Somatische complicaties bij antipsychotica gebruik. Wiepke Cahn

Transcriptie

1 Somatische complicaties bij antipsychotica gebruik Wiepke Cahn

2

3

4 Levensverwachting afgenomen Door: 1. De psychiatrische stoornis zelf (suicide, meer ongelukken, verwaarlozing etc.) 2. Ongezonde levensgewoontes (roken, slecht eten, weinig lichaamsbeweging, drugs en alcohol gebruik) 3. Antipsychotica en andere psychotrope medicatie 4. Genetische overlap met somatische ziekten

5

6

7 Medicatie 5LyH61VH30

8 Antipsychotica 98.9% were prescribed for psychiatric conditions 39.0% for mood disorders such as depression and bipolar disorder. 34.5% for schizophrenia or other psychotic disorders, 7.4% delirium, dementia, amnestic or other cognitive disorders. 5.7% attention-deficit/conduct/disruptive behaviour disorders 5.5% anxiety disorders 2.3% disorders usually diagnosed in infancy/childhood/adolescence (e.g. autism)

9 Antipsychotica en neurotransmitters D2-antagonisme antipsychotisch EPS, hyperprolactinemie (50%) (oa sexuele stoornissen) 1 antagonisme Hypnosedatie, (orthostatische) hypotensie (5-20%), duizelig, reflextachycardie H1- antagonisme Hypnosedatie, gewichtstoename anticholinerg 5-HT2a antagonisme Anxiolyse, antieaggressie/agitatie antipsychotisch 5-HT2c antagonisme Hypnosedatie, mydriasis (25%), urineretentie, obstipatie, droge mond (60%), sinus tachycardie, obstipatie, geheugen stoornissen Afname sexuele bijwerkingen, toename diepe slaap Gewichtstoename overig Qt, bloedbeeld, Dysfoor: snel tot 40% Cognitie, Convulsiedrempelverlaging Depressie, Temperatuur, MNS 1% Myocarditis, Leverfunctiestoornissen 2-4 weken

10

11

12

13 Genetische overlap

14 A builder, an artist and a psychiatrist are out walking on a hot summer's day. The builder says, 'I am tired and thirsty...i must have a beer.' The artist says, 'I am tired and thirsty...i must have some wine.' The psychiatrist thinks for a moment and replies, 'I am tired and thirsty...i must have diabetes.' wie heeft het meeste risico op metabool syndroom?

15 Genetische overlap Stambomen 186 patiënt families 124 controle families Age category*** Number Male (%)* Age (SD)** cat. 1 cat. 2 cat.3 Patient family (51.8) 56.2 (20.1) 705 (26.1) 1034 (38.3) 958 (35.5) Control family (48.6) 55.2 (20.3) 450 (24.6) 783 (42.8) 597 (32.6) * Pearson Chi-Square:.020 ** One-Way ANOVA:.127 ***Pearson Chi-Square:.011 Welie et al in preparation

16 Resultaten DM DM significant vaker in patiënt families: pt fam: 5.3%; co fam: 3.1% p=.000 Step 1 a controle_patient gender leef tijd_categorie2 Constant Variabl es in the Equation B S. E. Wald df Sig. Exp(B),518,167 9,654 1,002 1,679 -,306,154 3,955 1,047,737 1,110,132 70,766 1,000 3,033-5,863, ,972 1,000,003 a. Variable(s) entered on step 1: controle_patient, gender, leef tijd_categorie2. Patiënten en mensen met psychose geëxcludeerd

17 Percentage Resultaten DM DM Age pt co

18

19

20

21 somatische complicaties bij antipsychotica gebruik Metabole complicaties Cardiovasculaire complicaties Neurologische complicaties Hematologische complicaties Gastro intestinale complicaties Urogenitale en seksuele complicaties Overige complicaties Maligne neuroleptica syndroom Osteoporose Hypo- / hypersalivatie en tandheelkundige problemen Hypnosedatie

22 Preventie somatische complicaties Risicoprofielen leidend in keuze antipsychotica DD bijwerkingen Onderdeel psychose/bijwerking? Acathisie vs agitatie Akinesie vs depressie Katatonie vs MNS Apathie vs hypnosedatie Onderdeel andere aandoening? Comedicatie?

23 Patiënt in de spreekkamer van de psychiater Maar waar staat de onderzoekstafel, bloeddrukmeter, weegschaal, meetlat en meetlint?

24 Psychiatrische patiënt aan de balie bij de apotheek Heeft de apotheker oog voor de bijwerkingen en de impact hiervan?

25 En wat doet de huisarts en andere disciplines?

26 Screening en Preventie somatische complicaties

27 Bijwerkingen Polikliniek

28 Preventie: Algemene leefregels Roken (alcohol/drugs/cafeïne) psychoeducatie, motiveren om gebruik te stoppen of te minderen. DUS in beleid meenemen clozapine interactie met roken Dieet maatregelen psychoeducatie individueel/groep en in samenwerking met diëtist (diëtisten op Beweging 150 minuten per week in samenwerking met bewegingsagoog/pmt; fitness centra voor patiënten met psychose TE WEINIG WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. NOODZAAK OM BEHANDEL PROTOCOLLEN TE ONTWIKKELEN

29 Detectie: Algemene opmerkingen Bij (voortekenen op) complicaties 1. Overweeg medicatie vermindering/wijziging 2. Leefstijlveranderingen Bij onvoldoende effect overweeg dan pas additie van medicijnen (elk medicijn heeft weer bijwerkingen) Het heeft zin om er wat aan te doen! Levensverwachting en kwaliteit van leven

30

31 Gewichtstoename AY3D8aAc4T0

32 Hoe kan je de gewichtstoename en het risico op CVS en DM in de hand houden? Eerste klap is een daalder waard Exercise programs lijkt effectief - TOPFIT workshop Veranderen van antipsychotica (Weiden 2007) Antidiabetica, statines, gewichtsreducerened medicatie.

33 Hoe gaan we de metabole problemen medicamenteus behandelen? Prediabetes, verhoogde cholesterol of verhoogd triglyceriden? Hoe lang leefstijlinterventies of switchen de kans geven? Wanneer? Met wat? Door wie?

34 START HbA 1C 38 mmol/mol NPG 5,5 mmol/l nnpg 7,7 mmol/l HbA 1C mmol/mol NPG 5,6 6,9 mmol/l nnpg 7,8 11,0 mmol/l HbA 1C 48 mmol/mol NPG 7,0 mmol/l nnpg 11,1 mmol/l PSY: MET Switchen AP Risicoprofiel Bepaling risicoprofiel Laag Hoog Monitoring voortzetten Monitoring voortzetten PSY: MET INT: MET HbA 1C 52 mmol/mol HbA 1C 53 mmol/mol Monitoring: -Bij starten/toevoegen AP: voor aanvang, na 6 weken, 3 maanden en 6 maanden. -Bij hyperglykemie: meting elke 3 maanden herhalen tot stabiel. -Bij behalen streefwaarde: jaarlijks herhalen. * Geneesmiddel alleen voortzetten indien na 6 maanden: -PIO of DPP: HbA 1C -daling van 5 mmol/mol - LIRA: HbA 1C -daling van 11 mmol/mol en gewichtsafname van 3%. Monitoring voortzetten HbA 1C 52 mmol/mol MET + DPP* HbA 1C 53 mmol/mol Streefwaarden: -Nuchter glucose: 4,5 8 mmol/l - HbA 1C : < 53 mmol/l Of individueel vastgesteld doelen Monitoring voortzetten BMI? 26 kg/m kg/m 2 35 kg/m 2 Legenda: - AP = antipsychoticum - DPP = DPP-4-remmer - INT = interne geneeskunde - LIRA = liraglutide - MET = metformine - (n)npg = (niet-)nuchtere plasmaglucose - PIO = pioglitazon - PSY = psychiatrie - SUD = sulfonylureumderivaat MET + DPP* + SUD Ja Nee MET + DPP* + PIO* Hartfalen? Monitoring voortzetten* + BMI & HF MET + DPP* + LIRA*

35 Conclusie Somatische complicaties komen frequent voor in de psychiatrische populatie en worden mede veroorzaakt door psychotrope medicatie Detectie en preventie in Nederland in vele instellingen geïmplementeerd Geen richtlijnen voor de behandeling van somatische complicaties

36 Aanbevelingen 1. Onderzoek om screening te evalueren (effect) vaak genoeg te vaak of te weinig? 2. Behandel algoritmen, handvaten voor de psychiater, huisarts en specialist 3. RCT s om effecten nieuwe medicamenteuze behandelingen te onderzoeken

37 Vragen?