Aan de Europese Commissie Beantwoording vragen Groenboek Public Procurement COM (2011) 15 definitief

Transcriptie

1 Aan de Europese Commissie Beantwoording vragen Groenboek Public Procurement COM (2011) 15 definitief Bijgaand treft u de antwoorden aan van Theo van der Linden, directeur VdLC publishers/consultants. VdLC is al 14 jaar een van de belangrijkste opleiders op het gebied van Europees aanbesteden in Nederland. Het bedrijf organiseert jaarlijks ca 80 cursussen voor zowel overheid als bedrijfleven. Het bedrijf heeft de afgelopen jaren meer dan cursisten mogen ontvangen. De antwoorden zijn gebaseerd op de ervaringen die ondergetekende heeft opgedaan in meer dan 200 cursussen die hij persoonlijk gegeven heeft aan gemeenten, provincies, waterschappen, ministeries, ICT-bedrijven, Aannemers, Architecten, Cateringbedrijven, Personenvervoerders en Kantoorinrichters. Op de website vindt u meer informatie over de klanten en werkzaamheden van VdLC. Hieronder het antwoord op de vragen. Als bijlage vindt u een WORD-file met dezelfde informatie. Zou u de ontvangst van deze mail willen bevestigen. Vriendelijke groet, Theo van der Linden 1.Het toepassingsbeleid moet beperkt blijven tot de aanschaffingen van de aanbestedende dienst zelf. Er moeten geen bijkomende voorwaarden of begrippen worden ingevoerd. 2. De onderverdeling in werken, diensten en leveringen is m.i. achterhaald. Er zijn zo veel gecombineerde opdrachten dat dit alleen maar tot onduidelijkheid leidt. Mijn voorstel zou zijn om uitsluitend één categorie overheidsopdrachten te hanteren en de begrippen leveringen, werken en diensten volledig te laten vervallen. Hiermee zou ook het drempelbedrag voor werken gelijk komen te liggen aan dat van bouwkundige diensten. 3. Zie hierboven. Ik zou dus ook geen specifieke lijsten in bijlagen meer opnemen. Een overheidsopdracht boven het drempelbedrag moet altijd worden aanbesteed. 4. Het onderscheid tussen A- en B-diensten is volledig achterhaald. B-diensten dienen zo snel mogelijk te worden opgeheven. Ook maakt de regels weer veel eenvoudiger en beter te begrijpen. 5. Ja, de richtlijn moet gelden voor alle overheidsopdrachten, geen uitzonderingen. Eenvoud siert de wetgever. 6. Nee, de drempels zijn op dit moment zeer redelijk een sluiten aan bij wat in de praktijk als redelijk wordt ervaren. Zowel verhoging als verlaging lijkt mij niet zinnig. 7. Er zullen altijd uitgesloten opdrachten gedefinieerd moeten worden. Naar mijn mening moet dit een beperkt aantal zijn waarbij volstrekt helder geformuleerd wordt om welke opdrachten het gaat. 8. Nee. 9. De huidige definitie is goed en is juridisch geaccepteerd en getoetst. De vervanging van opgericht mbt door heeft tot doel is uitstekend en goed hanteerbaar.

2 10. Nee, op het moment dat een branche geen risico s meer heeft voor een monopolie kan de aanbestedingsplicht verdwijnen (telecommunicatie, energie, etc) 10.1 Sectoren waar nog geen concurrentie plaatsvindt zouden zich moeten houden aan de normale regelgeving inzake aanbesteden, dus geen aparte richtlijk voor nutssectoren maar gewoon een sector onderwerpen aan de normale richtlijn. Eenvoudig gezegd: richtlijn 2004/17 afschaffen. 11. Zie boven 12. Zie boven 13. Zie boven 14. De mate van gedetailleerdheid is op dit moment goed. Een nieuwe richtlijn moet zeker niet veel uitgebreider zijn, eerder iets minder uitgebreid. 15. De procedures zoals die nu bestaan zijn uitstekend. Het feit dat Europees aanbesteden vaak op weerstand stand is vooral omdat het proces ingewikkeld wordt gemaakt door het de gebruikers. Met de regels is niets mis, aan de professionaliteit van de gebruikers moet veel gebeuren. 16. Nee 17. Persoonlijk ben ik geen voorstander van de concurrentiegerichte dialoog maar de praktijk leert dat ook deze aanbestedingsvorm goed gewaardeerd wordt en gebruikt wordt. Ik zou niet te veel veranderen op dit gebied. 18. Nee, ik denk wel dat de normale termijnen iets korter zouden mogen worden. De huidige termijnen worden door de gebruikers als extreem lang ervaren wat vaak als argument wordt aangevoerd om niet aan te besteden. Het bedrijfsleven dat klaagt over de termijn begint (helaas) toch pas op een paar dagen voor het verlopen cvan de termijn aan zijn inschrijving 19. Ik ben niet voor meer ruimte voor onderhandelingen. Onderhandelen biedt meer ruimte tot fraude en voorkeursbehandelingen en het bestrijden daarvan is juist de reden dat we aanbestedingsregels hebben. 20. nvt 21. Ja. Ik zou sowieso graag zien dat iedere onderhandelingsprocedure openbaar gemaakt werd zodat bedrijven die niet toegelaten zijn tot de onderhandeling in beroep kunnen gaan. Transparantie is een groot goed. 22. Mijn uitgangspunt is als volgt: een normale procedure moet zo eenvoudig zijn dat het niet nodig is om een aparte procedure in te voeren voor commerciële goederen en diensten. 23. Absoluut. De rigide scheiding tussen selectie- en gunningscriteria is onnatuurlijk en achterhaald. In onze cursussen geven wij vaak het voorbeeld van het kopen van schoenen. Als je schoenen koopt gebruik je selectiecriteria voor de schoenenwinkel (is het een mooie winkel? Wat voor muziek draaien ze er? Zijn er leuke verkoopsters? Is er veel keus?) ook gewoon naast de gunningscriteria (Hoeveel kosten de schoenen die jij wilt? Passen ze goed? Is het je kleur). Soms kun je in een nare winkel heel goed schoenen kopen en soms slaag je niet in de ideale schoenenwinkel. Mijn vrouw zou heel ernstig gedupeerd worden als ze het aantal schoenenwinkels waarin ze mag kopen moet beperken tot vijf!

3 Ik heb nooit begrepen dat er bij aanbesteden ineens zo krampachtig verschil tussen de selectie- en gunningscriteria gemaakt wordt en al helemaal niet hoe dat invloed heeft op de objectiviteit van de procedure. 24. Absoluut, iedere aanbestedende dienst zou selectiecriteria bij de gunning moeten kunnen gebruiken. 25. Het toestaan van rekening houden met eerdere ervaringen (past performance) is niet wenselijk en moet zeker niet toegestaan worden. Het kan leiden tot willekeur en persoonlijke voorkeuren. Een aanbestedende dienst die slechte ervaringen heeft met een inschrijver moet ervoor zorgen dat de nieuwe opdracht beter geformuleerd is en dat er minder mis kan gaan bij de uitvoering. Juridisch is het meewegen van een past performance niet te toetsen. 26. Nee. 27. Kleinere aanbesteden de diensten hebben vaak moeite met de aanbestedingsregels. Dat houdt niet in dat de regels niet goed zijn. Kleine aanbesteden diensten hebben vaak een inkoopbeleid dat gebaseerd is op persoonlijke voorkeuren en relaties. Dat moet bestreden worden door bijvoorbeeld aanbestedingsregels. Dus ja, juist kleine aanbestedende diensten moeten leren zich aan de aanbestedingsregels te houden. 28. Nee, ik ben geen voorstander van vereenvoudigde aanbestedingsregels. 29. Nee, het al dan niet bestaan van een grensoverschrijdend belang is zeer moeilijk vast te stellen, zeker in een relatief klein land als Nederland. De afstanden naar de grenzen met Duitsland en België zijn zo klein dat er puur geografisch snel een grensoverschrijdend belang is. Dat klopt echter niet met de realiteit. Bij de WMO-aanbesteding (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) in Maastricht meldde zich geen enkel dienstverlener uit Duitsland of België. Mijnervaring met grensgemeenten bevestigt dit beeld. Blijkbaar gaat het niet alleen om de geografische afstand maar spelen ook cultuurverschillen een grote rol. 30. Geen mening 31. Geen mening 32. Geen mening 33. Geen mening 34. Ik kan mij voorstellen dat met name kleinere aanbestedende diensten willen samenwerken bij bepaalde aanschaffingen. Deze mogelijkheid moet in de regelgeving bestaan zonder daar voorwaarden bij op te nemen. De gebruikers dienen de vrijheid te hebben om in voorkomende gevallen samen te werken. Het is m.i. onmogelijk om op EU-niveau in te schatten wanneer een inkoopsamenwerking nuttig is of niet. 35. Nee, huidige formuleringen zijn goed. 36. Bundeling moet mogelijk zijn ook al kan dit in incidentele gevallen nadelig zijn voor mkb/kmo. 37. Absoluut. Denk hierbij vooral aan zaken waarbij de kwaliteit en het persoonlijk contact een minder grote rol speelt zoals levering van kopieerpapier of electriciteit.

4 38. Bij grensoverschrijdende gezamenlijke aanbesteding zou van tevoren moeten worden aangegeven in welk land er geprocedeerd kan worden (transparantiebeginsel) 39. Nee. Dat valt niet in regelgeving te regelen. In de praktijk zie je duizenden varianten. Dit zal van geval tot geval door een rechter bekeken moeten worden. 40. Nee, zeker als blijkt dat bijvoorbeeld meer dan drie maanden verstreken is. Dan is een nieuwe aanbesteding op zijn plaats. Drie maanden zou ook als termijn kunnen gelden waarbinnen een aanbestedende dienst verder mag met het bedrijf dat op de tweed eplaats is geëindigd. 41. Niet doen. Dat is niet in regelgeving te vangen. Hooguit een termijn kan nuttig zijn (drie maanden?) 42. Ja 43. Nee. De EU-richtlijn moet een algemeen kader scheppen en niet teveel op details ingaan. 44. De bestaande regelgeving op het gebied van onderaanneming is duidelijk en hoeft m.i. niet gewijzigd te worden. 45. Ja. Onderneming die dat willen kunnen hier zeker hun voordeel mee doen. 46. Ik zou graag het proportionaliteitsbeginsel wat meer geconcretiseerd willen zien. Bijvoorbeeld: een gevraagde jaaromzet mag maximaal 200% van het geoffreerde bedrag behelsen. Een referentie hoeft in waarde maar 60% te vertegenwoordigen van het geoffreerde bedrag voor het betreffende project. 47. Nee 48. Zie antwoord vraag Ja. 50. Ja, de eigen verklaring zou zelfs verplicht moeten zijn. 51. Zie antwoord vraag Geen mening. 53. Geen mening. 54. Geen mening 55. Mijn stelling is dat aanbesteden gericht moet zijn op het eerlijk en zonder persoonlijke voorkeuren uitgeven van overheidsgeld. De geldende principes van transparantie, non-discriminatie, objectiviteit en proportionaliteit zijn hierbij uitstekende uitgangspunten. Als een aanbesteding volgens deze principes uitgevoerd wordt dan zijn er geen andere maatregelen nodig om grensoverschrijdende inschrijvingen aan te moedigen. 56. Dat is een goed idee, maar één systeem voor erkenning voor heel Europa kan alleen maar leiden tot bureaucratie.

5 57. Nee. Een bedrijf dat geïnteresseerd is in andere landen zal het taalprobleem zelf wel oplossen. 58. Niet in regelgeving opnemen. Laat dat aan de aanbestedende diensten zelf over. 59. Nee, Je kunt niet alles in een richtlijn regelen. Dit zou wel een aparte beleidsdoelstelling van de EU kunnen zijn. 60. Ja, daar moet dus zeer spaarzaam mee omgegaan worden. 61. Geen mening. 62. Ja 63. Ja. Verplicht stellen is echter niet correct. Een goed bestek zal altijd naast beleidsdoelstellingen een aantal concrete specificaties bevatten. De trend in Nederland is nu al dat steeds vaker prestatieen functionele eisen in het bestek worden opgenomen. 64. Ja 65. Zeker, maar ook de gewone aanbestedingsprocedures bieden hier prima ruimte voor. 66. Nee 67. Nee, ik beschouw dat als discriminatie waartegen streng opgetreden moet worden. 68. Ik zou dat sterk afraden. Feitelijk betekent dat het failliet van normaal aanbesteden. Als de onderhandelingspositie toegestaan wordt gaat iedereen die vrijelijk gebruiken om de opdrachten weer bij hun vrienden onder te brengen. Een zeer slechte ontwikkeling! 69. Geen mening Dat gaat te ver. In bepaalde gevallen moet het mogelijk blijven om uitsluitend op laagste prijs te gunnen Goed idee. Mijn voorstel de prijs mag niet meer dan 50% van de gunningscriteria zijn Een derde gunningscriterium is niet nodig. Eigen heb je nu al enerzijds de prijs en anderzijds de overige gunningscriteria. 71. Nee, want er zijn opdrachten denkbaar dat dit verreweg de belangrijkste criteria zijn. 72. Ja, een toelichting zou op zijn plaats zijn. 73. Geen mening. 74. Ja. 75. Geen mening 76. Nee 77. Nee, dat is de verantwoordelijkheid van de verschillende aanbestedende diensten.

6 78. Een gestandaardiseerde conformiteitsbeoordelingsregeling kan zinnig zijn maar moet niet verplicht gesteld worden maar uitsluitend als vrijwillige tool worden aangeboden. 79. ten met 82.4 Geen mening 83. In mijn optiek bestaan aanbestedingsregels in eerste instantie om de vriendjespolitiek en corruptie te bestrijden. Dat is al moeilijk genoeg. Ik zou niet teveel andere beleidsdoelstellingen in de regelgeving proberen op te nemen. 84. Algemene EU-wetgeving. Een overheidsopdracht is een overheidsopdracht. 85. Nee. 86. geen mening Uitsluitend binnen de geldende regelgeving Ja 87. Geen verplichting tot het toepassen van een bepaalde technologie. Dat is niet op het niveau van regelgeving vast te leggen voor al die verschillende branches. Wat wel kan is bijvoorbeeld stellebn dat de prijs bij een emvi-aanbesteding niet meer dan 50% mag bedragen. 88. Geen mening 89. Geen mening 90. Geen mening 91. EU-regelgeving is niet het geëigende instrument om innovatie te stimuleren. De essentie is dat het geld van de burger zo eerlijk en goed mogelijk wordt uitgegeven. Innovatieve producten hebben per definitie een aanlooptijd nodig en kunnen qua betrouwbaarheid lager scoren dan bewezen technologie. De burger heeft er recht op dat het belastinggeld zo goed mogelijk uitgegeven wordt. Een accent op innovatieve producten of werkwijzen is niet in zijn belang. 92. Nee, de concurrentiegerichte dialoog is m.i. een onding dat alleen maar leidt tot jatwerk en gratis consultancy-diensten. 93. Procedures moeten geen rol spelen bij innovatie. Wel kan in een bestek de mogelijkheid voor een innovatieve oplossing worden geboden (toestaan varianten bijvoobeeld) 94. Geen mening. 95. Niet in het kader van aanbestedingsregels. 96. Niet. 97 tot en met 97.2 Ik ben van mening dat de huidige formulering in richtlijn 2004/18 uitstekend functioneert in Nederland. Dit blijkt ook uit een zeer gering aantal rechtszaken over aanbesteden. 98. Dit zou mooi zijn maar lijkt me wel erg ingewikkeld. Een paar losse ideeën:

7 Een werknemer van de AD mag geen enkel zakelijk belang in het bedrijf van een inschrijver hebben Medewerkers van een AD moeten per aanbesteding schriftelijk verklaren dat de mededinging op geen enkele manier beïnvloed zal worden. Bedrijven moeten standaard een verklaring teken warain ze verklaren dat er niets gedaan is dat de mededinging kan verstoren. 99. Zie het antwoord op vraag Het risico bestaat en is zelfs zeer groot. De EU moet volstrekt duidelijk zijn in haar communicatie dat vriendjespolitiek en corruptie bestreden moeten worden. Als dat correct gebeurt dan is grensoverschrijdende handel een vanzelfsprekende mogelijkheid Dat kan in ieder stadium van de aanbestedingsprocedure. Veel leveranciers proberen bijvoorbeeld al in een zeer vroeg stadium bij een aanbestedende dienst aan tafel te komen om op die wijze invloed in het bestek te hebben. Een voorbeeld: pas hoorde ik van de bedrijf dat werg hoog scoort op duurzaamheid en mvo dat zij probeerden om deze waarden bij een aanbestedende dienst op te laten nemen in een bestek Op zich kan de regelgeving hier niet veel mee doen anders dan aangeven dat het verboden is en bestreden moet worden Controle vooraf is geen goed idee. Dit probleem kan helaas niet in de regelgeving bestreden worden maar moet door de aanbestedende diensten opgelost worden ja. Ik zou wel een in de regelgeving vastgelegde termijn van drie jaar willen voorstellen Geen mening Moet op nationaal niveau geregeld worden en moet zelfs van geval tot geval bekeken worden (door de rechter bij problemen). Het blijft altijd een kwestie van opinie of een bedrijf voldoende vertrouwenwekkende maatregelen heeft toegepast of niet. Bijvoorbeeld: de directeur is wel ontslagen maar de onderdirecteur niet. Is dat voldoend? Dat kun je op afstand nooit vaststellen Nee, ik zou graag een motiveringsplicht per gunningscriterium zien. Dat dwingt aanbestedende diensten er ook toe om alleen maar gunningscriteria te gebruiken die ze kunnen beargumenteren. Het zou ook het gebruik van tientallen gunningscriteria naar beneden brengen Nee Nee. De algemene formulering moet blijven dat eventuele voordelen van inschrijvers die in een vroeg stadium bij de opdracht betrokken waren geen invloed mogen hebben op de mededingen. Met andere woorden alle potentiële inschrijvers moeten bij het begin van de aanbesteding over dezelfde informatie beschikken Zie het antwoord op vraag en 112. Geen mening Nee. De komende hervorming wordt hopelijk een vereenvoudiging en geen uitbreiding van het aantal onderwerpen en regels.

8 114. De drie prioritaire kwesties: Bestrijding van vriendjespolitiek en corruptie Gebruik selectiecriteria bij gunning Samenvoeging werken, diensten en eventueel leveringen 28 maart 2011 Antwoorden gegeven door Th.J.A. van der Linden Directeur VdLC publishers/consultants Marktleider aanbestedingscursussen Nederland Laan van meerdervoort BJ Den Haag Nederland T E vdlc@bart.nl vdlcpublishers@hotmail.com