Medicatie bij Probleemgedrag

Transcriptie

1 Medicatie bij Probleemgedrag Reehorst Dr. Martin Kat psychiater M.C.Alkmaar afd. Klin. Geriatrie/ Amsterdam/ CCE

2 inhoud Probleemgedrag en de ouderenpsychiatrie Wat doet medicatie hierbij? Wanneer medicatie? (workshop: oefenen met casuïstiek) m.g.kat

3 Probleemgedrag in de psychiatrie Bestaat niet als zodanig We kennen wel: gedragsproblemen in het kader van een psychiatrische stoornis zoals: Agitatie bij een Depressie Agressie bij een Psychose Vocalisaties bij Dementie

4 Psychische stoornissen bij Ouderen Cognitieve stoornissen - delier - amnestisch syndroom/mci - dementie Psychosen: schizofrenie, waanstoornis Stemmingsstoornissen: depressie, angststn. Persoonlijkheidsstoornissen

5 Psychiatrische Diagnostiek bij Ouderen Eerst het vaststellen van een psychiatrische diagnose zoals: Depressieve stoornis Psychotische stoornis Dementieziekte Vervolgens kijken hoe we deze behandelen: Gesprekbehandeling Medicatie Combinatie?

6 Zijn voor psychische problemen bij ouderen altijd pillen nodig? Nee, lang niet altijd! Vooral niet als men met persoonlijke en psychosociale begeleiding en behandeling uitkomt. (vergelijk met alle psychische aandoeningen in het leven)

7 Wanneer dan wel? Als de patiënt blijft lijden Als de omgeving blijft lijden? Als beiden blijven lijden?

8 voorbeelden Vitale depressies: energietekort! Ernstige psychosen met angsten Dementie met toenemende ontremming Ouderen met een verstandelijke beperking die zichzelf beschadigen

9 Wat doen pillen?

10 Op Hersencel-niveau Neurotransmitter = overdrachtsstof

11 Ziekte op Cel-niveau stuk, dood: geen aangrijpingspunt meer! verminderde aanmaak Neurotransmitters: Acetyl-choline Dopamine Serotonine Noradrenaline Glutamaat

12 Ziekte op Cel-niveau: verminderde aanmaak Acetylcholine: afname alertheid, aandacht, geheugen Dopamine: afname motoriek van denken en handelen, aandachtsconcentratie, oproepen, drive Serotonine: depressie, angst/paniek, concentratie Noradrenaline: depressie, remming, initiatief < Glutamaat-instabiliteit: onrust,chaos

13 Ziekte op Cel-niveau: verminderde aanmaak Wat doen medicijnen? voorbeelden: Afbraak remmen ( dementievertragers ) Heropname remmen (antidepressiva) Aanmaak stimuleren (dopamedicatie bij Parkinson)

14 Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM) Deel A: psychosociaal Deel B: medicatie (kat 2011) m.g.kat

15 Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat hypo hypo

16 Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM) (kat 2011) Deel B: medicatie m.g.kat

17 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat hypo hypo

18 Stemm.stn. Angststn. bij helder bewustz. Hyper Hypo Agitatie Dysforie Obsessie Ontremming Remming (apathie) Freezing (vermijding) SSRI, NaSSA, SNRI etc. Overweeg stemm. stabilisator Overweeg nortriptyline SSRI +/- benzodiazep. Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat

19 Stemm.stn. Angststn. bij helder bewustz. Hyper Hypo Agitatie Dysforie Obsessie Ontremming Remming (apathie) Freezing (vermijding) Steunendstructurerend ego versterkend Structurerend, ritmebevorder. prikkelreductie Er zijn, niet trekken Angstreductie, ontspanning Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat

20 Conclusie Medicatie kan ondersteunend en preventief werken bij ouderen met psychiatrische stoornissen De pil van keuze zal afhankelijk zijn van de gestelde psychiatrische hoofddiagnose en de ernst van de aandoening