De zorgvastgoedcoöperatie in de care sector Een implementatieondersteunend onderzoek
|
|
- Floris Simons
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 EEN DOCHTER VOOR VELE MOEDERS De zorgvastgoedcoöperatie in de care sector Een implementatieondersteunend onderzoek Masterproof R.J.M. (Rene) Middelkoop 26 mei 2010 De Hogeweyk Weesp Begeleiders: Dr. D.J.M. van der Voordt Department of Real Estate & Housing Faculty of Architecture TU Delft Mr. T. Vroon Vice voorzitter Raad van Bestuur van het College bouw zorginstellingen en lector zorggericht bouwen aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen 1
2 De titel van dit onderzoek, een dochter voor vele moeders geeft aan dat er sprake is van een nauwe relatie, met zorg voor elkaar. De dochter staat synoniem voor de zorgvastgoedcoöperatie en kan als dochterorganisatie, verschillende moederorganisaties ondersteuning bieden op het gebied van zorgvastgoed. User-owned, user-controlled and user- benefit (Barton 1989) 2
3 SAMENVATTING Deze masterproof geeft inzicht in de gevolgen van de financieringsysteemwijziging met betrekking tot zorgvastgoed en zorgvastgoedorganisaties in de caresector. De nieuwe situatie vraagt om een andere aanpak. Er zijn verschillende oplossingsrichtingen mogelijk. Dit onderzoek is bedoeld voor zorgorganisaties die gekozen hebben voor een zorgcoöperatie of overwegen hun vastgoed bij een coöperatie onder te brengen. Er is nog maar weinig onderzoek naar verricht en er zijn nog maar weinig praktijkervaringen mee opgedaan. Het onderzoek verkent voor- en nadelen en inventariseert praktijkervaringen, als input voor het opzetten van een handleiding, die gebruikt kan worden voor het succesvol implementeren van een zorgvastgoedcoöperatie in de caresector. Strategische keuzes maken Op niet al te lange termijn moeten zorginstellingen strategische keuzes maken om aan de onzekerheden en risico s het hoofd te bieden. Verkopen van zorgvastgoed is een optie. De zorginstelling verwacht daarmee het exploitatierisico te verleggen richting derden. Maar is dat ook zo? Bij verkoop komt een eventueel positief toekomstig rendement niet langer ten goede aan de zorginstelling zelf. Zo zijn er op het punt van positionering en financiering van het vastgoed veel meer mogelijkheden denkbaar. Bij elke strategie zijn voor- en nadelen te noemen. Bovendien bestaan er grote verschillen tussen de zorginstellingen op het gebied van financiering, marktomstandigheden, kwaliteit van de locaties en professionaliteit van de organisatie. Er is dan ook geen eenduidig antwoord mogelijk op de te volgen strategie. Elke zorginstelling zal zich moeten afvragen en moeten onderzoeken welke (vastgoed)strategie in hun situatie het best past. Bij een gunstige uitgangssituatie, zijn meerdere keuzes mogelijk. Indien de uitgangssituatie minder gunstig is, wordt de keuzevrijheid beperkt en blijft er maar een beperkt aantal mogelijkheden over. De essentie van een coöperatieve onderneming wordt vaak samengevat als user-owned, user-controlled and user-benefit. Deze gedachte spreekt veel zorginstellingen aan. Maar hoe kan dat worden vormgegeven vanuit het zorgvastgoedperspectief gezien? Wat zijn de voor- en nadelen? De voorliggende rapportage zal ingaan op deze vragen. Kernprobleem Het kernprobleem is, dat er beleidsmatig strategische keuzes gemaakt worden, waarbij de gevolgen op tactisch niveau niet goed kunnen worden ingeschat. Hierbij is de inrichting en vormgeving van de organisatie bepalend. De voor- en nadelen van de strategische keuzes worden vaak pas op tactisch niveau, bij de implementatie van de strategie zichtbaar en op onderdelen pas op langere termijn. Wanneer er vooraf meer informatie over de gevolgen van de strategische keuze beschikbaar is, zijn de strategische keuzes beter te onderbouwen. Relevantie van het onderzoek en afbakening Dit onderzoek is om meerdere redenen relevant. Voorop staat dat het zorgvastgoed in een geheel nieuw kader geplaatst wordt ten gevolge van de financieringssysteemwijziging. Daarnaast vraagt de economische crisis en de terughoudendheid van banken en overige financierders om zorgvastgoedprojecten te financieren, om een andere benadering. Dit onderzoek richt zich op het zorgvastgoed in de care sector. Er wordt geen waardeoordeel gegeven over de keuze voor en de haalbaarheid van een zorgvastgoedcoöperatie. In dit onderzoek wordt wel aangegeven, wat de kritieke succesfactoren zijn, voor het succesvol kunnen implementeren van een zorgvastgoedcoöperatie. Methodologisch kader Bij dit onderzoek worden de onderzoeksvragen beantwoord met behulp van de regulatieve (ontwerp gerichte) cyclus. De focus van het onderzoek is gericht op verdieping in het onderwerp. De onderzoeker heeft als professional binnen de bouw en zorgvastgoedsector, een beeld geschetst van de context waarbinnen het onderzoek plaatsvindt. Als onderzoeksmethode is gekozen voor een kwalitatief onderzoek in de vorm van een meervoudige gevalsstudie (casestudie). Bij het verzamelen van data is zoveel mogelijk 4
4 gezocht naar al bestaande uitkomsten van (zorg)vastgoed gerelateerde onderzoeken, zijn diverse interviews gehouden en zijn de tussentijdse resultaten getoetst door deskundigen. Definiëring en theoretisch kader Organisaties zijn voortdurend in ontwikkeling. Er worden drie hoofdprocessen onderscheiden, te weten Doelen stellen, Organiseren en Realiseren. Strategisch management is een dynamisch en cyclisch proces. Het proces bestaat uit: situatieanalyse, strategievorming en planning en implementatie. De focus van Corporate Real Estate Management ligt op het afstemmen van gebouwen, locatie en vastgoeddiensten op de behoeften van het primaire proces om daarmee maximale toegevoegde waarde voor de zorgorganisatie te creëren. Het gaat hierbij niet altijd om een directe verbetering in financiële prestaties, maar ook om het investeren in klanten, processen, medewerkers, arbeidsklimaat en systemen, om op lange termijn tot opbrengstenverhoging te komen. Het primaire zorgproces (general management in het model) wordt vormgegeven door de zorgorganisatie; daarbij gebruikmakend van kennis en kunde van het zorgproces en regionale zorgmarktkennis. De vormgeving van het vastgoedmanagement behoort tot het primaire proces van de zorgvastgoedcoöperatie; daarbij gebruikmakend van de kennis van vastgoed- en vastgoedmarkt. Strategisch Tactisch en operationeel Er bestaan verschillende methoden en technieken om een vastgoedstrategie te ontwikkelen. De verschillende methoden en technieken kunnen worden toegepast binnen het DASframework, dat door de TU Delft (2009) De Jonge et al is ontwikkeld. Het DAS-framework bestaat uit vier steering events : De bepaling van de (mis)match tussen de huidige vraag en het huidige aanbod. De bepaling van de (mis)match tussen de toekomstige vraag en huidig aanbod. Het afstemmen van het toekomstige aanbod op de gewenste toekomstige vraag. Het opstellen van een stappenplan om de huidige voorraad om te vormen naar de toekomstige voorraad. 5
5 Vastgoedvraagstukken worden in eerste instantie hoofdzakelijk vanuit financieel perspectief benaderd. Met behulp van de Balanced Scorecard kan een balans worden gevonden tussen het korte en lange termijn perspectief door vastgoedstrategieën vanuit het financiële perspectief, af te wegen tegen het belang van strategieën vanuit het klant-, processen- en leer- en groeiperspectief. Als hulpmiddel is in dit onderzoek gebruik gemaakt van de strategiekaart van de Balanced Scorecard (BSC van Kaplan en Norton, 2004). De onderzoeker heeft (in de terugkoppeling hoofdstuk 6) deze manier van strategieontwikkeling en het denken over waarde toevoegen, vertaald naar de samenwerkingsconstructie van een zorgvastgoedcoöperatie. Resultaten eerder onderzoek: mogelijke samenwerkingsvormen, kenmerken van een coöperatie De samenwerkingsvorming in de gezondheidszorg lijkt vooral te worden ingegeven door de behoefte om de financiële risico s van het nieuwe kapitaallastenbeleid te kunnen mitigeren. Daarnaast zijn nog vele andere motieven denkbaar om tot samenwerkingsvorming over te gaan. De meest relevante motieven zijn gebaseerd op bedrijfseconomische-, fiscale, organisatorische, risico- en aansprakelijkheidsperspectieven. Op dit moment kiezen zorginstellingen in het kader eigendomsverhoudingen en samenwerkingsvormen met betrekking tot het zorgvastgoed voor de volgende hoofdvarianten 1 : 1. Vastgoed zelf in eigendom houden en doorexploiteren. 2. Vastgoed verkopen en terug huren (ook bekend als sale- en leaseback constructie) a: aan een corporatie, b: aan een vastgoedbelegger. 3. Vastgoed op afstand plaatsen a: d.m.v het oprichten van een zorgvastgoedcoöperatie, b: d.m.v het oprichten van een nieuw concern met een samenwerkingspartner. 4. Gezamenlijk vastgoedbeheer als gevolg van een fusie. Bij de coöperatie is sprake van Tweelagenondernemingen. Uitgangspunt daarbij is dat de leden baas blijven over hun eigen productiefactoren. Coöperatieve samenwerking is zinvol in alle gevallen waarbij een grote partij meer kansen heeft (countervailing power). Een andere invalshoek is, dat coöpereren risicoverdelend kan werken. Veruit de grootste meerwaarde van coöpereren is terug te voeren op het behalen van schaalvoordelen. Verder is het van belang de volgende essentiële onderwerpen van het coöpereren te onderkennen. In het coöpereren zit een element van uitgesteld resultaat. Waarmee bedoeld wordt dat het voordeel van het samenwerkingsverband, soms pas op langere termijn genoten kan worden. De doelen dienen vooraf helder te zijn en in overeenstemming met elkaar vastgesteld te worden. Een coöperatie is niet bedoeld om zwakke zelfstandige organisaties in stand te houden. De bestuurscultuur van de coöperatie is er niet één van confrontatie maar van samenwerken. Voor een coöperatie ligt het rendementsbegrip anders dan voor een belegger. Weliswaar moet een coöperatieve onderneming als bedrijf zo goed mogelijk functioneren, het belang van de leden staat voorop. Niet sec het belang (of winst) van de coöperatieve onderneming. 1 Deze lijst is niet limitatief, er zijn nog meer varianten mogelijk. 6
6 Casestudies Er zijn twee casestudies uitgevoerd: 1. Zorgcoöperatie Nederland vanuit het perspectief van de voormalige Open Ankh en vanuit het perspectief van één van de leden. 2. s-heeren Loo een grote zorgorganisatie ontstaan vanuit verschillende fusies, met een vastgoedbedrijf en Shared Service Centre. Voor de beoordeling van de casestudies is het van belang rekening te houden met de achtergrond en ontstaansgeschiedenis van de organisaties. De input vanuit de casestudies is voor het onderzoek waardevol. Er zijn trends te ontdekken waaruit conclusies getrokken kunnen worden. Zo hebben beide organisaties een duidelijke keus gemaakt om de zorg regionaal te organiseren en de ondersteunende diensten (waaronder vastgoed) daarentegen juist centraal te houden. Hoewel het in hoofdlijnen twee totaal verschillende grote organisaties zijn, hebben de diepere gedachte en de gemaakte keuzes, meer overeenkomsten dan men in eerste instantie zou verwachten. De omvorming van de voormalige Open Ankh tot Zorgcoöperatie Nederland, is vrij snel na de start (april 2010) mislukt. Dit betekent niet dat een zorgcoöperatie per definitie gedoemd is om te mislukken. Wat wellicht o.a. wel wordt aangetoond, is het kernprobleem van dit onderzoek; beleidsmatige keuzes worden gemaakt zonder de gevolgen en impact daarvan goed te kennen. Terugkoppeling en toetsing Vanuit het theoretisch kader, de resultaten van eerder onderzoek en de casestudies heeft de onderzoeker conclusies kunnen trekken en een vertaalslag gemaakt naar de kritieke succesfactoren. Bij toepassing van deze kritieke succesfactoren, in combinatie met een weloverwogen keuze voor de zorgvastgoedcoöperatie, waarbij het doel van de zorgvastgoedcoöperatie voor alle leden in hoofdlijnen hetzelfde is, wordt een succesvolle implementatie bewerkstelligd. De zorgvastgoedcoöperatie lijkt minder geschikt voor organisaties die zelf groot genoeg zijn, geen problemen hebben met de financiering van het zorgvastgoed en voldoende vastgoedspecifieke kennis in huis hebben. Hiernaast is de zorgvastgoedcoöperatie wellicht minder interessant voor zorgorganisaties die hun vastgoedbeleidkeuzes maken op basis van andere grondslagen dan hieronder beschreven. De zorgvastgoedcoöperatie kan een oplossing bieden voor zorgorganisaties die: Zich willen richten op het primaire zorgproces. Daarbij zelfstandig willen blijven. Zeggenschap willen hebben en houden over eigen grondposities. Eventuele toekomstige waardeontwikkeling van grondposities willen behouden. Vastgoedrisico s willen beheersen. Problemen hebben op het gebied van zorgvastgoed en zorgvastgoedfinancieringen. Onvoldoende vastgoedkennis en kunde in huis hebben. Een beleid voeren dat gericht is op langere termijn. Als kleine zorgorganisatie gebruik willen maken van schaalvoordelen op het gebied van huisvesting. Op basis van hierboven gestelde criteria, aangevuld met onderwerpen vanuit de toegevoegde waarde theorie en de ontwikkelde strategiekaart (in hoofdstuk 6), is een vergelijking gemaakt tussen de 4 oplossingsvarianten. In het overzicht worden de voor- en nadelen van de verschillende varianten genoemd. Enige nuancering moet daarbij worden gemaakt, aangezien (zorg)organisaties onderling grote verschillen kennen in uitgangspositie. De conclusies van dit onderzoek zijn als extra check voorgelegd aan een deskundigenpanel. Het deskundigenpanel is gevormd door professionals vanuit verschillende disciplines; 7
7 zorgorganisaties, fiscaal-, juridisch- en overige adviseurs, overheidsinstanties, deskundigen vanuit de financiële sector. De feedback van het deskundigenpanel heeft enkele nuanceringen opgeleverd. Grofweg kan gesteld worden dat de vertegenwoordigers vanuit de zorgsector enthousiast reageren op het concept. De adviseurs en vertegenwoordigers vanuit de overheid neutraal positief zijn en vanuit de financiële sector men vooral kritisch is over de eigendomscheiding van grond en gebouwen. Handleiding Het principe van het concept is eigendomsbehoud van de grondposities en met een sale & leaseback constructie de gebouwen huren van de zorgvastgoedcoöperatie. Deze relatief eenvoudige constructie kan in hoofdlijnen oplossingen bieden op het gebied van: Zorgvastgoedfinanciering. Risicobeheersing. Rendementsverbetering. Inkoopvoordelen. Professionalisering vastgoedmanagement. Gezamenlijke marketingdoeleinden. Overige in overleg te bepalen gemaksdiensten. De implementatie zal het meest succesvol verlopen na een gedegen voorbereiding. Hiertoe is een stappenplan en besluitvormingsprocesschema gemaakt. Er zijn verschillende disciplines voor nodig. Vanzelfsprekend is het gebonden aan regelgeving op juridisch en fiscaal gebied. Ook de governancestructuur en de verdere vormgeving van de organisatie zijn uitermate belangrijk voor het welslagen van het samenwerkingsverband. Voor het nemen van een beslissing, voor de keuze van de zorgvastgoedcoöperatie in deze vorm, is het in eerste instantie van belang dat de doelstellingen van het samenwerkingsverband onderling worden vastgesteld. Ondanks deze relatief eenvoudige constructie, zullen er veel keuzes gemaakt moeten worden bij de oprichting en contractvorming. In de handleiding en bij de aanbevelingen, worden verschillende overwegingen en richtinggevende adviezen gegeven. Aanbevelingen en reflectie Een van de beperkingen van een explorerend beschrijvend onderzoek is dat de invloed van de onderzoeker niet uitgesloten kan worden. Met de gekozen opzet van het onderzoek, heeft de onderzoeker getracht vanuit verschillende invalshoeken naar de oplossingsrichting te kijken en te reflecteren. De analyse en diagnose hebben plaatsgevonden vanuit 3 invalshoeken, een theoretisch kader, resultaten van eerder onderzoek en 2 casestudies. Vooral de 2 casestudies zijn beperkt in aantal geweest. De selectie van de casestudies, de combinatie van de 3 onderzoeksonderdelen en de check van het deskundigenpanel, geven voldoende onderbouwing voor het trekken van conclusies en het benoemen van de kritieke succesfactoren. Onderwerpen die in aanmerking komen voor nader onderzoek zijn: De minimale omvang die noodzakelijk is voor een zelfstandige zorgorganisatie (met behoud van alle zorgfuncties). Hebben zorginstellingen stille vermogens als gevolg van te lage waardering van grondposities? Wat zijn de mogelijkheden van de zorgvastgoedcoöperatie op het gebied van interimvoorzieningen? Kosten- batenanalyse (businessplan) in het kader van de haalbaarheid voor de organisatie van een zorgvastgoedcoöperatie. Statutaire bepalingen van de zorgvastgoedcoöperatie. 8
De zorgvastgoedcoöperatie in de care sector Een implementatieondersteunend onderzoek
EEN DOCHTER VOOR VELE MOEDERS De zorgvastgoedcoöperatie in de care sector Een implementatieondersteunend onderzoek Samenvatting masterproof c.a. R.J.M. (Rene) Middelkoop MRE 29 december 2010 De Hogeweyk
Nadere informatieDe zorgvastgoedcoöperatie
De zorgvastgoedcoöperatie in de care sector onderzoek over De zorgvastgoedcoöperatie Een dochter voor vele moeders René Middelkoop 16 mei 2013 1 Programma van vandaag 1. Een dochter voor vele moeders,
Nadere informatieDe zorgvastgoedcoöperatie in de care sector
De zorgvastgoedcoöperatie in de care sector MRE afstudeeronderzoek over De zorgvastgoedcoöperatie Een dochter voor vele moeders René Middelkoop Directeur Onderzoeker Zorgvastgoedcoöperatie care sector
Nadere informatieVastgoed en zorg. Syllabus. Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen.
Syllabus Vastgoed en zorg Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen. Inclusief artikelen over strategisch vastgoedbeleid in de zorg, investeren in zorgvastgoed
Nadere informatieBalanced Scorecard. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.
Balanced Scorecard Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 9 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3 2 DE
Nadere informatieVastgoedfinanciering in de cure-sector
Vastgoedfinanciering in de cure-sector Een onderzoek naar de potentie van financieringsconstructies voor investeringen in ziekenhuisvastgoed P4 Presentatie Simone Campman 4 oktober 2013 Inhoudsopgave Onderzoeksopzet
Nadere informatieZORG VOOR MAATSCHAPPELIJK VASTGOED. Professioneel beheer voor beter rendement
ZORG VOOR MAATSCHAPPELIJK VASTGOED Professioneel beheer voor beter rendement Een veranderende financiële omgeving vraagt om ander vastgoedbeheer Het onderwijsvastgoed, het zorgvastgoed, het gemeentelijk
Nadere informatieBeleggers in gebiedsontwikkeling
Beleggers in Incentives en belemmeringen voor een actieve rol van institutionele beleggers bij de herontwikkeling van binnenstedelijke gebieden P5 presentatie april 2015 Pelle Steigenga Technische Universiteit
Nadere informatiePraktijkervaringen met een zorgcoöperatie
Praktijkervaringen met een zorgcoöperatie Agenda 1. Ontstaansgeschiedenis Open Ankh 2. De oprichting van de Zorgcoöperatie 3. De afbouw van de Zorgcoöperatie 4. Het businessplan in de achteruitkijkspiegel
Nadere informatieSTRATEGISCH VASTGOEDBELEID
STRATEGISCH VASTGOEDBELEID Felix van Baal o Sectordirecteur Gezondheidszorg & Wonen HEVO Achtergrond Felix kent de zorgsector van binnen uit, mede vanuit zijn positie als algemeen directeur huisvesting
Nadere informatieThemaboek IBL2 Beleidsadviseur 5
Project Balanced Scorecard Vakcode 56012 Verantwoordelijke dhr. H. Kevelham ECTS 6 Kwartiel 1.3 en 1.4 Competenties IBL1, IBL2, IBL3, IBL7 Prestatie-indicatoren 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 2.1, 2.2, 2.3,
Nadere informatieHR Performance Management
HR Performance Management Door: Bernadette van de Laak Inleiding Bij Performance Management (PM) gaat het erom dat menselijk kapitaal binnen een organisatie dusdanig wordt georganiseerd, dat stijging van
Nadere informatieVastgoed met visie. Strategie voor maatschappelijk vastgoed
Vastgoed met visie Strategie voor maatschappelijk vastgoed Onze adviseurs Samen met u komen wij tot de beste vastgoedstrategie Iedereen heeft bijna dagelijks te maken met maatschappelijk vastgoed. En dat
Nadere informatieZorgwonen als beleggingsproduct Het ontwikkelaarsperspectief
Zorgwonen als beleggingsproduct Het ontwikkelaarsperspectief drs. ing. Bert Krikke Conferentie Scheiden van Wonen en Zorg in een vergrijzende samenleving Delft, 12 juni 2012 Introductie Strategie, advies,
Nadere informatieIndustry consulting. Care management. Effectieve procesinnovatie in de zorg. Onze zorg Kwaliteit nu én in de toekomst
Industry consulting Care management Effectieve procesinnovatie in de zorg Onze zorg Kwaliteit nu én in de toekomst Effectieve procesinnovatie Iedere organisatie is uniek. Dat is in de zorg niet anders.
Nadere informatieCBRE HEaltHCaRE Taking Care of your real estate
CBRE Healthcare Taking Care of your Real Estate Met onze kennis en ervaring in zowel de zorg- als de vastgoedsector slaan wij dagelijks bruggen tussen beide werelden. Wij bieden u een onderbouwd advies
Nadere informatieStappenplan: Scenarioplanning in de zorg
Stappenplan: Scenarioplanning in de zorg 26 september 2018 Inleiding De toekomst is moeilijk te voorspellen. Dit blijkt niet alleen uit disruptieve bewegingen die in het verleden zijn ontstaan, maar ook
Nadere informatieContractmanagement in Nederland anno 2011
Contractmanagement in Nederland anno 2011 Samenvatting Mitopics Theo Bosselaers NEVI René van den Hoven Februari 2012 1 Periodiek onderzoekt Mitopics de professionaliteit waarmee Nederlandse organisaties
Nadere informatieBeweging in veranderende organisaties
Beweging in veranderende organisaties Kilian Bennebroek Gravenhorst Werken met vragenlijsten voor versterking van veranderingsprocessen PROFESSIONEEL ADVISEREN 5 Inhoud Voorwoord 7 Opzet van het boek 9
Nadere informatieFinancieer de realisatie van nieuwe distributie footprint
Financieer de realisatie van nieuwe distributie footprint INNOVATION SESSION GROENEWOUT - JUNE 27 TH 2017 Breda June 27th, 2017 Dries Castelein DC&I Development De in dit rapport genoemde conclusies, aanbevelingen
Nadere informatieWhitepaper. www.facto.nl. De regiepiramide ontsluierd
De regiepiramide ontsluierd Inleiding Regie is een veelgebruikte term voor een vorm van organiseren in het facilitaire werkveld. Toch is het lang niet altijd duidelijk wat er precies onder moet worden
Nadere informatieSTRATAEGOS CONSULTING
STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.
Nadere informatieCorporaties In Control
Corporaties In Control D A T U M : 3 0 M E I 2 0 1 3 Leonie van Meel & Frank Bieleman Agenda 1. Speelveld 2. Risicomanagement / Governancecode 3. Projectfasering ICS 4. Onafhankelijke rol / verantwoordelijkheid
Nadere informatieSALE & LEASEBACK VAN ZORGVASTGOED IN DE CARESECTOR. Implementatieondersteunend instrument. Ellen Olde Bijvank
Vastgoed wordt een steeds belangrijker middel dat bijdraagt om de ambities van een organisatie waar te maken. Er zijn tal van manieren om de vastgoedstrategie vorm te geven (waaronder eigendom, huur, lease).
Nadere informatie7 e Leergang De regionale ambtenaar als regisseur
7 e Leergang De regionale ambtenaar als regisseur RegioAcademie 2012-2013 De regionale samenwerking De regionale samenwerking tussen gemeenten is niet meer weg te denken in bestuurlijk Nederland. Ruwweg
Nadere informatieVisie op besturen en toezicht houden bij Goed Wonen Gemert
Visie op besturen en toezicht houden bij Goed Wonen Gemert Inleiding Goed Wonen Gemert staat als corporatie midden in de samenleving en opereert vanuit haar missie: Wij zijn een maatschappij gedreven organisatie.
Nadere informatieBrabantZorg Lid Raad van Toezicht
BrabantZorg Lid Raad van Toezicht BrabantZorg Lid Raad van Toezicht, portefeuille Vastgoed BrabantZorg Vanuit 35 locaties en met ruim 5.500 enthousiaste medewerkers in Noordoost-Brabant biedt BrabantZorg
Nadere informatieResultaatgericht Portfoliomanagement. 4 oktober 2011
Resultaatgericht Portfoliomanagement 4 oktober 2011 Portfoliomanagement Van Wat (moeten we doen) naar Hoe (gaan we dat doen): van portfoliomanagement naar operationeel beheer PLAN Vastgoed portfolio DO
Nadere informatieDIE EXTRA STAP MAAKT HET VERSCHIL
DIE EXTRA STAP MAAKT HET VERSCHIL VanSoestDolmans & Associates VanSoestDolmans is een onafhankelijke business management organisatie die pragmatische en sterk oplossingsgerichte ondersteuning biedt aan
Nadere informatieTiteldia. Ondertitel. Naam Achternaam, Functie of Afdelingsnaam. Ir. Niels Nieboer MRE Syntrus Achmea Real Estate & Finance
Titeldia Ondertitel Naam Achternaam, Functie of Afdelingsnaam Ir. Niels Nieboer MRE Syntrus Achmea Real Estate & Finance Onderzoeksvraag Hoe moet een Real Estate Investment Manager zich - gegeven de veranderende
Nadere informatieKennissessie Maatschappelijk Vastgoed Barometer Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed FM Alumni de Haagse Hogeschool MVGM
Kennissessie Maatschappelijk Vastgoed 31.01.2017 Barometer Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed FM Alumni de Haagse Hogeschool MVGM Dr. ing. Jan Veuger MRE FRICS Lector Maatschappelijk Vastgoed Hoofd
Nadere informatieProfielschets. Raad van Toezicht
Profielschets Raad van Toezicht Baarn, 29 september 2016 1 Inhoudsopgave Vivent... 3 Samenstelling Raad van Toezicht... 3 Profiel leden Raad van Toezicht... 3 Huidige vacatures... 5 De procedure... 5 Informatie...
Nadere informatieDE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM
DE AFDELING MANAGEMENT VAN NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM VERANDERING CRUCIAAL IN TURBULENTE OMGEVINGEN 1 Bedrijfstakken worden continue verstoord door start-ups, nieuwe technologieën, veranderde consumenten
Nadere informatieMEMO Besluit niet effectueren fusie NVA en Balans Ter vaststelling tijdens ALV 8 december 2018
MEMO Besluit niet effectueren fusie NVA en Balans Ter vaststelling tijdens ALV 8 december 2018 Achtergrond In 2014 heeft Oudervereniging Balans besloten tot een voorgenomen fusie met de NVA. Op dat moment
Nadere informatieVerbetertraject beheersing grondexploitaties & Optimalisatie Vastgoed Stand van zaken
Verbetertraject beheersing grondexploitaties & Optimalisatie Vastgoed Stand van zaken Commissie Ruimte, Verkeer en Wonen, 2 februari 2015 Agenda Onderwerpen 1. Verbetertraject beheersing grondexploitaties
Nadere informatieStakeholdermanagement
Stakeholdermanagement ONTDEK DE KRACHT VAN DE VOICE OF THE STAKEHOLDERS Van strategie naar implementatie in 4 stappen. 2019 leansixsigmatools.nl versie 6.00 Stakeholdermanagement Van strategie naar implementatie
Nadere informatieBedrijfsverzamelgebouwen
Bedrijfsverzamelgebouwen Een onderzoek naar de toegevoegde waarde van bedrijfsverzamelgebouwen P5 presentatie 2 juli 2014 Student: Jeroen Ketting, 4168860 Faculteit TU Delft, Bouwkunde Afdeling: Real Estate
Nadere informatieDe Veranderplanner. Vilans 2011 Michiel Rutjes, Carolien Gooiker, Marjolein van Vliet. Veranderplanner (Versie )
De Veranderplanner Wanneer een zorgorganisatie een verandering invoert zijn er veel factoren die het succes van deze verandering bepalen. Dit instrument, de veranderplanner, is gemaakt om voorafgaand aan
Nadere informatieKansen voor zorgvastgoed
Kansen voor zorgvastgoed Omgaan met vastgoed in de zorg www.dtz.nl www.dtz.com Proactiviteit werpt zijn vruchten af Zorginstellingen die slim omgaan met hun vastgoed doen hier hun voordeel mee Kansen voor
Nadere informatieInhoud. Deel 1 Wat is een bedrijf? 17. Inleiding 14
Inhoud Inleiding 14 Deel 1 Wat is een bedrijf? 17 1 Bedrijf en bedrijfskunde 19 1.1 Het bedrijf 20 1.1.1 Organisatie, bedrijf en onderneming 20 1.1.2 Bedrijven zijn organisaties 22 1.1.3 De eenvoudige
Nadere informatieHet gebruik van wetenschappelijke kennis bij het managen van vastgoed in de gemeentelijke sector
Het gebruik van wetenschappelijke kennis bij het managen van vastgoed in de gemeentelijke sector 1 Inhoudsopgave Introductie Onderzoekskader Methodologie Resultaten Conclusie Aanbevelingen 2 Introductie
Nadere informatieKwaliteit en financiële prestaties van intramuraal vastgoed van VVT-organisaties. Onderzoek AAG en TU Delft
Kwaliteit en financiële prestaties van intramuraal vastgoed van VVT-organisaties Onderzoek AAG en TU Delft September 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Respondenten 4 3. Kwaliteitsaspecten 6 4. Investeringsintentie
Nadere informatieSlimme zet! Vindingrijk in vastgoedopgaven!
Slimme zet! Vindingrijk in vastgoedopgaven! Postbus 711 3900 AS Veenendaal Kerkewijk 26 3901 EG Veendaal (T) 0318-55 19 60 (F) 0318-55 19 61 (M) info@ingeniousvastgoed.nl (I) www.ingeniousvastgoed.nl Haar
Nadere informatieVerantwoording bij de zevende druk V Over de auteurs VII Inleiding 1
Inhoud Verantwoording bij de zevende druk V Over de auteurs VII Inleiding 1 1 Denken over organisatie en management 5 1.1 Introductie 6 1.2 Ontstaan van het vakgebied 7 1.3 Ontwikkeling van handel en ontstaan
Nadere informatieVGME Masterclass Gemeentelijk Assetmanagement Lectoraat (Maatschappelijk) Vastgoed - Dr.ing. Jan veuger MRE FRICS 22 juni 2017
VGME Masterclass Gemeentelijk Assetmanagement Lectoraat (Maatschappelijk) Vastgoed - Dr.ing. Jan veuger MRE FRICS 22 juni 2017 Onderzoeksresultaten Twee onderzoeken naar het vastgoed(management) bij gemeenten
Nadere informatie2. Uitwerking Investment beliefs De investment beliefs zijn onderstaand als volgt uitgewerkt.
1. Inleiding Investment beliefs zijn de overtuigingen waarop Bpf MITT het beleggingsbeleid wil baseren. De investment beliefs zijn voor het pensioenfonds belangrijke uitgangspunten en dienen als kader
Nadere informatieOnderzoek naar de evalueerbaarheid van gemeentelijk beleid
Onderzoek naar de evalueerbaarheid van gemeentelijk beleid Plan van aanpak Rekenkamer Maastricht februari 2007 1 1. Achtergrond en aanleiding 1 De gemeente Maastricht wil maatschappelijke doelen bereiken.
Nadere informatieZorgvastgoedcoöperatie. Juridische aspecten. Mr. J(an) P.A.M. van Balen 16 mei 2013
Zorgvastgoedcoöperatie Juridische aspecten Mr. J(an) P.A.M. van Balen 16 mei 2013 Zorgvastgoedcoöperatie ( ZVC ) De vennootschapsrechtelijke organisatievorm (bijv. de ZVC) is afhankelijk van vele factoren;
Nadere informatieEen brede kijk op onderwijskwaliteit Samenvatting
Een brede kijk op onderwijskwaliteit E e n o n d e r z o e k n a a r p e r c e p t i e s o p o n d e r w i j s k w a l i t e i t b i n n e n S t i c h t i n g U N 1 E K Samenvatting Hester Hill-Veen, Erasmus
Nadere informatieMODEL SWOT ANALYSUS REAL ESTATE SWOT-ANALYSUS REAL ESTATE TOELICHTING EN HANDLEIDING
MODEL SWOT ANALYSUS REAL ESTATE SWOT-ANALYSUS REAL ESTATE TOELICHTING EN HANDLEIDING PORTEFEUILLEMANAGEMENT EN SWOT ANALYSE Portefeuillemanagement is een dynamisch proces waarbij telkens opnieuw geanalyseerd,
Nadere informatieIntegratie Strategie
create value unleash potential create value unleash potential Integratie Strategie Assessment Voor de succesvolle digitale strategie van uw zorginsteling. De toekomst van efficiënte, kwalitatieve en patiëntgerichte
Nadere informatiePeter Smulders Ruimtelijke Ordening en Planologie Juni 2010
Peter Smulders Ruimtelijke Ordening en Planologie Juni 2010 Bedrijfsbegeleider: Harro Verhoeven, projectleider leefomgeving, CROW nationale kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare
Nadere informatieCompetenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek.
Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek. In de BEROEPSCOMPETENTIES CIVIELE TECHNIEK 1 2, zijn de specifieke beroepscompetenties geformuleerd overeenkomstig de indeling van het beroepenveld.
Nadere informatieEEN VAN ONZE EXPERTS
EEN VAN ONZE EXPERTS For every situation, there is a suitable line from a song Een netwerk van hoog opgeleide, ervaren zelfstandig FM-professionals. Wij zijn gepassioneerd bezig met ons vakgebied, zijn
Nadere informatieBluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version
BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version Introductie Quickscan De financiële organisatie moet, net zo als alle andere ondersteunende diensten, volledig gericht zijn
Nadere informatieLeergang Zorgvastgoed
Leergang Zorgvastgoed 9 en 10 november 2017 Locatie Zorghotel De Kim Leerdoel In twee dagen inclusief avondprogramma wordt u klaargestoomd voor de markt van zorgvastgoed. Gelegenheid voor casuïstiek en
Nadere informatieActiviteiten Resco Partners
Activiteiten Resco Partners 2011 Wie zijn wij: Resco Partners is een onafhankelijk team van vastgoeddeskundigen met jarenlange ervaring en een veelzijdige kennis van zaken. Resco Partners adviseert over
Nadere informatieSymposium VOGON. Effecten van financiering op kwaliteit. Donderdag 6 juli 2006
Symposium VOGON Effecten van financiering op kwaliteit Donderdag 6 juli 2006 Rechtbank Haarlem en Rekenkamer Den Haag 2 Inleiding 1. Onderscheid Real Estate en Corporate Real Estate 2. Doelstellingen CRE
Nadere informatieVisie Ehealth Longfonds
Visie Ehealth Longfonds Dit document beschrijft de visie en standpuntbepaling van het Longfonds in relatie tot E-health. En is de basis voor de ontwikkelde checklist voor toetsing van E-health initiatieven
Nadere informatieStakeholdermanagement
Stakeholdermanagement ONTDEK DE KRACHT VAN DE VOICE OF THE STAKEHOLDERS Van strategie naar implementatie in 4 stappen. 2019 leansixsigmatools.nl versie 7.00 INHOUD Inleiding... 2 1. Stakeholder management
Nadere informatieProcesmeting op maat Optimaliseer uw dienstverlening
Procesmeting op maat Optimaliseer uw dienstverlening Inleiding Optimaliseer uw dienstverlening met de procesmeting op maat van USP Marketing Consultancy Doet u mee aan de Aedes Benchmark en heeft u lage
Nadere informatieFormat voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster
Format voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster Uitwerking Domein Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht Honoursforum GZ Onderwerp / thema: Naam student: Studentnummer: Opleiding: Studiejaar
Nadere informatieVastgoed en vastgoedfinancieringen
Vastgoed en vastgoedfinancieringen Dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen Syntrus Achmea Real Estate & Finance is dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen. Dankzij onze unieke
Nadere informatiePresentatie WhatsApp onderzoek
Presentatie WhatsApp onderzoek Inhoudsopgave 1 WhatsApp onderzoek 2 2 De voordelen van WhatsApp onderzoek 3 3 Toepassingen van WhatsApp onderzoek 4 4 Voorbeeldcase: Haribo 5 5 Stappenplan WhatsApp onderzoek
Nadere informatiePresenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015!
Voorstellen voor onderzoekspresentaties Mbo Onderzoeksdag Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015! Indienen van een voorstel kan tot en met 15 mei 2015 via e-mailadres:
Nadere informatieMaatschappelijk- en zorgvastgoed. Dr.ing. Jan Veuger MRE FRIICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Zorgroep Tangenborgh Emmen, 7 december 2018
Maatschappelijk- en zorgvastgoed Dr.ing. Jan Veuger MRE FRIICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Zorgroep Tangenborgh Emmen, 7 december 2018 Taxatieleer Vastgoed 2 Geheel herziene uitgave hoofdstuk maatschappelijk
Nadere informatieVastgoed en vastgoedfinancieringen
Vastgoed en vastgoedfinancieringen Dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen is dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen. Dankzij onze unieke combinatie van pensioenexpertise en vastgoedexpertise
Nadere informatieInvesteringsstatuut Stichting Wonen Zuid. Werk in uitvoering
Investeringsstatuut Stichting Wonen Zuid Werk in uitvoering Vastgesteld door de Bestuurder op 17-06-2014 Goedgekeurd door de Raad van Commissarissen op 26-03-2015 INHOUD INVESTERINGSSTATUUT INLEIDING...
Nadere informatieGemeentelijke overall rapportage sociaal domein
Gemeentelijke overall rapportage sociaal domein 2014 2018 Colofon november 2017 Brigitte van der Burg Nel Buis Bianca den Outer Vormgeving: de Beeldsmederij 2 Inleiding In deze collegeperiode heeft een
Nadere informatievoor meer resultaat uit uw vastgoedonderneming
Hoe haalt u meer resultaat uit uw vastgoedonderneming? Wie ondernemerschap koppelt aan creativiteit en een effectief bedrijfsproces met transparante besluitvorming, behaalt de beste resultaten. HouVast
Nadere informatiePositionering Vastgoedmanagement Gemeenten Bijeenkomst Almere, 18 november 2016
Positionering Vastgoedmanagement Gemeenten Bijeenkomst Almere, 18 november 2016 Programma PVGsessie 10.00 Welkom Jan Veuger, lector Maatschappelijk Vastgoed Henk Hoogland, gemeente Almere en gastheer 10.30
Nadere informatieConclusie: voor elke organisatie die dit nastreeft is het goed besturen en beheersen van de bedrijfsprocessen
1 Waarom? : Succesvol zijn is een keuze! Organisaties worden door haar omgeving meer en meer gedwongen om beter te presteren. Voornamelijk wordt dit ingegeven door de klant die haar eisen en wensen m.b.t.
Nadere informatieWelke keuzes maakt u op weg naar een duurzaam maatschappelijk bedrijfsmodel?
Welke keuzes maakt u op weg naar een duurzaam maatschappelijk bedrijfsmodel? Inleiding Duurzaam - Maatschappelijk - Bedrijfsmodel Strategische sturing gericht op gezond bedrijfsmodel Lange termijn financieel
Nadere informatieBROCHURE Cursus Prestatiemanagement. Prestatiemanagement (BSC) Sales Force Consulting
BROCHURE Cursus Prestatiemanagement Prestatiemanagement (BSC) Sales Force Consulting inleiding Bedrijven die prestatiemanagement hebben doorgevoerd, presteren aanzienlijk beter dan organisaties die geen
Nadere informatieNoodzaak tot tweebenig besturen in de zorg
Noodzaak tot tweebenig besturen in de zorg Ter gelegenheid van het afscheid van Jules Keyzer Prof. dr. Richard T.J.M. Janssen Bijzonder Hoogleraar Bestuur en Management van Instellingen in de Gezondheidszorg
Nadere informatieGovernance. Informatiemanagement. Architectuur. Gemeenschappelijk
Beleggen Bewaken Sturen Informatiemanagement Inspireren Verbinden Organiseren Architectuur Verbeelden Structureren Afstemmen Gemeenschappelijk Communiceren Adviseren Beïnvloeden Beleggen: kan taken, verantwoordelijkheden
Nadere informatieSamenwerken aan een toekomstbestendige retailsector
Samenwerken aan een toekomstbestendige retailsector Wie wij zijn Het Retail Innovation Platform helpt de innovatie- en concurrentiekracht van de retailsector te versterken. Samen met retailers en andere
Nadere informatieVOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR
datum vergadering 17 juni 2010 auteur Daniëlle Vollering telefoon 033-43 46 133 e-mail dvollering@wve.nl afdeling Staf behandelend bestuurder drs. J.M.P. Moons onderwerp agendapunt Uitkomst en benutting
Nadere informatieDe kaderstellende rol van de raad bij complexe projecten
De kaderstellende rol van de raad bij complexe projecten Basisschool Aan de Bron en sporthal op het voormalige WML-terrein Onderzoeksopzet Rekenkamer Weert 16 december 2007 Inhoudsopgave 1. Achtergrond
Nadere informatieDe kracht van een goede opdracht
PREVIEW De kracht van een goede opdracht Het moment is nu Als er íets zeker is, dan is het wel dat dit een bijzonder interessante tijd is om bij een woningcorporatie te werken. Naast de sociale opgave
Nadere informatieQmus 11februari 2010. = veranderenverbeteren. Context en balans
Qmus 11februari 2010 = veranderenverbeteren Context en balans HET INK MODEL Management van medewerkers Medewerkers Leiderschap Strategie en beleid Management van processen Klanten en Partners Bestuur en
Nadere informatieEnquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties April 2014
Enquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties April 2014 Enquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties Het professionaliseren van portefeuillesturing
Nadere informatieBarometer Zorgvastgoed Zorgvastgoedcongres 11 oktober 2016 dr. ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed
Zorgvastgoedcongres 11 oktober 2016 dr. ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Dr. ing. Jan Veuger MRE FRICS Lector Maatschappelijk Vastgoed Hoofd Vastgoed a.i. gemeente Rotterdam Vz.
Nadere informatieVisie op crisismanagement in de zorgsector en de toegevoegde waarde van een Integraal Crisisplan. All hazard voorbereid zijn (1 van 3)
Visie op crisismanagement in de zorgsector en de toegevoegde waarde van een Integraal Crisisplan All hazard voorbereid zijn (1 van 3) Versie 1.0 11 november 2014 Voorwoord Zorginstellingen zijn vanuit
Nadere informatie2 volgens het boekje
10 balanced scorecard 2 volgens het boekje Hoeveel beleidsplannen leven alleen op de directieverdieping, of komen na voltooiing in een stoffige bureaula terecht? Hoeveel strategische verkenningen verzanden
Nadere informatieBeoordelingsformulier projectvoorstellen KFZ
sformulier voor de projectvoorstellen. sformulier projectvoorstellen KFZ Callronde: Versie 14-02-13 Instelling: Naam project: 1) Algemeen Het beoordelingsformulier wordt gebruikt om de projectvoorstellen
Nadere informatieFebruari Goed mkb-bestuur en accountant: een waardevolle combinatie
Februari 2018 Goed mkb-bestuur en accountant: een waardevolle combinatie De tekst van deze brochure is een samenvatting van het NEMACC-rapport MKB Goed bestuur en toezicht in Nederland, een verkennend
Nadere informatieRisicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam
Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Robert t Hart / Geert Haisma 26 september 2013 r.hart@risicomanagement.nl / haisma@risicomanagement.nl 1www.risicomanagement.nl Visie risicomanagement Gemeenten
Nadere informatieDe toegevoegde financiële waarde van kantoortransformatie naar woningen
De toegevoegde financiële waarde van kantoortransformatie naar woningen Alyssa Kraag 4232437 21 Januari 2015 Introductie START Achtergrond Onderzoeksopzet FASE 1 Onderzoeksanalyse FASE 2 Literatuuronderzoek
Nadere informatieDe begrotings- en jaarplancyclus
De begrotings- en jaarplancyclus Cyclus planning en control (P&C) In de P&C-cyclus wordt op een systematische manier inhoud gegeven aan het proces van richting geven (het besturen, plannen) en het op koers
Nadere informatieEen gemengd woningfonds
Een gemengd woningfonds Cathelijne van den Berg 1/43 Inhoudsopgave Introductie Opzet onderzoek Literatuurstudie Onderzoeksresultaten Conclusie & aanbevelingen 2/43 Introductie Housing Woningcorporaties
Nadere informatieNIMA/SMA SALES EXAMEN B1.2 28 JANUARI 2014. b. Noem vier onderdelen van het accountplan voor Novi food die bijzondere aandacht vragen.
NIMA/SMA SALES EXAMEN B1.2 28 JANUARI 2014 Antworden DEEL ACCOUNTMANAGEMENT DEEL ACCOUNTMANAGEMENT Totaal 55 punten Vraag 9 (15 punten) a. Noem twee functies van een accountplan. b. Noem vier onderdelen
Nadere informatieBarometer Zorgvastgoed 2015
Barometer Zorgvastgoed 2015 Zorgvastgoedcongres 2015 Zorgvisie, Hilversum 15 oktober 2015 dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Barometer Zorgvastgoed 2015 Health Care real estate
Nadere informatieOpstellen van een beleidsplan
Opstellen van een beleidsplan Leer- en deeldag eerstelijnszones Dinsdag 19 maart, Antwerpen Overzicht Waarom beleidsplanning Met wie Proces: wie initieert? Verhouden op maatschappelijke context + gegevens
Nadere informatieLean Six-Sigma. HealthRatio Operational Excellence
Lean Six-Sigma HealthRatio Operational Excellence De zorg werkt in een roerige omgeving Veel veranderingen leggen extra druk op zorginstellingen om goedkoper, efficiënter en transparanter te kunnen werken.
Nadere informatieEEN EIGEN ONDERNEMING STARTEN ALS WEDDING PLANNER. Deel 2
Master Executive in Wedding Management EEN EIGEN ONDERNEMING STARTEN ALS WEDDING PLANNER Deel 2 [LES 2] Event & Media Education. Alle rechten voorbehouden. Elke vorm van kopiëren of verspreiding van de
Nadere informatieKey success actors. De rol van middenmanagement bij strategische veranderingen. Onderzoek door Turner en de Rotterdam School of Management
Key success actors De rol van middenmanagement bij strategische veranderingen Onderzoek door Turner en de Rotterdam School of Management 1 Key success actors De rol van middenmanagement bij strategische
Nadere informatieIncompany Masterclasses voor commissarissen van woningcorporaties. Advies voor bestuur, toezicht en stakeholders
Incompany Masterclasses voor commissarissen van woningcorporaties Advies voor bestuur, toezicht en stakeholders Incompany Masterclasses voor commissarissen van woningcorporaties Het programmamanagement
Nadere informatieHandleiding 360 feedback. Informatie voor de gebruiker van het 360 feedback instrument bij de Avans gesprekkencyclus
Informatie voor de gebruiker van het 360 feedback instrument bij de Avans gesprekkencyclus pagina 2 van 6 Colofon pagina 3 van 6 datum 2-10-2012 auteurs Linda Lemmens status Definitief (geactualiseerd
Nadere informatie