4. Eisen aan sandwichpaneel cnstructies 4.1. Inleiding Omschrijving systeem Sandwichpanelen zijn ntwrpen vr de tepassing in gevel- en dakcnstructies (panelen tegepast in plafndcnstructies vallen niet nder deze richtlijn). Dakpanelen wrden gekenmerkt dr een sterk geprfileerde buitenplaat. Deze zijn in principe wel te te passen in gevels, gevelpanelen echter niet in daken tenzij er vr deze tepassing specifiek een fabrieksgarantie wrdt verstrekt. Platdakpanelen vallen niet nder de richtlijn. Echter het tepassen van dergelijke panelen wrdt afgeraden als de metalen binnenplaat van deze elementen niet is vrzien van een cnstructieve prfilering f een ander aanvullend verstijvend cnstructief element. Deze richtlijn beperkt zich tt zelfdragende paneelsystemen (panelen p te nemen in een kader, dat tevens dienst det als draagstructuur, vallen niet nder de richtlijn). Sandwichpanelen maken geen nderdeel uit van de draagcnstructie, tenzij hier specifiek p ntwrpen en mee gerekend is (deze tepassing en k panelen, die (mede) ntwrpen zijn een dragende functie te vervullen, vallen niet nder de richtlijn). Sandwich paneelcnstructies vinden p uitgebreide schaal tepassing in kel- en vrieshuizen. Deze tepassing vraagt m specifieke plssingen en valt niet binnen de reikwijdte van deze richtlijn. Sandwichpanelen bestaan uit een binnenplaat, een kern van islatiemateriaal en een buitenplaat (panelen met een nietislerende kern van bijvrbeeld hningraat f harde kunststf vallen dus niet nder de richtlijn). Essentieel bij sandwichpanelen is dat platen en kern cnstructief gezien één geheel vrmen. De hechting tussen de genemde materialen dient daarm nageneg vlledig te zijn en mag nimmer, k niet plaatselijk, wrden verbrken, tenzij hiervr in de plaats aanvullende cnstructieve vrzieningen zijn getrffen. Er zijn elementen p de markt die bestaan uit een stalen f aluminium buitenplaat verbnden met een islatieplaat, die aan de binnenzijde al f niet is afgewerkt met een flie. Met nadruk wrdt er hierbij p gewezen dat dit geen sandwichpanelen zijn. Hrizntaal gemnteerde panelen verspannen de afstand spant/spant (f stijl/stijl) en dragen de belastingen p de gevelcnstructie ver p de betreffende klmmen (stijlen). Verticaal gemnteerde panelen verspannen de afstand regel/regel en dragen de belastingen p de gevelcnstructie ver p de betreffende regels. Dakpanelen verspannen de afstand grding/grding en dragen de belastingen p de dakcnstructie ver p de betreffende grdingen. 67
De buitenplaat van sandwichpanelen kan van sendzimir verzinkt staal (f staal vrzien van een legeringlaag van aluminiumzink f zinkaluminium) f aluminium zijn (andere materiaaltypes zals zink, RVS f kper vallen niet nder deze richtlijn). Uiteenlpende vrmgevingen zijn mgelijk, zals cnstructieve prfilering, ptische prfilering, gegrefd, stucc, micrliniering, geglfd f vlak. De binnenplaat van sandwichpanelen kan van sendzimir verzinkt staal (k staal vrzien van een legeringlaag van aluminiumzink f zinkaluminium) f aluminium zijn. Uiteenlpende vrmgevingen zijn mgelijk, zals ptische prfilering, gegrefd f vlak. Kernmaterialen zijn PUR, EPS, PIR, phenl en steenwl. Ok zijn er panelen met een hybride kern van bijvrbeeld EPS met EPB (geëxpandeerd perliet). In principe bestaan er twee methden m sandwichpanelen aan de achtercnstructie (primaire bevestiging) te bevestigen: zichtbaar f nzichtbaar (blind). Bij een blinde bevestiging zijn de bevestigingsmiddelen ver het algemeen pgenmen in de veg. Dit kan zijn in de vrm van standaard schreven maar k in de vrm van een systeem specifieke klemcnstructie. Secundaire bevestiging (verlapbevestigingen) zijn ndzakelijk bij de tepassing van sandwichpanelen p (flauw hellende) daken. Zelfdragende sandwichpanelen zijn (gewnlijk) aan de twee langszijden vrzien van een geprefabriceerde vegcnstructie. Ok zijn er panelen p de markt met aan alle vier zijden een dergelijke veg (dikwijls aangeduid met bi-mdulair ). Naar veg kan er ng nderscheid wrden gemaakt tussen panelen met een enkele (midden) dichting en panelen met een dubbele (binnen en buiten) dichting (k wel aangeduid als kelhuis -panelen). In de vegcnstructie kunnen (aanvullende) afdichtingmaterialen zijn pgenmen, die fabrieksmatig wrden aangebracht en/f in het werk. Aanvullende afdichtingen (in verlappen) kunnen k ndzakelijk zijn bij de tepassing van sandwichpanelen in (flauw hellende) daken. Naast een afdichtende functie dienen de vegen dikwijls k als inklemming vr het aangrenzende paneel. Dit betekent dat deze panelen een vaste mntagerichting hebben en niet f slechts met meite individueel uitwisselbaar zijn. Afhankelijk van het type paneel en systeem en afhankelijk van type en vrm gebuw kunnen aansluitingen en detailleringen wrden uitgeverd met geprefabriceerde elementen f met zetwerk. Bij de tepassing van zetwerk sluit de wijze van detaillering aan p die bij pbuwcnstructies. Tepassingsgebied systeem Sandwich paneelcnstructies kennen een enrm breed tepassingsgebied: van hal tt museum, van laag gebuw tt hg kantrgebuw en van pslaglds tt hightech prductiefaciliteit. Sandwichelementen kunnen daarbij een grt aantal functies tegelijk vervullen: regen- en winddichting, warmte- en geluidsislatie, brandmuur, etc. 68
Sandwich paneelcnstructies lenen zich bijznder ged vr de vlgende tepassingen en situaties: pslaghallen van uiteenlpende gederen, in alle vrmen en maten, die een bepaalde minimum binnentemperatuur beheven; prductiefaciliteiten vr uiteenlpende prductieprcessen met uiteenlpende binnencndities, in alle vrmen en maten; winkels, garages, (aut)shwrms, sprtaccmmdaties etc. etc.; kantrgebuwen, schlen, wningen etc. gebuwen, waarbij zeer hge islatiewaarden wrden verlangd (Rc > 3,5 m K/W); gebuwen met extreme binnencndities (kelhuizen, zwembaden etc.). 2 Een belangrijk gegeven van sandwichpanelen is de hge mate van prefabricage. Dit betekent een hge mate aan prcescntrle, krte buwtijd en weinig hinder van weersinvleden. Aan de andere kant kan dit k enige beperking inhuden m.b.t. het drveren van late wijzigingen. Randvrwaarden systeem Sandwich paneelcnstructies zijn vral ntwrpen vr tepassing tegen een stalen achtercnstructie. Mntage tegen een betnnen, huten f ander type achtercnstructie is in principe k mgelijk maar in dat geval dient men, met het g p de dikwijls grte tleranties bij deze typen achtercnstructies, deze eerst uit te vullen alvrens men kan starten met de mntage. Wat hierbij als vldende vlak kan wrden beschuwd, kan wrden ntleend aan nderstaande eisen vr stalen nder/achtercnstructies. Op een achtercnstructie die scheef staat f andere afwijkingen vertnt, is, indien deze bepaalde grenzen verschrijdt, geen vlakke gevel/dak te realiseren. Omdat panelen vrmvaste elementen zijn, die niet in- f uitgewerkt kunnen wrden, tnen afwijkingen zich bij sandwichpanelen eerder en duidelijker dan bij andere cnstructietypen. De tleranties van stalen achtercnstructies dienen daarm te vlden aan de NEN-EN 1090-1 (Zie Bijlage B; tleranties achtercnstructie). Vr een aantal in deze nrm genemde, relevante tlerantiewaarden geldt in dit kader een aanscherping. Daarnaast geldt de eis dat het niet is tegestaan dat een klm, waar het paneel vrlangs drlpt, naar binnen te staat t..v. de verbindingslijn tussen de aan beide zijden aangrenzende klmmen (hrizntale mntage) resp. dat een regel, waar het paneel vrlangs drlpt, naar binnen te ligt t..v. de verbindingslijn tussen de aan beide zijden aangrenzende regels/pleggingen (verticale mntage). Deze eisen kmen vrt uit de ndzaak de pgelegde vervrming, in de vrm van een hlstand van het paneel naar binnen te, te vermijden. Een dergelijke hlstand leidt t.p.v. tussensteunpunten tt drukspanningen in de buitenplaat die samen met andere drukspanningen (zals dr wind f temperatuurbelasting) de telaatbare waarde kunnen verschrijden. Vr de daaruit vrtvleiende extra eisen aan de staalcnstructie zie Bijlage B. 69
Sandwichelementen, zeker indien er sprake is van een blinde bevestigingsmethde, dragen de ptredende belastingen meer gecncentreerd af p de achtercnstructie dan pbuwcnstructies. Bij de dimensinering van deze achtercnstructie dient hiermee rekening te wrden gehuden. Dit betekent k vldende cntactppervlak m deze belastingen te spreiden en vldende bevestigingsppervlak, mdat er dikwijls meer dan één bevestigingsmiddel per cntactppervlak dan wel een belastingspreidende klemcnstructie aangebracht zal meten wrden. Bevestigingsmiddelen meten p vldende afstand van elkaar (bij meerdere bevestigingen per regel/klm) en vanaf cnstructieranden geplaatst kunnen wrden. De stijfheid van de achter/ndercnstructie dient te zijn afgestemd p de grte stijfheid van sandwichpanelen in hun dwarsrichting. Dit m te vrkmen dat deze cnstructie spanningen en/f vervrmingen plegt aan de panelen. Vral bij de tepassing van huten cnstructies is dit een belangrijk aandachtspunt k i.v.m. het kruipgedrag van dit materiaal. Het bevestigen van uithangbrden, lampen, vlaggenmasten e.d. aan een paneelcnstructie is niet tegestaan, tenzij hierte in het paneel aanvullende vrzieningen zijn pgenmen. Znder deze vrzieningen dienen zij dr de gevel heen aan de draagcnstructie te wrden bevestigd. Ok het phangen van een sprinklerinstallatie aan de dakpanelen is niet telaatbaar tenzij hierte aanvullende, belastingspreidende vrzieningen zijn getrffen. 4.2. Statica Belastingen en vervrmingen Belastingen dienen ntleend te wrden aan NEN 6702 f f Eurcde 1. De berekeningen/ beprevingen dienen te wrden uitgeverd vlgens de RS 1990 plus aanvulling f NEN-EN 14509:2006 en (+C1: 2008 en). Hierbij dient de telaatbare vervrming van de panelen, tegepast in gevels gesteld te wrden p L/150 bij industriële gebuwen, en p L/200 bij alle verige gebuwen. Vr daken geldt een maximale drbuigingseis van L/250. Het eigengewicht van gevelpanelen heft niet bij de tetsing van de tegepaste bevestigingsmiddelen in rekening te wrden gebracht nder de vrwaarde dat dit eigengewicht geen mment p deze bevestigingen uitefent. Dit betekent dat de panelen met een aanvullende vrziening tegen uitzakken ndersteund meten wrden en deze dus niet mgen gaan hangen aan de bevestigingsmiddelen. 70
Temperatuurbelastingen kunnen maatgevend zijn bij gevelpanelen, in een meerveldstepassing, met een vlakke buitenplaat f licht geprfileerde buitenplaat. Dit geldt vral bij catingkleuren die in klasse III, en sms k bij kleuren die in klasse II vallen (cnfrm NEN 6702, art. 8.8.2). Bijlage C, Hfdstuk C.2 geeft infrmatie ver welke kleur in welke klasse valt. (Drdat de buitenplaat van een paneel blt staat aan znnestraling en pwarming, en de binnenplaat niet, wil alleen de buitenplaat in deze situatie uitzetten. Dit kan leiden tt een blstand van het paneel. Bij meerveldstepassing is het paneel t.p.v. de tussenplegging(en) gefixeerd. Het paneel wrdt hierdr in zijn gewenste blstand belemmerd. Dit leidt tt spanningen in paneel, bevestigingscnstructie en achtercnstructie. Bij dnker gekleurde panelen, bij vlakke panelen en/f bij panelen met aluminium platen treden de grtste vervrmingen en/f spanningen p.) Op belpbaarheid van dakpanelen, als bedeld in artikel 6.2.3 van de RS 1990, wrdt uitsluitend gedimensineerd als dit expliciet in het bestek en/f ander cntractstuk is vereengekmen. Op de weerstand van gevelpanelen tegen sttbelasting, als bedeld in artikel 6.2.4 van de RS 1990, wrdt uitsluitende gedimensineerd als dit expliciet in het bestek en/f ander cntractstuk is vereengekmen. Bij de berdeling van het cnstructieve gedrag van een sandwichpaneel is er een aantal zaken relevant: bezwijksterkte van het element wrdt in eerste instantie bepaald dr de dikte van het element, de sterkte van de platen, de eigenschappen van de kern en van de hechting tussen kern en platen. De sterkte van de platen en eigenschappen vlgen uit de nrmen en testmethden zals genemd in het Hfdstuk 2.2 van deze richtlijn. De hechting kan prefndervindelijk wrden bepaald dr een trekpref, al f niet na verudering. Deze kan uitgeverd wrden cnfrm EN 14509. panelen, zeker die met een blind bevestigingssysteem, kunnen hun belastingen veel gecncentreerder p de achtercnstructie verdragen dan pbuwcnstructies. Bij de dimensinering van panelen, bevestigingscnstructie en achtercnstructie dient men hiermee rekening te huden. De gecncentreerde temperatuurbelasting t.p.v. het/de tussensteunpunt(en) dient zveel mgelijk gespreid te wrden (bijv. dr een passende inklemcnstructie f meerdere bevestigingspunten naast/bven elkaar) m bezwijken van de verbinding en/f afschuiving in het islatiemateriaal en/f knikken van de buitenplaat te vrkmen; vrkmen dient te wrden dat het paneel vanuit de mntage een pgelegde vervrming mee krijgt die tt spanningen in plaat, islatie en/f bevestigingsmiddel leidt. Vral als deze spanningen de spanningen als gevlg andere belastingen versterken, is de kans p schade hierdr grt; bij panelen met peningen dient rekening te wrden gehuden met de Aanvulling RS 1990 artikelen 15.2 en 15.3. Bij een pening, maar k bij een uitsparing in een paneel, dienen k de spanningen en vervrmingen in het paneel en haar samenstellende delen dwars p de verspanningsrichting te wrden berdeeld en, indien relevant, in deze richting van paneel p paneel via de vegcnstructie; 71
het bevestigingsmiddel/systeem dient zwel de buitenplaat als binnenplaat van het paneel te fixeren (m te vrkmen dat als gevlg van een calamiteit, met als gevlg een eventuele nthechting tussen plaat en islatie, de plaat naar beneden kan vallen). Er zijn echter k panelen p de markt waarbij het bevestigingsmiddel/systeem, waarmee de panelen wrden vastgezet, uitsluitend de binnenplaat fixeert (buitenplaat hangt dan dus dr verkleving aan de islatiekern). Dit laatste type dient niet te wrden tegepast, tenzij het paneel vlgens pgave van de leverancier hiervr specifiek is ntwikkeld. achtercnstructies mgen niet dusdanige tleranties hebben f dusdanig kunnen vervrmen dat de panelen hierdr blt staan aan pgelegde vervrmingen (tenzij hierdr aantnbaar geen schade aan deze elementen kan ntstaan). Dit betekent dat (i.v.m. het risic p nthechting tussen islatie en p druk belaste buitenhuid) tussensteunpunten niet naar binnen mgen liggen t..v. de verbindingslijn tussen de aan beide zijden aangrenzende tussen/eindsteunpunten (zie Bijlage B). Dit geldt zwel vr gevel- als dakcnstructies. a=0 b < 5 mm Telaatbare tleranties van achtercnstructies bij de tepassing van sandwichpanelen 72
Minimale ntwerpuitgangspunten Met het g p het behalen van een statisch verantwrde cnstructie gelden p basis van bvenstaande aandachtspunten de vlgende uitgangspunten (binnen de van tepassing zijnde nrmen): rekening huden met temperatuurvervrmingen aansluitingen e.d.; type en afmetingen van te te passen bevestigingsmiddelen en nderlegringen en hun bevestigingspatrn zdanig kiezen dat de ptredende belastingen p de sandwichpanelen znder schade (dus k znder blijvende vervrmingen) aan deze panelen, bevestigingsmiddelen en/f achtercnstructie p deze achtercnstructie kunnen wrden vergedragen. Hierbij kan het ndzakelijk blijken te zijn de panelen t.p.v. heken e.d. aanvullend te bevestigen; bij blinde bevestiging vindt bevestiging in principe t.p.v. de geprefabriceerde vegcnstructie plaats. Aan de NEN 6702 kan het type en de aantal bevestigers wrden ntleend. Echter m tt enige belastingspreiding te kmen mgen er t.p.v. tussensteunpunten nit minder dan twee bevestigers p vldende nderlinge afstand per veg wrden aangebracht, tenzij er gebruik wrdt gemaakt van een belasting spreidende klemcnstructie. Bij zichtbare bevestiging bedraagt de minimale afstand van het bevestigingsmiddel tt de hartlijn van de vegcnstructie 70 mm. Verder kan deze in principe vrij plaatsvinden, nder de vrwaarde dat de aansluitende delen hierp zijn gedimensineerd. Aan de NEN 6702 kan het type en het aantal bevestigers wrden ntleend. te te passen schreven ter bevestiging van de panelen aan de achtercnstructie vrzien van een steunschrefdraad direct nder de kp van de schref; k bij blind bevestigde panelen is de verwerker verantwrdelijk vr het juiste aantal bevestigingsmiddelen per m 2 cnfrm de geldende nrmen; panelen tegen uitzakken ndersteunen; paneelranden in de langsrichting van het paneel, t.p.v. gebuwheken (verticale mntage) f aansluiting p de vler f dakrand (hrizntale mntage), h..h. maximaal 1500 mm fixeren; bij kleine paneelverspanningen (< 3,0 m) en bij de tepassing van een grt aantal verspanningen per paneel (> 3), kunnen als gevlg van temperatuurvervrmingen de krachten p de bevestigingspunten hg plpen. Hiermee dient bij de dimensinering van de panelen, hun bevestiging en van de achtercnstructie rekening te wrden gehuden; bij het aanbrengen van sparingen e.d. in panelen rekening huden met de hierdr ptredende verzwakking van de panelen en met de spanningen en vervrmingen dwars p de verspanningsrichting. 73
4.3. Waterdichtheid Belasting De waterdichtheid van een sandwichpaneel-cnstructie wrdt in principe verzrgd dr de vrm van de vegcnstructie, eventueel aangevuld met een aanvullende afdichting aan te brengen tussen de buitenplaten van de panelen. Bij de tepassing van gevelpanelen is een kleine heveelheid lekwater in de veg wel tegestaan als dit maar te allen tijde naar buiten te kan wrden afgeverd en dit water dus niet een negatieve invled heeft p het functineren van de cnstructie en/f p de duurzaamheid en dus k niet aan de binnenzijde van de pbuw kan uittreden. In het kader van deze laatste eis is het essentieel dat lekwater niet bij de verder naar binnen gelegen luchtdichting in deze vegcnstructie kan kmen en k niet bij dichtingen tegen aansluitende delen, gelegen aan de binnenzijde van het paneel. Bij de tepassing van dakpanelen is lekwater in de veg niet tegestaan. In deze situatie zu immers de zwaartekracht dit water naar de verder naar binnen gelegen luchtdichting kunnen leiden. Daarm wrdt k afgeraden gevelpanelen te te passen in schuine gevelvlakken, althans als deze achterver hellen. Sandwichpaneel cnstructies met een middendichting, znder verdere vrzieningen, halen m.b.t. de directe regenbelasting, indien ged ntwrpen, geprduceerd en uitgeverd, de klasse B15. Met aanvullende dichting(en) en k panelen met een binnen- en buitendichting (k wel aangeduid als kelhuispanelen) kan men een (veel) hger prestatieniveau halen. Ok andere vegvrmen kunnen minimaal dezelfde dichtingskwaliteiten bieden 74
Minimale ntwerpuitgangspunten Met het g p het behalen van een waterdichte gevelcnstructie gelden de vlgende uitgangspunten: bij snijpunten van de geprefabriceerde vegcnstructie met in het werk te maken aansluitingen eventuele peningen (t.p.v. verjnging van het paneel) aanvullend afdichten. (denk hierbij bijv. aan de aansluiting bij hrizntaal gemnteerde panelen van de hrizntale veg p de in het werk gemaakte verticale stuikveg); eventueel in de veg afstrmend lekwater bven de aansluiting p ramen, brstweringen e.d. zver van deze aansluitingen afleiden (dr een lekdrpel) dat de betreffende aansluiting hier niet dr wrdt belast. Om een waterdichte dakcnstructie te verkrijgen gelden nderstaande uitgangspunten: er wrdt geadviseerd panelen tegen de heersende windrichting in te mnteren (dit kan betekenen dat p het ene dakvlak rechtswerkende panelen gemnteerd meten wrden en p het tegenver gelegen dakvlak linkswerkende panelen). In windgebied I vlgens NEN 6702, bij gthgten > 15 m en/f bij de tepassing van licht drlatende elementen is deze mntagewijze verplicht; de buitenplaat dient aan de nderzijde van het (nderste) paneel minimaal 50 mm verder dr te lpen dan de islatiekern; bevestiging van het sandwichpaneel aan de achtercnstructie kan in therie zwel in het dal als p de tp wrden aangebracht. Bevestiging p de tp heeft de vrkeur bij de mntage van panelen met een buitenplaat met een glfhgte kleiner dan 25 mm. In andere situaties hangt de vrkeur.a. af van de vlgende aspecten: temperatuurvervrmingen van de panelen en de eventueel daaruit vlgende krachten p de bevestigingen en/f aansluitende delen; ksten van de verbinding; risic van beschadiging, vervuiling en/f aantasting van tegepaste materialen. indien de pdrachtgever een specifieke wijze van bevestiging vrstaat, dient dit expliciet in het bestek f de betreffende tekeningen vermeld te staan; het aantal primaire bevestigingsmiddelen dient de cnstructeur per prject te bepalen; eventueel te te passen afdichtingsbanden dienen te zijn afgestemd p functie, vegbewegingen en type en materiaal beplating. Zij dienen zrg te dragen vr een vlledige afsluiting; in de langsverlap h..h. 500 mm (dakhelling < 7 ) resp. h..h. 1000 mm (dakhelling 7 ) secundaire bevestigingsmiddelen aanbrengen; vr de uitvering van de verlappen gelden de richtlijnen als functie van de dakhelling (is de dakhelling in therie dus vóór aftrek van eventuele tleranties in de ndercnstructie, van het effect van het iets drhangen van de panelen etc.) als gegeven p de vlgende pagina (er zijn situaties mgelijk, bijv. zeer lange dakvlakken, dakvlakken waarp hger gelegen gevel-/dakdelen afwateren en direct aan zee, dat er zwaardere vrwaarden meten wrden gesteld). Smmige speciale paneeltypen zijn nder vrwaarden en in verleg met de betreffende leverancier k tepasbaar bij kleinere dakhellingen: 75
Wijze van uitveren Wijze van uitveren Dakhelling eindverlaag (200 mm)* langsverlap * Niet tepasbaar ** Niet tepasbaar *** < 5 Znder eindverlap ( in één lengte van nk naar gt) Met afdichtingsband 5 7 Met dubbele afdichtingsband *** Met afdichtingsband > 7 * Binnenland, tt 15 m buwhgte, nder nrmale mstandigheden ** Er zijn panelen, die speciaal zijn ntwikkeld vr zeer flauw hellende daken. Deze zijn nder vrwaarden wel tepasbaar bij kleinere dakhellingen *** Banden aan nder- en bvenuiteinde van de eindverlap plaatsen (zie tekening vlgende pagina) > 7 : verlap 200 mm en 2 afdichtingen de eindverlap dient dicht te wrden getrkken met een (aanvullende) bevestiging in het dal (n.v.t. bij geglfde buitenplaten en/f bij dalbreedten < 50 mm) met een nderlegringdiameter van minimaal Ø19 mm. Deze bevestiging t.p.v. de nderste band plaatsen. Het aantal per dal vlgt uit de eis dat de afstand van een schref tt de rand van het dal niet meer mag zijn dan 50 mm en de h..h.-afstand tussen de schreven niet meer dan 100 mm 76
licht drlatende elementen bij vrkeur in één drlpende baan van nk naar gt aanbrengen.vrkmen dient te wrden dat er sprake is van een samenkmst van drie f vier platen (t.p.v. kruispunt langsverlap met eindverlap), waarbij kunststfplaat tussen de buitenplaten van de aansluitende sandwichpanelen wrdt gelegen. Kunststf platen met bevestigingsmiddelen met een nderlegring van minimaal Ø29 mm bevestigen, in 3 mm vermaats gebrde gaten. De minimaal vereiste dakhelling vr tepassing bedraagt 8 ; (aansluitingen p) dakdrbrekingen zdanig uitveren, dat deze niet het vrij afstrmen van regenwater in één f meer dalen blkkeren. 4.4. Winddichtheid/luchtdrlatendheid Belasting De winddichtheid/luchtdrlatendheid van een sandwichpaneelcnstructie kan wrden verzrgd dr een dichtingsband in de vegcnstructie. Deze bevindt zich aan de binnenzijde van de waterdichting (n.v.t. kel/vrieshuizen!). In dit kader zijn k andere plssingen mgelijk die de veg een bepaalde (wind)dichting geven. Regenwater mag deze dichting niet kunnen belasten. Sandwichpaneel cnstructies met een middendichting, znder verdere vrzieningen, halen, indien ged ntwrpen, geprduceerd en uitgeverd, de klasse B15 f hger. Met aanvullende dichting(en) en k panelen met een binnen- en buitendichting kan men een ng (veel) hger prestatieniveau halen. 77
Minimale ntwerpuitgangspunten Met het g p het behalen van een winddichte cnstructie gelden p basis van bvenstaande systematiek de vlgende uitgangspunten: bij snijpunten van de geprefabriceerde vegcnstructie met in het werk te maken aansluitingen eventuele peningen (t.p.v. de vegcnstructie van het paneel) aanvullend afdichten; * Vegaansluitingen/afdichtingen dien bij de mntage (cnfrm de gegevens van de leverancier) vldende te wrden dichtgedrukt/gecmprimeerd. Met het g p het behalen van een winddichte (vldende damp/luchtstrmingsdichte) dakcnstructie gelden p basis van bvenstaande systematiek de vlgende tepassingsvrwaarden: 78
vóór de plaatsing van de panelen p de cnstructie eerst twee afdichtingsbanden aanbrengen p deze cnstructie aan weerszijde van de eindaansluiting van de panelen (geldt vanaf Klimaatklasse II vlgens de tabel p pagina 93); k bij andere aansluitingen, zals p wanden en drbrekingen en t.p.v. de nk, dienen aan de binnenzijde van de cnstructie (aanvullende) afdichtingen te wrden aangebracht. Ter plaatse van de vóórgevrmde paneelvegen is het aan te bevelen deze afdichtingen dr een aanvullende afdichting te verbinden met de vegafdichting in deze veg. 4.5. Thermische islatie Aandachtspunten De Rc-waarde van een paneelcnstructie wrdt bepaald dr zijn islatiedikte, dr het type islatie en dr vrm en uitvering van de vegcnstructie. Ok de te te passen bevestigingsmiddelen, en hun aantal per vierkante meter, zijn hierp van invled. De Rc-waarde p basis van deze invleden dient men te bepalen met een 3-dimensinaal warmteverliesprgramma vlgens de eindige elementenmethde. Bij de rekenresultaten dient te staan vermeld p basis van welke uitgangspunten de berekeningen zijn uitgeverd. Naast warmteverlies dr geleiding kan er k warmteverlies dr luchtstrmingen via vegen en aansluitingen ptreden. Zie vr het vrkmen van luchtstrmingen de leveranciersinfrmatie en k paragraaf 4.3. Minimale ntwerpuitgangspunten Om tt een gede thermische islatie te kmen gelden de vlgende minimale uitgangspunten: 79
een punt van aandacht vrmt het feit dat bij aansluitingen de binnenplaat van binnen naar buiten kan lpen. Aanbevlen wrdt z te detailleren dat dit wrdt vrkmen, fwel z te detailleren dat het traject van binnen naar buiten wrdt verlengd (dat wil zeggen de binnenbeplating, waar deze aan de buitenlucht grenst, ver een aanvullende lengte 2 van minimaal 200 mm te isleren van de buitenlucht met islatiemateriaal met een RD 2 m K/W (geldt alleen bij een 2 islatie eis Rc 2,5 m K/W). 4.6. Vchthuishuding Aandachtspunten Oppervlaktecndensatie zal (uitgeznderd extreme cndities) bij sandwichpaneel cnstructies alleen ptreden als er lijnvrmige metalen nderdelen van binnen naar buiten drlpen (zie k paragraaf 4.5). Puntvrmige kudebruggen, in de vrm van bevestigingsmiddelen f klemcnstructies, zullen geen aanleiding geven tt ppervlaktecndensatie, uitgeznderd bij zeer extreme mstandigheden (binnencndities). Inwendige cndensatie in een paneel zal niet ptreden nder de vrwaarde dat de binnenzijde en vegcnstructie vldende dampdicht zijn uitgeverd. Bij de tepassing van steenwl als kernmateriaal dient er rekening te wrden gehuden met het risic p vchtinfiltratie in het paneel via de paneeluiteinden. Inwendige cndensatie in een vegcnstructie is wel mgelijk als een vegcnstructie niet sluitend is aangebracht. Zie k paragraaf 4.3 en 4.4. Vral bij dakcnstructies vraagt dit aandacht. Vral bij extreme binnencndities (dampspanning > 1430 Pa vlgens de tabel p pagina 5.18) is het (k) vanuit het gpunt van vchthuishuding aan te bevelen afdichtingen, die niet in dezelfde drsnede van de cnstructie liggen, ter plaatse van kruisingen met elkaar te verbinden (zie k paragraaf 4.4). Onderkelingscndensatie en inwendige cndensatie kmen bij crrect geprduceerde en crrect gemnteerde sandwichpaneel cnstructies niet vr. Minimale ntwerpuitgangspunten Zie paragrafen 4.5 en 4.6. 80
4.7. Geluidsislatie en -absrptie Geluidislatieprestatie Indicatief kunnen van sandwichpaneel cnstructies, bij een belasting dr verkeersgeluid, de vlgende geluidsislatieprestaties wrden verwacht: sandwichpanelen met een islatiekern van EPS f PUR/PIR 20 à 25 db(a) sandwichpanelen met een islatiekern van steenwl 30 à 35 db(a) sandwichpanelen met een islatiekern van steenwl plus extra massa- en/f geluiddemping tevegende lagen 35 à 40 db(a) Prestaties m.b.t. flankerende transmissie Zie Bijlage C.7. Geluidabsrptieprestatie Indien de nagalmtijd beperkt dient te wrden, dient het absrberende ppervlak te wrden gevnden in de tepassing van panelen met een (gedeeltelijk) geperfreerde binnenplaat. Deze binnenplaat kan een extra teveging aan het paneel zijn dan wel de cnstructieve binnenplaat van het paneel zelf betreffen (in dit laatste geval zal het paneel een kleinere verspanningcapaciteit hebben dan het paneel met een ngeperfreerde binnenplaat). Bij een geperfreerde binnenplaat dient het paneel te zijn vrzien van een aanvullende dampremmende vrziening. Panelen znder een dergelijke vrziening in buitengevel f dak wrden ten sterkste afgeraden, met het g p het risic p inwendige cndensatie, zdra er sprake is van een dampdruk in de mslten ruimte, die hger ligt dan de dampdruk buiten. Een alternatief is geluidsabsrberend materiaal tepassen tegen de panelen en/f tegen aansluitende cnstructieppervlakken en/f in de teveging van geluidsabsrberende elementen. Minimale ntwerpuitgangspunten Ok vanuit verwegingen van geluidsislatie dient er zrgvuldig te wrden gedetailleerd en gemnteerd. Immers ndichtheden in de cnstructie hebben hier een sterk negatieve invled p. 81
4.8. Brandveiligheid Minimale ntwerpuitgangspunten Met het g p het behalen van de gevraagde brandwerendheid (vlgens EN 13501-2 en NEN 6069-versie 2005 en rkdichtheid S2 vlgens EN 13501-1) gelden de vlgende uitgangspunten: ntwerpkeuzes, die van invled zijn p de te behalen prestatie zijn.a.: mntagerichting (hrizntaal f verticaal); gebruikte metalen (staal f aluminium); wijze van bevestigen aan de achtercnstructie; grtte van de verspanning; uitvering van vegcnstructie; tepassen van (aanvullende) afdichtingsmaterialen; type, dikte en densiteit van islatiematerialen. inzake de detaillering gelden.a. de vlgende zaken: hetzelfde prestatieniveau aanhuden als de aansluitende gevel/dakcnstructie; hlle ruimten pvullen met nbrandbaar islatiemateriaal A1 (vlgens NEN-EN 13501-1); t.p.v. de eventuele aansluiting gevel/dak p brandmuur/vler vrzieningen treffen m brandver-/drslag binnen de vrgeschreven minimum peride uit te sluiten. 4.9. Duurzaamheid De duurzaamheid van een paneel wrdt bepaald dr de kwaliteit van de binnen- en buitenplaat met hun respectievelijke beschermlagen, dr de kwaliteit van de islatiekern, dr de kwaliteit van de hechting tussen plaat en islatie en de kwaliteit van de vegcnstructie. Minimale ntwerpuitgangspunten Met het g p het behalen van een gede duurzaamheid gelden de vlgende uitgangspunten: het islatiemateriaal in sandwichpanelen neemt geen vcht p tenzij er sprake is van een langdurige, aanhudende vchtbelasting. Daarm dient een dergelijk cntact te allen tijde te wrden vrkmen. 82
4.10. Uiterlijk Aandachtspunten Panelen vragen zrg en aandacht bij de berdeling bij afname hiervan en bij de handling en mntage hiervan. Een extra punt van aandacht hierbij vrmt het feit dat de uitwisselbaarheid van veel typen panelen beperkt is. Dit betekent dat beschadigde panelen dikwijls meilijk f zelfs nauwelijks meer te vervangen zijn (mede afhankelijk van paneeltype, mntage, en plaats van tepassing). Dit zijn redenen m ng meer aandacht en zrg te besteden aan pslag en mntage, aan het tepassen van een tijdelijke beschermflie en aan de afschermende maatregelen zwel vóór (pslag), tijdens als na de mntage. Indien dit het risic p beschadiging dr derden verrzaakt is, ligt hierbij de verantwrdelijkheid bij de pdrachtgevende partij. Minimale ntwerpuitgangspunten Met het g p het behalen van een esthetisch minimum niveau gelden de vlgende uitgangspunten vr gevelpanelen (zie verder k Hfdstuk 3.2 Statica): dikte binnenplaat 0,45/0,55 mm dikte buitenplaat 0,55/0,63 mm Bvenstaande diktes dienen als een nminaal minimum te wrden beschuwd. De minimale dikten van 0,55 mm vr de binnenplaat resp. 0,63 mm vr de buitenplaat gelden alleen indien deze platen vlak zijn en/f als de islatiekern uit steenwl bestaat. Een lichte vervrming rndm de bevestigingspunten is, bij zichtbaar bevestigde panelen, niet te vrkmen. bevestigingsmiddelen zveel mgelijk (echter znder afbreuk te den aan het cnstructieve gedrag) in een vast patrn en in drgaande lijnen aanbrengen. De wijze en kwaliteit van detailleren hebben een grte, z niet een drslaggevende invled, p de esthetische kwaliteit. In dit kader zijn in Bijlage C aanbevelingen pgenmen m.b.t. het detailleren van de aansluitingen. Ok in Hfdstuk 2.10 zijn in dit kader aanbevelingen gegeven. Verder spelen de maattleranties en de vlakheid van de tegepaste materialen een rl. Bijlage A vermeldt de hierbij hrende eisen. De kwaliteit van de achtercnstructie heeft k een belangrijke invled p de esthetische kwaliteit van de gevel. Bijlage B geeft de hierbij hrende eisen. Vr de verantwrdelijkheid m.b.t. de afstemming tussen achtercnstructie en de (visuele kwaliteit van de) gevelcnstructie zie Hfdstuk 2.10. Tensltte is het werk van de mnteur van grte invled p de esthetische kwaliteit van het eindresultaat. Dit is een kwestie van ged vakmanschap en als zdanig niet in een richtlijn af te dekken. 83
84