Geraamte vmbo-b12. banner. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 03 juli 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Geraamte Intro Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Stap6 Begrippenlijst Geraamte Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Geraamte Intro Kijk ongeveer een minuut naar het volgende filmpje. In deze opdracht staat het skelet centraal. Hoe heten al die botten in ons skelet? Wij behoren tot de zoogdieren. Hebben andere zoogdieren dezelfde botten als de mens? Op deze vragen ga je in deze opdracht antwoord geven. Succes Vooraf Leerdoelen Na deze opdracht: Kun je uitleggen waarom je een skelet nodig hebt. Kun je de namen benoemen van de beenderen van het skelet. Kun je drie verschillende botgroepen benoemen. Kun je één kenmerk van het skelet van een zoolganger, teenganger en hoef/topganger benoemen. Eindproduct Je rondt deze opdracht af door samen met een klasgenoot een skelet in elkaar te zetten en de verschillende botgroepen te kleuren. Groepsgrootte Stap 1 tot en met stap 5 doe je alleen. Soms heb je wel de hulp van een klasgenoot nodig. Het maken van het skelet doe je samen met een klasgenoot. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig. Stap1 Het geraamte of skelet Bestudeer uit de kennisbank biologie de eerste twee pagina's van het onderdeel over het geraamte/skelet en beantwoord dan de vraag over de functies van het geraamte. KB: Skelet Welke functies heeft ons geraamte allemaal? Kies meerdere antwoorden uit de volgende mogelijkheden. 1. Het maakt bewegingen mogelijk. 2. Het geeft vorm aan ons lichaam. Pagina 2

4 3. Het beschermt sommige tere organen. 4. Het zorgt voor stevigheid en rechtop blijven staan. 5. In het beenmerg worden bloedcellen aangemaakt. Vergelijk jouw keuze met de keuze van een klasgenoot. Hebben jullie een verschillend antwoord. Kijk nog even in de kennisbank. Stap2 Verschillende botten Ga opnieuw naar het onderdeel 'Geraamte' in de kennisbank biologie. Kijk uit welke botten en beenderen de schedel, de romp, de wervelkolom en de ledematen zijn opgebouwd (pagina 3 t/m 7). KB: Geraamte Doe nu de onderstaande sleepoefeningen. Werken de sleepoefeningen niet? Download dan het werkblad Bouw skelet Skelet maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Skelet - Hoofd Sleep de juiste namen naar de juiste plek Pagina 3

5 Beschikbare keuzes: schedelbeenderen, onderkaak, halswervel, bovenkaak 2 Skelet - Romp Sleep de juiste namen naar de juiste plek Beschikbare keuzes: middenhandsbeentjes, sleutelbeen, schouderblad, borstwervel, lendenwervel, rib, handwortelbeentjes, vingerkootjes, borstbeen, ellepijp, opperarmbeen, spaakbeen 3 Skelet - Benen Sleep de juiste namen naar de juiste plek Pagina 4

6 Beschikbare keuzes: voetwortelbeentjes, knieschijf, scheenbeen, kuitbeen, teenkootjes, heiligbeen, dijbeen, heupbeen, hielbeen, staartbeen, middenvoetsbeentjes Stap3 Je eigen botten Ken je nu alle botten en kun je de botten bij jezelf aanwijzen? - Download het werkblad Het Skelet. - Ga in dezelfde houding staan als de afbeelding. - Vraag een klasgenoot om een foto van je te maken. - Plak deze foto in het werkdocument achter het skelet. - Benoem alle genummerde botten. - Kijk of je elk bot bij jezelf kunt voelen. Oefen met een klasgenoot: de één wijst een lichaamsdeel aan, de ander zegt welk bot daar zit. Stap4 Mens en dier In de volgende toepassing zie je dat er overeenkomsten zijn tussen het skelet van een mens en een paard. Pagina 5

7 > Mens en paard - Flash Werkt de toepassing niet download dan het werkblad Mens en Paard. Op de website van natuurinformatie vind je extra informatie over het skelet van 'viervoeters': natuurinformatie - skeletten. Lees wat het verschil is tussen hoefgangers, zoolgangers en teengangers. Beantwoord nu de vijf vragen hieronder. 1. Op welk deel van de voeten loopt een zoolganger? 2. Op welk deel van de voeten loopt een teenganger? 3. Op welk deel van de voeten loopt een hoefganger? 4. Welk type viervoeter is het snelst? 5. Tot welk type ganger behoren de mens, een paard en een hond? Cheetah In het volgende filmpje kun je mooi zien hoe snel een cheetah is en hoe een cheetah zijn prooi vangt. Het commentaar is in het Engels; het geeft niet als je het niet helemaal verstaat. Bekijk het filmpje en beantwoord dan de twee vragen. 1. Door de bouw is de cheetah snel. Wat kun je zeggen over de wervelkolom? A. De wervelkolom is kort. B. De wervelkolom is flexibel. C. De wervelkolom is stijf. 2. Wat voor type ganger is de cheetah? A. Een zoolganger. B. Een teenganger. C. Een hoefganger. Stap5 Zeven botgroepen Alle skeletten bestaan uit zeven botgroepen: schedel - borstkas - schoudergordel - bekkengordel - wervelkolom - voorpoot en achterpoot. Ga naar de van natuurinformatie: > natuurinformatie - skeletten - zeven botgroepen Klik op iedere botgroep en lees wat er over wordt uitgelegd. Lees de omschrijvingen hieronder. Over welke botgroep gaat het? 1. Deze botgroep bestaat uit een aantal beenderen die met elkaar vergroeid zijn. Samen vormen ze een soort doos waarin de hersenen zitten. 2. Deze botgroep is de centrale as van het skelet. Bijna alle andere botgroepen hangen eraan. 3. Deze botgroep bestaat uit de ribben en het borstbeen. Samen vormen de ribben en het borstbeen een soort beschermkooi die aan de rugkant aan de Pagina 6

8 wervelkolom vastzit. 4. Deze botgroep vormt een aanhechtingspunt voor de voorpoten. 5. Deze botgroep bestaat uit een aantal vergroeide beenderen en is via het heiligbeen verbonden met de wervelkolom. 6. Van alle botgroepen is deze botgroep de meest diverse groep. Bij de meeste dieren (maar niet bij de mens) heeft deze botgroep een functie bij het lopen. 7. Deze botgroep kan op verschillende manieren worden ingezet: springpoten bij een kangoeroe, peddelpoten bij een zwaan en looppoten bij een hond. Vergelijk jouw antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. Hebben jullie dezelfde botgroepen bij de omschrijvingen? Stap6 Eindopdracht Je gaat nu samen met een klasgenoot een skelet in elkaar zetten. Download de Bouwplaat Skelet Download ook de Uitleg maak een trekpop Maak de trekpop op de aangegeven manier. Schrijf de namen van de zeven botgroepen op het skelet. Klaar en tevreden? Laat je trekpop beoordelen door je docent. Bij de beoordeling gebruikt je docent de volgende vragen: Is de trekpop op de juiste manier in elkaar gezet? Zijn de botgroepen op de juiste manier gekleurd? Staan de namen van de zeven botgroepen op de trekpop? Is de trekpop met zorg gemaakt? Pagina 7

9 Begrippenlijst Geraamte Been Been is keihard en stevig en tevens hetgeen waar botten uit bestaan. Schedel De schedel staat bovenop de wervelkolom en heeft een beschermende functie. Wervelkolom De wervelkolom is veerkrachtig en heeft een beschermende een beschermende en vormgevende functie. Kraakbeen Kraakbeen is weefsel dat stevig is en toch Romp De romp bestaat uit de wervelkolom, de ri bekkengordel. De romp heeft een bescher Beenmerg Beenmerg weefsel in de beenderen van ge borstbeen. Speelt een rol bij het vormen v Tussenwervelschijf Een kraakbeenkussentje, gevuld met vocht, gelegen tussen elke wervel en de volgende. Uitsteeksels De rugzijde van de tussenwervelschijf. Ledematen Benaming voor armen en benen. Wervellichaam De buikzijde van de tussenwervelschijf. Bekkengordel De bekkengordel wordt gevormd door de h Kalk Kalk is een stevige stof die je in je botten zijn. Lijmstof Lijmstof is een soepele stof die je in je botten vindt en voorkomt dat je botten te broos zijn. Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 juli 2017 om 15:59 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau Leerinhoud en doelen Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad Studiebelasting Trefwoorden VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2; Biologie; Instandhouding en ontwikkeling; Instandhouding; leerling/student gemiddeld 2 uur en 0 minuten leerlijn, rearrangeerbare Pagina 9