Postoperatief opklimmende voeding

Transcriptie

1 1

2 Postoperatief opklimmende voeding Wetenschappelijke evidentie en praktijk Kelly Van Gasse Klinische diëtiste 2

3 Inhoudsopgave ERAS Preoperatief beleid Factoren die: De gastro-intestinale functies bepalen De maaglediging beïnvloeden Postoperatieve voeding zonder ERAS Vroegtijdige postoperatieve voeding met ERAS Praktijk in Vlaanderen en AZ Nikolaas Nieuw protocol 3

4 Inleiding ERAS Preoperatief Intraoperatief Postoperatief Diëtisten Preoperatief intakegesprek Preoperatief vasten Evacuerende NMS Preventie nausea Stimulatie darmfunctie Vroegtijdige postoperatieve voeding 4

5 Preoperatief beleid Screening Bij volgende risico s is 10 tot 14 dagen preoperatief een extra voedingsondersteuning nodig: Gewichtsverlies > 10 tot 15% binnen de 6 maanden BMI < 18,5 kg/m 2 Serumalbumine < 30 g/l Slechte voedingstoestand uit subjectieve anamnese 5

6 Preoperatief beleid Ook bij volgende patiënten kan er een extra voedingsondersteuning opgestart worden: Niet in staat zijn om 7 dagen perioperatief orale voeding in te nemen Gedurende 10 dagen < 60% van hun nutritionele behoeften voldoen Sondevoeding of TPN opstarten 6

7 Factoren die de gastro-intestinale functies bepalen Postoperatieve insulineresistentie Hyperglycemie versus normoglycemie Postoperatieve ileus Complex Misselijkheid, braken, opgezet abdomen, vertraagde hervatting van flatus en stoelgang Hervatting van Dunne darmfunctie < 24 uur Maagfunctie binnen 24 tot 48 uur Dikke darmfunctie binnen 48 tot 72 uur 7

8 Factoren die de maaglediging beïnvloeden 8

9 Postoperatieve voeding zonder ERAS Traditionele wijze van postoperatieve voeding Wachten tot darmfunctie hervat is Subjectief aantonen Start heldere dranken Onvoldoende energie en eiwitten 9

10 Uitsluitingscriteria opstart postoperatieve voeding VG: een abdominale ingreep, spoedoperatie of een gecombineerde ingreep gehad hebben Voorspelde lange opnametijd Levensverwachting < 3 maanden Short bowel syndroom Patiënten met gekende dysfagie Andere oorzaken die parenterale nutritie vereisen 10

11 Vroegtijdige postoperatieve voeding In de meeste onderzoeken wordt er gewacht op hervatting van de darmfunctie Kauwgom Ileus verminderen 3x/dag gedurende 5 tot 60 minuten Stimulatie van patiënten 11

12 Vroegtijdige postoperatieve voeding Veilig postoperatief voeden (graad A ESPEN) Leeftijd Geslacht Preoperatieve voedingstoestand Methode en soort van ingreep Snellere terugkeer van de darmfunctie EN tolerantie van orale voeding Braken Heldere dranken versus vaste voeding 12

13 Vroegtijdige postoperatieve voeding ESPEN heeft 35 studies bestudeerd ifv postoperatieve voeding 24 studies gaven een reductie van complicaties, verblijfsduur en ziekenhuiskosten weer 8 andere studies tonen geen voordelen 13

14 Vroegtijdige postoperatieve voeding Onderzoek bij 587 patiënten Vroegtijdig postoperatief voeden versus klassieke start Reductie van 1,5 dagen in ziekenhuisopname Vermindering van postoperatieve complicaties Geen verschil in nausea, braken, wondlekkages, 10 ziekenhuizen in Nederland ERAS concept gedurende 3 tot 5 jaar Opnametijd werd verkort met ongeveer 3 dagen 14

15 Vroegtijdige postoperatieve voeding Samenstelling van eerste maaltijd werd amper bestudeerd 111 patiënten werden gevolgd Postoperatieve dag 1: start met restenarme voeding versus heldere dranken Resultaat: vermindering van nausea (3,5 vs 4,7), snellere hervatting darmfunctie (3,7 vs 4,8) en een verkorte opname (5 vs 7) 384 patiënten werden gevolgd Postoperatieve start met vaste voeding versus vloeibare voeding Geen verschil waargenomen in complicaties 15

16 Vroegtijdige postoperatieve voeding Studie waarbij meteen gestart werd met heldere dranken na verwijdering van NMS Postoperatieve dag 1: 27,0% - gemiddelde van 880 kcal Postoperatieve dag 2: 81,3% Postoperatieve dag 3: 97,1% - gemiddelde van 1290 kcal Start met gewone voeding 1200 tot 1500 kcal/dag Starten met orale voeding binnen de 24 uur postoperatief 16

17 Calorische - en eiwitwaarden in voeding 17

18 Vroegtijdige postoperatieve voeding Immuno-gemoduleerde substraten of immunonutritie (Oncologische) nekingreep (Oncologische) abdominale ingreep Ernstig trauma 5 tot 7 dagen preoperatief starten 18

19 Vroegtijdige postoperatieve voeding Beleid bij andere ingrepen Maagingrepen zoals gastrectomie Urologische ingrepen zoals bricker derivatie Gynaecologische ingrepen zoals debulking Opstarten met sondevoeding of totale parenterale nutritie 19

20 Vroegtijdige postoperatieve voeding GEEN kritieke patiënten of patiënten op ICU Tussen 24 à 48 uur postoperatief opstarten met voeding Vroegtijdig enteraal voeden zorgt voor Verlaging van de morbiditeit en mortaliteit Versnelling van de wondheling Verminderde kans op postoperatieve complicaties Genezing bevorderen van de anastomose Verlaging van het postoperatief gewichtsverlies Verminderd eiwitkatabolisme Kortere verblijfsduur 20

21 Vroegtijdige postoperatieve voeding Starten binnen de 24 uur postoperatief Kauwgom Gewone voeding ipv heldere dranken Eventueel extra voedingsondersteuning è Individueel aanpasbaar 21

22 Praktijk in Vlaanderen 14 ziekenhuizen werden bevraagd met een respons van 8 ziekenhuizen AZ Damiaan Oostende AZ Mol Klina UZ Gent UZ Leuven ZNA GZA UZ Brussel Geen protocol 22

23 Sigmoïdresectie en hemicolectomie 23

24 Aanleg of sluiten van colo- of ileostoma 24

25 (Partiële) gastrectomie 25

26 Praktijk in AZ Nikolaas Geen vastgesteld protocol Individueel te bekijken door arts Voeding per os wordt doorgaans opgestart na hervatting van de darmfunctie 26

27 Praktijk in AZ Nikolaas 27

28 Mogelijk nieuw postoperatief protocol 28

29 Conclusie Preoperatieve voedingstoestand is uitermate belangrijk Meer studies noodzakelijk die gebruik maken van ERAS concept en NIET wachten tot de herstart van de gastrointestinale functies Vroegtijdige postoperatieve voeding Individueel te bekijken! 29

30 30