Dr M.Schoneveld Dienst abdomiale heelkunde UZ Brussel. Appendicitis?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dr M.Schoneveld Dienst abdomiale heelkunde UZ Brussel. Appendicitis?"

Transcriptie

1 Dr M.Schoneveld Dienst abdomiale heelkunde UZ Brussel Appendicitis?

2 Epidemiologie Meest frequente opname op spoed in kader van buikpijn Meest frequente urgente abdominale ingreep /jaar (2009) Kans op appendicitis man 9% en vrouw 7%

3 Epidemiologie Appendicitis 2009

4 Anatomie

5 Etiologie Obstructie Distentie Ischemie Necrose perforatie

6 Kliniek Abdominale pijn (100%): Viscerale pijn: epigastrisch of para-umbilicaal (75%) Parietale pijn punt van mc burney re fossa (50%) Anorexie Inflammatoir Milde leucocytose, CRP en koorts(20%)

7 Beeldvorming Echografie Appendix (>0,6 mm), niet comprimeerbaar, verdikte wand, abces, vrij vocht, verminderde peristaltiek, Sensitiviteit: 86%, specificteit: 81% Voordeel: Geen straling (kinderen) Nadeel: Soms moeilijk door lucht, vetweefsel ONDERZOEKER AFHANKELIJK

8 Beeldvorming CT Scan Sensitiviteit en specificiteit rond 90 % GEEN routinematig gebruik als diagnostiek appendictis Vooral nuttig appendiculaire massa

9 Alvarado score (MANTRELS criteria) Criteria Score Migration of pain 1 Anorexia 1 Nausea/vomiting 1 Tender right lower quadrant 2 Rebound tenderness 1 Elevated temperature 1 Leukocytosis 2 Als < 5 punten: weinig waarschijnlijke appendicitis Als > 7 punten: predictief voor appendicitis Als 5-6: indicatie voor Ct abdomen Shifted white blood cell count 1

10 Acute appendicitis Doel: vermijden van perforatie en geassocieerde complicaties Morbiditeit van 0.5 tot 30% Mortaliteit van 0.1 tot 5%

11 Behandeling Appendectomie Klassiek of laparoscopisch/sils Negatieve appendectomie 5-10%

12 Behandeling Klassiek Wisselsnede Peesblad m obl ext Klieven spieren in vezelrichting M Obliques Ext/ M Obliques int M Transversalis Openen Peritoneum

13 Behandeling Laparoscopisch

14 Laparoscopische appendectomie 1 vs 2 endoloops Bij milde appendicitis 1 endoloop voldoende Nabehandeling appendixstomp Isobetadine/coagulatie Geen indicatie Spoelen vs enkel aspiratie Resultaten gelijk in aspiratie alleen vs uitgebreid spoelen Irrigation versus suction alone during laparoscopic appendectomy; A randomized controlled equivalence trial. - Int J Surg Feb

15 Appendectomie: laparoscopisch of open? Annals of surgery 2011 Laparoscopic appendectomy showed comparable or clear benefit over open appendectomy in terms of reduced mortality, morbidity, 30 day readmission rate, icu admissions, length of hospital stay and hospital costs for both uncomplicated and complicated appedicitis.

16 Appendectomie: laparoscopisch of SILS J Gastrointestinal Surg 2013 Meta-analysis of RCT: SILS is feasible and safe with no obvious advantages over CLA and therefore it may be considered as an alternative to CLA

17 Appendectomie: NOTES Natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery Toekomst?

18 Behandeling Appendectomie VS Antibiotische behandeling Discussie Wordt het net als een diverticulitis af te koelen met anibiotica en enkel zo perforatie en peritonitis heelkunde??

19 Behandeling Zomaar wat literatuur

20 Behandeling: Antibiotica? LANCET 2011

21 Behandeling: Antibiotica? World J of Emerg surg 2015 Antibiotics alone versus appendectomy to treat uncomplicated acute appendicitis in adults: what do meta-analyses say? Based on the current body of evidence, the use of antibiotics for primary treatment of uncomplicated acute appendicitis cannot be routinely recommended. Appendectomy remains the gold-standard treatment.

22 Behandeling: Antibiotica? J Ped Surg 2015 A role for conservative antibiotic treatment in early appendicitis in children. These results (89% success rate) support the conservative approach in cases of early appendicitis, without increased morbidity in failed cases.

23 Conclusie Heelkunde blijft gouden standaard maar zeker bij kinderen met beginnende appendicitis ontstaat discussie. Nog meerdere RCT noodzakelijk maar misschien toch verandering??

24 Antibiotica Profylaxe vermindert postoperatieve wondinfecties in gecompliceerde en ongecompliceerde appendicitis Postoperatief Nutteloos bij ongecompliceerd Zo perforatie afhankelijk van klinische parameters

25 Tumoren appendix Zeer zeldzaam < 1% resectiestuk appendix 0,5% van alle GE tumoren

26 Take home message Appendicitis meest voorkomende urgentie Apendectomie nu nog gouden standaard Laparoscopie sneller postoperatief herstel en lagere kosten Toch 1% kans op maligniteit (anapath!!) Zo min mogelijk spilling zeker bij verdenking mucocele!!

27 Dank U voor Uw aandacht

Postgraduaat Onderwijs Heelkunde Appendix: technieken. Dr De Vogelaere Kristel Dienst Heelkunde 18 februari 2012 UZ Brussel

Postgraduaat Onderwijs Heelkunde Appendix: technieken. Dr De Vogelaere Kristel Dienst Heelkunde 18 februari 2012 UZ Brussel Postgraduaat Onderwijs Heelkunde Appendix: technieken Dr De Vogelaere Kristel Dienst Heelkunde 18 februari 2012 UZ Brussel Incidentie Wereldwijde incidentie: 86/100,000 7% van de Westerse bevolking Kan

Nadere informatie

Appendicitis diverticulitis - dundarmobstructie. Y. Van Nieuwenhove Dienst gastrointestinale heelkunde

Appendicitis diverticulitis - dundarmobstructie. Y. Van Nieuwenhove Dienst gastrointestinale heelkunde Appendicitis diverticulitis - dundarmobstructie Y. Van Nieuwenhove Dienst gastrointestinale heelkunde 1. Antwerpen 2. Brussel 3. Gent 4. Leuven appendectomie 1. Ja 2. neen Hartmann 1. Ja 2. neen sigmoidectomie

Nadere informatie

Appendicitis diverticulitis - dundarmobstructie. Appendectomie. Etiologie 20/01/15 APPENDIX. Y. Van Nieuwenhove Dienst gastrointestinale heelkunde

Appendicitis diverticulitis - dundarmobstructie. Appendectomie. Etiologie 20/01/15 APPENDIX. Y. Van Nieuwenhove Dienst gastrointestinale heelkunde Appendicitis diverticulitis - dundarmobstructie Y. Van Nieuwenhove Dienst gastrointestinale heelkunde Deel 1 APPENDIX Appendectomie 1997 Meest frequente opname op spoed in kader van buikpijn Meest frequente

Nadere informatie

Robot geassisteerde slokdarm chirurgie. Dr. P.C. van der Sluis MD, PhD, Msc. AIOS Heelkunde jaar 6

Robot geassisteerde slokdarm chirurgie. Dr. P.C. van der Sluis MD, PhD, Msc. AIOS Heelkunde jaar 6 Robot geassisteerde slokdarm chirurgie Dr. P.C. van der Sluis MD, PhD, Msc. AIOS Heelkunde jaar 6 P.C.vandersluis-2@umcutrecht.nl Slokdarmkanker Jaarlijks: +/- 2000 nieuwe diagnoses Incidentie: 6% toename

Nadere informatie

Acute buik. Joost Nonner

Acute buik. Joost Nonner Acute buik Joost Nonner Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Nothing to disclose Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Namen bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Chirurgie en zwangerschap. Yves Jacquemyn

Chirurgie en zwangerschap. Yves Jacquemyn Chirurgie en zwangerschap Yves Jacquemyn algemeen Nooit nuchter: meer aspiratiesyndroom Aortocavale compressie tilt Minstens 15 om aortocavale compressie te vermijden maximum 30 om hartmassage toe te laten

Nadere informatie

Intrathoracic versus Cervical Anastomosis after minimally invasive esophagectomy

Intrathoracic versus Cervical Anastomosis after minimally invasive esophagectomy Intrathoracic versus Cervical Anastomosis after minimally invasive esophagectomy ICAN trial Camiel Rosman Chirurg Radboudumc, Nijmegen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

Oseltamivir. Herjan Bavelaar AIOS MMB

Oseltamivir. Herjan Bavelaar AIOS MMB Oseltamivir Herjan Bavelaar AIOS MMB Inhoudsopgave à Introduc5e à Globaal overzicht evidence algemene popula5e à IC- specifieke literatuur à Conclusie/ discussie Introduc5e Influenza Familie: Orthomyxoviridae

Nadere informatie

Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019

Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Anatomie oesophagus/ maag Symptomen oesophaguscarcinoom Diagnostiek Behandeling oesophaguscarcinoom Postoperatieve

Nadere informatie

Onderzoekshandeleiding (SOP) APAC Trial. Kindergeneeskunde NWZ Alkmaar

Onderzoekshandeleiding (SOP) APAC Trial. Kindergeneeskunde NWZ Alkmaar Onderzoekshandeleiding (SOP) APAC Trial Kindergeneeskunde NWZ Alkmaar Initial non-operative treatment strategy versus appendectomy treatment strategy for simple appendicitis in children aged 7-17 years.

Nadere informatie

Colonischemie na ruptuur van aneurysma aorta abdominalis (RAAA) 29-8-2014 Christopher Geven, co-assistent IC/MC

Colonischemie na ruptuur van aneurysma aorta abdominalis (RAAA) 29-8-2014 Christopher Geven, co-assistent IC/MC Colonischemie na ruptuur van aneurysma aorta abdominalis (RAAA) 29-8-2014 Christopher Geven, co-assistent IC/MC Casus: Man 74 Relevante voorgeschiedenis Hypertensie Hypercholesterolemie 2014: AAA diameter

Nadere informatie

V. Spoorenberg Arts-onderzoeker, AIOS Interne Geneeskunde Afdeling Infectieziekten, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

V. Spoorenberg Arts-onderzoeker, AIOS Interne Geneeskunde Afdeling Infectieziekten, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Appropriate antibiotic use for patients with complicated urinary tract infections in 38 Dutch hospital departments: variation and the relation to length of hospital stay V. Spoorenberg Arts-onderzoeker,

Nadere informatie

Darmoperatie bij Diverticulitis. Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis

Darmoperatie bij Diverticulitis. Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Darmoperatie bij Diverticulitis Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Chirurgie Waregem_Versie 1_Feb 2016 Inleiding Deze folder geeft uitleg over een operatie van de dikkedarm bij diverticulitis.

Nadere informatie

Bejaarden met buikpijn: beeldvorming op basis van een warrig verhaal. Hendrik Mertens Medische Beeldvorming Zaterdag 21 september 2013

Bejaarden met buikpijn: beeldvorming op basis van een warrig verhaal. Hendrik Mertens Medische Beeldvorming Zaterdag 21 september 2013 Bejaarden met buikpijn: beeldvorming op basis van een warrig verhaal Hendrik Mertens Medische Beeldvorming Zaterdag 21 september 2013 Abdominale pijn Veel voorkomende klacht in de geriatrische populatie

Nadere informatie

Behandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC

Behandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC Behandeling van atrium fibrilleren op de IC Mirjam Wikkerink, ANIOS IC AF op IC 15% van de patiënten, meestal in de eerste 72 uur na ontstaan van sepsis Verminderde atriale contractie, hoge ventriculaire

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Swank, H. A. (2012). Minimally invasive surgery for lower abdominal peritonitis

Citation for published version (APA): Swank, H. A. (2012). Minimally invasive surgery for lower abdominal peritonitis UvA-DARE (Digital Academic Repository) Minimally invasive surgery for lower abdominal peritonitis Swank, H.A. Link to publication Citation for published version (APA): Swank, H. A. (2012). Minimally invasive

Nadere informatie

Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis. Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care

Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis. Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care Redon drainage bij post-sternotomie mediastinitis Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care 20-05-2019 Post-sternotomie mediastinitis (PSM) Ernstige complicatie hartchirurgie Incidentie: 1-3% Verhoogde mortaliteit

Nadere informatie

Minimaal in Máxima. Gerrit Slooter et al.

Minimaal in Máxima. Gerrit Slooter et al. Minimaal in Máxima Gerrit Slooter et al. Minimaal in Máxima Waarom laparoscopie Klassiek 21 e eeuw Waarom laparoscopie M. Crohn Vrouw 23 jaar galblaas Verkrijgbaar sinds 1990 Laparoscopie in de chirurgie

Nadere informatie

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline?

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Joost Hoekstra, internist, AMC Potentiële belangenverstrengeling Klinische Diabetologie AMC ontvangt sponsoring van cq doet projecten met

Nadere informatie

Kennislacunes NHG-Standaard Diverticulitis

Kennislacunes NHG-Standaard Diverticulitis Kennislacunes Kennislacunes 1. Diagnostische waarde van de CRP bij patiënten met vermoeden van diverticulitis in de voor het aantonen van diverticulitis (noot 13). 2. Diagnostische waarde van ECHO/CT bij

Nadere informatie

Ileus. Adhesie gerelateerde dunne darm obstructie. Martijn Stommel, chirurg RadboudUMC

Ileus. Adhesie gerelateerde dunne darm obstructie. Martijn Stommel, chirurg RadboudUMC Ileus Adhesie gerelateerde dunne darm obstructie Martijn Stommel, chirurg RadboudUMC Ja = GROEN Nee = ROOD Di Saverio et al. Bologna guidelines for diagnosis and management of adhesive small bowel obstruction

Nadere informatie

Casusbespreking Verwardheid na neurochirurgie. Liselotte Boerman, ANIOS IC

Casusbespreking Verwardheid na neurochirurgie. Liselotte Boerman, ANIOS IC Casusbespreking Verwardheid na neurochirurgie Liselotte Boerman, ANIOS IC Casus Man, 66jr Acute nekpijn bij persen op toilet, met nadien toenemend nekpijn en hoofdpijn. Neurologisch onderzoek: n. abducens

Nadere informatie

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012 Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk Warffum 2012 Onderwerpen CRP, bezinking of beide CRP bij acuut hoesten CRP sneltest voor andere indicaties? CRP, bezinking of beide? Indicaties - infectie/ontsteking

Nadere informatie

Chapter 10. Summary/Samenvatting

Chapter 10. Summary/Samenvatting Chapter 10 Summary/Samenvatting 166 Chapter 10 SUMMARY Worldwide more than 800.000 patients undergo cardiac surgery annually, in the Netherlands this regards 1 of 1.000 inhibitants. To compensate blood

Nadere informatie

Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg

Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg Disclosure belangen spreker: geen Abdominaal trauma Enkele getallen Stomp vs penetrerend letsel Observatie van abdominaal

Nadere informatie

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden Teske Schoffelen, arts-assistent IC 28-02-2019 Casus Vrouw, 67 jaar Presentatie Koorts, niet-productieve hoest, dyspnoe Acuut hypoxisch

Nadere informatie

Dissectie van de A. carotis door een stomp trauma. Fanny Vuik Keuze Coassistent IC

Dissectie van de A. carotis door een stomp trauma. Fanny Vuik Keuze Coassistent IC Dissectie van de A. carotis door een stomp trauma Fanny Vuik Keuze Coassistent IC 17-09-2014 Inhoud. Casus Epidemiologie Indeling Pathofysiologie Kliniek Diagnostiek Therapie Conclusie Casus Man, 32 jaar.

Nadere informatie

Minimaal invasieve mitralisklep chirurgie

Minimaal invasieve mitralisklep chirurgie Minimaal invasieve mitralisklep chirurgie Kinsing Ko ANIOS cardiothoracale chirurgie NVHVV CNE 9 april 2019 Agenda Anatomie Pathofysiologie mitralisklep insufficiëntie/stenose Voorbereidingen voor de operatie

Nadere informatie

CHOCOLATE Trial. Randomisatie nummer: Centrum: Datum ingreep: Laparoscopische cholecystectomie Percutane drainage

CHOCOLATE Trial. Randomisatie nummer: Centrum: Datum ingreep: Laparoscopische cholecystectomie Percutane drainage CHOCOLATE Trial Randomisatie nummer: Centrum: Datum ingreep: Laparoscopische cholecystectomie Percutane drainage Gelieve deze formulieren zo volledig mogelijk invullen en terugsturen naar: St. Antoniusziekenhuis;

Nadere informatie

De klinisch apotheker op een chirurgische dienst

De klinisch apotheker op een chirurgische dienst De klinisch apotheker op een chirurgische dienst CASUÏSTIEK Apr. Karolien Walgraeve Symposium klinische farmacie 5 oktober 2013 OVERZICHT Casusvoorstelling Farmaceutisch probleem Fluconazole Tigecycline

Nadere informatie

Oppervlakkig, diep & perianaal abces. Jan Bontinck

Oppervlakkig, diep & perianaal abces. Jan Bontinck Oppervlakkig, diep & perianaal abces Jan Bontinck Inhoud Oppervlakkigabces Diepabces Anaalabces anatomie kliniek behandeling 2 titel Oppervlakkig abces ubi pus, ibi evacua 3 titel Inhoud Oppervlakkigabces

Nadere informatie

abdominale heelkunde informatiebrochure Blindedarmoperatie (appendectomie)

abdominale heelkunde informatiebrochure Blindedarmoperatie (appendectomie) abdominale heelkunde informatiebrochure Blindedarmoperatie (appendectomie) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een blindedarmoperatie of appendectomie 4 3. Voorbereiding 5 4. De operatie 5 5. Mogelijke

Nadere informatie

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Disclosures Ik heb geen belangenverstrengeling in relatie tot deze presentatie Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Bij

Nadere informatie

Literatuuronderzoek. Hoe lang mag een waaknaald blijven zitten?

Literatuuronderzoek. Hoe lang mag een waaknaald blijven zitten? HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM Literatuuronderzoek Hoe lang mag een waaknaald blijven zitten? Michelle Entius 500635128 LV13-3IKZ1 Stagebegeleiders: Anetha van Waveren Samantha Carrot Literatuuronderzoek Inhoudsopgave

Nadere informatie

Factsheet Indicator Pijnstilling bij Atraumatische Buikpijn op Spoedeisende Hulp

Factsheet Indicator Pijnstilling bij Atraumatische Buikpijn op Spoedeisende Hulp Factsheet Indicator Pijnstilling bij Atraumatische Buikpijn op Spoedeisende Hulp Samenvatting Achtergrond Pijn is een van de belangrijkste redenen voor patiënten om naar de Spoedeisende Hulp te komen.

Nadere informatie

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.134183

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.134183 Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.134183 File ID Filename Version uvapub:134183 Proefschrift samenvatting en toekomstperspectieven

Nadere informatie

Chirurgische behandeling darmcarcinoom

Chirurgische behandeling darmcarcinoom ONCOLOGISCH ZORGPROGRAMMA KEMPEN Regionale Vormingscel Oncologie Maandag 10 februari 2014 Dr. Maarten Michiels H.Hartziekenhuis Mol Chirurgische behandeling darmcarcinoom Fast facts Anatomie, fysiologie,

Nadere informatie

Diagnostiek van het afwijkende adnex: de rol van echografie. Dr. T. Van Gorp Gynaecoloog-Oncoloog MUMC+

Diagnostiek van het afwijkende adnex: de rol van echografie. Dr. T. Van Gorp Gynaecoloog-Oncoloog MUMC+ Diagnostiek van het afwijkende adnex: de rol van echografie. Dr. T. Van Gorp Gynaecoloog-Oncoloog MUMC+ Disclosures Geen onthullingen 10/11/2016 Symposium Het Ovariumcarcinoom 2 Casus 37 j. Zwelling in

Nadere informatie

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.

Nadere informatie

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Jeroen van Oostrum Hoofd Business Intelligence Center 24 november 2009 Stellingen Stelling 1: Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid,

Nadere informatie

TITEL. Vroege enterale voeding vermindert postopera5eve ileus en naadlekkage na grote rectumchirurgie

TITEL. Vroege enterale voeding vermindert postopera5eve ileus en naadlekkage na grote rectumchirurgie TITEL Vroege enterale voeding vermindert postopera5eve ileus en naadlekkage na grote rectumchirurgie Fanny Heesakkers, Petra Boelens, Misha Luyer, Arnout Roos, Kevin van Barneveld, Ignace de Hingh, Grard

Nadere informatie

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Behandeling van een trigger finger Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Overzicht Inleiding PICO Zoekstrategie & Flowchart Artikelen Chirurgie Anatomie Open vs percutaan Conclusie Inleiding Klinische symptomen

Nadere informatie

The RIGHT food is the best medicine

The RIGHT food is the best medicine The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid

Nadere informatie

Summary Samenvatting. Chapter 9

Summary Samenvatting. Chapter 9 Summary Samenvatting Chapter 9 Chapter 9 Summary In this thesis we describe the clinical spectrum of Enterovirus (EV) and Human Parechovirus (HPeV) infection in children, with the focus on clinical symptoms,

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Appendectomie INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN U wordt opgenomen voor een appendectomie of een blindedarmoperatie. In deze folder vindt u hierover meer informatie. Heeft u na het lezen van deze folder toch

Nadere informatie

HIPEC. MDL scholing 8 april Helma van Grevenstein

HIPEC. MDL scholing 8 april Helma van Grevenstein HIPEC MDL scholing 8 april 2019 Helma van Grevenstein HIPEC bij colorectale metastasen Incidentie Etiologie Techniek Evidence Patienten selectie Uitbreiding van indicaties en preventie Incidentie Colorectaal

Nadere informatie

Anesthesiologisch beleid bij heupfracturen. Vrijdagochtendkrans 26/09/2014 Sarah Cornelis DrP Van Loon

Anesthesiologisch beleid bij heupfracturen. Vrijdagochtendkrans 26/09/2014 Sarah Cornelis DrP Van Loon Anesthesiologisch beleid bij heupfracturen Vrijdagochtendkrans 26/09/2014 Sarah Cornelis DrP Van Loon Anesthesie en heupfracturen Inleiding Pre-operatieveaandachtspunten Pre-operatiefmanagement Intra-operatief

Nadere informatie

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT

Nadere informatie

Endophthalmitis profylaxe Intravitreale (anti-vegf) injecties

Endophthalmitis profylaxe Intravitreale (anti-vegf) injecties Endophthalmitis profylaxe Intravitreale (anti-vegf) injecties Mirjam E.J. van Velthoven Risico op endophthalmitis bij IVI s Ophthalmic Surg Lasers Imaging Retina. 2014 Mar-Apr;45(2):143-9 Meta-analysis

Nadere informatie

Chemotherapie en stolling

Chemotherapie en stolling Chemotherapie en stolling Therapie, preventie en risicofactoren Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Avastin en longembolen: hoe behandelen en Avastin al dan niet verder? Chemotherapie en stolling: Therapie,

Nadere informatie

Appendectomie d.m.v. LAPAROSCOPIE

Appendectomie d.m.v. LAPAROSCOPIE Appendectomie d.m.v. LAPAROSCOPIE Uzelf (uw kind) wordt weldra geopereerd : appendectomie (en dit d.m.v. laparoscopie) zal weldra worden uitgevoerd. Dit document heeft tot doel u uit te leggen : wat deze

Nadere informatie

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard

Nadere informatie

Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis

Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig Start behandeling in het ziekenhuis Na 1 dag naar huis Na 2 dagen naar huis Na 5-7 dagen naar huis als de INR goed is Menno Huisman afdeling Interne

Nadere informatie

patiënteninformatie algemene heelkunde Blindedarmoperatie

patiënteninformatie algemene heelkunde Blindedarmoperatie patiënteninformatie algemene heelkunde Blindedarmoperatie ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be - www.azsintjozef-malle.be

Nadere informatie

(Very) High-risk prostaatcarcinoom: belang van multimodale behandeling?

(Very) High-risk prostaatcarcinoom: belang van multimodale behandeling? Sint-Joris-Winge 14 september 2016 (Very) High-risk prostaatcarcinoom: belang van multimodale behandeling? dr. Lodewijk Van Wynsberge Definitie D Amico: indeling PCA volgens risico op metastasering en

Nadere informatie

ANORECTALE URGENTIES

ANORECTALE URGENTIES Drainage oppervlakkig/diep en anorectaal abces Dr.M.Duinslaeger Dept Dig Heelkunde ANORECTALE URGENTIES UZ Brussel Algemeen principe if there's pus about, let it out Ubi pus, ibi evacua Oppervlakkig Furunkel,

Nadere informatie

Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014

Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014 Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014 Vraag Maskeert een perifere zenuwblokkade het optreden van

Nadere informatie

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal

Nadere informatie

CRF. Ladies trial. Randomisatienummer

CRF. Ladies trial. Randomisatienummer CRF de Ladies trial Laparoscopische peritoneale lavage of resectie voor gegeneraliseerde peritonitis voor geperforeerde diverticulitis: een landelijke multicentrum gerandomiseerde trial Sandra Vennix (AMC/Erasmus

Nadere informatie

Alcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael

Alcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael Alcohol misbruik Consequenties voor IC Roger van Groenendael à Meerdere MC/IC patiënten met alcohol abusus in VG à Belang voor IC opname? Omvang Meest gebruikte en misbruikte drug wereldwijd NL getallen:

Nadere informatie

Jaarverslag cystectomieregistratie NVU 2017

Jaarverslag cystectomieregistratie NVU 2017 https://doi.org/10.1007/s13629-018-0241-4 ARTIKEL Jaarverslag cystectomieregistratie NVU 2017 Henk van der Poel 1 Igle-Jan de Jong Werkgroep oncologische urologie (WOU) van de NVU The Author(s) 2018 Samenvatting

Nadere informatie

Rapid Recovery. Anesthesiologische mogelijkheden. Xander Eijsbouts Xeijsbouts@fzr.nl Anesthesioloog Franciscus Ziekenhuis Roosendaal

Rapid Recovery. Anesthesiologische mogelijkheden. Xander Eijsbouts Xeijsbouts@fzr.nl Anesthesioloog Franciscus Ziekenhuis Roosendaal Rapid Recovery Anesthesiologische mogelijkheden Original in the Royal College of Surgeons of England, London. 18th Century Surgery October 17, 1846: First public demonstration of the use of ether in anesthesia

Nadere informatie

Blindedarmontsteking Appendicitis. Poli Chirurgie

Blindedarmontsteking Appendicitis. Poli Chirurgie 00 Blindedarmontsteking Appendicitis Poli Chirurgie Wat is een blindedarm (appendix)? De appendix (letterlijk aanhangsel) bevindt zich daar waar de dunne darm overgaat in de dikke darm, dat wil zeggen

Nadere informatie

Scheurbuik? Het mysterie rondom type B aorta dissecties Prof.Dr. Hence Verhagen

Scheurbuik? Het mysterie rondom type B aorta dissecties Prof.Dr. Hence Verhagen Scheurbuik? Het mysterie rondom type B aorta dissecties Prof.Dr. Hence Verhagen Vaatchirurg, Erasmus MC, Rotterdam, Dissecties Ingewikkeld ziektebeeld Komen in alle slagaderen voor Hebben, krijgen, veroorzaken

Nadere informatie

Necrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum

Necrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum Necrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum Eric Roovers Ziekenhuishygiënist Wondzorgcoördinator ZNA Middelheim casus Man, 47 jaar AC-luxatie 3de graad => LARS-reconstructie Ingreep op 24/5/2005 Slechte

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Practical issues in treatment of appendicitis van Rossem, C.C. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Practical issues in treatment of appendicitis van Rossem, C.C. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Practical issues in treatment of appendicitis van Rossem, C.C. Link to publication Citation for published version (APA): van Rossem, C. C. (2016). Practical issues

Nadere informatie

Vroege detectie van naadlekkage. Marcel den Dulk 25 juni 2013

Vroege detectie van naadlekkage. Marcel den Dulk 25 juni 2013 Vroege detectie van naadlekkage Marcel den Dulk 25 juni 2013 Take home message Naadlekkage is een gevreesde complicatie geassocieerd met hoge morbiditeit en mortaliteit Leakage scores resulteren in gereduceerde

Nadere informatie

Acalculeuze cholecystitis. Eva Verweij

Acalculeuze cholecystitis. Eva Verweij Acalculeuze cholecystitis Eva Verweij Casus 67-M VG - 2005 afgesloten RCA Recent STEMI bij diffuus coronairlijden wv ballondilatatie Overname voor CABG > spoed ivm recidief klachten Post-CABG cardiogene

Nadere informatie

MRI? ECHO? CT? RX? Wanneer wat aanvragen. Dr. Veerle Das Radiologie AZ Herentals

MRI? ECHO? CT? RX? Wanneer wat aanvragen. Dr. Veerle Das Radiologie AZ Herentals MRI? ECHO? CT? RX? Wanneer wat aanvragen Dr. Veerle Das Radiologie AZ Herentals MRI? Echo? CT? RX? 1. Welke onderzoeken/modaliteiten zijn er? 2. Welk onderzoek bij welk probleem? Typen onderzoeken-modaliteiten:

Nadere informatie

Bariatrische chirurgie 2016: Operatieve details. Ruben Schouten Chirurg Huisartsen onderwijs

Bariatrische chirurgie 2016: Operatieve details. Ruben Schouten Chirurg Huisartsen onderwijs Bariatrische chirurgie 2016: Operatieve details Ruben Schouten Chirurg Huisartsen onderwijs Waar gaat het over? Niet over mensen die een beetje te dik zijn. maar over mensen die extreem en gevaarlijk overgewicht

Nadere informatie

Acute buik The GE perspective. Hoe acuut is de acute buik? ATLS principes. C irculation stop the bleeding!!

Acute buik The GE perspective. Hoe acuut is de acute buik? ATLS principes. C irculation stop the bleeding!! Acute buik The GE perspective Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (potentiële) belangenverstrengeling Geen Basti Klarenbeek Gastrointestinaal en oncologisch chirurg

Nadere informatie

Gastro intestinale problemen.

Gastro intestinale problemen. DE BEHANDELING VAN COMPLEXE LICHAMELIJKE PROBLEMEN IN DE PALLIATIEVE EN TERMINALE FASE Gastro intestinale problemen. DR. P. VANDECANDELAERE MDL - ARTS (SUB) OBSTRUCTIE PERSISTERENDE HIK DR. P. VANDECANDELAERE

Nadere informatie

Buikprobleem SEH appendicitis?

Buikprobleem SEH appendicitis? Buikprobleem SEH 08-11-2013 appendicitis? Appendicitis? SEH: 08-11-2013 30 jaar 3 e dag menstruatie Pijn rechts onder in de buik Temp 37 8 Anamnese? Onderzoek? 2 Buikprobleem SEH 08-11-2013 appendicitis?

Nadere informatie

Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden?

Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden? Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden? Daniel Jacobs-Tulleneers-Thevissen Oncologische, Thorax- en Transplantatieheelkunde, UZ Brussel Diabetes Research Center, Vrije Universiteit

Nadere informatie

Postoperatief opklimmende voeding

Postoperatief opklimmende voeding 1 Postoperatief opklimmende voeding Wetenschappelijke evidentie en praktijk Kelly Van Gasse Klinische diëtiste 2 Inhoudsopgave ERAS Preoperatief beleid Factoren die: De gastro-intestinale functies bepalen

Nadere informatie

Laparoscopische behandeling van appendicitis acuta: minder pijn en wondinfecties, maar langere operatietijd; een gerandomiseerd onderzoek*

Laparoscopische behandeling van appendicitis acuta: minder pijn en wondinfecties, maar langere operatietijd; een gerandomiseerd onderzoek* Method. In 55 patients with 62 trigger fingers the affected flexor sheath was injected with a long-acting corticosteroid. All patients were followed up for at least one year. Results. With one or two steroid

Nadere informatie

Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc

Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Jorrit Harms OSV: Dr. Kees van Boven Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA.

Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA. Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA. Isala Anouk Spijkerman & Marieke Hollewand 24 september 2014 Introductie Veel voorkomende operaties in Nederland: Totale knie prothese:

Nadere informatie

Mythe: Zuurstof is gevaarlijk bij COPD

Mythe: Zuurstof is gevaarlijk bij COPD Mythe: Zuurstof is gevaarlijk bij COPD Dr Leo Heunks longarts-intensivist afd intensive care April, 211 Programma Regulatie van de ademhaling Effect O2 tijdens AE-COPD Oorzaken hypercapnie tijdens AE-COPD

Nadere informatie

Galblaasoperatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Galblaasoperatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei Galblaasoperatie Ziekenhuis Gelderse Vallei Binnenkort wordt u in ziekenhuis Gelderse Vallei opgenomen voor een operatie aan uw galblaas. Deze folder geeft u een globaal overzicht van de oorzaak en klachten

Nadere informatie

Nutritional Risk Screening (NRS 2002)

Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Bron: Kondrup, J., Rasmussen, H. H., Hamberg, O., Stanga, Z., & ad hoc ESPEN Working Group (2003). Nutritional Risk Screening (NRS 2002): a new method based on an

Nadere informatie

Re-expansie oedeem MDO Linsie Stuart

Re-expansie oedeem MDO Linsie Stuart Re-expansie oedeem MDO 11-02-2019 Linsie Stuart Pleuravocht Normaal 0,3 ml/kg aanwezig in pleuraholte Balans van microvasculaire filtratie (productie) en pleuravocht klaring (lymfatische drainage pariëtale

Nadere informatie

pneumonie herhalingscursus BKZ kinderverpleegkundigen 12 april 2018 dr. K.T. (Rien) Verbruggen

pneumonie herhalingscursus BKZ kinderverpleegkundigen 12 april 2018 dr. K.T. (Rien) Verbruggen pneumonie herhalingscursus BKZ kinderverpleegkundigen 12 april 2018 dr. K.T. (Rien) Verbruggen intro definities pathofysiologie kliniek van pneumonie casuïstiek pneumonie - definitie pneumonie = pneumonitis

Nadere informatie

Onderzoek naar het effect van antibiotica op het beloop van acute milde diverticulitis

Onderzoek naar het effect van antibiotica op het beloop van acute milde diverticulitis DIABOLO studie Onderzoek naar het effect van antibiotica op het beloop van acute milde diverticulitis Geachte heer/mevrouw, Wij doen onderzoek naar het effect van antibiotica op het beloop van milde diverticulitis.

Nadere informatie

Bezinking óf CRP? Bezinking én CRP? Alleen CRP? W.V.Martina / Klin. Chem.

Bezinking óf CRP? Bezinking én CRP? Alleen CRP? W.V.Martina / Klin. Chem. Bezinking óf CRP? Bezinking én CRP? Alleen CRP? W.V.Martina / Klin. Chem. Stelling Ja Nee Bij een verdenking op een infectie vraag ik altijd een bezinking én CRP aan. CRP, bezinking of beide? Aanvragen

Nadere informatie

Informatiebrochure. Appendectomie

Informatiebrochure. Appendectomie Informatiebrochure Appendectomie Informatiebrochure Appendectomie Beste patiënt, Je bent opgenomen op de afdeling abdominale chirurgie omdat je een appendectomie zal ondergaan. We geven jou met deze brochure

Nadere informatie

CVVH & Antistolling Directe trombine remmers. Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019

CVVH & Antistolling Directe trombine remmers. Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019 CVVH & Antistolling Directe trombine remmers Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019 Casus; 74-jarige man Overname: Second opinion tav weaning difficulty na gecompliceerd beloop AVR mechano Voorgeschiedenis:

Nadere informatie

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond

Nadere informatie

Acute pancreatitis. Intensive Care Training Program Radboud University Medical Centre Nijmegen

Acute pancreatitis. Intensive Care Training Program Radboud University Medical Centre Nijmegen Acute pancreatitis Intensive Care Training Program Radboud University Medical Centre Nijmegen Diagnosis Abdominal pain consistent with pancreatitis Serum lipase or amylase at least 3 times the upper limit

Nadere informatie

Case Record Form (CRF)

Case Record Form (CRF) Case Record Form (CRF) POINTER trial: postponed or immediate catheter drainage of infected necrotizing pancreatitis Studiearm UITGESTELDE katheterdrainage / Studienummer POINT Datacenter Pancreatitis Werkgroep

Nadere informatie

Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC

Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC achtergrond veneuze trombose komt frequent voor Medisch jaarverslag FNT 2014

Nadere informatie

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Cindy Kenis Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige UZ Leuven, België Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken Introductie (1) Definitie Comprehensive Geriatric

Nadere informatie

Appendectomie à froid op indicatie in plaats van als routine-ingreep: minder operaties en minder opnamedagen

Appendectomie à froid op indicatie in plaats van als routine-ingreep: minder operaties en minder opnamedagen oorspronkelijke stukken Appendectomie à froid op indicatie in plaats van als routine-ingreep: minder operaties en minder opnamedagen C.T.Stevens en J.E.de Vries Zie ook het artikel op bl. 739. Doel. Onderzoeken

Nadere informatie

Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie

Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie Klassiek Symptomen 1:1 Ziekte Klassiek Geriatrische ziekte uiting Waarom? Ziektebeloop: Patiënten met bv. kanker, hartfalen, dementie. Lorenz KA Ann Int

Nadere informatie

Abdominale Chirurgie Blindedarmontsteking

Abdominale Chirurgie Blindedarmontsteking Abdominale Chirurgie Blindedarmontsteking Appendicitis Blindedarmontsteking Inleiding Deze brochure geeft u een globaal overzicht van wat een blindedarmontsteking is, welke klachten hierbij horen, welke

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Infobrochure. Appendicitis. mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. Appendicitis. mensen zorgen voor mensen Infobrochure Appendicitis mensen zorgen voor mensen 2 De appendix (blindedarm) De appendix (letterlijk: aanhangsel) is een blind eindigend orgaan dat zich aan het begin van de dikke darm bevindt, rechtsonder

Nadere informatie

Rechter fossa pijn: niet steeds appendicitis. Carine Petré - Radioloog Lieven Tack - Urgentiegeneeskunde

Rechter fossa pijn: niet steeds appendicitis. Carine Petré - Radioloog Lieven Tack - Urgentiegeneeskunde Rechter fossa pijn: niet steeds appendicitis Carine Petré - Radioloog Lieven Tack - Urgentiegeneeskunde Geschiedenis 35 jarige dame verwezen door huisarts voor uitsluiten appendicitis op 8/10/2012. Last

Nadere informatie

vnotes Natural Orifice Surgery Dr Jan F. Baekelandt MD PhD AZ Imelda Bonheiden

vnotes Natural Orifice Surgery Dr Jan F. Baekelandt MD PhD AZ Imelda Bonheiden Natural Orifice Surgery Dr Jan F. Baekelandt MD PhD AZ Imelda Bonheiden Inleiding Techniek Toepassingen Evidentie Conclusie Inleiding Prof. Dimitrij Oscarovic Ott (1855-1929) Directeur National Institute

Nadere informatie