De Stemmenpolikliniek

Transcriptie

1 Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) De Stemmenpolikliniek Inhoud Inleiding 1 Stemmen horen 1 De behandeling 2 Kennismaking 3 De inhoud van de behandeling 3 Behandelaars 4 Vragen 4 Belangrijke adressen 5 Inleiding Deze informatie is voor u bestemd als u last heeft van het horen van stemmen of geluiden, die andere mensen niet kunnen horen. Het is ook bedoeld voor ouders, partners of andere betrokkenen. We beschrijven hierin hoe een behandeling bij de Stemmenpolikliniek eruit ziet en wat u van deze behandeling kunt verwachten. Stemmen horen Klachten en symptomen De medewerkers van de Stemmenpolikliniek bieden hulp als u last heeft van het horen van stemmen of geluiden, die andere mensen niet kunnen horen. Het kan zijn dat u stemmen hoort, die kunnen fluisteren, of schreeuwen en (uit)lachen. Sommige mensen horen dit in hun hoofd, anderen horen het van buitenaf komen. De stemmen kunnen u opdrachten geven of commentaar leveren op uw gedrag. Ook hebben sommige mensen meerdere stemmen die met elkaar praten; of horen ze geluiden zoals voetstappen, kloppen, de deurbel of muziek. De behandeling op de Stemmenpolikliniek richt zich op al deze vormen van stemmen horen. Soms zijn de stemmen positief, maar vaak veroorzaken ze angst, spanning en somberheid. U kunt zich misschien moeilijk concentreren of u merkt dat uw gedachten door elkaar lopen. Dit kan u het gevoel geven dat u de controle kwijtraakt. U voelt zich niet meer de baas in uw eigen hoofd en daardoor ook niet de baas over uw eigen leven. 1

2 Omdat andere mensen de stemmen of geluiden niet horen, loopt u vaak tegen onbegrip op. De moed om er met anderen over te spreken kan daardoor zó afnemen dat u vereenzaamt. Het horen van stemmen of andere geluiden kan daardoor veel invloed hebben op uw dagelijks leven, maar ook op de relatie met de mensen in uw omgeving. Oorzaken Het horen van stemmen komt vaker voor dan u denkt. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 10% van de bevolking wel eens een stem heeft gehoord. Ongeveer 2% hoort regelmatig stemmen. Mensen met een psychiatrische ziekte horen vaker dan anderen stemmen. Stemmen horen kan verschillende oorzaken hebben, maar vaak blijft de oorzaak onbekend. Koorts is bijvoorbeeld een bekende lichamelijke aandoening waarbij het voorkomt dat mensen stemmen horen. Als de koorts over is, verdwijnen de stemmen. Ook mensen die lijden aan epilepsie of dementie, of mensen die een tumor hebben (gehad) kunnen er last van krijgen. Daarnaast komt het voor dat mensen stemmen gaan horen na het gebruik van bepaalde drugs of grote hoeveelheden alcohol. Stemmen horen komt ook voor bij mensen met psychiatrische aandoeningen zoals een psychotische stoornis, persoonlijkheidsproblematiek, depressie of angststoornis. Veel mensen die een psychose hebben doorgemaakt, hebben daarbij ook last gehad van het horen van stemmen. Na de psychose kunnen ze last blijven houden van stemmen. Ook na een ernstige gebeurtenis die heel veel indruk heeft achtergelaten - een traumatische ervaring- kunnen mensen stemmen gaan horen. Die hebben vaak te maken met het trauma. Lang niet iedereen vindt het vervelend om stemmen te horen. Er zijn ook stemmen die geruststellen of een advies geven. De behandeling Doel Baas in eigen hoofd is misschien wel de beste omschrijving van de behandeling van de Stemmenpolikliniek. Het doel van de behandeling is u te helpen minder last te hebben van de stemmen. Ook als de oorzaak van de stemmen niet is weg te nemen, is het gelukkig toch vaak mogelijk de kwaliteit van uw dagelijks leven te verbeteren, zelfs als de stemmen niet helemaal verdwijnen. De behandeling is er vooral op gericht om u te leren om op andere manieren met de stemmen om te gaan of zich anders tot de stemmen te verhouden. Voor wie De behandeling op de Stemmenpolikliniek is er voor iedereen die stemmen of andere geluiden hoort en ze wil kwijtraken of er minder last van wil hebben. De behandeling is echter niet voor u bedoeld als u last heeft van oorsuizen als gevolg van ooraandoeningen of de ziekte van Ménière. Tijdsduur De behandeling is poliklinisch en is heel wisselend in lengte. Sommige mensen komen voor een paar gesprekken, en anderen doorlopen een langdurend traject. Dit hangt af van iemands doelen en de mate waarin de stemmen van invloed zijn op iemands leven. De duur van een bijeenkomst wordt ook aangepast aan zaken als uithoudingsvermogen, energie en concentratievermogen. Op deze manier proberen we de behandeling zo goed mogelijk af te stemmen op uw situatie, wensen en behoeften. 2

3 Kennismaking U kunt allereerst bij ons terecht om een kennis te maken. We leggen dan iets uit over de behandeling. Tijdens de volgende gesprekken bespreken we uitvoerig uw klachten. Soms bespreken we ook wat de stemmen zeggen, en soms ook niet, dat kunt u zelf beslissen. We overleggen met u of de behandeling van de Stemmenpolikliniek geschikt is voor uw problemen. De behandeling wordt aangepast aan uw reactie op de stemmen, op wie u bent en hoe u reageert. Zo krijgt iemand die erg angstig is andere adviezen dan een durfal. De inhoud van de behandeling De behandeling wordt samengesteld uit verschillende onderdelen, waarbij we proberen de behandeling zoveel mogelijk op maat te geven. Hierover overleggen we uitvoerig met u. De behandelaar begeleidt u bij de verschillende onderdelen van de behandeling. Het meeste werk zult u echter zelf moeten doen. Dit bestaat uit het oefenen van verschillende methoden om de stemmen onder controle te krijgen. Oefening baart kunst zegt het spreekwoord. Dat geldt ook bij deze behandeling. Wij adviseren daarom thuis veel te oefenen. De behandelaar zal samen met u verschillende huiswerkopdrachten opstellen, die op uw situatie zijn afgestemd. De onderdelen waaruit de behandeling kan worden samengesteld, zijn: Coping-training 'Coping' is een engels woord, het betekent 'omgaan met'. Wij geven u een training in verschillende manieren van omgaan met stemmen. U kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan afleidende trucs, concentratiestrategieën of lichamelijke trucs. Psycho-educatie In dit onderdeel krijgt u informatie en uitleg over wat er bekend is over stemmen horen. Over de invloed die stemmen kunnen hebben op uw leven, uw gevoelens en gedachten en het contact met andere mensen. U kunt uitleg krijgen over de rol die de hersenen daarin spelen. Maar ook over de werking van medicijnen en de werking van de andere vormen van behandeling. Het kan zijn dat wij en u een andere mening hebben over waardoor de stemmen komen. Dat is voor de behandeling niet erg. Gevolgen We besteden in de behandeling veel aandacht aan de gevolgen die het stemmen horen heeft op uw leven. Sommige nare gevolgen kunnen we opsporen en verminderen. Ook zijn er soms gewoontes ingeslopen - als reactie op het stemmen horen - die op de korte termijn nuttig leken. Op de lange termijn kunnen er echter gewoontes zijn die het stemmen horen erger maken, of herstel belemmeren. Deze patronen proberen we dan samen op te sporen en te doorbreken. Cognitieve therapie Bij cognitieve therapie staat vooral de rol van het denken centraal. Gedachten blijken veel invloed te hebben op de stemmen. Door te oefenen kunt u zichzelf een andere manier van denken aanleren. Daardoor is het mogelijk meer controle uit te oefenen op de stemmen. Dit noemen we ook wel het denken als hulpbron. 3

4 Dagbesteding Gebleken is dat mensen met een duidelijke dagbesteding meestal veel minder last van stemmen hebben. Daarom bekijkt de behandelaar met u hoe uw dagbesteding ingezet kan worden om de stemmen de baas te worden. Medicatie Misschien krijgt u al medicatie voorgeschreven en bent u daar tevreden over. Als dat niet zo is, bespreekt uw behandelaar met u of medicatie eventueel geschikt zou zijn voor u, of dat uw medicatie aangepast kan worden. Omgeving We adviseren u om één of meer belangrijke personen uit uw omgeving mee te nemen, bijvoorbeeld een familielid, partner of persoonlijk begeleider. Het is belangrijk dat ook zij bij de behandeling worden betrokken. Ook hebben zij vaak behoefte aan steun en uitleg en kunnen zij aanvullende informatie geven. Verder kunnen zij u extra steun bieden, bijvoorbeeld bij het uitvoeren van verschillende opdrachten die onderdeel vormen van de behandeling. Als u mensen die voor u belangrijk zijn, bij de behandeling betrekt, dan trainen wij hen om u goed te ondersteunen. Het is niet voor iedereen nodig of gewenst om alle hierboven genoemde onderdelen in de behandeling op te nemen. De behandeling is maatwerk en samen met u zoeken we naar de beste behandeling. Behandelaars Vragen De Stemmenpolikliniek bestaat uit een klein team van psychologen en een psychiater. We werken nauw met elkaar samen. Dit houdt in dat de voortgang van de behandeling regelmatig wordt besproken in onze teambespreking. Daarnaast kijken we af en toe met elkaar mee bij behandelingen om een frisse blik op de zaak te houden. Als u al in behandeling bent bij het UCP of een andere GGZ-instelling, dan blijft uw behandelaar daar uw hoofdbehandelaar. Dit wil zeggen dat hij/zij de regie voert over uw totale behandeling en aanspreekpunt is in geval van crisis. Als u na het lezen van deze informatie vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met het secretariaat van de Stemmenpolikliniek, telefoonnummer (050) of mail naar psychosen@psy.umcg.nl. Het secretariaat is bereikbaar gedurende kantooruren. De website met informatie over de mogelijke behandeling van stemmen in het UCP. Verwijzing Als u geïnteresseerd bent in een behandeling bij de Stemmenpolikliniek, dan kunt u dit bespreken met uw huisarts of de hulpverlener met wie u contact heeft. Deze kan ons een verwijsbrief sturen. Als we die hebben ontvangen, dan krijgt u een brief van de Stemmenpolikliniek met datum en tijd voor het eerste gesprek. U ontvangt daarbij een vragenlijst. Deze is bedoeld om alvast een aantal zaken over uw stemmen in kaart te brengen. Wij verzoeken u om deze thuis in te vullen en bij de eerste afspraak mee te nemen. Als u medicijnen gebruikt, dan is het belangrijk dat u doorgeeft welke dat zijn en hoeveel u ervan gebruikt. 4

5 Belangrijke adressen Stichting Weerklank - Vereniging van mensen die stemmen horen. Telefoon (0251) / (072) Anoiksis Vereniging van patiënten met schizofrenie Telefoon (030) Telefoon regio Groningen (050) Ypsilon - Vereniging van familieleden met schizofrenie of een psychose Telefoon (010) Telefoon regio Groningen (050) Stichting Borderline - Vereniging van patiënten met borderline Telefoon (030) stichting@stichtingborderline.nl Labyrint~in perspectief - Stichting voor familieleden van mensen met psychische of psychiatrische problemen Telefoon (030) (ma. t/m vr. van uur en daarnaast mogelijk, ook 's middags) secretariaat@labyrint-in-perspectief.nl Provinciale Programmagroep Psychotische stoornissen (PPP) - Dit is een samenwerkingsverband tussen het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG, het Rob Giel Onderzoekcentrum (RGOc) en Lentis. Op de website vindt u allerlei informatie over psychosen en hulpverlening. Cliëntenbond - Hulpdienst, telefoon (030) ; telefonisch spreekuur op dinsdag, woensdag en donderdag van tot uur Secretariaat, telefoon (030) ; maandag t/m donderdag (van 9.30 tot uur). Patiënteninformatie VLC 949 / september