Stappenplan: Scenarioplanning in de zorg

Transcriptie

1 Stappenplan: Scenarioplanning in de zorg 26 september 2018

2 Inleiding De toekomst is moeilijk te voorspellen. Dit blijkt niet alleen uit disruptieve bewegingen die in het verleden zijn ontstaan, maar ook uit de recente ontwikkelingen rondom digitale valuta en blockchain. Deze ontwikkelingen laten zien dat er vanuit het niets een enorme hoeveelheid waarde kan worden gecreëerd, en dat de toekomst er ineens heel anders uit kan gaan zien wanneer dergelijke trends worden doorgezet en gecombineerd. Hetzelfde geldt voor trends als bijvoorbeeld biohacking of autonoom vervoer. Hoe ziet de zorgwereld van morgen eruit en op welke wijze kunt u in de toekomst waarde toevoegen voor uw klant én organisatie? Ons stappenplan Scenarioplanning in de zorg helpt u hierbij.

3 Scenarioplanning Door alle ontwikkelingen in de zorg volstaat een strategisch plan dat gebaseerd is op één toekomstverkenning vanuit één discipline gewoonweg niet meer. Het is noodzakelijk een strategie te bepalen vanuit een integrale benadering aan de hand van een portfolio met verschillende toekomstscenario s, gebaseerd op relevante ontwikkelingen en trends. Hierbij kunt u zich telkens afvragen wat de impact is van zo n ontwikkeling voor de zorg en hoe uw organisatie hierop kan inspelen. Oftewel: scenarioplanning. Scenarioplanning kan ingezet worden voor het nemen van strategische beslissingen, het ontwikkelen van nieuwe woonzorgconcepten, voor visievorming of om veranderingsprocessen in beeld te brengen. Wilt u meer invloed op de toekomst van uw zorgorganisatie? Werk dan de toekomstscenario s uit voor uw organisatie en vertaal deze in een strategische kaart, productportfolio of vernieuwend concept. AAG Scenario Canvas Een handig hulpmiddel hiervoor is het AAG Scenario Canvas: een groot werkblad, dat door zorgorganisaties als tool kan worden gebruikt ten behoeve van scenarioplanning. Aan de hand van het stappenplan kunt u de belangrijkste (on)zekerheden, risico s en kansen voor organisaties in kaart te brengen. Hiermee legt u de basis voor concepten die waarde creëren voor uw klant, de samenleving en uw organisatie. Bekijk hier een voorbeeld van het AAG Scenario Canvas. Wilt u het Scenario Canvas gebruiken? Neem dan contact met ons op. Wij sturen u het bestand dan in volledig formaat, in hoge resolutie naar u toe.

4 Stappenplan 1. Scope bepalen Bepaal de scope van uw organisatie. Welke visie, missie, doelen en uitdagingen heeft uw organisatie en waarvoor wilt u een toekomstscenario ontwikkelen? Welke vragen heeft uw organisatie over de toekomst? 2. Doelgroep formuleren Kies uw doelgroep. Welke kenmerken, waarden, behoeften en mogelijkheden heeft uw doelgroep? Ga ook in op de beleving van uw doelgroep. Wat ziet, hoort en voelt hij of zij? Wat beleeft hij of zij positief en wat negatief? Maak hierbij gebruik van de Empathy Map. Tip: een marktonderzoek en data-analyse met voorspellende waarde vooraf geeft u inzicht in de kenmerken en hoe de doelgroep zich qua omvang gaat ontwikkelen. 3. Behoeften inzichtelijk maken Beschrijf de behoeftes van uw doelgroep aan de hand van de volgende indicatoren: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, meedoen, dagelijks functioneren en kwaliteit van leven. Maak hierbij gebruik van het Positieve Gezondheidsmodel (Machteld Huber). Wat kan uw doelgroep wél en waar heeft uw doelgroep ondersteuning bij nodig? Hoe staan verschillende behoeftes in verhouding tot elkaar? 4. Trends verzamelen Bepaal welke ontwikkelingen en trends impact hebben. Beschrijf op welke wijze deze de omgeving en situatie beïnvloeden en welke (nieuwe) mogelijkheden deze bieden. Bepaal welke trends de grootste impact hebben en u het meest voor geloofwaardig en relevant aanneemt. 5. Trends selecteren Selecteer de twee trends met de grootste onzekerheid waarvan u verwacht dat deze de meeste impact zullen hebben op uw situatie. Het doel is om te komen tot de belangrijkste kritische onzekerheden. Houd de andere trends gedurende het vervolgproces in uw achterhoofd. Zij vormen uw context.

5 Stappenplan 6. Scenario s opstellen Creëer een assenkruis. Selecteer de twee trends met de grootste impact, waarvan één die het meest geloofwaardig en relevant is en één die het meest onzeker is. Plaats de eerste op de horizontale as en de tweede op de verticale as. U heeft nu vier vlakken gecreëerd elk een toekomstscenario vertegenwoordigen. Beschrijf deze toekomstscenario s. 7. Uitblinker selecteren Selecteer een scenario en beschrijf op welke behoefte u wilt inspelen. Waarin en waarmee gaat uw organisatie uitblinken? Daarmee legt u de basis van het concept. 8. Concept vormgeven Beschrijf op welke wijze uw concept inspeelt op de behoefte en ontwikkelingen. Zorg ervoor dat het concept relevant is (van betekenis en van waarde), onderscheidend (positionering en kracht) en geloofwaardig (realistisch). Werk dit uit en geef hierbij aan wie welke rol vervult, op welke wijze dit gebeurt en waar dit plaatsvindt. 9. Naam, kracht, next steps Geef uw concept een naam en beschrijf wat uw concept krachtig en uniek maakt. Geeft aan welke vervolgstappen er ondernomen dienen te worden om richting het resultaat toe te werken. Kan er vandaag de dag al worden gestart, op welke wijze en met wie?

6 Nawoord Als reactie op alle veranderingen in de zorgwereld heeft AAG eind 2017 het onderzoek Conceptontwikkeling in Wonen en Zorg uitgevoerd. Samen met 163 deelnemers uit verschillende woon- en zorgorganisaties is een verkenning gemaakt naar de meest interessante veranderingen en de meest urgente vraagstukken in de markt. De volgende uitdagingen kwamen naar voren: tekort aan personeel; verbeteren van zorg en dienstverlening; bekostiging en kwaliteit van vastgoed; optimaliseren van processen door technologie. Daarnaast kwam het belang van integraliteit en samenwerking nadrukkelijk naar voren. Publicatie Als vervolg op het onderzoek uit 2017 heeft AAG in 2018 AAG de Expeditie Waardecreatie in Wonen, Zorg en Welzijn uitgevoerd. Hierin hebben we een uitgebreide verzameling van ontwikkelingen en trends in beeld gebracht. Deze verzameling biedt inspiratie en ingrediënten voor de ontwikkeling van toekomstscenario s voor zorgorganisaties (stap 4 in het AAG Scenario Canvas) en zal als onderdeel van de uitkomsten van de Expeditie Waardecreatie in Wonen, Zorg en Welzijn eind 2018 worden gepubliceerd. De kennis en ingrediënten uit de publicatie kunt u als aanvulling op uw eigen kennis gebruiken om uw toekomstscenario s in beeld te brengen (stap 6 in het AAG Scenario Canvas).

7 Meer weten over het stappenplan? Neem contact met me op Laura Seckel senior adviseur Het stappenplan en het AAG Scenario Canvas zijn mede ontwikkeld door Charlotte Hedley en Roger Boersma.

8 AAG maakt de zorg beter. Samen met u. 26 september 2018