Geraamte vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 13 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Geraamte Kennisbank Toepassingen Verschillende botten Vorm en stevigheid Botgroepen Samenstelling botten Practicum samenstelling botten Verwerken Examenopgave Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Geraamte Kennisbank Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel: KB: Geraamte Test je kennis Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank. Geraamte kn.nu/qix12 1 Uit welke onderdelen bestaat de borstkast? a. ribben b. sleutelbeen c. wervels d. schouderblad e. borstbeen Pagina 2

4 2 In je wervelkolom zitten drie soorten wervels. Van boven naar beneden zijn dat... a. halswervels - borstwervels - lendewervels b. lendewervels - borstwervels - halswervels c. lendewervels - halswervels - borstwervels d. halswervels - lendewervels - borstwervels 3 Je ziet hieronder een bovenaanzicht van de borstkast. Met welk cijfer wordt het borstbeen aangegeven? a. 1 b. 2 c. 3 d. 4 4 Is de onderstaande stelling juist of onjuist? De twee botten in je onderarm zijn het spaakbeen en de ellepijp. Pagina 3

5 a. juist b. onjuist 5 Is de onderstaande stelling juist of onjuist? Het heiligbeen wordt ook wel het stuitje genoemd. a. juist b. onjuist 6 Is de onderstaande stelling juist of onjuist? In je oorschelp zit krakbeen. Je kunt je oorschelp dubbelvouwen. a. juist b. onjuist 7 Alle skeletten bestaan uit dezelfde zeven botgroepen: schedel, borstkas, schoudergordel, bekkengordel, wervelkolom, voorpoot en achterpoot. De botten binnen een groep werken als een eenheid om een bepaalde functie te vervullen. Welke botten/beenderen behoren tot dezelfde botgroep? a. schedelbeenderen, bovenkaak en halswervel. b. spaakbeen, ellepijp en opperarmbeen. c. sleuetelbeen, schouderblad en borstbeen. d. scheenbeen, kuitbeen en heiligbeen. 8 Bekijk de figuur. Je ziet een schematische tekening van een wervelkolom. Wat is aangegeven met de letter A? En wat is aangegeven met de letter B? Pagina 4

6 a. A is halswervels, B is staartbeen. b. A is halswervels, B is heiligbeen. c. A is lendenwervels, B is staartbeen. d. A is lendenwervels, B is heiligbeen. 9 Verandering in de samenstelling van botten. Een baby kan gemakkelijk zijn eigen tenen in de mond steken. De botten van een baby zijn namelijk erg buigzaam en zullen niet snel breken. Bij het ouder worden, worden de botten steeds minder buigzaam en de botten breken dan een stuk makkelijker. Hieronder vind je een grafiek die iets vertelt over de verandering van het percentage lijmstof en het percentage kalk in je botten. Welke lijn geeft het percentage kalk weer? En welke lijn het percentage lijmstof? a. Blauwe lijn is percentage kalk, rode lijn is percentage lijmstof. b. Blauwe lijn is percentage lijmstof, rode lijn is percentage kalk. 10 Bekijk de figuur. Je ziet een schematische tekening van een deel van de wervelkolom. Wat wordt aangegeven met de letter A? Pagina 5

7 a. Een wervel. b. Een tussenwervelschijf. c. Een zenuw. d. Het ruggenmerg. Pagina 6

8 Toepassingen Verschillende botten Bekijk het filmpje: Botten noem je ook wel beenderen. Uit welke beenderen bestaan de schedel, de romp en de ledematen? Maak de volgende oefeningen: Verschillende botten kn.nu/pofah 1 Pagina 7

9 a. halswervel b. onderkaak c. schedelbeenderen d. bovenkaak 2 Pagina 8

10 a. schouderblad b. sleutelbeen c. borstbeen d. ellepijp e. handwortelbeentjes f. opperarmbeen g. borstwervel h. lendenwervel i. middenhandsbeentjes j. vingerkootjes k. spaakbeen l. rib 3 Pagina 9

11 Pagina 10

12 a. kuitbeen b. middenvoetsbeentjes c. hielbeen d. scheenbeen e. voetwortelbeentjes f. dijbeen g. knieschijf h. teenkootjes i. staartbeen j. heiligbeen k. heupbeen Vorm en stevigheid Bekijk het filmpje tot 8 minuten en 50 seconden: Bekijk dan in tweetallen het filmpje nog een keer. Je let dan op één van deze onderwerpen. Overleg met je docent waar jullie op gaan letten. Functies van het skelet. Samenstelling van botten. Vorm van botten. Verandering van skelet tijdens een mensleven. Beweging tussen botten. Constructies in het dagelijks leven. Maak tijdens het kijken aantekeningen over dit onderwerp. Maak daarna 3 tot 5 meerkeuzevragen over het onderwerp. Zorg dat je zelf ook de antwoorden kent. En vergeet vooral niet enkele foute antwoorden te verzinnen. Maak de foute antwoorden wel zo dat ze goed bij de vraag passen. Dus dat je medeleerlingen straks niet alles direct goed hebben. Pagina 11

13 Jullie maken samen een quiz met behulp van Google drive (formulieren), Socrative of een online quiz maker (bijvoorbeeld ). Overleg met je docent op welke wijze je de vragen gaat inleveren. Voer de quiz met alle vragen met alle klasgenoten uit. Botgroepen Het skelet van gewervelde dieren lijkt op elkaar. Als je het skelet van een hond vergelijkt met het skelet van een mens, zie je zeker overeenkomsten! Net als bij mensen vormen sommige botten met elkaar botgroepen. Lees de zeven omschrijvingen. Over welke botgroep gaat het? Botgroepen kn.nu/jy5vu 1 Bekijk de afbeelding van de hond. Lees de omschrijving en kies over welke botgroep het gaat? Deze botgroep bestaat uit een aantal beenderen die met elkaar vergroeid zijn. Samen vormen ze een soort doos waarin de hersenen zitten. a. schedel b. wervelkolom c. borstkast d. schoudergordel e. bekkengordel f. voorpoten g. achterpoten 2 Bekijk de afbeelding van de hond. Lees de omschrijving en kies over welke botgroep het gaat? Pagina 12

14 Deze botgroep is de centrale as van het skelet. Bijna alle andere botgroepen hangen eraan. a. schedel b. wervelkolom c. borstkast d. schoudergordel e. bekkengordel f. voorpoten g. achterpoten 3 Bekijk de afbeelding van de hond. Lees de omschrijving en kies over welke botgroep het gaat? Deze botgroep bestaat uit de ribbenen het borstbeen. Samen vormen deze een soort beschermkooi die aan de rugzijde is bevestigd aan de wervelkolom. a. schedel b. wervelkolom c. borstkast d. schoudergordel e. bekkengordel f. voorpoten g. achterpoten 4 Bekijk de afbeelding van de hond. Lees de omschrijving en kies over welke botgroep het gaat? Deze botgroep vormt een aanhechtingspunt voor de voorpoten. a. schedel b. wervelkolom c. borstkast d. schoudergordel e. bekkengordel f. voorpoten g. achterpoten 5 Bekijk de afbeelding van de hond. Lees de omschrijving en kies over welke botgroep het gaat? Pagina 13

15 Deze botgroep bestaat uit een aantal vergroeide beenderen en is via het heiligbeen verbonden met de wervelkolom. a. schedel b. wervelkolom c. borstkast d. schoudergordel e. bekkengordel f. voorpoten g. achterpoten 6 Bekijk de afbeelding van de hond. Lees de omschrijving en kies over welke botgroep het gaat? Van alle botgroepen is deze botgroep de meest diverse groep. Bij de meeste dieren (maar niet bij de mens) hebben ze een functie bij de voortbeweging. a. schedel b. wervelkolom c. borstkast d. schoudergordel e. bekkengordel f. voorpoten g. achterpoten 7 Bekijk de afbeelding van de hond. Lees de omschrijving en kies over welke botgroep het gaat? Deze botgroep kan op verschillende manieren worden ingezet: springpoten bij een kangoeroe, peddelpoten bij een zwaan en looppoten bij een hond. a. schedel b. wervelkolom c. borstkast d. schoudergordel e. bekkengordel f. voorpoten g. achterpoten Samenstelling botten Pagina 14

16 Bekijk het filmpje: Beantwoord de volgende vragen: Samenstelling botten kn.nu/96f4u 1 Waaruit bestaan booten van baby's vooral? a. kraakbeen b. been c. kalk 2 Wat is van kalk gemaakt? a. stoepkrijt b. waspoeder c. gum 3 Welke twee eigenschappen passen bij lijmstof? a. broos b. soepel c. terugverend 4 Wat is een voorbeeld van een zacht bot bij een volwassene? a. oorschelp b. staartbeentje c. borstbeen Pagina 15

17 5 Welke twee stoffen zorgen samen voor een stevig skelet? a. beencellen b. lijmstof c. kalk Practicum samenstelling botten Je onderzoekt de samenstelling van botten. Welke stof zorgt ervoor dat je botten sterk zijn? Welke stof zorgt ervoor dat je botten beetje soepel zijn? Vul de volgende zinnen aan met de juiste woorden: Practicum samenstelling botten kn.nu/a980g 1 Vul de juiste woorden in. a. Het kippenbotje is aan het begin van de proef en. b. Na twee dagen in het zoutzuur is het botje en. c. Zoutzuur heeft het kalk in het botje opgelost. De van het bot is daardoor verdwenen. d. Na enkele minuten verhitting is het botje broos of. e. Door het verhitten is de lijmstof uit het bot verdwenen. De is daardoor verdwenen. f. Kalk zorgt dus voor van het bot. g. Lijmstof zorgt dus voor van het bot. Pagina 16

18 Verwerken Examenopgave Beantwoord ter afsluiting van dit onderdeel de volgende examenvragen. VMBO GLTL Vraag 23 VMBO GLTL Vraag 24 VMBO KB Vraag 31 Pagina 17

19 Antwoorden Antwoorden: Verschillende botten 1 1. c 2. d 3. b 4. a Aantal punten juist antwoord: 1 2 Pagina 18

20 1. b 2. a 3. c 4. l 5. f 6. g 7. h 8. k 9. d 10. e 11. i 12. j Aantal punten juist antwoord: 1 3 Pagina 19

21 1. k 2. j 3. i 4. f 5. g 6. a 7. d 8. e 9. c 10. b 11. h Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 20

22 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 13 July 2016 om 12:21 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Biologie; Instandhouding en ontwikkeling; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 1 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 21