Mensenrechten in cnflict met elkaar (Uit: De dertig artikelen) (Uit: Mensenrechteneducatie in Niet-cnfessinele zedenleer) Behandelende nderwerpen De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens Mensenrechten in cnflict met elkaar Delstellingen Zich realiseren dat het peisen van bepaalde rechten in cncrete situaties tt cnflict kan leiden met het peisen van andere rechten, f met het peisen van een zelfde recht in een andere situatie f dr anderen. Zich bewust wrden van het feit dat men niet absluut een recht kan claimen znder rekening te huden met de rechten van een ander, f met de eigen verantwrdelijkheden. Leeftijdsniveau vanaf 14 jaar Tijd 50 min. Vrbereiding Je hebt ndig: Enkele verzichten van de UVRM (zeker k de uitgebreide versie aan de deelnemers aanbieden). Een tiental kaartjes met de beschrijving van cncrete cnflictsituaties (zie bijlage) Instructies 1. Verdeel de deelnemers in grepjes (3 à 5 deelnemers per grepje). 2. Geef elk grepje twee kaartjes met elk een cnflict p. 3. Vraag elk grepje na te gaan m welke rechten het in de cnflictsituatie gaat. 4. Vraag hen f het cnflict vlgens hen kan beslecht wrden, en, indien ja, he ze dit zuden aanpakken. 5. Leg hen de vlgende vragen vr m hen te helpen discussiëren en argumenteren, m het debat wat ls te trekken. 6. Vraagjes: Vind je dat bepaalde rechten altijd vrrang hebben p andere, dat bepaalde rechten belangrijker, fundamenteler zijn? Of vind je dat elk recht evenveel waard is, dat ze alle een uitdrukking zijn van een prject mtrent de eerbiediging van de waardevlheid van een mensenleven, en dat elk recht dus evenveel telt? Als je vindt dat elk recht evenveel telt, kan het dan tch vlgens ju dat in bepaalde situaties smmige rechten tch een zekere vrrang hebben p andere? Is de cntext waarin de rechten pgeëist wrden dus belangrijk? He zul je dit bepalen? 1 Mensenrechten in cnflict met elkaar
Nabespreking en evaluatie Laat de deelnemers nadenken ver de verschillende discussiepunten en argumenten die aan bd zijn gekmen. Bespreek daarna het gegeven dat wanneer men een recht peist, men niet zmaar absluut zijn recht bewaarheid met willen zien znder enige aandacht vr de cncrete situatie waar k rechten van anderen en eigen verantwrdelijkheden in het spel zijn. Er met duidelijk wrden gemaakt dat in de realiteit de situatie met bekeken wrden en de cntext geanalyseerd. De tepassingen van de rechten dienen bekeken te wrden in het licht van de mstandigheden waarin ze wrden pgeëist. Stel hen k de vlgende vragen: Vnd je het meilijk m te bepalen m welke rechten het ging in de cnflictsituatie? Vnd je het cnflict waar het m ging relevant? Zijn de rechten die in het cnflict naar vr kwamen k vr ju persnlijk belangrijk? Zijn smmige van deze cnflicten terug te vinden in de actualiteit? Heb je zelf weet van z n cnflict? Was het meilijk m na te denken ver een plssing van het cnflict? Was er veel nenigheid binnen jullie grepjes ver de manier m het cnflict te benaderen en m een eventuele plssing te vinden? Waren smmige cnflicten eenvudiger dan andere?... Varianten Laat de deelnemers een rllenspel spelen. Eén iemand (f één grepje) verdedigt het ene recht en beargumenteert waarm hun recht ingewilligd met wrden. Een andere persn (f grepje) verdedigt het andere recht. Leg eventueel het rllenspel stil p het mment van het cnflict en vraag aan de verige deelnemers suggesties ver verdere afwikkeling van het cnflict Het kan k nuttig zijn m een rllenspel pnieuw te spelen maar dan de rllen m te keren zdat ze het cnflict zien vanuit het standpunt van de ander. Dr een rllenspel te hanteren zullen deelnemers sms gemakkelijker argumenten en discussiepunten aanbrengen, dan wanneer hen enkel gevraagd wrdt hierver na te denken. Wanneer mensen in een rl zitten durven ze -- net mdat ze een rl spelen -- meestal k bepaalde argumenten f kritiek naar vr brengen die ze anders niet zuden laten hren. Rechten die met elkaar in cnflict zijn in de verschillende cnflictsituaties 1. recht p gdsdienst (artikel 18), recht p leven (artikel 3), recht p medische behandeling (artikel 25). 2. recht p vrije meningsuiting (artikel 19), recht niet gediscrimineerd te recht wrden (artikel 2). 3. p vrijheid van vereniging (artikel 20), recht niet gediscrimineerd te wrden (artikel 2). 4. recht p gdsdienst (artikel 18), recht niet geflterd te wrden (artikel 5), recht tegen schending van de persn (artikel 3) 5. recht p medische behandeling (artikel 25), recht p leven (artikel 3). 6. recht p nderwijs (artikel 26), recht p leven (artikel 3). 7. recht p huwen, met de vrije en vlledige testemming van de aanstaande echtgenten (artikel 16), recht p gdsdienst (artikel 18). 2 Mensenrechten in cnflict met elkaar
8. artikel 19 (recht p vrijheid van meningsuiting; m dr alle middelen inlichtingen en denkbeelden p te spren, te ntvangen en dr te geven), artikel 12 (recht p privacy). 9. allebei berepen ze zich p artikel 3 (recht p nschendbaarheid van persn). Kmt daar ng bij: artikel 18 (recht p gdsdienst). 10. artikel 19 (recht p vrije meningsuiting) en artikel 10 (recht p eerlijk prces). 3 Mensenrechten in cnflict met elkaar
Bijlage 1: Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: Overzicht 1. Het recht p vrijheid en gelijkheid vr iedereen 2. Het recht niet gediscrimineerd te wrden 3. Het recht p leven, in veiligheid en vrijheid 4. Het recht p geen slavernij f slavenhandel 5. Het recht niet geflterd te wrden 6. Het recht p dr de wet erkend te wrden 7. Het recht p gelijke bescherming dr de wet 8. Het recht p hulp van een rechter bij vertreding van mensenrechten 9. Het recht p niet willekeurig in de gevangenis gestpt te wrden 10. Het recht p een penbaar en eerlijk prces 11. Het recht p als nschuldig beschuwd te wrden tt de schuld bewezen is 12. Het recht p bescherming van de privacy 13. Het recht p vrijheid van verplaatsing 14. Het recht p asiel in een ander land als iemand gevaar lpt 15. Het recht p een natinaliteit 16. Het recht p truwen en een gezin te stichten 17. Het recht p eigendm 18. Het recht p vrijheid van gedachte, geweten en gdsdienst 19. Het recht p vrijheid van meningsuiting 20. Het recht p vrijheid van vereniging en vergadering 21. Het recht p deelname aan de plitiek 22. Het recht p sciale zekerheid 23. Het recht p arbeid, een eerlijk ln en lid mgen zijn van een vakbnd 24. Het recht p rust en vrije tijd 25. Het recht p nderdak, vedsel, kledij, medische verzrging 26. Het recht p nderwijs 27. Het recht p genieten van kunst en wetenschap 28. Het recht p een rganisatie van de wereld die ieder van alle rechten laat genieten 29. De plicht m vr de rechten van anderen zrg te dragen 30. Het recht p bescherming tegen misbruik van rechten m mensenrechten te vernietigen 4 Mensenrechten in cnflict met elkaar
Bijlage 2: Cnflictsituaties Steven is zeven jaar, en is een vrlijke levenslustige jngen. Elke dag brengt zijn vader hem naar schl. Op zekere dag rent Steven nplettend de straat ver en wrdt frntaal aangereden dr een autmbilist. Buiten levensgevaar, maar zeer ernstig verwnd wrdt hij het ziekenhuis binnengereden. Steven heeft al veel bled verlren, en een bledtransfusie is echt ndzakelijk. Zijn vader verbiedt echter de bledtransfusie, mdat het strijdig is met hun gelf als getuigen van Jehva. De vader van Steven verlangt van de dkters dat ze de bledtransfusie niet uitveren, en vraagt hen eerbied en respect vr hun gelf. Een extreem- rechtse partij in een welbepaald land vindt dat ze het recht heeft m, wanneer alle andere partijvrzitters dr een televisiezender uitgendigd wrden vr een debatprgramma, de televisiezender k hùn partijvrzitter met uitndigen en aan het wrd laten. Het bestuur van het televisiestatin vindt echter dat de partij aanzet tt racisme en nverdraagzaamheid en wil deze partij z weinig mgelijk een pdium bieden. Elllen is zestien, en is verzt p dansen. Via via is ze te weten gekmen dat in haar stad wekelijks een cursus Afrikaans dansen wrdt gerganiseerd. Dat ziet ze echt ged zitten. De eerstvlgende les staat Ellen paraat, maar de tegang tt de dansgrep wrdt haar geweigerd. De danslerares, een Afrikaanse vruw, wijst haar erp dat deze danscursus enkel bedeld is vr mensen van Afrikaanse rigine. Vlgens haar mag haar vlk k iets van zichzelf hebben. Aïcha en Fatija zijn mslimmeisjes. Wanneer in hun klas tijdens de les ver vruwenbesnijdenis gesprken wrdt, barst de discussie ls. Vele leerlingen, waarnder Aïcha, vinden het nderdrukking en verminking van de vruw en vinden dat het met verbden wrden in alle landen, waar dan k. Andere leerlingen, waarnder Fatija, stellen dat men eerbied met hebben vr een ander gelf, en dat men k andere tradities met respecteren. Vruwenbesnijdenis verbieden vinden ze een uitdrukking van het Westen die zijn macht wil pleggen aan andere culturen. In een ziekenhuis werken p de dienst spedgevallen slechts een beperkt aantal mensen. Het is een drukke avnd, en p de sped is ng slechts plaats vr de nmiddellijke hulpverlening aan één persn. Er zijn echter ng twee mensen die in levensgevaar verkeren en dus dringende hulp ndig hebben: een jng kind en een succesvlle industrieel. Yutchu leeft in een derdewereldland. Hij is arm, maar kan net in zijn levensbehud vrzien. Hij zu graag studeren, maar vindt geen tegang daarte in zijn land. Zijn land kan hem geen nderwijs aanbieden. Het zit ecnmisch aan de grnd en de verheid det er reeds alles aan m vr de gehele bevlking de basisbeheften te vrzien. In India wrden meisjes uitgehuwelijkt. Het is vr hen nmgelijk m iemand van een andere kaste te truwen. Maya vindt dit een mie traditie. Ze begrijp de westerse idee van enkel truwen als je verliefd bent niet. Vlgens haar is het belangrijker gede afspraken te maken, dat het huishuden ged draait. Ze vindt dat deze traditinele eigenheid van haar cultuur zeker bewaard met blijven. Leila revlteert tegen het uithuwelijken van meisjes. Ze vindt dat iedereen in de mgelijkheid met zijn zélf zijn keuze van partner te kunnen maken. Deze traditie met vlgens haar dan k wrden afgeschaft. 5 Mensenrechten in cnflict met elkaar
Marc is een vraanstaand lid van een kathlieke partij die gezinswaarden hg aanslaat. Een jurnalist die aanwezig is p het hfdkwartier van de partij ntdekt een aantal persnlijke brieven van Marc waaruit verduidelijk blijkt dat hij er een minnares p nahudt. De jurnalist maakt dit verspel penbaar. Sasha en Didier discussiëren beide ver mannenbesnijdenis. Sasha is jd en dus besneden. Didier vindt dat die praktijk niet kan, hij nemt het ngerlfd een stuk huid weg te snijden, enkel en alleen m religieuze redenen. Didier vindt dat besnijdenis, zwel bij man als vruw getuigt van een gebrek aan eerbied vr de persn. Sasha beweert echter dat de eer van zijn persn juist samenhangt met zijn besnijdenis. Het is pas dr de besnijdenis dat hij een eervl lid is van de jdse gemeenschap. Een schkkende, phefmakende mrdzaak die heel het land bererd heeft is in de media reeds vlp aan bd gekmen alvrens de zaak vr de rechter is verschenen. Er is infrmatie vrijgegeven, er werden interviews afgelegd en heel het land heeft de beschuldigde eigenlijk al verrdeeld. 6 Mensenrechten in cnflict met elkaar