Informatiebijeenkomst Spoorkruising en Stationsomgeving, 31 maart 2010 Organisatie en presentatie: Team Communicatie, Tom Janssen Team Mobiliteit en Milieu, Marijke Terpstra Vertegenwoordiging namens het College: Wim Hazeu, (voormalig) wethouder Milieu, Mobiliteit, Stadsbeer. Programma: Welkomstwoord van wethouder Hazeu Presentatie door mw. Marijke Terpstra Vragen en discussie. Verslag Welkomstwoord Wim Hazeu We moeten met z n allen de bereikbaarheid van Maastricht blijven garanderen en versterken. Maastricht is een compacte, drukbezochte stad en we willen zoveel mogelijk alternatieven bieden om het autoverkeer in de stad tot een minimum te beperken. Alternatieven zijn de bus, de fiets en binnenkort ook de tram. We proberen bezoekers en onze eigen bewoners zoveel mogelijk te faciliteren op dit gebied. De contouren van de ondertunneling van de A2 worden langzaam zichtbaar. Het gebied oost wordt een aantrekkelijke nieuwe woonomgeving, ook dankzij de Groene Loper. De bedoeling is om de barrière die het spoor vormt tussen het gebied oost en het centrum te verkleinen. Momenteel vormt het spoor een niet passeren obstakel van 1,5 km tussen de Noorderbrug en het Station. Daar moeten we iets aan doen. De functie van het Station groeit, steeds meer mensen nemen de trein. Ook de eigenaren van het Station (NS, Veolia, Prorail en NS Vastgoed) denken na over de toekomst. Iedereen wil het treinverkeer promoten. Dat is niet alleen beter voor de NS en partners, maar beslist ook voor het milieu. Het Station wordt een multimodaal knooppunt, waar fiets, bus, auto, en tram (op z n vroegst in 2013 tussen Maastricht en Hasselt) samenkomen. Wij hebben als gemeente een aantal varianten ontwikkeld voor verbetering van de situatie rond de spoorkruising. Daaruit is een variant als gunstigste naar voren gekomen. Maar er is nog niets definitief. We zijn knelpunten en kansen aan het inventariseren en willen langzaam onze koers bepalen. Tijdens deze bijeenkomst willen wij de aanwezigen informeren over deze varianten en de voorkeurskoers en wij zijn benieuwd naar uw gedachten daarover. Presentatie Marijke Terpstra De volledige PowerPoint Presentatie van Marijke Terpstra is te bekijken op www.maastricht.nl > Projecten > Spoorkruising en Stationsomgeving. In haar presentatie geeft Marijke Terpstra uitleg over de voorgeschiedenis van ontwikkelingen rond het spoor. Al vanaf 1853, sinds de bouw van het eerste station, was er discussie in de stad over de te maken spoorovergangen. In 1916 is het huidige station gebouwd. De gelijkvloerse spoorovergang bij de Stationstraat moest hiervoor verdwijnen. Er werd druk gediscussieerd over compensatie voor deze overgang. Maar pas in 1960 werd de gelijkvloerse overgang bij de Scharnerweg vervangen door de huidige Scharnertunnel. In 1920 werd al wel de eerste passerelle gebouwd over het spoor, maar dat was geen succes. Mensen vonden de passerelle vies en gevaarlijk, dus in 1960 met de bouw van de Scharnertunnel werd die passerelle weggehaald.
In 1985 volgde de bouw van de passerelle zoals wij hem nu kennen. Deze passerelle is met name voor de ontsluiting van het eilandperron en de parkeerplaats aan de Meerssenerweg gebouwd. Sinds 2004 zijn er plannen voor een nieuwe aanpassing van de situatie rond de spoorkruising. Directe aanleiding was het feit dat de stadsbus stilstond (vanwege druk verkeer) in de Scharnertunnel. Dat was een ongewenste situatie. Het spoor vormt van oudsher een barrière voor de oost westverbinding in de stad en voor de vernieuwde wijken in oost en het centrum. Zowel vanuit mobiliteit als vanuit stedenbouwkundig oogpunt was er een aanleiding voor aanpassing van de situatie rond de spoorkruising. Meerdere andere projecten hangen direct samen met de aanpassing van de spoorkruising: de uitwerking van de A2, waarmee het verkeer door de Scharnertunnel zal afnemen; de inpassing van de tram (Maastricht Hasselt) bij het Station (2012 2014); de uitbreiding van het aantal fietsstallingen tot totaal 6000 stuks; het fietsplan: de oost westrelatie voor fietsers verbeteren en de barrière van het spoor slechten; de uitbreiding van het aantal P&R plekken, totaal 500 plekken. Met de vernieuwde spoorkruising willen we het volgende bereiken: een efficiënt knooppunt voor tram, trein, bus, fiets, taxi, auto en voetganger; verbinding van stadsdelen oost en west verbinden; een aantrekkelijk Stationsgebied; een hoogwaardige stadsentree. Er is nadrukkelijk geen sprake van grootschalige vastgoedontwikkeling. Vanuit deze doelstellingen kwam een verkenningennota tot stand die vier busvarianten presenteerde. Bij al deze varianten werd uitgegaan van een nieuwe verbinding voor fietser en voetganger. De varianten zien er als volgt uit: Variant 1: Scharnertunnel bus via bestaande route (St. Maartenslaan/Stationsstraat/Wilhelminasingel) tram via St. Maartenslaan naar halte op busstation fietsstalling onder busstation, incl. fiets /looptunnel. Variant 2: Bypass bus via St. Maartenslaan/Spoorweglaan, via een bypass aangesloten op Scharnertunnel, met ondergronds busstation tram met halte in Stationsstraat ondergrondse fietsenstalling, incl. fiets /looptunnel. Variant 3: Traverse Zuid als brug bus via St. Maartenslaan over traverse naar oost, naar zuid over bestaande route tram met halte in Stationsstraat bovengronds busstation in 2 lagen (oost en zuid) fietsstalling boven sporen fiets en loopverbinding over traverse. Variant 4: Traverse Noord als brug bus via St. Maartenslaan over traverse naar oost, naar zuid over bestaande route tram met halte in Stationsstraat bovengronds busstation (met keerlus) fietsstalling onder busstation, incl. fiets /looptunnel.
De keuze voor de meest geschikte variant werd gemaakt op basis van de volgende afwegingscriteria: Openbaar vervoer Ruimte Milieu Fiets en voetganger Parkeren Investering en exploitatie Faseerbaarheid Afhankelijkheden (risico s) Uit zorgvuldige afweging van al deze factoren bleek dat Variant 1 Scharnertunnel de meest geschikte optie is. De conclusie is dan ook dat Variant 1 (Scharnertunnel) de voorkeursvariant is die aan de Raad zal worden voorgelegd. Deze variant betekent een sterke verbetering voor de stationsknoop en voor de fietser/voetganger. Bovendien is de variant goed realiseerbaar binnen de bestaande structuur en kunnen individuele dossiers (tram, fiets, parkeren, bus) verder worden ontwikkeld. Vanwege ruimtelijke optimalisatie is het de wens om de traverse te verbreden met de perrontoegangen. Prorail is bezig met een onderzoek naar de capaciteit van de passerelle. Mogelijk is deze passerelle onvoldoende geschikt om de aanwezige reizigersstromen goed af te wikkelen. Wij hebben Prorail gevraagd om ook de mogelijkheid te onderzoeken om gezamenlijk een nieuwe traverse te bouwen. Ook is het de wens om de stationstoegang oost te verbeteren waarvoor dan sporen moeten worden opgeheven (indien mogelijk). Dit om bouwruimte te creëren. Met Prorail worden onderhandelingen gevoerd over het weghalen van enkele sporen. Door het opheffen van sporen wordt de traverse ook aanzienlijk verkort en is er meer lichtinval. Dit komt de sociale veiligheid ten goede. Er wordt aangegeven dat sloop van huizen aan de oostzijde op dit moment nadrukkelijk niet aan de orde is. Dit is namelijk nog van zo veel aspecten afhankelijk dat daar nu echt niets over gezegd kan worden. Een belangrijk aspect hierbij is de genoemde onderhandeling met Prorail over spoorruimte aan de oostzijde. Eventuele sloop wordt niet per definitie uitgesloten omdat dit wel een stedenbouwkundige wens kan zijn (verbetering zichtlijn oost west). Mocht er in de toekomst (na afweging van alle aspecten) toch sprake zijn van sloop, dan zal de gemeente daar als eerste met de eigenaren van deze woningen over praten. Overigens zien we dat Prorail nu bezig is met de achterkant van het station meer eenheid te geven door een glazen omkapping. Deze plannen waren al volledig uitgewerkt door Prorail. Het project spoorkruising en stationsomgeving verkeert nog in een studiefase en is voorlopig nog niet in uitvoering. In de eerste helft van 2010 worden de volgende stappen genomen: opstelling een koersnota informatievoorziening voorbereiding financiering besluitvorming Raad voor koers Variant 1 In de tweede helft van 2010 wordt Variant 1 geoptimaliseerd in samenwerking met ProRail, NS, Provincie, Veolia, omwonenden en andere belanghebbenden.
Vragen van aanwezigen Vraag 1 Is er nog inspraak op keuze varianten, want mijn voorkeur gaat uit naar Variant 2? Bij Variant 2 is er sprake van een veel groter project, namelijk ondergrondse werken aan de Parallelweg, Dit brengt meer risico s met zich mee. Het is uiteraard nog mogelijk uw voorkeur voor een andere variant in te spreken bij de Raad. Bij Variant 2 ligt het busstation compleet onder de grond. Dat is in spitstijden prima, maar s avonds en s nachts is het in een dergelijk busstation niet levendig genoeg omdat er dan slechts weinig van gebruik wordt gemaakt. Dat kan reizigers een onbehaaglijk gevoel bezorgen. Vraag 2 Een ondertunneling voor voetgangers is een slechte optie. Een tunnel brengt altijd rommel en onveiligheid met zich mee. Wat mij betreft moet het spoor onder de grond, niet de mensen. Als dat niet mogelijk is, dan moeten we het hele project gewoon achterwege laten. We hadden onder de autoparking aan Parallelweg een fietsstalling moeten maken. Maastricht wil geen tunnels meer! Dat is een prachtige droom die ik graag zou ondersteunen. Maar helaas is een spoor onder de grond nooit financieel te realiseren in Maastricht. We zijn bekend met het trauma in Maastricht rondom tunneltjes en ook met een passerelle. Wij weten dat het geen ideale omgeving is, maar het doet het debat tekort om te zeggen dan maar helemaal geen project. We spreken hier niet over een eng, smal tunneltje, maar over een brede en levendige met toegang van daglicht. Voetgangers hebben er vrij baan om te flaneren. Ook voor fietsers wordt de doorgang goed georganiseerd. Bovendien is er continu toezicht en gaan bezoekers van de tunnel al snel weer naar boven. Misschien komen er zelfs winkelvoorzieningen. Vraag 3 Wordt huidige spoorwegovergang Duitse Poort opgeheven? Die vraag hebben wij nog niet van Prorail gekregen. Maar zou die vraag komen, dan zullen wij die troef nooit zomaar uit handen geven. We willen bij voorkeur de Duitse Poort niet kwijt. Wat de gemeente betreft zal dit ook alleen bespreekbaar zijn voor het autoverkeer. Vraag 4 Maar in het Wijkontwikkelingsplan staat dat de overgang Duitse Poort dichtgaat? We gaan in ieder geval proberen die overgang open te houden voor langzaam verkeer. Vergeet ook niet dat de Scharnertunnel echt gaat veranderen. Die zal in de toekomst steeds meer gebruikt worden. We moeten een beetje in de toekomst denken en afwachten wat ProRail wil. Misschien wil ProRail inderdaad in lijn met het landelijke beleid deze spoorwegovergang opheffen vanwege de veiligheid. Maar voor de stad is de overgang Duitse Poort belangrijk. Zo stelt ProRail ook voor de passerelle alleen open te stellen voor treinreizigers d.m.v. pasjes. Maar dat willen we niet. De passerelle is een unieke manier voor voetgangers om van oost naar west te komen. Dus moet hij openblijven voor iedereen.
Vraag 5: Nog altijd is de fietstunnel niet doorgetrokken vanuit de Scharnertunnel, dus verlengd naar de Akerstraat en Wilhelminasingel. Dat was het oorspronkelijke plan en dat moet doorgaan. Het uitstel komt ook door de vraag wat er verder met de Scharnertunnel gaat gebeuren. Het is geen onwil van partijen. Bij Variant 1 zullen wij wel een rechtdoorgang van de fietstunnel realiseren. Vraag 6: Wordt de straat boven de Scharnertunnel breder? Ja, het dak van de Scharnertunnel wordt verbreed. Vraag 7: Hoe is de fietsdoorgang ingepast in het stratennetwerk? Het fietsverkeer wordt goed ingepast in het netwerk Stationsstraat en St. Maartenslaan. Vraag 8: Er was altijd al een brug richting Professor Nijpelsstraat gepland. Hoe zit dat nu? Dat is een andere variant dan de voorkeursvariant, dus minder gunstig. We gaan ervoor zorgen dat Wittevrouwenveld en Wyckerveld, dus alle wijken in de richting oost logisch gaan aansluiten op het Station. Wij willen nu meteen doorpakken en zorgen voor een doorgaande fietsbeweging. Zoals gezegd, het is nog in de studiefase, maar het wordt zeker meegenomen. Vraag 9: Er wordt gesproken van twee sporen weghalen en de oostkant van het spoor aanpassen. Hoe ziet u dat en waarom zijn winkelvoorzieningen nodig? Er komt nu een echte entree aan de oostkant van het Station, en wij gaan bijv. een P&R garage bouwen. De stationsingang oost krijgt daarmee een veel duidelijker gezicht. Vraag 10: Werken in de ruimte hangt altijd met heel veel andere zaken samen. Wat zijn de randjes van het plan? Wat houdt optimalisatie in? Wat zijn de gevolgen voor de St. Maartenslaan, Stationsstraat, Meerssenerweg, etc. Krijgen we daar nog inspraak over? We zijn nog in de fase van verkenning: we weten nog niet goed wat de andere partners in het proces willen. Bijv. als 2 sporen eruit kunnen, dan creëer je ruimte, maar we hebben nu nog geen zekerheden hierover. We streven naar een steviger entree aan de oostkant van het Station. Nu is de stad ook aan de oostkant fundamenteel aanwezig en dat zorgt voor een nieuwe start van dit gebied. Vraag 11: Fietsenstalling ondergronds? Komen er dan wel genoeg plaatsen? Nu staan en liggen overal fietsen rond Station. Hoe kun je garanderen dat de mensen niet alsnog hun fiets bovengronds stallen?
Inhakend op eerdere opmerking over fietsenstalling onder parkeerterrein Parallelweg: dat had gekund, maar die stalling zou niet worden gebruikt. Fietsers willen dicht bij de entree stallen. Er is nu al een tekort aan fietsstallingen. In Variant 1 komt er een logische plek om de fiets te stallen. Tijdelijk gaan wij nu zorgen voor 500/600 plaatsen voor fietsstalling op het Stationsplein.. Maar straks gaat het over 6000 plekken in een grootschalige fietsstalling onder de grond. Uiteraard moet ook goed gehandhaafd worden. Vraag 12: Waarom komt er voor het Station geen plek voor het ophalen/wegbrengen van reizigers? Er zijn voorzieningen, maar die liggen niet recht voor het Station. Mensen kunnen gebruik maken van het taxispoor en van de Parallelweg. Nog handiger is het om het speciale parkeerspoor aan de Meerssenerweg te gebruiken. Vraag 13: De fietstunnel komt voor de Meerssenerweg omhoog. Betekent dit een grote stroom fietsers en brommers op deze weg? Wij sluiten niet helemaal uit om ook onder Meerssenerweg door te gaan. Nadere details moeten nog volgen. Vraag 14: Wat gebeurt er met de aansluiting richting zwembad? Is het een optie de fietstunnel rechtstreeks tussen de Meerssenerweg en Professor Nijpelsstraat door te trekken? En geen brommers meer toe te laten? Waar gaan al die fietsers blijven? Misschien komt er geen bocht in de tunnel, maar gaan fietsers meteen naar boven. Het laatste woord is nog niet gezegd over de aansluiting. Er wordt zeker ook nagedacht over sociale veiligheid. Vraag 15: De St. Maartenslaan is nu al zo druk met bussen en auto s, willen jullie dan ook nog een tram erdoor laten rijden? Op zich is de St. Maartenslaan niet zo druk, maar we zullen ook kijken naar de inrichting van de St. Maartenslaan. Er komen ongeveer 8 trambewegingen per uur van een zeer stille tram. Bovendien kan de tram wellicht ook zorgen voor opheffing van een buslijn. Vraag 16: Is er al een tijdsindicatie wanneer de plannen helder zijn? We kijken nu naar een grove planning. Eerst gaan we commitment opbouwen en koersen op een Raadsbesluit. Iedereen kan schriftelijke reacties aanleveren bij de Raad, zodat de Raad over individuele commentaren beschikt. De echte inspraakprocedure volgt midden dit jaar bij de besluitvorming in de raad. We zullen hiervoor een inspraakproces organiseren. Nu willen we graag een oriëntatie vaststellen dankzij een richtinggevende uitspraak van de Raad. Dat geeft ons de vrijheid om verder te ontwerpen. Vraag 17: Hoe lang wordt de tunnel inclusief toeritten en hoeveel korter kan de tunnel worden als sporen weggaan?
Antwoord Marijke: Onder alle sporen door, dan wordt de tunnel zeker 40 meter lang. Maar als sporen verdwijnen, dan wordt hij aanzienlijk korter. Marijke Terpstra zal de vraag voorleggen aan ontwerper en vraagsteller later antwoorden. Afsluiting Wim Hazeu Deze bijeenkomst was bedoeld om meer inzicht te geven in de mogelijkheden en plannen rond het Station. Dit is een open proces in synergie met de omgeving. Deze informatiebijeenkomst was het laatste publieke optreden van wethouder Wim Hazeu.