelijkheden van behandeling en zeg dat je bereid bent m samen de strijd aan te gaan. Dit laat tevens zien dat je geeft m je naaste en dat je erin gelft dat de dingen beter zullen wrden znder valse verwachtingen te scheppen. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 13
Symptmen van een depressie Het is niet altijd duidelijk wanneer er sprake is van een depressie f wanneer iemand zich gewnweg een tijdje erg smber velt. Depressiviteit uit zich p vele manieren. De gevlgen van een depressie hebben betrekking p het gevel en het denken, maar depressiviteit kan zich k in lichamelijk ngemak uiten. De symptmen kunnen vele vrmen aannemen, maar zijn ruwweg als vlgt nder te verdelen: Depressieve stemming Het meest vr de hand liggende symptm, en een van de weinige die bij iedere depressie vrkmt, is een cntinue smbere stemming. Gevelens van pessimisme en verdriet hebben vr langere tijd de verhand. Zinlsheid Depressiviteit gaat vaak gepaard met een gevel van zinlsheid. Alles in het leven lijkt dells, niets is de meite waard. Dit kan een grte nverschilligheid, medelsheid en uitzichtlsheid tt gevlg hebben. Lichtgeraaktheid Iemand met een depressie kan in hgere mate lichtgeraakt zijn. Alles kan tijdens een depressie irriteren. Als je depressief bent, heb je zelf meestal niet dr dat je sneller dan nrmaal bs f geïrriteerd reageert. Negatief zelfbeeld Een depressie gaat vaak gepaard met negatieve gedachten ver het eigen functineren. Men kan zich p vele vlakken gaan zien als mislukking en als nbekwaam. Ok kmen gevelens van waardelsheid vr. Onzekerheid Depressie gaat vaak samen met sterke gevelens van nzekerheid, k als gevlg van de andere symptmen. Dit gevel van nzekerheid heeft nder andere invled p de assertiviteit en de besluitvaardigheid. Angst Een depressie kan angst met zich mee brengen. Men kan last krijgen van irratinele angsten, die zich zelfs tt fbie kunnen ntwikkelen. Z kan bijvrbeeld sciale angst en agrafbie, k wel pleinvrees genemd, vrkmen. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 14
Slaapprblemen Veel mensen hebben tijdens een depressie last van een nrustige slaap. Men heeft bijvrbeeld meite met inslapen en wrdt m de paar uur wakker. Er kan k sprake zijn van ttale slapelsheid f van veel te vreg wakker wrden. Vlakheid Een depressie kan een gevel van vlakheid verrzaken. Alle psitieve, maar k negatieve emties wrden f lijken afgevlakt. Zelfs de gevelens vr naasten en geliefden lijken te zijn afgevlakt. Spanning en nervsiteit Iemand die aan een depressie lijdt, kan zich nerveus en gespannen velen. Deze vrtdurende spanning kan andere lichamelijke klachten tt gevlg hebben zals spierpijn, verkramping van de maag, hfdpijn f een verhgde hartslag. Vermeidheid Depressies leiden vaak tt een aanhudende vermeidheid. Direct na het wakker wrden is er al een me en lustels gevel. Er is nauwelijks geneg energie vr de dagelijkse bezigheden. Eetprblemen Vaak ervaren mensen met een depressie een verminderde eetlust. Het eten smaakt niet meer f maakt zelfs misselijk. Vaak valt men tijdens een depressie een paar kil's af. Het mgekeerde kmt echter k vr: een vermeerdering van de eetlust. Sms kan veel eten een gevel van trst geven en de depressie krtdurend verlichten. Zelfverwaarlzing Als gevlg van het gevel van zinlsheid en nverschilligheid, kan een depressie leiden tt zelfverwaarlzing. Dat kan zich uiten in minder zrg vr het uiterlijk, vr de gezndheid, veding en vr het huishuden. Cncentratieprblemen Depressiviteit zrgt vaak vr prblemen met cncentreren. Men heeft meite aandachtig en gefcust te blijven en kan last ndervinden van vermatig dagdrmen f piekeren. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 15
Piekeren Een depressie gaat vaak gepaard met eindels gepieker. Bepaalde negatieve gedachten wrden dan eindels herhaald. Schuldgevelens Depressie gaat vaak samen met ernstige schuldgevelens. Men heeft het idee veral in te falen en veral te krt in te schieten. Het gaat m vermatige schuldgevelens Minder behefte aan seks Onder andere als gevlg van andere symptmen zals vermeidheid, spanningen en een negatief zelfbeeld nderdrukt depressiviteit vaak seksuele gevelens. Mtivatie Depressie verrzaakt ngal eens een gebrek aan mtivatie. Juist dit gebrek aan mtivatie kan een belangrijke factr zijn in het aanhuden van de depressie. Men heeft weinig f helemaal geen zin (meer) iets te ndernemen. Terwijl in beweging kmen f initiatief nemen een drbreking kan betekenen van de depressie. Lichamelijke klachten Naast de psychische klachten kmen er tijdens een depressie k vaak pijnklachten en lichamelijke klachten vr. De bekendste daarvan is hfdpijn. Maar de pijn kan veral in het lichaam vrkmen. Een drge mnd, lage rugpijn, nekklachten en buikpijn zijn vrbeelden van pijnklachten die de 'nbegrepen pijnklachten' wrden genemd. Denken aan de dd Het kmt vaak vr dat mensen met een depressie denken aan de dd. Dit wil niet direct zeggen dat iedereen die depressief is zelfmrd serieus verweegt. Men wil ntsnappen aan de situatie waarin zich men p dat mment bevindt en aan de pijn die men p dat mment velt. Het is belangrijk m te weten dat dat gevel vergaat. Deze gevelens en gedachten kmen vaak vr tijdens het dieptepunt van de depressie en het is belangrijk m dit te (h)erkennen. Na dit dieptepunt treedt -bijna altijd- een fase van herstel in, waarbij deze gedachten en gevelens minder wrden en uiteindelijk verdwijnen. d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 16
De klachten die depressie verrzaken, kunnen van persn tt persn verschillen. Niet iedereen die depressief is, heeft alle genemde symptmen. Omgekeerd is niet iedereen die enkele van deze symptmen heeft depressief. Websites www.depressie.rg www.113nline.nl www.labyrint-in-perspectief.nl d e p r e s s i e r a a k t i e d e r e e n 17