Verrijking en Verbinding

Verrijking en Verbinding Cultuurnta Alblasserdam 2014 Januari 2014 Bestuurlijk pdrachtgever: Ad Cardn, wethuder Cultuur Ambtelijk pdrachtgever: Saskia van Eck, afdelingshfd RMO Redactie: Stefan Osterhf, cluster Maatschappelijke Ontwikkeling

Inhudspgave cultuurnta Alblasserdam 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding en del 3 1.2 Cntext 3 1.3 Prces 6 1.4 Indeling nta 6 2. Visie 7 2.1 Cultuur verrijkt 7 2.2 Cultuur verbindt 7 Speerpunt 1 3. Cultuureducatie en amateurkunst 8 3.1 Cultuureducatie in het basisnderwijs 8 3.1.1 Cmbinatiefunctie cultuur 8 3.1.2 Cultuureducatie met kwaliteit 9 3.2 Buitenschlse cultuurparticipatie 10 3.2.1 Cultuureducatie in de vrije tijd 10 3.2.2 Amateurkunst 11 Speerpunt 2 4 Kunst in de penbare ruimte en erfged 13 4.1 Kunst in de penbare ruimte 13 4.2 Erfged en archelgie 15 5. Breed cultureel aanbd 18 5.1 Sciaal Cultureel Centrum Landvast 18 5.2 Evenementen 19 5.3 Letteren, pdiumkunsten en beeldende kunst 20 5.4 Kerken en mskee 21 5.5 Terisme en regi 22 6. Cnclusies en aanbevelingen 23 Bijlagen: 1. Overzicht deelnemers cultuurgesprekken 26 2. Financieel verzicht 27 3. Vrkeurslcaties uitbreiding beeldenrute 28 2

1. Inleiding 1.1 Aanleiding en del Cultuur is een veelmvattend begrip met belangrijke waarden vr de samenleving. Minister Jet Bussemaker schrijft hierver in haar brief Cultuur beweegt, de betekenis van cultuur in een veranderende samenleving (10 juni 2013) het vlgende: Cultuur heeft artistieke, maatschappelijke en ecnmische waarden. Cultuur is ndzakelijk vr de vrming van nze identiteit, vr de ntpliing van mensen en vr de ntwikkeling van creativiteit. Cultuur verbindt, biedt plezier en draagt bij aan het plssen van maatschappelijke vraagstukken. De cultuursectr is een sectr met een duidelijk ecnmisch belang. Alblasserdam heeft veel te bieden p het gebied van cultuur: van educatie p schlen tt grtschalige evenementen en van kunst in de penbare ruimte tt filmavnden. Het gaat m een aanbd dat een belangrijke plaats inneemt in de lkale gemeenschap. Er is tt p heden geen specifiek gemeentelijk cultuurbeleid gefrmuleerd. Deze cultuurnta is niet gericht p specifieke, nieuwe beleidsregels, maar is in eerste instantie bedeld ter ntsluiting en presentatie van het aanbd en als basis vr het leggen van verbindingen en benutten van kansen. Het del van de nta is vierledig: - Ontsluiten en presenteren van het culturele aanbd - Verbinden: p basis van de nta wrden verbindingen gezcht tussen instellingen en initiatiefnemers, in de regi en met aanpalende beleidsvelden - Kaderstellend: de nta biedt een referentiekader met duidelijke speerpunten - Kansen benemen: de nta trekt cnclusies ver kansen vr de tekmst Enkele maanden na vaststelling van deze nta zal een nieuw cllege aantreden. Deze nta krijgt een plaats in het verdrachtsdssier. Het biedt een ft van de lkale situatie met een drkijk naar de tekmst, p basis waarvan het bestuur richting kan kiezen en stappen kan zetten. 1.2 Cntext Deze nta staat niet p zichzelf. Het is een prduct binnen een specifieke maatschappelijke en bestuurlijke cntext. Deze cntext is van nvermijdelijke invled p het culturele karakter van de gemeente. De ecnmische crisis beheft geen telichting. Er is in de afgelpen jaren frs gesneden in cultuurbudgetten met duidelijke gevlgen vr de aanbdzijde. Hewel in Alblasserdam geen sprake is van lkale cultuurbezuinigingen, hebben de bvenlkale besluiten hier wel gevlgen. De cultuurparticipatie staat nder druk: de bezekersaantallen van veel culturele vrzieningen lpen terug. Als gevlg van veranderingen in de samenleving, is het draagvlak vr de wijze en de mvang van de bestaande ndersteuning van cultuur afgenmen. Hierdr is k het 3

plitieke draagvlak vr ndersteuning afgenmen. De rijksverheid wil dat culturele instellingen en kunstenaars ndernemender wrden en een grter deel van hun inkmsten zelf verwerven. Dat vraagt m prfessinele en artistieke vernieuwing, een betere aansluiting p demgrafische ntwikkelingen en vernieuwing van het beleid van zwel de rijksverheid als de cultuursectr. De belangrijkste demgrafische ntwikkeling is de vergrijzing. De grep 65-plussers beschikt naast vrije tijd in tenemende mate ver financiële middelen en is bvendien steeds ndernemender. Landelijk De natinale beleidsthema s vr cultuur in de peride 2013 2016 zijn: - cultuurparticipatie en educatie; - innvatie en talentntwikkeling; - cultureel ndernemerschap; - internatinalisering. De uitvering van het natinale beleid geschiedt grfweg langs drie lijnen: - Een landelijke basisinfrastructuur van instellingen die vanwege een specifieke functie in het landelijke cultuurbestel f een kernfunctie in de reginale en stedelijke infrastructuur rechtstreeks dr de rijksverheid wrden gesubsidieerd. - Zes cultuurfndsen vr respectievelijk pdiumkunsten, film, beeldende kunst, letteren, creatieve industrie en cultuurparticipatie. - Beleidsprgramma s, als cultuureducatie en ndernemerschap in samenwerking met andere ministeries zals Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Ecnmische Zaken, met andere verheidslagen (prvincies en gemeenten) en/f met andere publieke en private partijen. Essentieel in het beleid is de samenwerking met prvincies en gemeenten. Alle drie de verheidslagen veren een autnm cultuurbeleid met een eigen geldstrm. Dr middel van samenwerking wrdt versnippering en bureaucratie vrkmen en nderlinge samenhang en effectief gebruik van subsidiemiddelen bevrderd. Reginaal Alblasserdam maakt deel uit van verschillende reginale samenwerkingsverbanden. Deze verbindingen bieden kansen p cultureel gebied. De Drechtsteden zijn Samen stad aan het water, met als speerpunten de maritieme sectr, de landschappen, en de histrische binnenstad van Drdrecht. De samenwerking heeft als belangrijk del m maatschappelijke resultaten te versterken, financiële vrdelen te behalen en sturing p beleid en prgramma s te vereenvudigen. Op het gebied van cultuur werd in de afgelpen jaren vanuit Bureau Drechtsteden een budget beheerd vr cultuurparticipatie, waarmee een grte diversiteit culturele initiatieven in de regi is ndersteund. Dit budget kwam tt stand via een matchingsregeling van het Fnds vr Cultuurparticipatie. Met ingang van 2013 is dit rijksprgramma gestpt, waarp in regiverband is beslten m ng eenmalig 70.000 Eur beschikbaar te stellen. 4

Vr de peride vanaf 2014 is het Drechtstedenbestuur vrnemens m het Bachfestival in Drdrecht te verbinden met de regi en hier middelen vr te reserveren. Het Fnds vr Cultuurparticipatie biedt in de peride 2013-2016 het Prgramma Cultuureducatie met Kwaliteit. Alblasserdam neemt samen met vier andere Drechtsteden deel aan de matchingsregeling die dit prgramma biedt. Hiermee krijgt het aanbd van cultuureducatie p schlen een impuls. De Drechtsteden kennen een gevarieerd cultureel aanbd, waar de laatste jaren sterk in is geïnvesteerd. In het bijznder in Drdrecht zijn specifieke investeringen gedaan die een reginale aantrekkingskracht hebben. Vlgend jaar wrden het gerestaureerde Hf en het Natinaal Onderwijsmuseum gepend. In het Energiehuis wrden vanaf het vrjaar van 2013 pdiumkunsten geprgrammeerd. De regi Alblasserwaard-Vijfheerenlanden werkt samen p verschillende beleidsterreinen, waarnder ecnmie en terisme. Een belangrijke kracht van deze regi is het authentieke en typisch Hllandse karakter met veel gren en water. Om deze kracht beter te benutten richt men zich p het vergrten van de belevingswaarde dr het verbeteren van de teristische infrastructuur en ntsluiting. Alblasserdam werkt p verschillende dssiers samen, waarnder Mlengebied Kinderdijk. De Waterdriehek is het gebied tussen Drdrecht, Kinderdijk en de Biesbsch. Sinds het begin van 2013 werken publieke en private rganisaties samen aan de aantrekkelijkheid, tegankelijkheid en zichtbaarheid van dit gebied. Een nderdeel hiervan is verfraaiing van de evers, waarvr bijvrbeeld kunst en behud van erfged kunnen wrden ingezet. Lkaal In de structuurvisie 2040 die in ktber 2013 is vastgesteld wrdt het karakter van Alblasserdam gepresenteerd als bedrijvig Hllands dijkdrp met twee gezichten: - het histrische dijkdrp met een zekere rbuustheid en stedelijkheid, met vrzieningen en maritieme bedrijvigheid; - het plderdrp dat kleinschalig en gren is. Bij dit prfiel wrden de vlgende kernwaarden benemd: ntmeting, gren drp, kleinschalig, gelvig, histrisch erfged, maritiem karakter, bedrijvig. Alblasserdam kent een relatief hge mate van sciale chesie (scre 6,4 versus 6,1 vr de Drechtsteden als geheel). Het karakter van het drp is grtendeels cultureel bepaald. In deze nta zullen de genemde kernwaarden dan k nadrukkelijk naar vren kmen. De nta sluit k aan bij delstellingen van het huidige cllege. In het cllegeprgramma Sterk dr verbinding is de vrijetijdsecnmie een hfddssier, waarbinnen het vergrten van de teristische aantrekkingskracht centraal staat. Speerpunten zijn: Haven-Zuid als schakel tussen de icnen Biesbsch, histrische binnenstad Drdrecht en werelderfged Kinderdijk en een beschermd drpsgezicht en behud van beeldbepalende histrische panden. Hieruit blijkt al dat cultuur alles behalve een geïsleerd beleidsterrein is, maar 5

dat in het bijznder de samenhang met terisme en ecnmie van (tenemende) waarde is. 1.3 Prces De inhud van deze nta is het prduct van een aantal stappen: - Deskresearch (landelijk, reginaal en lkaal) - Visievrmende gesprekken met de wethuder - Circa 25 gesprekken met stakehlders - Presentatie raadsleden (BIO 8 ktber 2013) Na behandeling van de nta in de gemeenteraad vindt er een bijeenkmst plaats met stakehlders. Een agendapunt zal zijn p welke wijze in gezamenlijkheid een z ptimaal mgelijk cultuuraanbd kan wrden nagestreefd. 1.4 Indeling nta In hfdstuk 2 wrdt de achterliggende visie gepresenteerd die de basis vrmt vr deze nta. In de hfdstukken 3 en 4 presenteren we twee speerpunten: cultuureducatie in het basisnderwijs en kunst in de penbare ruimte. Hfdstuk 5 bevat een brede mschrijving van het culturele aanbd in de gemeente. In het afsluitende hfdstuk staan cnclusies en aanbevelingen gefrmuleerd. 6

2. Visie In de cultuurvisie van het gemeentebestuur staan twee nderwerpen centraal: verrijking en verbinding. 2.1 Cultuur verrijkt Persnlijke verrijking, drdat mensen de mgelijkheid hebben m bepaalde capaciteiten te ntwikkelen. Fysieke verrijking, dr aandacht vr cultuur in de penbare ruimte. 1. Cultuureducatie kan mensen bepaalde inzichten verschaffen en specifieke talenten ntwikkelen. In Alblasserdam richten we ns hierbij p de jeugd. We willen cultuureducatie in het basisnderwijs z ged mgelijk verankeren. 2. In Alblasserdam hechten we veel waarde aan de identiteit van het drp. We zetten in p het p de juiste wijze behuden van histrisch erfged. Hiernaast juichen we eigentijdse architectuur te; authenticiteit staat centraal. 3. We zien een belangrijke rl vr cultuur bij verdere verfraaiing van de penbare ruimte en verhging van de leefbaarheid. In dit kader hebben we bijzndere aandacht vr kunstwerken in de penbare ruimte. 2.2 Cultuur verbindt Cultuur biedt een unieke mgelijkheid m te verbinden. Verbinding van mensen, verbinding van regi s en verbinding van rganisaties. Sciale verbinding en fysieke verbinding. 4. Ontmeting staat centraal bij een grt deel van de culturele activiteiten in Alblasserdam. De ntmetingsfunctie is een cruciale factr vr het succes van grte lkale evenementen: Alblaspp, Kninginnedag, het Havenfestival, de Paardenmarkt en de Wielerrnde. Bij muziekverenigingen en kren is samen participeren in veel gevallen minstens z belangrijk als repeteren en ptreden. De ntmetingsfunctie van cultuur past uitstekend bij het karakter van Alblasserdam. 5. Cultuur is een middel m de reginale samenwerking in de Drechtsteden k nder bewners en bezekers verder in te bedden. Dit kan dr prgrammatische samenwerking, zals een reginaal evenement. Er liggen k ng mgelijkheden in het verleiden van mensen m culturele vrzieningen in de regi te bezeken. Hierbij speelt marketing een rl, maar k gede verversmgelijkheden, zals met de Waterbus. Om de reginale samenwerking te symbliseren en de regi verder te prfileren biedt een reginale beeldenrute meerwaarde. 6. Cultuur staat niet p zichzelf. De beleidsvelden terisme en ecnmie zijn er in tenemende mate nauw mee verbnden. De ligging van Alblasserdam nabij cultureel erfged Kinderdijk, Natinaal Park de Biesbsch en de histrische binnenstad van Drdrecht biedt mgelijkheden m de culturele en ecnmische ptentie verder te benutten. 7

3. Cultuureducatie en amateurkunst Vlgens verschillende nderzeken vergrt cultuureducatie kunstzinnige en creatieve vermgens van mensen en verschaft het kennis ver en inzicht in kustvrmen. In Alblasserdam leggen we binnen cultuureducatie pririteit bij de lkale jeugd. Het belang van cultuureducatie vr de algemene ntwikkeling van kinderen is nmstreden. Het draagt bij aan de veelzijdigheid van de vrming en ntwikkeling van kinderen en aan de vrbereiding p een cmplexe, plurifrme en snel veranderende maatschappij 1. Cncreet gaat het hierbij m vaardigheden als waarnemingsvermgen, verbeeldingskracht, uitdrukkingsvermgen, een nderzekende huding, vasthudendheid, reflectievermgen en cmmunicatieve vaardigheden. Cultuureducatie heeft k een psitieve invled p de intelligentie en sciale vaardigheden. Samen muziek maken bijvrbeeld versterkt het grepsgevel en de discipline. Cultuureducatie is k van essentieel belang vr cultuurparticipatie. Op schl wrden kunst en cultuur tegankelijk gemaakt, k vr leerlingen die dit van huis uit niet meekrijgen. Naast het aanbd p schl bieden Jeugdpunt en Jeugdland een pen aanbd van activiteiten vr de lkale jeugd. Eenmaal vlwassen gaat de deelname aan cultuur vr veel mensen verder. Nauw verbnden met cultuureducatie is het begrip amateurkunst. Hiernder wrdt kunstbeefening in de vrije tijd verstaan, al dan niet in gerganiseerd verband. In Nederland det de helft van de bevlking aan amateurkunst, waarvan één derde wekelijks actief is, sms dr zelfstandig te schilderen f te schrijven, maar k vaak in grepsverband in dansgezelschappen, theatergrepen, rkesten en kren. In dit verenigingsverband dragen cultuureducatie en amateurkunst bij aan maatschappelijke delstellingen, zals versterking van burgerschap en sciale chesie. 3.1 Cultuureducatie in het basisnderwijs Binnen het cultuurbeleid in Alblasserdam is cultuureducatie in het basisnderwijs een belangrijk speerpunt. De delstelling is het verstevigen en verankeren van het aanbd. Om dit te bereiken kiezen we vr twee spren. 3.1.1 Cmbinatiefunctie cultuur Vanaf het najaar van 2012 zijn in Alblasserdam cmbinatiefunctinarissen sprt en cultuur aangesteld. De cmbinatiefunctie heeft als del m het huidige sprt- en cultuuraanbd p alle schlen te verbeteren en activiteiten te rganiseren met lkale partijen. De cmbinatiefunctie cultuur wrdt ingevuld dr biblitheek AttZ en Cultuurcentrum TBe. De cmbinatiefunctinaris is een intermediair tussen schlen en andere partners vr activiteiten p het gebied van kunst en cultuur. Binnen de functie wrden kunst- en cultuurprgramma s ntwikkeld, cntacten nderhuden met de vakspecialisten die 1 Winner E., T.R. Gldstein en S. Vincent-Lancrin, Art fr Art s Sake? The Impact f Arts Educatin (2013). 8

uitvering van prjecten/lessen verzrgen en wrden prjecten, lessen en activiteiten uitgeverd. Vanuit de biblitheek wrdt een cnsulent geplaatst vr 60 uur per jaar per basisschl. Er is een aantal delstellingen gefrmuleerd waaraan de cmbinatiefunctie een psitieve bijdrage met leveren. Vr cultuur luiden deze als vlgt: - de cultuurdeelname nder jngeren blijft minimaal gelijk; - er zijn meer verbindingen tussen prfessinele en amateurkunst; - er is meer samenwerking tussen schlen, culturele instellingen en verenigingen. Hiernaast zijn er delstellingen gefrmuleerd p het gebied van nderwijs, sprt, jngeren en wijken. Aan de hand van specifieke indicatren mnitrt het Onderzekcentrum Drechtsteden in heverre de cmbinatiefuncties bijdragen aan het realiseren van de delstellingen. In 2012 is een 0-meting gedaan en in 2014 zal de eerste herhalingsmeting wrden uitgeverd. De ksten van de cmbinatiefunctie wrden gedekt vanuit het rijksprgramma Brede impuls cmbinatiefuncties. 3.1.2 Cultuureducatie met kwaliteit In het landelijke beleid is recent sprake van een tenemende fcus p cultuureducatie in het basisnderwijs. Via het fnds vr Cultuurparticipatie stelt het rijk hiervr in de peride 2013-2016 extra middelen beschikbaar. Gemeenten kunnen hierp aanspraak maken middels een matchingsregeling. Het del van het prgramma Cultuureducatie met kwaliteit is m, dr middel van een landelijk samenhangende aanpak, de kwaliteit van cultuureducatie in het primair nderwijs te brgen dr het ntwikkelen van een drgaande leerlijn. Vanuit de Drechtsteden heeft Alblasserdam samen met Hendrik-Id- Ambacht, Zwijndrecht, Sliedrecht en Papendrecht aan Cultuurcentrum TBe de pdracht gegeven m in dit kader een aanvraag te den. Deze aanvraag is inmiddels gehnreerd. In samenhang met de cmbinatiefunctie kan hierdr een belangrijke basis wrden gelegd vr een duurzaam en kwalitatief ged cultuuraanbd p schlen. Het hfddel van het plan Cultuureducatie met kwaliteit Drechtsteden is het verankeren van cultuureducatie in het basisnderwijs. Cncreet gaat TBe dit in de peride 2013-2016 realiseren dr de vlgende vijf prjecten aan te bieden p de basisschlen in Alblasserdam. Hierbij is nadrukkelijk sprake van maatwerk, waarbij de identiteit van de schl centraal staat. - Basis drgaande leerlijn Een schl werkt aan een eigen visie, een basisprgramma en de ntwikkeling van een nieuw prject, in samenwerking met een culturele instelling. - Leerlijn next level De te ntwikkelen leerlijn wrdt mgezet in cncrete prjecten en lessen. Leerkrachten en culturele partners zrgen vr de uitvering. - Educatie dr kunst 9

Schlen ntwikkelen met culturele instellingen een prject f drgaande leerlijn die is gekppeld aan een leerlijn van een ander leergebied (taal, media-educatie, wereldriëntatie, natuur en techniek). - Kennisplaats De kennisplaats is een verzamelplaats van kennis en infrmatie, waar ntmetingen plaatsvinden tussen schlen, culturele instellingen en vakspecialisten. - Caching n the jb Ondersteuning en caching vr leerkrachten bij de uitefening van de lessen cultuureducatie. De gemeente Alblasserdam stelt in de peride 2013-2016 jaarlijks 11.000,-- als cfinanciering beschikbaar vr Cultuureducatie met kwaliteit. Hetzelfde bedrag wrdt dr het rijk beschikbaar gesteld. 3.2 Buitenschlse cultuurparticipatie Cultuureducatie gaat k dr buiten schltijd. Het streven is m een duurzame keten te ntwikkelen tussen: - cultuureducatie p schl, waar interesse wrdt gewekt; - cultuureducatie buiten schl, waar verdere verdieping en ntwikkeling plaatsvindt; - deelname aan lkale amateurkunst, waarmee een bijdrage wrdt geleverd aan de sciale chesie en levendigheid. 3.2.1 Cultuureducatie in de vrije tijd Sinds de pheffing van Kunstcentrum TOON per augustus 2013 is er geen sprake meer van een structurele subsidierelatie tussen de gemeente Alblasserdam en een instelling vr cultuureducatie. Deze situatie biedt de mgelijkheid vr een algehele herriëntatie. In de afgelpen peride is dit vraagstuk verkend. Hierbij zijn landelijke ntwikkelingen meegenmen en gesprekken geverd met lkaal betrkken partijen, zals de biblitheek, muziekverenigingen Sli De Glria en Excelsir en Balletcentrum Carmen de Haan. Ok is er gesprken met twee reginale aanbieders van cultuureducatie: Cultuurcentrum TBe en Muziekcentrum Frte. Naar aanleiding van deze verkenning stellen we de vlgende uitgangspunten centraal bij het lkale aanbd van buitenschlse cultuureducatie: - Het is van belang dat er vr de jeugd tt 18 jaar een z breed mgelijk lkaal aanbd is, zdat een vervlg kan wrden geven aan een eerste kennismaking in het basisnderwijs. - De specifieke kwaliteiten van de lkale (amateurkunst)instellingen meten ptimaal wrden benut. Hiernder valt k begeleiding richting het nderwijs. - De beschikbare gemeentelijke middelen vr cultuureducatie zijn bedeld vr ntwikkeling en cördinatie en een bijdrage p facilitair gebied. - Verder dient er vldende vraag te zijn m het aanbd kstendekkend te kunnen huden. Niet elk type cursus zal dus aangebden kunnen wrden. - De gemeente verbindt zich niet bij vrbaat aan één partij vr buitenschlse cultuureducatie. Behud van flexibiliteit en regie met gewaarbrgd blijven. 10

- Er is geen rl vr de gemeente bij cultuureducatie vr vlwassenen. Dit wrdt vlledig aan de markt vergelaten. Een landelijke analyse van de aanbieders van cultuureducatie tnt een duidelijke ntwikkeling in recente jaren, waarin k het faillissement van Kunstcentrum TOON geplaatst kan wrden. Traditinele aanbieders hebben het meilijk. Dit heeft te maken met hge ksten van het persneel (veelal dcenten in vaste dienst), in cmbinatie met relatief hge verheadksten. In dit kader heeft k Cultuurcentrum TBe, een belangrijke reginale aanbieder, een start gemaakt met een transfrmatie naar een meer transparante en flexibele rganisatie. Er ntstaan k nieuwe initiatieven, waarbij wrdt gewerkt met een flexibele pl van zzp ers; dcenten die zijn pgeleid p het cnservatrium. Dr een minimum aan verheadksten kan via een dergelijke werkwijze een relatief scherp tarief wrden gehanteerd. Bij dit mdel gaat het nadrukkelijk m het cursusaanbd en niet m prjectmatige zaken, zals het ntwikkelen van nderwijsprgramma s. Muziekcentrum Frte, dat sinds de zmer van 2013 lessen en cursussen aanbiedt in Nieuw Lekkerland, werkt p deze wijze. Op dit mment maakt relatief veel jeugd uit Alblasserdam gebruik van het aanbd van Frte. De gemeente Alblasserdam vlgt met veel interesse p welke wijze deze initiatieven ntwikkelen en duurzaam blijken. In Alblasserdam zetten we het duurzaam ntwikkelen van een aanbd van buitenschlse cultuureducatie p de agenda vr de eerste helft van 2014. De gemeente speelt hierbij een initiërende en stimulerende rl. Met lkale amateurkunstverenigingen en aanbieders van cultuureducatie zal wrden bepaald welke rllen en verantwrdelijkheden verschillende partijen kunnen en willen nemen, waarbij de specifieke expertise van de instellingen centraal staat. Vr buitenschlse cultuureducatie is jaarlijks een budget beschikbaar van maximaal 20.000,--. 3.2.2 Amateurkunst Amateurkunst is een vrm van vrijetijdsbesteding die, net als sprt, in verschillende verbanden wrdt beefend. Het gaat m actieve deelname, waarbij in Alblasserdam de nadruk ligt p musiceren bij een muziekvereniging, zals Excelsir en Sli De Glria, en zingen in een van de kren. Een ander vrbeeld is Ftclub Alblasserdam die al ruim 40 jaar bestaat. Andere vrmen van amateurkunst zijn meeden met amateurtneel, spelen in een ppbandje en schilderen in cursusverband. De gemeente hecht m verschillende redenen veel waarde aan amateurkunst: - Beefenaars zijn enerzijds zelf actief en vrmen anderzijds een belangrijk deel van de bezekers van prfessinele kunsten. Ze vrmen een humuslaag vr het cultureel draagvlak in het drp. - In het verenigingsleven wrdt een belangrijke bijdrage geleverd aan maatschappelijke deelname en gemeenschapsvrming. Ter illustratie: landelijk zijn één miljen vrijwilligers wekelijks werkzaam in de amateurkunst. 11

- Amateurkunstverenigingen spelen veelal een belangrijke rl in de rganisatie en levendigheid van lkale evenementen en fficiële gelegenheden. - Amateurkunst vrmt een schakel in de keten van cultuureducatie. Talentntwikkeling gaat dr en men heeft de gelegenheid m zich middels penbaar tegankelijke vrstellingen te tnen aan het publiek. De gemeente gaat in het geval van amateurkunst uit van eigen kracht en verantwrdelijkheid. De rl van de gemeente beperkt zich tt kleinschalige financiële ndersteuning. 12

4. Kunst in de penbare ruimte en cultuurhistrie In de inleiding is al gerefereerd aan de structuurvisie 2040. Hierin wrdt het karakter van Alblasserdam gepresenteerd als bedrijvig Hllands dijkdrp met twee gezichten: - het histrische dijkdrp met een zekere rbuustheid en stedelijkheid, met vrzieningen en maritieme bedrijvigheid; - het plderdrp dat kleinschalig en gren is. Dit karakter kmt duidelijk tt uiting in het straatbeeld. Dit hfdstuk gaat in p de wijze waarp we dit dr middel van cultuur willen behuden èn verrijken. 4.1 Kunst in de penbare ruimte Naast cultuureducatie in het basisnderwijs is kunst in de penbare ruimte het tweede speerpunt in deze nta. We hechten bijznder veel waarde aan kunstwerken in het publieke dmein, vanwege de vlgende waarden: - Identiteit. Kunst in de penbare ruimte geeft identiteit aan een plek. Het maakt een lcatie minder anniem en daardr k veiliger. - Samenhang. Dr kunst in de penbare ruimte kunnen fysieke plekken met elkaar wrden verbnden. Ok verbindt het (verschillende grepen) mensen, drdat men zich erbij betrkken velt en erver in gesprek raakt. - Imag. Bijzndere kunst die de identiteit van een lcatie verbeeldt draagt bij aan psitieve beeldvrming. Rndje Haven In het havengebied zijn in de afgelpen jaren enkele bijzndere beelden geplaatst. Deze beelden maken deel uit van het Rndje Haven, een wandeling dr het dynamische havengebied dat vrtdurend in ntwikkeling is. Het gaat m de vlgende lcaties en kunstwerken: - Brandweerkazerne ( Ecc Hm van Linda Verkaik) - Waterbushalte ( Cyclus van Henk van Bennekum) - Naast de brug in de haven ( Du mnde primitif au mnde mderne van Rmain Nikiema) - Oceanc ( Kupfernickel van Nick Renshaw) - Rabbank ( De Klinkers van Marcus Ravenswaaij) Om de rute duidelijker te prfileren wrdt gezrgd vr verlichting van de beelden. Hierdr draagt de rute k s avnds bij aan de bvengenemde waarden. Verbinding regi In Zwijndrecht (permanente expsitie) en Papendrecht (tijdelijke expsities) heeft Stichting Beeldenpark Drechtevers, in samenwerking met gemeente en bedrijfsleven, beeldenrutes ntwikkeld. De visie van deze stichting is het leggen van verbindingen dr beeldende kunst. De rutes verbeelden de 13

samenwerking in de Drechtsteden en zrgen vr extra prfilering van de regi. De ambitie van de stichting is een uitbreiding van de rute naar de andere Drechtsteden. In Alblasserdam heeft de stichting ervr gezrgd dat Oceanc een kunstwerk heeft gehuurd. De ideeën van Stichting Beeldenpark Drechtevers sluiten uitstekend aan bij visie van het gemeentebestuur. Dr het Rndje Haven p termijn uit te breiden met enkele beelden zu een vlwaardige beeldenrute ntstaan die dr de Waterbus is verbnden met rutes in andere Drechtsteden. Hiermee wrdt een zgenaamd parelsner dr de Drechtsteden ntwikkeld, waarmee de (maritieme) identiteit van de regi wrdt benadrukt en de samenwerking p een fysiek zichtbare wijze wrdt gesymbliseerd. Kunstbjectenrute Naast de beelden in het havengebied kent de gemeente Alblasserdam ng een grte variëteit van kunstwerken in de penbare ruimte. Deze bjecten zijn geïnventariseerd en zullen digitaal wrden gepresenteerd. Ok zullen de kunstwerken zveel mgelijk wrden vrzien van qr-cdes, waarmee ter plekke infrmatie ver de achtergrnd van het kunstwerk en de kunstenaar pgevraagd kunnen wrden. De delgrep van de brede kunstbjectenrute is in de eerste plaats de bevlking van Alblasserdam. Waterdriehek Sinds het begin van 2013 werken publieke en private rganisaties nder de nemer De Waterdriehek samen aan de aantrekkelijkheid, tegankelijkheid en zichtbaarheid van het gebied tussen Drdrecht, Kinderdijk en de Biesbsch. Een nderdeel hiervan is verfraaiing van de evers. Hiervr kan kunst als middel wrden ingezet, net als het behud van erfged. Alblasserdam is geen directe partner in dit samenwerkingsverband, maar is wel betrkken en juicht dit initiatief van harte te. Structurele ntwikkeling In Alblasserdam is p jaarbasis structureel een bedrag van 5.000,-- beschikbaar vr kunst in de penbare ruimte. Het cllege vraagt de gemeenteraad bij de behandeling van deze nta m een eenmalige investering ten beheve van kunst in de penbare ruimte ter hgte van 20.000,--. Hiermee kan de rute wrden uitgebreid met een extra beeld. In verleg met de stichting Beeldenpark Drechtevers en expert Rel Teeuwen zijn vier vrkeurlcaties bepaald die uitermate geschikt zijn vr de plaatsing van een nieuw beeld (zie bijlage 3). Een belangrijk vrdeel van een aanvullende gemeentelijke bijdrage is het feit dat Stichting Beeldenpark Drechtevers hierdr beter in staat zal zijn m meer spnsren en fndsen te werven vr rganisatie, uitbreiding en nderhud van de beeldenrute. Hiernaast stelt het cllege bij behandeling van deze nta vr m een percentageregeling beeldende kunst in te veren. Cncreet hudt dit in dat er een bestemmingsreserve wrdt ingesteld, waarin 1% van gemeentelijke buwprjecten wrdt ingezet vr kunst in de penbare ruimte. Als grndslag vr deze regeling geldt dat 1% van de investering penbaar gebuw ten laste wrdt gebracht van de algemene reserve. 14

Bij externe prjecten zullen ntwikkelaars wrden gestimuleerd m te investeren in kunst. De gemeente hecht aan een gede behandeling en afhandeling van kunst in de penbare ruimte. Wanneer in geval van bijvrbeeld slp f renvatie van penbare gebuwen kunst verlren gaat f niet meer in de cntext past, willen we middels de auteurswet waarbrgen dat de kunstenaar een nieuw werk kan plaatsen. Dr deze beleidsregel wrdt de kans dat kunst (sluipenderwijs) aan de gemeenschap wrdt nttrkken kleiner. 4.2 Erfged en archelgie Kunstwerken in de penbare ruimte geven een nieuwe impuls aan de penbare ruimte. Ok staat de gemeente k nadrukkelijk pen vr mderne architectuur. In de afgelpen jaren is hiernaast k flink geïnvesteerd in de bescherming van het drpsgezicht en het behud van mnumenten. Authenticiteit staat centraal. Mnumenten en beschermd drpsgezicht Alblasserdam kent 25 rijksmnumenten. Een aantal hiervan is te bezeken, zals het Huis te Kinderdijk, het Ambachtsherenhuis en het Huis van Zessen. Ok de mlens "De Blkker", de "Krtlandse Mlen" en de Suburgse Mlen zijn rijksmnumenten. Wipwatermlen De Blkker maakt nderdeel uit van Werelderfged Kinderdijk. De Suburgse Mlen (1860) en de "Krtlandse Mlen" (1890) zijn karakteristieke rnde stenen Pldermlens uit de negentiende eeuw. "De Blkker" en de "Krtlandse Mlen" zijn ndergebracht bij de Stichting Instandhuding Mlens in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en er wrdt aan gewerkt m k de Suburgse Mlen bij deze stichting nder te brengen. De SIMAV heeft als del het behud en de restauratie van histrische mlens in het gebied van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. Met de financiële hulp van rijk, prvincie en gemeenten werkt de stichting nauw samen met vaklieden, particulieren en, niet in de laatste plaats, de vrijwillige mlenaars. Het Huis van Zessen, k wel het Van Eesterenhuis, is sinds het najaar van 2013 vr publiek tegankelijk. Het huis is, znder gemeentelijke middelen, gerenveerd en bevat een semipermanente presentatie en de meubels van stedenbuwkundige Crnelis van Eesteren. Het huis is een waardevl ntwerp vlgens de principes van De Stijl dat liefhebbers (van architectuur) aantrekt. De gemeente vindt het belangrijk dat de karakteristieke histrische identiteit van Alblasserdam behuden blijft en cultuurhistrische waardevlle panden wrden beschermd. Hierte kennen we, naast rijksmnumenten, k gemeentelijke mnumenten en beschermd drpsgezicht. De aanwijzing van gemeentelijke mnumenten vindt plaats in verleg met de eigenaren. Vr een wijziging aan het pand, aan zwel de binnen als buitenzijde, met de mnumentencmmissie wrden ingeschakeld. Op 31 mei 2012 heeft de mnumentencmmissie 150 panden vrgedragen als gemeentelijk mnument. Inmiddels heeft een deel van deze lijst k daadwerkelijk deze status. 15

Na een interactief prces nder begeleiding van de mnumentencmmissie en de Histrische Vereniging heeft het gemeentebestuur in december 2013 gemeentelijk beschermd drpsgezicht aangewezen met daarin beeldbepalende zaken. Dit met ervr zrgen dat er in de tekmst geen zaken verlren gaan die deel uitmaken van het karakteristieke drpsbeeld. Juridisch betekent dit dat gebuwen binnen een beschermd drpsgezicht niet znder slpvergunning mgen wrden afgebrken en niet znder vergunning mgen wrden gewijzigd. Bij het aanwijzen van het gezicht zijn twee criteria gehanteerd: - het landschap (structuren zals everwallen en dijken); - clusters van waardevlle bebuwing die een ensemblewaarde vertegenwrdigen, al dan niet samenvallend met de landschappelijke structuren f juist met tussenliggende zichtlijnen p het landschap. Binnen het gebied zijn zeven waardevlle clusters benemd (zie afbeelding): mgeving Rijzenwiel, mgeving Lammetjeswiel, mgeving Kerkstraat, industriezne West- Kinderdijk en mgeving Dam (inclusief Oranjestraat). In het beschermd drpsgezicht liggen 330 panden f zaken die, hewel geen mnument, wel van grt belang zijn vr het karakteristieke drpsgezicht uit cultuurhistrisch gpunt. Deze zijn dr het cllege benemd tt beeldbepalende panden. Wanneer men wijzigingen aan een beeldbepalend pand wil drveren die gevlgen hebben vr het penbare karakter dient de mnumentencmmissie te wrden ingeschakeld. Om het beschermd drpsgezicht en de beeldbepalende panden te kunnen aanwijzen is de Mnumentenverrdening uit 2002 vervangen dr de Erfgedverrdening Alblasserdam 2013. 16

In 1993 heeft het rijk het beschermd drpsgezicht Kinderdijk-Elshut aangewezen m de invledssfeer van de mlens te Kinderdijk te beschermen (zie afbeelding). Hiermee is er dus sprake van twee beschermde drpsgezichten in Alblasserdam. De gemeente werkt bij deze prcessen nauw samen met de Histrische Vereniging West-Alblasserwaard. Deze vereniging vervult een waardevlle rl in het presenteren van cultuurhistrie aan een z breed mgelijk publiek. Dit wrdt bereikt dr middel van tentnstellingen, lezingen, publicaties en het betrekken van schlen bij activiteiten, zals de ddenherdenking p 4 mei. Archelgie Op 30 ktber 2012 is het gemeentelijk archelgiebeleid vastgesteld. Op basis van een archelgische waarden- en verwachtingenkaart is gekzen vr een indeling in zes gebiedscategrieën. Wanneer de verwachting is dat een specifiek gebied archelgisch erg waardevl is, met er extra zrgvuldig met de bdem wrden mgegaan. Het uitgangspunt is hierbij dat archelgische waarden zveel mgelijk ter plekke in de bdem bewaard blijven. Architectuur De gemeente spreekt zich niet alleen uit vr behud van histrische identiteit, maar k vr hedendaagse architectuur. Alle vrmen van hedendaags design en vakmanschap mgen wrden tegepast. Ok vakmanschap uit het verleden mag wrden tegepast, maar dan p een hedendaagse wijze. Dit stelt architecten en ntwikkelaars vr de uitdaging prducten te ntwikkelen die tekmstige bewners en gebruikers behagen en ervr zrgen dat men zich in Alblasserdam kan blijven riënteren p wat ud en nieuw is, m te blijven ervaren wat authentiek is. Alblasserdam is deze weg ingeslagen met de realisatie van hedendaagse gebuwen als Landvast en de brandweerkazerne. Ok het wn/winkelgebuw aan het Raadhuisplein is een ged vrbeeld van hedendaagse uitdrukkingsvrmen. 17

5. Breed cultureel aanbd Naast de hiervr beschreven speerpunten is er sprake van een breed cultureel aanbd in Alblasserdam. Het huidige aanbd past ver het algemeen ged bij de mvang van het drp. Het streven is dan k niet m een vlledig aanbd te bieden. Uit de analyse en cultuurgesprekken blijkt bijvrbeeld dat specifieke jngerenvrzieningen, zals een disctheek, wrden gemist. Hiervr neemt de gemeente zelf geen initiatief. Alblasserdam maakt nderdeel uit van een regi met een gevarieerd aanbd van vrzieningen (specifiek vr jngeren bijvrbeeld het Energiehuis in Drdrecht en Dance Factry in Nieuw-Lekkerland). De gemeente hecht in dit kader waarde aan gede verbindingsmgelijkheden. 5.1 Sciaal Cultureel Centrum Landvast Landvast bestaat vijf jaar en is een sciaal cultureel centrum met een biscpfunctie met twee zalen en een hrecavrziening. Dankzij de huisvesting in het mderne pand aan de haven is Landvast een landmark vr Alblasserdam met reginale bekendheid. In Landvast heerst zeven dagen per week bedrijvigheid. De belangrijkste pririteit ligt bij de sciale activiteiten. Landvast biedt huisvesting vr het lkale verenigingsleven. Mensen kmen er samen m te bridgen en biljarten, er wrden (kinder)feestjes gerganiseerd en de schljeugd kmt hier bij elkaar vr binnen- en buitenschlse activiteiten. Ok p teristisch en ecnmisch gebied vervult Landvast een belangrijke rl. Het biedt bijvrbeeld mgelijkheden vr cngressen f vergaderingen met verschillende schaalniveaus. Culturele functie De culturele functie van Landvast is veelzijdig: - De biscp biedt een unieke vrziening. De bezettingsgraad is hg bij zwel de dag- als avndvrstellingen. Het publiek is gevarieerd dankzij de diversiteit in het aanbd: artistieke films, cmmerciële prducties en themavrstellingen (seniren, ladies ) en arrangementen. Deze variëteit in het aanbd is mgelijk dankzij de twee zalen. De helft van de biscpbezekers is afkmstig uit Alblasserdam en de andere helft uit de regi. - Landvast biedt nderdak aan verschillende (amateurkunst)verenigingen. De Windmill Big Band, Muziekvereniging Sli De Glria en de kren C.O.V. Egberts en De Klinkers huren ruimte vr repetities en het verzrgen van lessen. Ok wrden er dans- en balletcursussen verzrgd. - Wanneer er grtschalige evenementen f feestelijke activiteiten plaatsvinden vrmt Landvast in veel gevallen een belangrijke schakel, als lcatie vr specifieke nderdelen, maar k vr aansluitende activiteiten. - Er wrden jaarlijks enkele keren themafeesten vr specifieke delgrepen gerganiseerd, waarnder dancefeesten vr jngeren. - Er wrden peridiek expsities en tentnstellingen gerganiseerd, nder meer dr de Histrische Vereniging West-Alblasserwaard en lkale prfessinele kunstenaars. 18

- Er wrdt incidenteel livemuziek geprgrammeerd. Op zndagmiddagen in de winter wrdt er een jazzprgramma verzrgd. Landvast speelt een actieve, aanjagende en laagdrempelige rl in het sciaal culturele leven in Alblasserdam. De gemeente heeft hierbij een faciliterende rl. Vanuit haar rl als subsidiënt kan de gemeente in de tekmst beperkt pdrachten meegeven die vanuit de gemeentelijke inhudelijke beleidsvisie mgelijk gemaakt zuden meten wrden. 5.2 Evenementen Alblasserdam heeft in de zmermaanden een gevarieerde evenementenkalender. Er zijn vier grtschalige evenementen die een brede delgrep aanspreken: - De viering van Kningsdag wrdt gerganiseerd dr het Oranjecmité en is de laatste jaren uitgegreid tt een nieuwe traditie. Overdag staat een familieprgramma centraal met veel activiteiten vr de jeugd. s Avnds vlgt een muzikaal prgramma met bands en de dag wrdt afgeslten met vuurwerk. Naast Kningsdag rganiseert het Oranjecmité één keer per vijf jaar Bevrijdingsdag. - Eind juli wrden p één dag twee evenementen gerganiseerd: de Paardenmarkt (chtend en avnd) en de Wielerrnde (middag). De Sint Jacbus Paardenmarkt is een ude jaarlijkse traditie met minimaal 10.000 bezekers. De 75 à 100 paarden uit de regi staan centraal; daarmheen is een uitgebreide, gevarieerde markt met een Oudhllands karakter. s Avnds vindt het hippisch festijn plaats. Tijdens de middag wrdt al meer dan 50 jaar de Paardenmarktrnde verreden, een van de drukst bezchte sprtevenementen in de regi. - Het derde grte lkale evenement is Alblaspp. Het evenement bestaat uit twee muziekavnden met elk circa 5.000 bezekers, waarvr apart tegangskaartjes gekcht kunnen wrden. De gemiddelde bezeker is uder dan 25 jaar, maar de rganisatie prbeert k jngeren aan te trekken. In de prgrammering wrdt het evenwicht gezcht tussen cmmerciële, gearriveerde acts en acts die in pkmst zijn. Ongeveer de helft van de bezekers is afkmstig van buiten Alblasserdam. - Het Havenfestival bestaat sinds 1990 en is uitgegreid van een eendaags festival tt een week lang met festiviteiten met meer dan 40.000 bezekers. Het hgtepunt vrmt de afsluitende zaterdag met braderie, krenslag en afsluitend vuurwerk. Deze dag heeft een sterke bvenreginale aantrekkingskracht. Het festival bestaat verder uit een gevarieerd aanbd met nder meer tapte, hardlpwedstrijd, tneel, pppenkast, ud-hllandse spelen en bedrijvenmarkt. Het Havenfestival vindt plaats in de derde week van september en is ged ingebed bij lkale partijen die zich verbinden aan het festival dr bijvrbeeld spnsring f levering van diensten. In 2012 is vanuit een samenwerking tussen de gemeente en enkele lkale ndernemers de nafhankelijke Stichting Fndswerving Evenementen Alblasserdam (SFEA) pgericht. Het hfddel van de SFEA is de cntinuïteit van vier grte evenementen (Havenfestival, Wielerrnde, Paardenmarkt, Kningsdag) in Alblasserdam te bevrderen. Daarnaast kan de stichting, nder specifieke vrwaarden, ndersteunen in de financiering van incidentele evenementen. De SFEA biedt een platfrm, waardr het vr evenementenrganisatren gemakkelijker wrdt m spnsren te werven. Er zijn nu zes bedrijven aan de SFEA verbnden die jaarlijks een dnatie den. Ok gaat een gemeentelijke evenementensubsidie naar deze stichting. 19

De gemeente hecht veel waarde aan de lkale evenementen. Deze hebben een belangrijke ntmetingsfunctie, waar ude en nieuwe bewners elkaar (weer) ntmeten. Daarnaast bieden zij lkale (culturele) partijen een pdium m zich te presenteren aan het publiek. Tensltte zrgen evenementen vr lkale ecnmische spinff en reginale prfilering van Alblasserdam. Het Drechtstedenbestuur is vrnemens m het Bachfestival Drdrecht te verbinden met de regi en hiervr middelen te reserveren. Het festival heeft een kwalitatief hgstaand karakter met landelijke aantrekkingskracht. Het thema Bach sluit ged aan bij de regi. Met de reginalisering van het Bachfestival zu de reginale samenhang k p cultureel vlak meer prfiel krijgen. 5.3 Letteren, pdiumkunsten en beeldende kunst Deze drie klassieke kunstvrmen behren weliswaar niet tt de twee speerpunten van deze nta, maar vrmen wel een belangrijk nderdeel in het culturele prfiel van Alblasserdam. De rl van de gemeente is bij deze nderdelen minder actief. Letteren Biblitheek AttZ is de centrale speler in het letterenveld en vervult deze rl k in de regi. De biblitheek speelt een belangrijke rl bij cultuureducatie p schlen (zie hfdstuk 3), waarbij de fcus ligt p mediawijsheid en leesbevrdering. Dr de invulling van een deel van de cmbinatiefunctie in het primair nderwijs is hiervr extra aandacht mgelijk. Het nieuwe afhaalpunt in MFC Maasplein vervult vrnamelijk een sciale functie p wijkniveau, dichtbij de inwners. De ntmetingsfunctie krijgt hier vrm dr een leestafel en laagdrempelige activiteiten. In de hfdvestiging wrden aanvullend p de uitleenfunctie regelmatig culturele activiteiten uitgeverd, van expsities tt lezingen en van cursussen tt jeugdactiviteiten. Bij haar activiteiten zekt de biblitheek nadrukkelijk de samenwerking met lkale partijen. Naast de activiteiten van de biblitheek wrden er peridiek lezingen gerganiseerd in Landvast en smmige kerken. Een verbinding met Alblasserwaard-West is p dit terrein gelegd met de gedichtenrute; een fietsrute langs vijf brnzen plaquettes met gedichten van nder meer Jan Eijkelbm en Anna Enquist. Pdiumkunsten Naast de genemde mgelijkheden binnen amateurkunstverenigingen is er slechts beperkt sprake van een pdiumkunstenaanbd in Alblasserdam. Peter Bermans verzrgd p zndagmiddagen in de winter een gewaardeerde jazzprgrammering in Landvast. Bert de Haan prgrammeert k jazzmuziek, zwel in Landvast als in lkale hreca. Er treden incidenteel artiesten p in verschillende gelegenheden. Verschillende evenementen bieden plaats aan pdiumkunsten, dit geldt in het bijznder vr Alblaspp. Andere Drechtsteden bieden een afwisselend aanbd p dit gebied. Cascade in Hendrik- Id-Amacht verzrgd nder meer vrstellingen p het gebied van kleinkunst. Vr 20

theatervrstellingen gaan veel inwners van Alblasserdam naar Theater De Willem in Papendrecht. Schuwburg Kunstmin in Drdrecht biedt een breed theateraanbd. In het Energiehuis te Drdrecht wrdt ppmuziek geprgrammeerd in pppdium Bibelt en klassieke muziek dr Kunststrm. Vestzaktheater Biggelmee is een vereniging met ngeveer 200 leden van 18 jaar en uder die sinds 1968 is gehuisvest in een karakteristiek ud schlgebuw aan de West Kinderdijk, p de grens met Nieuw-Lekkerland. Het pand beschikt ver een zaal met pdium en bar en enkele kleinere ruimtes. De vrijwilligersrganisatie biedt haar leden vrijwel wekelijks ptredens van (veelal reginale) artiesten (blues, flk, etc.), maar er wrden k klaverjasavnden gerganiseerd. Men heeft het vrnemen m meer aansluiting te zeken met tneelverenigingen uit de regi. De gemeente sluit aan bij deze reginale infrastructuur en nderzekt incidenteel een wat verdergaande verbinding. Van belang is een gede cmmunicatie ver de reginale prgrammering en gede fysieke verbindingsmgelijkheden. Dit wrdt k meegenmen in de visie p de vrijetijdsecnmie die in ntwikkeling is. Beeldende kunst Het belang van beeldende kust in de penbare ruimte is uitgebreid aan bd gekmen in hfdstuk 3. De gemeente hecht k waarde aan mderne en histrische kunstwerken en juicht expsities en tentnstellingen p dit gebied te. Alblasserdam is de thuisbasis van een wisselende grep prfessinele kunstenaars, zals Rel en Marry Teeuwen, Teus van Kten, Raymnd Kp en Kees den Bef en Natasja Kanters. Deze prfessinals geven een waardevlle bijdrage aan het culturele karakter van het drp dr middel van hun kunst, maar k dr hun expertise en creativiteit, waarvan de gemeente dankbaar gebruik maakt. De gemeente waardeert hun initiatieven vr penbaar tegankelijke activiteiten, zals wrkshps en expsities. 5.4 Kerken en mskee De kerken in Alblasserdam vrmen een belangrijk nderdeel van de identiteit van het drp. Er is een relatief grte Turkse gemeenschap die cultureel actief is. In verschillende kerken vinden peridieke vrstellingen plaats van lkale kren. In samenwerking met de Ontmetingskerk verzrgd de Havenkerk de laatste jaren een filmavnd in Landvast rndm een passende filmvertning. In de Grte kerk vinden verschillende cncerten plaats. Deze kerk zu k een geschikte lcatie zijn als nderdeel van een reginaal Bachfestival. De Elthetkerk is de thuisbasis van muziekvereniging Excelsir. In deze kerk wrden regelmatig culturele activiteiten verzrgd, zals lezingen. De Yunus Emre mskee rganiseert jaarlijks een pen dag met diverse culturele activiteiten. De delgrep is zeer breed, met bijzndere aandacht vr mensen die de Turkse gemeenschap ng niet ged kennen. De Turkse Culturele Vereniging rganiseert jaarlijks een breed bezchte Iftar maaltijd, de afsluiting van de Ramadan, en participeert in lkale evenementen. 21

5.5 Terisme en de regi In de vrgaande paragrafen en hfdstukken is het belang van de regi al verschillende malen benemd. Alblasserdam ligt in de directe nabijheid van prachtige culturele vrzieningen, zals het Baggermuseum in Sliedrecht, theater de Willem in Papendrecht, Cascade in Hendrik-Id-Ambacht en de binnenstad van Drdrecht (met.a. het Energiehuis en het Drdrechts Museum). Gede marketing en cmmunicatie en een duidelijke fysieke verbinding is van belang m de inwners van Alblasserdam in de gelegenheid te stellen m p een laagdrempelige wijze van dit aanbd gebruik te kunnen maken. Een verbinding tussen deze culturele vrzieningen met de teristische attracties in de regi biedt kansen. Kinderdijk, maar bijvrbeeld k Natinaal Park de Biesbsch, trekt jaarlijks een enrm aantal bezekers. Vanuit de gemeente Alblasserdam wrdt gewerkt aan een visie p de vrijetijdsecnmie. Hierbij zal samenwerking wrden gezcht met ndernemers en initiatiefnemers. In deze visie kmt nder meer aan bd p welke wijze teristische bezekers aan de regi beter kunnen wrden verleid m k Alblasserdam en haar (culturele) vrzieningen te bezeken. Bij de visientwikkeling zal k Stichting Werelderfged Kinderdijk (SWEK) wrden betrkken. Deze stichting heeft in 2012 een cultureel ndernemingsplan pgesteld, waarbij een belangrijk uitgangspunt is dat men meer inkmsten wil verwerven vanuit de bezekers aan het werelderfged. De eerste stap hierte is gezet met de richtinggevende gebiedsvisie die in december 2013 is gepresenteerd. Op het gebied van marketing en cmmunicatie speelt de VVV een belangrijke rl. Er wrdt p dit mment wrdt gewerkt aan een plan vr een nieuwe cnstructie, waarmee inwners en bezekers van Alblasserdam p een betere wijze kunnen wrden geïnfrmeerd ver mgelijkheden in de vrije tijd. Om de VVV-functie meer tt haar recht te laten kmen wrdt vanaf 2014 een nieuwe lcatie aangewezen. De vrkeur heeft het m de functie in de haven te huden. Naast het lkaal infrmeren van bezekers is het van belang dat het culturele aanbd in Alblasserdam beter wrdt ntslten dr dit te presenteren bij andere VVV s in de regi. Hiervr zijn de betrkken partijen zelf medeverantwrdelijk. 22

6. Cnclusies en aanbevelingen Op basis van de gefrmuleerde visie, de cultuurgesprekken en een inventarisatie van het aanbd is een aantal cncrete aanbevelingen gefrmuleerd. Deze bieden handvatten m p krte termijn tt een verdere verbetering te kmen van het culturele klimaat in Alblasserdam en de verbinding hiervan met de regi. Aan de aanbevelingen is zveel mgelijk een tijdspad verbnden, waardr er sprake is van een cncrete uitveringsagenda. Algemeen Cultureel Alblasserdam staat er ged vr. Wanneer we kijken naar vergelijkbare gemeenten is er sprake van een gevarieerd cultureel aanbd. Landvast is het culturele centrum van het drp met een levendige dynamiek van cultureel en sciaal betrkkenen. Er zijn meerdere relatief grtschalige evenementen in het drp die ged lkaal zijn ingebed en waar ntmeting centraal staat. Er is een levendig amateurkunstklimaat met diverse muziekverenigingen en kren. Ok in kerkelijke kringen wrden verschillende activiteiten gerganiseerd. De lkale gemeenschap is veelal erg betrkken bij het reilen en zeilen van het drp, k p het gebied van culturele activiteiten. Dit kmt bijvrbeeld tt uiting in de bereidheid m als vrijwilliger mee te werken bij evenementen, een muziekvereniging f culturele activiteiten p schlen. Lkale ndernemers zijn vaak bereid m dr middel van spnsring f een bijdrage in natura activiteiten te ndersteunen. De gemeentelijke rganisatie staat dichtbij de gemeenschap. Initiatiefnemers weten de verantwrdelijke persnen binnen de gemeente ged te vinden en zijn ver het algemeen ged te spreken ver de dienstverlening en betrkkenheid. De fcus ligt ver het algemeen p het eigen drp. Zwel de Drechtsteden als de Alblasserwaard zijn geen (primaire) delgrep bij activiteiten. Hier liggen kansen, zwel p het gebied van vraag (verhgen publieksbereik) als aanbd (gezamenlijke prgrammering). Cncrete aanbevelingen Hiernder vlgen enkele cncrete aanbevelingen. Deze zijn relatief laagdrempelig en kunnen p krte termijn wrden pgepakt. 1. Faciliteren en stimuleren van ntmeting In veel cultuurgesprekken is naar vren gekmen dat er behefte is aan peridiek verleg met andere culturele betrkkenen in het drp. De gemeente kan hierbij een initiërende en faciliterende rl spelen. Peridieke ntmeting is van waarde vr afstemming en aansluiting, het ntstaan van kruisbestuivingen en de uitwisseling van expertise. Het gaat hierbij niet m een alternatieve vrm van een culturele raad. In het eerste half jaar van 2014 zal p initiatief van de gemeente een eerste bijeenkmst wrden belegd. Daarna is het aan de deelnemers m te bepalen p welke wijze dit verleg wrdt gebrgd. 23