InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

Transcriptie

1 Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module IV: Behandeling van psychose de rol van andere interventies? Inleiding Informatieve cursus voor mensen die geconfronteerd worden met psychose in de familie Ontwikkeld door werkgroep van hulpverleners en ervaringsdeskundigen in samenwerking met Similes en Schizofrenieliga

2 Informatie over de aandoening Fundamenteel recht van patiënten en familieleden Essentieel deel van goede behandeling Nodig om met de aandoening om te gaan Nodig om de aandoening te kunnen verwerken Geeft kracht om een meer actieve rol te spelen in de behandeling Wat is een psychose? InFoP 2 module 1 Wat is een psychose? Een verzameling van ervaringen, symptomen en klachten, waardoor er een verlies van contact met de werkelijkheid ontstaat of de wereld anders wordt waargenomen

3 Wat is een psychose? Een complexe psychiatrische aandoening Veel verschillende symptomen Geen enkel uniek symptoom dat alle patiënten hebben Veel kenmerkende symptomen Symptomen van psychose Beïnvloeden alle gebieden van het menselijke leven De waarneming Het denken Het handelen / Het gedrag De gevoelens Het algemeen functioneren van gedrag van het denken van de waarneming van gevoelens Moeilijkheden algemeen functioneren

4 Symptomen van psychose van de waarneming Hallucinaties Dingen zien (beelden, visioenen) Dingen horen (stemmen) Dingen voelen in het lichaam Dingen ruiken / smaken van gedrag van de waarneming van het denken van de waarneming Moeilijkheden algemeen Functioneren Symptomen van psychose van het denken Niet helder kunnen denken Verwardheid Achterdocht Wanen Achtervolgingswaan Grootheidswaan Religieuze wanen

5 Symptomen van psychose van het denken (cognitieve symptomen) Aandacht Concentratie Probleemoplossend vermogen Plannen en uitvoeren van taken Geheugen van gevoelens van het denken van gedrag van de waarneming Moeilijkheden algemeen functioneren Symptomen van psychose Handelen en gedrag Overactiviteit Snel en veel spreken Bizar gedrag Minder tot dingen komen Weinig en trager spreken Moeite om dingen vol te houden Sociale teruggetrokkenheid Interesseverlies

6 van gedrag van het denken van gevoelens van de waarneming Moeilijkheden algemeen functioneren Symptomen van psychose van de gevoelens Afgevlakt affect minder tonen / uiten van emoties Minder emotioneel aanspreekbaar Minder genieten van dingen Depressie Angst Symptomen van psychose van de gevoelens soms het gevolg van andere symptomen Angst Spanning Depressie en Suïcidaliteit

7 van de waarneming van het denken Moeilijkheden algemeen functioneren van gevoelens van gedrag Symptomen van psychose Aangaan en volhouden van relaties Studie en werk Dagelijkse activiteiten Vrije tijd... Moeilijkheden op het vlak van algemeen functioneren Symptomen van psychose Een teveel = Positieve symptomen Verstoring of overmaat van een normale functie Een te weinig = Negatieve symptomen Vermindering of verdwijnen van een normale functie

8 Positieve symptomen Hallucinaties stemmen horen, visioenen, Waangedachten Achterdocht Opwinding Agressie Denkstoornissen (in de war zijn) Negatieve symptomen Minder emoties voelen Minder emoties tonen Minder energie Minder motivatie Moeilijk dingen volhouden Moeilijk dingen afwerken Terugtrekgedrag Impact van psychose op dagelijks leven de mening van de patiënt (GAMIAN 2000) Een normaal gezinsleven hebben Kunnen studeren of werken Relaties met vrienden en familieleden Eigen doelstellingen kunnen realiseren Kunnen leven zonder hulp van derden Als een normaal individu behandeld worden Een seksuele relatie hebben 0% 20% 40% 60% 80% Percentage patiënten (totaal = 369)

9 Impact van psychose op het dagelijks leven Beperkt sociaal functioneren Beperkt sociaal netwerk Belasting voor familieleden Beperkte kwaliteit van leven Hoe wordt de diagnose gesteld? Bronnen van informatie Symptomen en klachten van de persoon Observatie van de persoon Informatie van anderen Hoe wordt de diagnose gesteld? Essentiële informatie Duur van symptomen en klachten (dagen, weken, maanden,...) Ontstaan van de problemen (plots, sluipend, uitlokkende factoren, ) Invloed op functioneren Verloop in de tijd

10 Aanvullende onderzoeken Lichamelijke evaluatie Lichamelijk onderzoek Bloedonderzoek Toxicologisch onderzoek alcohol, drugs EEG,... Psycho-sociale sociale evaluatie Psychologisch onderzoek Sociale evaluatie Te beantwoorden vragen bij de diagnose? Welk soort aandoening? Waarom nu en hier? Eerste episode of herval? Lichamelijke factoren/gebruik van middelen? Is er gevaar? Van symptomen naar diagnose Belangrijkste symptomen bepalen de vermoedelijke / eerste diagnose Duur en verloop van de klachten bepalen uiteindelijke diagnose Een definitieve diagnose stellen neemt tijd

11 Diagnose Verschillende soorten psychosen Schizofrene psychose diagnose met strikte criteria Langdurige stoornis (6 maand) Periode van minimaal 1 maand actieve symptomen Invloed op functioneren Hoe vaak komt het voor? Hoeveel personen zullen binnen een jaar de stoornis ontwikkelen? 1/ per jaar Hoeveel personen lijden op bepaald moment aan de stoornis? 2,5-5 5 /1.000 De kans dat iemand in de loop van het leven de stoornis zal ontwikkelen 1 op 100 of 1% Aspecten van schizofrene psychose Begint meestal tussen 20 en 30 Bij mannen vroeger dan vrouwen Groep vrouwen met laattijdig begin Frequentie M = V

12 Aspecten van schizofrene psychose Komt voor in alle culturen, landen en sociale klassen Verschillen tussen landen voornamelijk door verschillen in diagnose Stabiel doorheen de tijd Aspecten van schizofrene psychose Mensen met een hoger risico Psychose in de familie Kwetsbare persoonlijkheid Misbruik van middelen Schizofrene psychose een fasische aandoening VROEGE TEKENS EERSTE PSYCHOTISCHE EPISODE HERSTEL of HERVAL

13 Prodromen Typisch maar aspecifiek Veranderingen in affect Achterdocht, depressie, angst, stemmingsschommelingen, gevoelens van spanning, irritabiliteit, kwaadheid Veranderingen in cognitie Vreemde ideeën, vaagheid, concentratie- of geheugen- moeilijkheden Prodromen Veranderingen in perceptie van zichzelf, van anderen of van de wereld Fysieke en perceptuele veranderingen Slaapstoornissen, wijzigingen in eetlust, somatische klachten, verlies van energie of motivatie, perceptuele stoornissen Niet alle prodromen leiden tot een acute episode Verloop en resultaat STABILISATIE REMISSIE HERSTEL Vroege Tekens Eerste Episode HERVAL LANGDURIG ZIEK

14 Eerste psychotische episode De symptomen nemen met de tijd dramatisch toe, zowel in frequentie als in intensiteit. 80 % wordt opgenomen. De duur van een onbehandelde psychose is gebonden aan het klinische en globale outcome op lange termijn. Eerste episode Patiënten na een eerste episode : 90 % remissie met adequate behandeling na 1 jaar Tijd voor herstel gem 1 maand (28 d.) 1 op 3 patiënten ontwikkelt post- psychotische depressieve symptomen. Goede follow-up van zowel de patiënt als zijn familie zijn noodzakelijk 60 % herval binnen 2 jaar Mogelijke gevolgen van herval? Voor de patiënten Traumatische ervaring Na elke episode meer blijvende symptomen die niet beter worden Verlies van werk Verlies van sociale contacten / vrienden Meer isolement

15 Mogelijke gevolgen van herval? Voor de familie Traumatische ervaring Toegenomen belasting Verlies van sociale contacten Meer isolement Verloop Schizofrene Psychose in België Variabel verloop in eerste jaar Belangrijke beperkingen ontstaan vroegtijdig na het begin van de aandoening Stabilisatie na 10 jaar Remissie : definitie = elk van de nog aanwezige kernsymptomen is zodanig laag in intensiteit dat ze het algemeen functioneren niet beïnvloeden, en dit gedurende een doorlopende periode van ten minste zes maanden

16 Betekenis van remissie In België bereiken 1 op 3 patiënten remissie Patiënten in remissie hebben minder symptomen Patiënten in remissie hebben beter ziekte- inzicht Patiënten in remissie hebben een hoger niveau van functioneren en een lagere score op ernst van ziekte Betekenis van remissie Patiënten in remissie doen het beter op een aantal vlakken van het dagelijks functioneren: Persoonlijke hygiëne Huishoudelijke taken Geldzaken Dagelijkse activiteiten/werk Sociale contacten Globale Prognose Aard van de aandoening Vroegtijdige opsporing en behandeling Adequate behandeling Medicatie: acuut en onderhoud Andere interventies Langdurige zorg Individuele factoren: therapietrouw Sociale factoren

17 Vragen? InFoP 2 - module 1