Functionele biodiversiteit van de Arthropoda, als basis voor de geïntegreerde gewasbescherming in de laanboomteelt

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Functionele biodiversiteit van de Arthropoda, als basis voor de geïntegreerde gewasbescherming in de laanboomteelt"

Transcriptie

1 PWO-project BI-WO Functionele biodiversiteit vn de Arthropod, ls bsis voor de geïntegreerde gewsbescherming in de lnboomteelt Ir. J. Moens

2 Inleiding Functionele biodiversiteit Ntuurlijke plgbeheersing Invloed bloemenrnd (BR) en gemengde hg (GH) diversiteit fenologie bloemenrnd en gemengde hg Besluit

3 Functionele biodiversiteit in functie vn Verscheidenheid/vribiliteit vn levende orgnismen wr wij, de mens, nut vn kunnen hebben = soorten/soortengroepen nuttige functies die de ntuur kn leveren 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 3

4 Nuttige functies vn de ntuur? bestuiving ntuurlijke plgbeheersing cpttie fijn stof bomen nutriëntencyclus regenwormen Ecosysteemdiensten ( -ls-bsis-voor-esd) Functionele biodiversiteit steeds nwezig en grtis 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 4

5 Ntuurlijke plgbeheersing 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 5

6 Ntuurlijke plgbeheersing Voldoende hoge popultiedichtheden ntuurlijke vijnden Beschermen en bevorderen! uitblijven/beperken vn beplde hndelingen overwinteringspltsen en verbindingsders brongebieden voedsel 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 6

7 Hg- en Bloemenrnden Bron vn stuifmeel en nectr Wrdplnt voor bldluizen en ndere insecten Beschutting en overwinteringsplts Kweekplts voor en voorrdkmer n nuttige insecten 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 7

8 Geïntegreerde bestrijding ( IPM ) 4. Preventie vn schdelijke orgnismen optimle teeltrottie goede teelttechnieken resistente/tolernte rssen en gestndrdiseerd/gecertificeerd zi en plntmteril uitgeblnceerde bemesting hygiënemtregelen bescherming en bevorderen vn nuttige insecten 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 8

9 PWO-project

10 PWO-project Projectmtig Wetenschppelijk Onderzoek Professionele gerichtheid Fculteit Ntuur en Techniek Hogeschool Gent 4 Resultten / Kennis over de geïntegreerde teelt ( IPM ) 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt

11 Invloed BR en GH op diversiteit

12 Inleiding -wekelijks tellingen en bemonsteringen lindebomen o 3 objecten: BR, GH en CO o 5 fstnden:,5; 4,5; 7,5; 5 en m gemengde hg en bloemenrnd insecten, mijten en spinnen vlindernet in bloemenrnd Wekelijks vngbkken elke fstnd vn ieder object bloemenrnd, gemengde hg en CO-rnd Geen insecticiden/criciden 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt

13 Lindebldluis (Eucllipterus tilie [L.] ) 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 3

14 Resultten: lindebldluis # ngetste scheuten / boom # bldluizen 9 zwrst ngetste blderen 5 bomen / fstnd 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 4

15 Resultten: lindebldluis gemiddeld # / bld Fenologie hele bemonsteringseizoen tussen groeiseizoenen % ngetste scheuten / boom Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 5

16 Resultten: lindebldluis Invloed BR en GH tussen objecten? o o : geen : GH < BR < CO invloed vn de fstnd? o : enkel,5 m gemiddeld #/bld b c BR GH CO gemiddeld #/bld A A o : CO: enkel,5 m BR en GH: ste drie fstnden B Ab Cbc Bb Ac Bc Ab Ad ABbc Bd Ad Ad Ac BR GH CO,5 4,5 7,5 5 fstnd (m) 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 6

17 Resultten: lindebldluis Vngbkken 8 7 lle soorten migrtie visuele beoordeling gemiddeld # / vngbk b gemiddeld # / vngbk BR GH CO BR en GH plgonderdrukkend 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 7

18 Lindebldwesp (Cliro nnulipes [Klug]) # bldwesplrven / boom 5 bomen / fstnd 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 8

19 Resultten: lindebldwesp Fenologie 35 tussen groeiseizoenen 3 drie generties vngbk visuele beoordeling o à weken gemiddeld # / boom gemiddeld # / vngbk Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 9

20 Resultten: lindebldwesp Invloed BR en GH tussen objecten o : geen o : BR < CO geen invloed vn de fstnd gemiddeld #/boom b b BR GH CO 9 8 gemiddeld # / vngbk b BR GH CO BR en GH plgonderdrukkend 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt

21 Linderoestmijt (Aculus bllei [Nlep]) blderen / boom 5 bomen / fstnd Centrifuge (ILVO) 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt

22 Resultten: linderoestmijt Fenologie tussen groeiseizoenen o invloed roofmijten? o invloed weersomstndigheden geen invloed BR en GH gemiddeld # / blderen gemiddeld # / herhling schors knop bld Overwintering Schors > knoppen Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt

23 Ntuurlijke vijnden # / boom 5 bomen / fstnd # / vngbk 5 vngbkken / fstnd # / oorwormrolletje rolletje / fstnd blderen / fstnd Berlese trechter 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 3

24 Resultten: lieveheersbeestjes Fenologie 7 6 soorten o Hrmoni xyridis Plls o Coccinell septempunctt L. o Adli bipunctt L. o Oenopi conglobt L. o Propyle qutuordecimpunctt L. o Clvi qutuordecimguttt L. o Brumus qudripustultus L. o Psyllobor vigintiduopunctt L. o Coccinell undecimpunctt L. tussen groeiseizoenen eind juni eind ugustus gemiddeld # / vngbk gemiddeld # / boom 5 4 3,8,6,4,,8,6,4, Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 4

25 Resultten: lieveheersbeestjes Plgonderdrukking? lieveheersbeestjes bldluizen bldwesplrven gemiddeld # / boom,8,7,6,5,4,3, lieveheersbeestjes bldluizen gemiddeld #/ bld, 7 lieveheersbeestjes bldwesplrven 4 7 lieveheersbeestjes bldluizen 5 gemiddeld # / boom gemiddeld #/ boom gemiddeld # / boom gemiddeld #/ bld 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 5

26 Resultten: lieveheersbeestjes Invloed BR en GH,5 en o o geen tussen de objecten geen eenduidige invloed vn de fstnd gemiddeld #/boom,5,5 BR GH CO gemiddeld # / vngbk,9,8,7,6,5,4,3,, b BR GH CO 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 6 6

27 Resultten: gsvliegen Fenologie soorten tussen groeiseizoenen juli september vngbkken lg ntl gemiddeld # / boom 3,5,5, Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 7

28 Resultten: gsvliegen Plgonderdrukking? 3,5 gsvliegen bldluizen 4 gsvliegen bldluizen bldwesplrven gemiddeld # / boom,5, gemiddeld #/ bld,8 gsvliegen bldwesplrven 4,8 gsvliegen bldluizen 5 gemiddeld # / boom,6,4,,8,6,4, gemiddeld #/ boom gemiddeld # / boom,6,4,,8,6,4, 5 5 gemiddeld #/ bld 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 8

29 Resultten: gsvliegen Invloed BR en GH en o o BR > CO geen eenduidige invloed vn de fstnd,9 gemiddeld #/boom,8,7,6,5,4,3 b b b b BR GH CO,, 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 9

30 Resultten: roofwntsen Fenologie soorten o Orius species o Anthocoris species tussen groeiseizoenen ugustus september gemiddeld # / boom,8,6,4,,8,6,4, gemiddeld # / vngbk 3,5 3,5,5, Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 3

31 Resultten: roofwntsen,35 wntsen bldluizen 4 Plgonderdrukking? roofwntsen bldwesplrven bldluizen gemiddeld # / boom,3,5,,5,, gemiddeld #/ bld gemiddeld # / boom,8,6,4,,8,6,4, wntsen bldwesplrven gemiddeld #/ boom gemiddeld # / boom,8,6,4,,8,6,4, wntsen bldluizen gemiddeld #/ bld 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 3

32 Resultten: roofwntsen Invloed BR en GH,6,5 b : geen tussen de objecten : BR en GH < CO invloed fstnd: o plginsecten gemiddeld #/boom,4,3,, BR GH CO gemiddeld # /boom,35,3,5,,5,,5 b b b b b b b BR GH Co gemiddeld # /boom,9,8,7,6,5,4,3,, b b b b b b b c bc c bc b BR GH CO,5 4,5 7,5 5,5 4,5 7,5 5 fstnd (m) fstnd (m) 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 3

33 Resultten: zweefvliegen Fenologie soorten o phidofg (87,9%) tussen groeiseizoenen juni - september gemiddeld # / boom,8,6,4,,8,6,4, 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 33

34 Resultten: zweefvliegen,7 4,7,9 gemiddeld # / boom,6,5,4,3,, gemiddeld #/ bld gemiddeld # / boom,6,5,4,3,,,8,7,6,5,4,3,, gemiddeld #/ boom gemiddeld # / boom,8,6,4,,8,6,4, zweefvliegen bldluizen gemiddeld #/ bld gemiddeld # / boom,8,6,4,,8,6,4, zweefvliegen bldwesplrven gemiddeld #/ boom zweefvliegen bldluizen 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 34

35 Resultten: zweefvliegen Invloed BR en GH,7,6 : GH > BR en CO : geen geen invloed fstnd: mobiliteit gemiddeld #/boom,5,4,3,, b BR GH CO,6,4 b gemiddeld # / vngbk,,8,6,4, b Vngbk o BR > CO BR GH CO 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 35

36 Resultten: bldluissluipwespen Fenologie soorten tussen groeiseizoenen juni - september lg 6 5 gemiddeld %/ bld Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 36

37 Resultten: bldluissluipwespen Invloed BR en GH 3 : geen : BR> GH > CO invloed fstnd? gemiddeld %/bld,5,5 b c BR GH CO,5 5 gemiddeld # / vngbk 5 5 b b b b BR GH CO vngbkken: o o sluipwespen lgemeen BR > GH en CO 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 37

38 Resultten: roofmijten Genus % Amblyseius 7, Anthoseius,8 Euseius,75 Neoseiulus 7,53 Phytoseius,8 Typhlodromus 7,53 Niet determineerbr 54,83 Geen invloed BR en GH 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 38

39 Besluit BR en GH 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 39

40 Besluit Fenologie plginsecten/mijten nuttige insecten/mijten Sterk op elkr fgestemd Ntuurlijke vijnden uitgebreid gmm volledig groeiseizoen 8--3 Functionele biodiversiteit in de lnboomteelt 4

41 Besluit BR en GH pollen en nectr plginsecten/mijten voedselbron schuilplts Meerdere groeiseizoenen Duidelijke conclusies Trends bevestigen

42 Lucien Verschoren Véronique De Bleeker Anneleen De Vos Jochim Moens Studenten bchelor gro- en biotechnologie fstudeerrichting groen- en plntmngement Bednkt voor jullie ndcht! 4

Geïntegreerde gewasbescherming in de boomkwekerij Functionele biodiversiteit van de Arthropoda

Geïntegreerde gewasbescherming in de boomkwekerij Functionele biodiversiteit van de Arthropoda Geïntegreerde gewsbescherming in de boomkwekerij vn de Arthropod Jochim Moens Overzicht Inleiding Wrom en hoe? Bloemenrnden nut ndchtspunten nleg en beheer voor- en ndelen subsidies? Bloemenrnden in sierteelt

Nadere informatie

Mogelijkheden voor FAB in de sierteelt. Joachim Moens

Mogelijkheden voor FAB in de sierteelt. Joachim Moens Mogelijkheden voor FAB in de sierteelt Joachim Moens Functionele AgroBiodiversiteit Beschikbaarheid van genetische diversiteit Gunstige bodemtoestand Bestuiving van gewassen Natuurlijke plaagbeheersing

Nadere informatie

Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij

Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij Studiedag Boomkwekerij 11 februari 2011 Véronique De Bleeker INHOUD Inleiding Nuttige insecten en mijten Waarnemingsmethoden Perceelsranden INLEIDING

Nadere informatie

Bermen en akkerranden. Voor natuurlijke plaagbeheersing. Ir. Bert Van Gils. 02/10/2012, Oedelem

Bermen en akkerranden. Voor natuurlijke plaagbeheersing. Ir. Bert Van Gils. 02/10/2012, Oedelem Bermen en akkerranden Voor natuurlijke plaagbeheersing Ir. Bert Van Gils 2/1/212, Oedelem Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1994 1995 : Eerste Ronde.

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1994 1995 : Eerste Ronde. Vlmse Wiskunde Olmpide 994 995 : Eerste Ronde De eerste ronde bestt uit 30 meerkeuzevrgen, opgemkt door de jur vn VWO Het quoteringsssteem werkt ls volgt : een deelnemer strt met 30 punten Per goed ntwoord

Nadere informatie

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing?

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? WUR Onderwijsaanbod Gewasbescherming 2007 Modules Akkerbouw Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) frans.vanalebeek@wur.nl Preventie van plagen Eén van de lange termijn

Nadere informatie

Recente resultaten uit het onderzoek aan trips in de sierteelt onder glas

Recente resultaten uit het onderzoek aan trips in de sierteelt onder glas Recente resultten uit het onderzoek n trips in de sierteelt onder gls Wt heen we ereikt en hoe verder? Ad Lemn, Rent vn Holstein-Sj, Rolnd Vijvererg, Geren Messelink Wgeningen University & Reserch, BU

Nadere informatie

Op zoek naar talent en ambitie!

Op zoek naar talent en ambitie! Ersmus MC Desiderius School vn begrijpen nr beslissen Op zoek nr tlent en mbitie! Geneeskunde studeren in Rotterdm Decentrle selectie 2011-2012 Wt hebben we jou te bieden? Sterke knten vn het onderwijsprogrmm

Nadere informatie

VOLSOG. Het belang van natuurlijke vijanden voor een geïntegreerde plaagbeheersing (IPM)

VOLSOG. Het belang van natuurlijke vijanden voor een geïntegreerde plaagbeheersing (IPM) VOLSOG Het belang van natuurlijke vijanden voor een geïntegreerde plaagbeheersing (IPM) Functionele Agro-Biodiversiteit (FAB) = de natuurlijke soortenrijkdom van planten en dieren die nuttige functies

Nadere informatie

Roofwantsen en roofmijten in chrysant

Roofwantsen en roofmijten in chrysant Roofwantsen en roofmijten in chrysant Anton van der Linden, Marieke van der Staaij Kennis is macht in Chrysant, Wageningen UR Glastuinbouw 19 januari 2012 Projecten Roofwantsen in chrysant Orius majusculus

Nadere informatie

Nieuwe kansen voor aaltjesbeheersing. & etc: stengelaaltjes Ditylenchus dipsaci

Nieuwe kansen voor aaltjesbeheersing. & etc: stengelaaltjes Ditylenchus dipsaci 23-1-217 Nieuwe knsen voor ltjesbeheersing Meloidogyne chitwoodi, Globoder pllid & etc. & etc: stengelltjes Ditylenchus dipsci Hoe houden we de voorsprong vst? Pootgoeddg, Emmeloord 17 jnuri 217 Leendert

Nadere informatie

NATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING IN DE GRAANTEELT. Femke Temmerman, Inagro

NATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING IN DE GRAANTEELT. Femke Temmerman, Inagro NATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING IN DE GRAANTEELT Femke Temmerman, Inagro INHOUD 01_ Natuurlijke vijanden 02_ FAB? 03_ Onderzoek 2009 2012 04_ Besluiten 01_ NATUURLIJKE VIJANDEN IN GRANEN Natuurlijke vijanden

Nadere informatie

IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling

IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF 2014 Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Wetgeving Richtlijn 2009/128 voor een duurzaam gebruik van pesticiden Hoofdstuk 1 definities

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 18 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Emen VW 20 tijdvk woensdg 8 mei 3.30-6.30 uur wiskunde B Bij dit emen hoort een uitwerkbijlge. chter het correctievoorschrift is een nvulling opgenomen. Dit emen bestt uit 8 vrgen. Voor dit emen zijn miml

Nadere informatie

Biologische bestrijding in bloembolgewassen

Biologische bestrijding in bloembolgewassen Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Bollen, Bomen & Fruit Biologische bestrijding in bloembolgewassen Cor Conijn Onderzoeker insecten en aaltjes Bloembollen Biologische bestrijding in bloembolgewassen Detectie,

Nadere informatie

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.

Nadere informatie

26 oktober 2016 V O O R A G R A R I S C H E D E S K U N D I G H E I D I N R & D T R A J E C T E N

26 oktober 2016 V O O R A G R A R I S C H E D E S K U N D I G H E I D I N R & D T R A J E C T E N 26 oktober 2016 V O O R A G R A R I S C H E D E S K U N D I G H E I D I N R & D T R A J E C T E N 1 Zit er verschil in effectiviteit vn producten tegen trips bij verschillende toepssingstijdstippen? 3

Nadere informatie

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.

Nadere informatie

Doel Na deze opdracht kun je een aantal gewasbeschermingmethoden noemen en uitleggen.

Doel Na deze opdracht kun je een aantal gewasbeschermingmethoden noemen en uitleggen. Opdrchten Gewsbeschermingsmethoden Doel N deze opdrcht kun je een ntl gewsbeschermingmethoden noemen en uitleggen. Benodigheden Bij deze opdrcht heb je nodig: een woordenboek; een computer met internet

Nadere informatie

best practices voor de bestrijding van trips Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw

best practices voor de bestrijding van trips Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw est prctices voor de estrijding vn trips Geren Messelink, Wgeningen UR Glstuinouw PlntgezondheidsEvent 10 mrt 2016 invsie Frnkliniell occidentlis in Europ Wr zitten de prolemen? Pprik verrssend goed: sinds

Nadere informatie

BDA Agrément BAR 12-006

BDA Agrément BAR 12-006 BAR12_006v5.qxd:0513_A_117 18-06-22 14:57 Pgin 1 Nummer BAR 12-006/1/A Dtum 22.06.08 Projetnummer 12-B-0281 Geldigheid 25.06.08 BDA ADVIES BDA Agrément BAR 12-006 Ctegorie Pltte en fluwhellende dken Betreft

Nadere informatie

EEN VERLENGDE LEEGSTAND TUSSEN PRODUCTIERONDES IN DE BIGGENBATTERIJ DOET DE INFECTIEDRUK NIET VERDER DALEN

EEN VERLENGDE LEEGSTAND TUSSEN PRODUCTIERONDES IN DE BIGGENBATTERIJ DOET DE INFECTIEDRUK NIET VERDER DALEN Tekst: Kt Luyckx (ILVO/ UGent), Jeroen Dewulf (UGent), Sm Millet (ILVO), Srh De Smet (Vrkensloket), Mrc Heyndrickx (ILVO) en Koen De Reu (ILVO) EEN VERLENGDE LEEGSTAND TUSSEN PRODUCTIERONDES IN DE BIGGENBATTERIJ

Nadere informatie

Formularium Wiskunde 1 ste graad

Formularium Wiskunde 1 ste graad Kls: Nm: Formulrium Wiskunde 1 ste grd Vkwerkgroep Wiskunde T. I. SINT-LAURENS MARIA MIDDELARES Ptrongestrt 51 9060 Zelzte Tel. (09)45 7 1 Fx (09)45 40 65 Internet: http://tislmm.pndor.be E-mil: so.tislmm.zelzte@frcrit.org

Nadere informatie

Screening van middelen ter bestrijding van Phytophthora infestans in tomaat

Screening van middelen ter bestrijding van Phytophthora infestans in tomaat Screening vn middelen ter bestrijding vn Phytophthor infestns in tomt 2014 Proef nummer: 14938 14074 C. Oostingh Proeftuin Zwgdijk Tolweg 13 1681 ND Zwgdijk Phone +31 (0)228 56 31 64 Fx +31 (0)228 56 30

Nadere informatie

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB biologie CSE KB. tijdvak 1

Bijlage VMBO-KB biologie CSE KB. tijdvak 1 Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 1 biologie CSE KB. KB-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38 tot en met 46. Bij het beantwoorden van die vragen

Nadere informatie

Inleiding Natuurwetenschappen

Inleiding Natuurwetenschappen Inleiding Ntuurwetenschppen Tijden: september: 7:45 :45 3 september: 7:45 :45 6 september: 09:30 3:30 Loctie: Adres: Leuvenln, Utrecht Gebouw: Mrius Ruppertgebouw Zl: A Opdrchtgever: Jmes Boswell Instituut

Nadere informatie

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B vwo 2011 - I

Eindexamen wiskunde B vwo 2011 - I Tussen twee grfieken De functie f is gegeven door f ( ) =. In figuur zijn op het intervl [0, ] de grfiek vn f en de lijn = getekend. De grfiek vn f en de lijn = snijden elkr in het punt T. p de lijn =

Nadere informatie

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1:

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: 1.0 Voorkennis Voorbeeld 1: 4 2 42 8 5 3 53 15 Als je twee breuken met elkr vermenigvuldigd moet je de tellers en de noemers vn beide breuken met elkr vermenigvuldigen. Voorbeeld 2: 3 3 1 5 4 8 3 5 4 24

Nadere informatie

3 Snijpunten. Verkennen. Uitleg

3 Snijpunten. Verkennen. Uitleg 3 Snijpunten Verkennen Meetkunde Snijpunten Inleiding Verkennen Bentwoord de vrgen bij Verkennen. Mk ook de constructie in GeoGebr. Gebruik eventueel het progrmm om de snijpunten voor je te berekenen ls

Nadere informatie

hss rrlholland * 7--õ::t- g

hss rrlholland * 7--õ::t- g Smenwerki n gsovereen komst Ken n is- en Ontwi kkel prog rmm lnnovtieagend Duurzme Lndbouw Smen voor een Flinke Sprong e'i"fr$horrlln hss rrlhollnd * 7--õ::t- g WAI ENIN6ÉN VOORAF; Ambitie duurzme lndbouw

Nadere informatie

Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree

Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree Inhoudsopgave: - Waarom bloemrijke akkerranden? - Verschillende randen voor verschillende doelen. - Natuurlijke

Nadere informatie

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Invloed van een bloemenrand op trips en zijn natuurlijke vijanden in aardbei (doordragers) In het kader van het PWO-project: Waarnemen

Nadere informatie

Tripsen. Tripsen TRIPSEN GEÏNTEGREERDE TRIPSBEHEERSING MET MICRO- EN MACRO-ORGANISMEN. Inagro 4/03/2016. Thysanoptera (franjevleugeligen)

Tripsen. Tripsen TRIPSEN GEÏNTEGREERDE TRIPSBEHEERSING MET MICRO- EN MACRO-ORGANISMEN. Inagro 4/03/2016. Thysanoptera (franjevleugeligen) Inagro 4/3/216 GEÏNTEGREERDE TRIPSBEHEERSING MET MICRO- EN MACRO-ORGANISMEN Jochen Hanssens Inagro 4/3/216 Studienamiddag gewasbescherming in glasgroenten en aardbei TRIPSEN Tripsen Thysanoptera (franjevleugeligen)

Nadere informatie

Deze les krijgen de leerlingen een introductie over ongelijke breuken. Dit met name gericht op het vergelijken met een bemiddelende grootheid.

Deze les krijgen de leerlingen een introductie over ongelijke breuken. Dit met name gericht op het vergelijken met een bemiddelende grootheid. Lesopzet De door ons gemkte lessencyclus wordt in drie opeenvolgende rekenlessen gegeven. Les is iets korter dn les en, wrdoor er eventueel extr herhling vnuit les ingepst kn worden.. Les Deze les krijgen

Nadere informatie

Kunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen?

Kunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen? Kunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen? Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) Expert Meeting EPR, 20 maart 2013 Inhoud Akkerranden en natuurlijke plaagbeheersing in de akkerbouw (FAB) Succes-

Nadere informatie

OSR-Standaardlijst jaarverslag kwaliteit opleiden Pagina 1 van 13

OSR-Standaardlijst jaarverslag kwaliteit opleiden Pagina 1 van 13 Opleidingsschool Rotterdm OSR Stndrdlijst jrverslg opleiden Versie december 2012 [Algemene instructie (s.v.p. geel gemrkeerde tekst verwijderen n invullen): Vul de vrgen in deze lijst zo volledig mogelijk

Nadere informatie

Tips voor optimaal profijt van uw multifocale brillenglazen

Tips voor optimaal profijt van uw multifocale brillenglazen Tips voor optiml profijt vn uw multifocle brillenglzen Gefeliciteerd met uw nieuwe multifocle brillenglzen! U hebt een hoogwrdig product ngeschft dt het resultt is vn uitgebreid onderzoek nr optimle correctietechnieken

Nadere informatie

1.1 Akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing (en méér) Workshopspreker: Frans van Alebeek

1.1 Akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing (en méér) Workshopspreker: Frans van Alebeek 1.1 Akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing (en méér) Workshopspreker: Frans van Alebeek Heeft u ervaring met akkerranden? 1 Met intensivering zijn we RANDvoorwaarden uit het oog verloren Bloemen

Nadere informatie

Iepen en iepziekte. Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer. Colofon. Uitgave Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer Postbus 12651 2500 DP Den Haag

Iepen en iepziekte. Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer. Colofon. Uitgave Gemeente Den Haag Dienst Stadsbeheer Postbus 12651 2500 DP Den Haag Gemeente Den Hg Dienst Stdsbeheer Colofon Iepen en iepziekte Uitgve Gemeente Den Hg Dienst Stdsbeheer Postbus 12651 2500 DP Den Hg Vormgeving Teres Jonkmn (BNO) Druk Fcilitire dienst - Multimedi Deze brochure

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Wiskunde B (nieuwe stijl) Correctievoorschrift VWO Voorbereidend Wetenschppelijk Onderwijs 0 0 Tijdvk Inzenden scores Vul de scores vn de lfbetisch eerste vijf kndidten per school in op de optisch leesbre

Nadere informatie

Proeftentamen EINDIGE ELEMENTEN METHODE. 90 min

Proeftentamen EINDIGE ELEMENTEN METHODE. 90 min Proeftentmen EINDIGE ELEMENTEN METHODE 9 min Dit tentmen bestt uit opgven. Werk elke opgve uit op een fzonderlik bld. Vermeld op elk bld rechtsboven u nm Let op de ngegeven tid bi de opgven In de beoordeling

Nadere informatie

Bodempredatoren: watdoenzeen hoe zijnzetestimuleren?

Bodempredatoren: watdoenzeen hoe zijnzetestimuleren? Bodempredtoren: wtdoenzeen hoe zijnzetestimuleren? Gerben Messelink, Amir Grosmn, Rent vn Holstein-Sj, Wgeningen UR Glstuinbouw Gewsbijeenkomst chrysnt 4 en 5 juni 2014 Exploring the potentil of soil-dwelling

Nadere informatie

Rekenregels van machten

Rekenregels van machten 4 Rekenregels vn mchten Dit kun je l 1 mchten met een ntuurlijke exponent berekenen mchten met een gehele exponent berekenen 3 terminologie in verbnd met de mchtsverheffing correct gebruiken Test jezelf

Nadere informatie

Route J. Een gier heeft naar verhouding een lange nek. Wat is het voordeel hiervan? vale gier

Route J. Een gier heeft naar verhouding een lange nek. Wat is het voordeel hiervan? vale gier Route J 1 Vle gieren Over het lgemeen zijn gieren niet bepld de meest geliefde dieren. Hun kle kop en hls en hun gedrg zijn dr vk de oorzk vn. Welke reden kun je bedenken voor het feit dt op de kop en

Nadere informatie

Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei

Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei Bladluizen, trips en kasspintmijt beheersen Aziatische fruitvlieg monitoren Van gangbare bestrijding naar

Nadere informatie

KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN SUBFACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSWETENSCHAPPEN HUB HANDELSWETENSCHAPPEN

KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN SUBFACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSWETENSCHAPPEN HUB HANDELSWETENSCHAPPEN KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN SUBFACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSWETENSCHAPPEN HUB HANDELSWETENSCHAPPEN ELEMENTAIR ALGEBRAÏSCH REKENEN Een zelfhulpgids voor letterrekenen Rekenregels Uitgewerkte voorbeelden

Nadere informatie

Route F - Desert. kangoeroerat

Route F - Desert. kangoeroerat Route F - Desert Voor deze route, moet je eerst nr de Bush. Dr moet je even zoeken nr de tunnel die nr de Desert leidt. Geruik onderstnd krtje voor de Desert. Begin ij nummer 1. 1 Kngoeroertten Kngoeroertten

Nadere informatie

de Wageningse Methode Antwoorden H24 GONIOMETRIE VWO 1

de Wageningse Methode Antwoorden H24 GONIOMETRIE VWO 1 H GONIOMETRIE VWO.0 INTRO 6 km : 0.000 = cm b b Driehoek PQB is gelijkvormig met driehoek VHB, de 00 vergrotingsfctor is 0 = 7. Dus PQ = 680 = 0, dus zeilt ze 0 meter 7 in minuten. Dt is,8 km/u.. HOOGTE

Nadere informatie

De tijdens de training aangeboden ski-imitaties gebruiken we zowel als middel maar ook als doel.

De tijdens de training aangeboden ski-imitaties gebruiken we zowel als middel maar ook als doel. 15 Ski-eroics Hoofdstuk 15, Pgin 1 vn 5 15.1 Inleiding Het is elngrijk om SneeuwFit triningen gevrieerd te houden. Proeer het nod vn ctiviteiten zo verschillend mogelijk te houden. Een vooreeld hiervn

Nadere informatie

5.2 Waarnemingen. Figuur 9. Uitzetten van lieveheersbeestjes

5.2 Waarnemingen. Figuur 9. Uitzetten van lieveheersbeestjes Uitzetten natuurlijke vijanden In 2008 werden twee soorten lieveheersbeestjes (Adalia bipunctata en Exochomus quadripustulatus), gaasvliegen (Chrysoperla carnea), galmuggen (Aphidoletes aphidimyza) en

Nadere informatie

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 2)

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 2) Redactie Nieuwsbrief : PCS, Adviesdienst Gewasbescherming: Marc Vissers, Joachim Audenaert, Bart Haleydt, Ruth Verhoeven Vlaamse Overheid: Frans Goossens Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische

Nadere informatie

BIOLOGISCHE ALTERNATIEVEN IN DE AARDBEITEELT. Céline De Baere Crop specialist

BIOLOGISCHE ALTERNATIEVEN IN DE AARDBEITEELT. Céline De Baere Crop specialist BIOLOGISCHE ALTERNATIEVEN IN DE AARDBEITEELT Céline De Baere Crop specialist Inhoudsopgave Wat gaan we bespreken? Trips bestrijding resultaten proef Proefcentrum Hoogstraten Bladluis bestrijding Flying

Nadere informatie

wto ^9-çe" "ì",,:+ 312 n, i. tdnrp. Twitter: @wmoraad

wto ^9-çe ì,,:+ 312 n, i. tdnrp. Twitter: @wmoraad I' wt raàd EñilIlElEl!illll Pstdres: Fiifhuzen 23,928L LH, Hrkem Telefn 0512-361676 E-mil dres : wmrd.chtkrspelen@xs4l l. nl Twitter: @wmrd 61.r ' -.. lnge licl;:::,-r i'..i ^9-çe" "ì",,:+ N.O I 312 n,

Nadere informatie

EFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS TE 'NAALDWIJK. BIBLIOTHEEK PROEFSTATION voor da GROENTEN- en FRUITTEELT onder GLAS te NAALDWIJK

EFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS TE 'NAALDWIJK. BIBLIOTHEEK PROEFSTATION voor da GROENTEN- en FRUITTEELT onder GLAS te NAALDWIJK ù /I Bibliotheek Proefsttion Nldwijk ' A 2 N 17» EFSTATIN VR DE GRENTEN- EN FRUITTEELT NDER GLAS TE 'NAALDWIJK 46 BIBLITEEK PREFSTATIN voor d GRENTEN- en FRUITTEELT onder GLAS te NAALDWIJK BEMESTINGSPREF

Nadere informatie

Nematodenproef bestrijding dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa

Nematodenproef bestrijding dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa Nematodenproef bestrijding dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa Spanje, Javea, Cap Sant Antoni december 2013 - februari 2014 Door: Silvia Hellingman-Biocontrole Onderzoek en Advies en Jan van Eijle

Nadere informatie

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Invloed van een bloemenrand op trips en zijn natuurlijke vijanden in aardbei (doordragers) In het kader van het PWO-project: Waarnemen

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : Eerste Ronde.

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade : Eerste Ronde. Vlmse Wiskunde Olympide 99 993 : Eerste Ronde De eerste ronde bestt uit 30 meerkeuzevrgen, opgemkt door de jury vn VWO Het quoteringssysteem werkt ls volgt : een deelnemer strt met 30 punten Per goed ntwoord

Nadere informatie

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1987-1988 : Eerste Ronde.

1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1987-1988 : Eerste Ronde. Vlmse Wiskunde Olympide 987-988 : Eerste Ronde De eerste ronde estt steeds uit 0 meerkeuzevrgen, opgemkt door de jury vn VWO Het quoteringssysteem werkt ls volgt: een deelnemer strt met 0 punten, per goed

Nadere informatie

Zelfstudie practicum 1

Zelfstudie practicum 1 Zelfstudie prtium 1 1.8 Gegeven is de volgende expressie:. () Geef de wrheidstel vn deze expressie. () Minimliseer de gegeven expressie. () Geef een poort implementtie vn de expressie vn onderdeel ().

Nadere informatie

Eigenwaarden en eigenvectoren

Eigenwaarden en eigenvectoren Hoofdstuk I. Lineire Algebr Les 4 Eigenwrden en eigenvectoren In het voorbeeld vn de verspreiding vn de Euro-munten hebben we gezien hoe we de mix vn munten n floop vn n jr uit de n-de mcht A n vn de overgngsmtrix

Nadere informatie

wiskunde B pilot vwo 2015-I

wiskunde B pilot vwo 2015-I wiskunde B pilot vwo 05-I Formules Goniometrie sin( tu) sintcosu costsinu sin( tu) sintcosu costsinu cos( tu) costcosusintsinu cos( tu) costcosusintsinu sin( t) sintcost cos( t) cos tsin t cos t sin t

Nadere informatie

Landbouwers werken aan een fleurig landschap!

Landbouwers werken aan een fleurig landschap! Landbouwers werken aan een fleurig landschap! Biodiversiteit op het platteland Landbouw is onlosmakelijk verbonden met de natuur. Toch lijkt deze band de laatste decennia sterk verwaterd. Gelukkig doen

Nadere informatie

Integrated Pest Management 8 Basisprincipes

Integrated Pest Management 8 Basisprincipes Integrated Pest Management 8 Basisprincipes Van Haecke Dominique Agriflanders (Sanac) 10/01/2013 Wat is IPM? IPM = Integrated Pest Management = Geïntegreerde bestrijding Geïntegreerde plaagcontrole Het

Nadere informatie

Natuurlijke vijanden: weet wat ze eten, weet hoe ze te bevorderen.

Natuurlijke vijanden: weet wat ze eten, weet hoe ze te bevorderen. Natuurlijke vijanden: weet wat ze eten, weet hoe ze te bevorderen. Gerjan Brouwer Adviseur biologische fruitteelt Preventie van schadelijke organismen optimale teeltrotatie goede teelttechnieken resistente/tolerante

Nadere informatie

Nieuwe ontwikkelingen in de sierteelt

Nieuwe ontwikkelingen in de sierteelt Nieuwe ontwikkelingen in de sierteelt Themadag Gewasgezondheid, Bleiswijk 8 maart 2012 Trends 2012 Woorden: Duurzaamheid! Weerbaarheid! Robuuste systemen! Nieuwe natuurlijke vijanden Spontaan Dit jaar

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Voorkennis: Algerïshe ewerkingen ldzijde 9 V- d e 9 V- 9 V- + + + V- + + 9 d + + + + e + + + + f + g Hoofdstuk - Funties en lger + + + + + + + ldzijde 9 V- + ( + ) + ( )( ) of + of of of ( ) d p p ( p

Nadere informatie

Krommen en oppervlakken in de ruimte

Krommen en oppervlakken in de ruimte (HOOFDSTUK 60, uit College Mthemtis, door Frnk Ares, Jr. nd Philip A. Shmidt, Shum s Series, MGrw-Hill, New York; dit is de voorereiding voor een uit te geven Nederlndse vertling). Krommen en oppervlkken

Nadere informatie

Natuurlijke getallen op een getallenas en in een assenstelsel

Natuurlijke getallen op een getallenas en in een assenstelsel Turf het ntl fouten en zet de resultten in een tel. Vlmingen Nederlnders resultt ntl resultt ntl 9 9 en nder tlstelsel U Ontijfer de volgende hiërogliefen met ehulp vn het overziht op p. in het leerwerkoek.........................

Nadere informatie

BIJLAGEN. Inhoud. Bijlage Hoofdstuk Bijlage Hoofdstuk Bijlage Hoofdstuk Bijlage Hoofdstuk Chinese Nederlanders

BIJLAGEN. Inhoud. Bijlage Hoofdstuk Bijlage Hoofdstuk Bijlage Hoofdstuk Bijlage Hoofdstuk Chinese Nederlanders BIJLAGEN Chinese Nederlnders Vn horec nr hogeschool Mérove Gijsberts Willem Huijnk Ri Vogels Inhoud Bijlge Hoofdstuk 7... 2 Bijlge Hoofdstuk 8... 3 Bijlge Hoofdstuk 9... 6 Bijlge Hoofdstuk 10... 9 Socil

Nadere informatie

EIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT. Hellingman Onderzoek en Advies BV

EIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT. Hellingman Onderzoek en Advies BV EIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT In alle fases van ontwikkeling hebben eikenprocessierupsen natuurlijke vijanden Paring Eitjes overwinteren Rupsen uit in april 2 de stadium 3 de stadium - begin brandharen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie GT-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en

Nadere informatie

Een feestmaal. Naam: -Ken jij nog een ander speciaal feest? Typ of schrijf het hier. a

Een feestmaal. Naam: -Ken jij nog een ander speciaal feest? Typ of schrijf het hier. a Werkbld Een feestml Nm: Ieder lnd en iedere cultuur kent specile dgen. Dn gn fmilies bij elkr op bezoek. Op die specile dgen is er meestl extr ndcht voor het eten. Hier zie je wt voorbeelden vn feesten

Nadere informatie

Voeders Lannoo Martens NV Vaartstraat 32a B-9850 Hansbeke - Nevele. Hobbyvoeders

Voeders Lannoo Martens NV Vaartstraat 32a B-9850 Hansbeke - Nevele. Hobbyvoeders Voeders Lnnoo Mrtens NV Vrtstrt 32 B-9850 Hnsbeke - Nevele Hobbyvoeders Legvoeders voor lle pluimvee Strtvoeders voor kippen, fznten en sierhoenders Kuikens zijn nestvlieders en zijn l n het verlten vn

Nadere informatie

Routeplanning middels stochastische koeling

Routeplanning middels stochastische koeling Routeplnning middels stochstische koeling Modellenprcticum 2008 Stochstische koeling of Simulted nneling is een combintorisch optimlistielgoritme dt redelijke resultten geeft in ingewikkelde situties.

Nadere informatie

Lineaire formules.

Lineaire formules. www.betles.nl In de wiskunde horen bij grfieken beplde formules wrmee deze grfiek getekend kn worden. zijn formules die in een grfiek een reeks vn punten oplevert die op een rechte lijn liggen. In de vorige

Nadere informatie

Vroeger was het simpel: Middelen: PYRETHROIDE DIMILIN Nuttige: roofmijt. 1. De impactmeter voor IPM

Vroeger was het simpel: Middelen: PYRETHROIDE DIMILIN Nuttige: roofmijt. 1. De impactmeter voor IPM Fruit telen is een zware job! hagelverzekering? Nu verkopen? Verzamelaanvraag invullen! Hoe kan je als fruitteler alles blijven managen? Dany Bylemans 18 januari 2019, Studiedag pitfruit, Hasselt Proefcentrum

Nadere informatie

Lange termijn bemesting met compost of stalmest: Effect op P-uitspoeling. Thijs Vanden Nest. Bart Vandecasteele Greet Ruysschaert Roel Merckx

Lange termijn bemesting met compost of stalmest: Effect op P-uitspoeling. Thijs Vanden Nest. Bart Vandecasteele Greet Ruysschaert Roel Merckx Lnge termijn bemesting met compost of stlmest: Effect op P-uitspoeling Thijs Vnden Nest Brt Vndecsteele Greet Ruysschert Roel Merckx CriNglooP Collectief 9 Oktober 2014 Instituut voor Lndbouw- en Visserijonderzoek

Nadere informatie

Voorbereidende opgaven Examencursus

Voorbereidende opgaven Examencursus Voorbereidende opgven Exmencursus Tips: Mk de voorbereidende opgven voorin in één vn de A4-schriften die je gt gebruiken tijdens de cursus. Als een opdrcht niet lukt, werk hem dn uit tot wr je kunt en

Nadere informatie

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, 2000-2008 Indicator 4 oktober 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

Mytylschool De Trappenberg Peter van Sparrentak

Mytylschool De Trappenberg Peter van Sparrentak Mytylshool De Trppenberg Peter vn Sprrentk www.m3v.nl Nieuwbouwonept en revlidtieentrum geriht op de toekomst Mytylshool De Trppenberg en het ngrenzende revlidtieentrum in Huizen willen in de toekomst

Nadere informatie

Hoe plan je een grote taak?

Hoe plan je een grote taak? 3 PLANNEN Hoe pln je een grote tk? Wt heb je n deze les? In deze les leer je hoe je grote tken in stukken opdeelt en over meerdere dgen inplnt. Hndig ls je bijvoorbeeld voor een toets moet leren, wnt zo

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie GT-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en

Nadere informatie

Op weg naar een betrouwbare beoordeling a

Op weg naar een betrouwbare beoordeling a Op weg nr een betrouwbre beoordeling Een eerlijke beoordeling vn cll center gents Cll center-gents worden vk mede beoordeeld op ACT en AHT. Met nme het beoordelen op ACT is niet redelijk, omdt toevl hierin

Nadere informatie

2. Gegeven is de driehoek van figuur 10.10a. Gevraagd worden hoek β en de zijden a en c.

2. Gegeven is de driehoek van figuur 10.10a. Gevraagd worden hoek β en de zijden a en c. Wiskunde voor bchelor en mster Deel Bsiskennis en bsisvrdigheden c 05, Syntx Medi, Utrecht www.syntxmedi.nl Uitwerkingen hoofdstuk 0 0... Voor scherpe hoek α geldt:. sin α = 0,8 α = sin 0,8 = 5, d. cos

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1-2 vwo 2007-I

Eindexamen wiskunde B1-2 vwo 2007-I Eindemen wiskunde B- vwo 007-I Beoordelingsmodel Podiumverlichting mimumscore 3 sin α = r 650 V 650 r r r 650 r = 9 + invullen geeft V = 9 + sin α = r r = 9 + V = 650 650 = 9+ 9+ 9 + mimumscore 5 650 00

Nadere informatie

A. Organisatiebeschrijving academische functie van de school

A. Organisatiebeschrijving academische functie van de school Acdemische opleidingsschool OSR Stndrdlijst jrverslg onderzoek Versie december 2012 [Algemene instructie (s.v.p. geel gemrkeerde tekst verwijderen n invullen): Vul de vrgen in deze lijst zo volledig mogelijk

Nadere informatie

E-health voor patiënt én mantelzorger. Liesbeth Boyce 24 maart 2018

E-health voor patiënt én mantelzorger. Liesbeth Boyce 24 maart 2018 Fst@Home E-helth voor ptiënt én mntelzorger Liesbeth Boyce 24 mrt 2018 e-helth elektronisch ptiënten dossier Communictie tussen gegevens ptiënt en verschillende zorgprofessionls pplicties telegeneeskunde

Nadere informatie

Bodemweerbaarheid & bodemleven

Bodemweerbaarheid & bodemleven Bodemweerbaarheid & bodemleven Joeke Postma, Mirjam Schilder, Johnny Visser 29-11-2018, CBAV - Putten Bodemweerbaarheid Ziektegevoelig Ziektewerend Een ziektewerende grond = grond waarin weinig of geen

Nadere informatie

Hoofdstuk 0: algebraïsche formules

Hoofdstuk 0: algebraïsche formules Hoofdstuk 0: lgebrïsche formules Dit hoofdstuk hoort bij het eerste college infinitesimlrekening op 3 september 2009. Alle gegevens over de cursus zijn te vinden op http://www.mth.uu.nl/people/hogend/inf.html

Nadere informatie

Hoe zichtbaar ben jij mobiel? MOBIELpakket. Oplossingen voor ondernemende kappers die kiezen. 2012 www.wiewathaar.nl

Hoe zichtbaar ben jij mobiel? MOBIELpakket. Oplossingen voor ondernemende kappers die kiezen. 2012 www.wiewathaar.nl Hoe zichtbr ben jij mobiel? MOBIELpkket Oplossingen voor ondernemende kppers die kiezen 2012 www.wiewthr.nl Reviews? Voordelen 27% Nederlnders vindt reviewsites ls WieWtHr.nl erg nuttig* Wiewthr.nl is

Nadere informatie

Oefeningen Analyse I

Oefeningen Analyse I 1ste Kndidtuur Burgerlijk Ingenieur Ademiejr 001-00 1ste semester 11 jnuri 00 Oefeningen Anlyse I 1. Bereken de volgende ieten d n x(ln x ) x 0 x 0 e x os x ln( 1+x 1 x ) x x 3 y 4 (x,y) (0,0) x + y n

Nadere informatie

Examen VWO 2012. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 16 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO 2012. wiskunde B. tijdvak 1 woensdag 16 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Exmen VWO 2012 tijdvk 1 woensdg 16 mei 13.30-16.30 uur wiskunde B Bij dit exmen hoort een uitwerkbijlge. Dit exmen bestt uit 17 vrgen. Voor dit exmen zijn mximl 78 punten te behlen. Voor elk vrgnummer

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de biologische bestrijding. Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw

Ontwikkelingen in de biologische bestrijding. Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw Ontwikkelingen in de biologische bestrijding Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw Wat zijn de ontwikkelingen? Grote ontwikkelingen op het gebied van roofmijten Veel studies naar interacties in

Nadere informatie

Onafhankelijk van a. f snijdt de x-as in punt A ( , 0) Voor elke positieve waarde van a is een functie f. gegeven door F ( x) = x e ax.

Onafhankelijk van a. f snijdt de x-as in punt A ( , 0) Voor elke positieve waarde van a is een functie f. gegeven door F ( x) = x e ax. Onfhnkelijk vn Voor elke positieve wrde vn is een functie f gegeven door f ( x) = (1 x) e x en een functie F gegeven door F ( x) = x e x. De functie 3p 1 Toon dit n. F is een primitieve functie vn f. De

Nadere informatie

De supermarkt. a Welk karretje heeft de duurste boodschappen? Leg uit waarom je dat denkt. b Hoeveel klanten nog tot de 1000ste klant? Reken uit.

De supermarkt. a Welk karretje heeft de duurste boodschappen? Leg uit waarom je dat denkt. b Hoeveel klanten nog tot de 1000ste klant? Reken uit. lesboek groep 8 1 De supermrkt nt 0ste kl De 0 inuut grtis! mg 1 mhppen doen boods en: bloem bij bloemen extr! grtis 3 193 86 0 klnten 1 Welk krretje heeft de duurste boodshppen? Leg uit wrom je dt denkt.

Nadere informatie

water en voorzieningen ten behoeve van de waterhuishouding;

water en voorzieningen ten behoeve van de waterhuishouding; bld -1- rtikel 3 wonen 3.1 doeleinden 3.1.1 De op de plnkrt voor "wonen (W)" ngewezen gronden zijn bestemd voor: wonen; b ter pltse vn de subbestemming woonwgens : voor wonen in woonwgens en/of chlets

Nadere informatie

energiedeskundige berekend energieverbruik (kwh/rn Dit certiflcaat is geldig tot en met 1 november 2021 softwareversie 1.33

energiedeskundige berekend energieverbruik (kwh/rn Dit certiflcaat is geldig tot en met 1 november 2021 softwareversie 1.33 l p 111W II ll I type open bebouwing bestemmng eengezinswoning postnummer 1790 gemeente Affligem nummer 43 bus Dit certiflct is geldig tot en met 1 november 2021 dtum: 01-11-2011 hndtekening: 0 50 100

Nadere informatie

Passende roofmijten voor chrysant

Passende roofmijten voor chrysant Passende roofmijten voor chrysant Literatuuronderzoek en opsporing van roofmijten op chrysant Anton van der Linden Rapport GTB-1021 2009 Wageningen, Wageningen UR GlastuinbouwAlle rechten voorbehouden.

Nadere informatie