Geïntegreerde gewasbescherming in de boomkwekerij Functionele biodiversiteit van de Arthropoda

Transcriptie

1 Geïntegreerde gewsbescherming in de boomkwekerij vn de Arthropod Jochim Moens

2 Overzicht Inleiding Wrom en hoe? Bloemenrnden nut ndchtspunten nleg en beheer voor- en ndelen subsidies? Bloemenrnden in sierteelt Resultten PWO-project (Overzicht ntuurlijke vijnden) 2

3 IPM? Integrted Pest Mngement Europese richtlijn 2009/128/EG o lle mogelijke gewsbeschermingstechnieken ontwikkeling plgorgnismen bemoeilijkt gebruik gewsbeschermingsmiddelen economisch nvrdbre grenzen risico s menselijke gezondheid en milieu o groei vn een gezond gews o verstoring groecosysteem o ntuurlijke controle vn plgorgnismen 01/01/2014 3

4 IPM 8 bsisprincipes 1. Preventie vn schdelijke orgnismen 2. Continue wrnemingen 3. Beslissing nemen 4. Voorkeur voor niet-chemische middelen 5. Correct gebruik vn het bestrijdingsmiddel 6. Minimle hoeveelheid 7. Gebruik vn nti-resistentie-mtregelen 8. Succes controleren en noteren 4

5 IPM 8 bsisprincipes 1. Preventie vn schdelijke orgnismen optimle teeltrottie goede teelttechnieken resistente/tolernte rssen en gestndrdiseerd/gecertificeerd zi en plntmteril uitgeblnceerde bemesting hygiënemtregelen bescherming en bevorderen vn nuttige insecten 5

6 Wrom beschermen en bevorderen? Ecosysteemdiensten bestuiving ntuurlijke plgbeheersing bodemleven Bedrijfsmngement = Nuttige functie vn de ntuur steeds nwezig en grtis ntuurlijke weerstnd 6

7 Overzicht ntuurlijke vijnden Lieveheersbeestjes Kevers Wntsen Zweefvliegen Sluipwespen Gsvliegen Spinnen loopkevers kortschildkevers weekschildkevers 7

8 Ntuurlijke plgbeheersing spinnen kevers eerste bldluiskolonies en rupsenplgen sluipwespen zweefvliegen lieveheersbeestjes onderdrukking lte voorjr Gsvliegen en zomer wntsen 8

9 Ntuurlijke plgbeheersing 9

10 Hoe beschermen en bevorderen? Ntuurlijke plgbeheersing voldoende hoge popultiedichtheden o uitblijven/beperken vn beplde hndelingen o o o overwinteringspltsen brongebieden voedsel verbindingsders 10

11 Hoe beschermen en bevorderen? Uitblijven/beperken vn beplde hndelingen gebruik vn gewsbeschermingsmiddelen breedwerkend selectief bodembewerkingen 11

12 Hoe beschermen en bevorderen? overwinteringspltsen kle percelen vliegende fun lopende fun houtige beplntingen bosjes en hgen grs/kruidenvegettie bermen, slootknten en kkerrnden 12

13 Hoe beschermen en bevorderen? Brongebieden voedsel plginsecten niet ltijd in voldoende mte nwezig volwssen stdium stuifmeel en nectr lterntief voedsel bloemenrnden/hgen 13

14 Hoe beschermen en bevorderen? Verbindingsders verspreiding in lndschp bloedvernieuwing vliegende fun pendelen lopende fun mx. 150 m 14

15 Hoe beschermen en bevorderen? Voorwrden stimuleren ntuurlijke vijnden Gngbre teeltctiviteiten 15

16 Hoe beschermen en bevorderen? Mogelijkheden o o hgen kruidenstroken grsstroken spontne vegettie bloemenrnden/kkers (één of meerjrig) o schuil/nestkstjes o combintie Lndschppelijke kenmerken in omgeving 16

17 Bloemenrnden 17

18 Bloemenrnden Bron vn stuifmeel en nectr 18

19 Bloemenrnden Wrdplnt voor bldluizen en ndere insecten 19

20 Bloemenrnden Bron vn stuifmeel en nectr Wrdplnt voor bldluizen en ndere insecten Beschutting en overwinteringsplts Kweekplts voor en voorrdkmer n nuttige insecten 20

21 Welke bloemen in bloemenrnd Plginsecten in teelt? levencyclus wrdplnten Antrekking nuttige insecten open en ondiepe bloeiwijzen extrflorle nectriën nectrsmenstelling lterntieve prooi Groeikrcht ggressieve zwkke Bloeiboog Commercieel mengsel eigen smenstelling Eenjrig meerjrig 21

22 Eenjrig versus meerjrig Eenjrig Meerjrig + bloei in het eerste jr + vroegere bloei + overwinteringsplts - vorstgevoelig - bloei mei-juni - trgere kieming en groei - bloei in 2 de jr - sterkere concurrentie vn grs Combintie 22

23 Anleg bloemenrnden Zibed onkruidvrij vls zibed Breedte 2 tot 5 m fhnkelijk werkbreedte Oppervlkkig zien éénjrig voorjr meerjrig njr (eind ug.-begin september) Grond nrollen contct grond met zden 23

24 Zien in slechte omstndigheden vls zibed? droogte te vroeg 24

25 Beheer bloemenrnden Geen gebruik vn gewsbeschermingsmiddelen en meststoffen Ongewenste kruiden wieden Mien soorten in stnd te houden verwildering te vermijden concurrentie grssen bloeiboog vergroten 25

26 Beheer bloemenrnden Mien n bloei (1 ml) eerste helft juni + n bloei (2 ml) 10 cm hoogte misel fvoeren grssen net voor bloei Eénjrigen heruitzi oppervlkkige bodembewerking (gemengde smenstelling) 26

27 Bloemenrnden: + en - Biodiversiteit Slechte keuze plginsecten bestuiving Anleg en onderhoud kosten en rbeid ntuurlijke plgbeheersing Vermindering vn productiecpciteit Lndschpswrde lndschpsverfriing imgo 27

28 Bloemenrnden tussen de rijen 28

29 Beheersovereenkomsten/subsidies Bloemenrnd voorlopig niet Smensprk VLM o o perceelsrndenbeheer kkervogelbeheer Wildbeheereenheden o o perceelsrnden met het oog op jcht i.s.m. regionl lndschp Inititieven o regionle lndschppen, proefcentr, o projecten o geen echte subsidieregeling 29

30 Bloemenrnd in sierteelt Boomkwekerij grondgebonden teelt in openlucht kkerbouw meerjrig eenjrig geen nultolerntie weinig onderzoek 30

31 Bloemenrnd in sierteelt Continerteelt Niet grondgebonden teelt in openlucht Onderzoek in Frnkrijk gnzerik in pot pltsen in perceel effecten wrneembr rdius 5 m bloei voordt cultuurgews in bloei is gnzerik onderhouden!!! 31

32 Bloemenrnd in sierteelt Continerteelt 32

33 PWO-project 1BI-WO1101 vn de Arthropod, ls bsis voor de geïntegreerde gewsbescherming in de lnboomteelt

34 in de lnboomteelt Biodiversiteit op lnboomsoorten Invloed Bloemenrnd (BR) en Gemengde Hg (GH) fenologie plg en nuttige insecten/mijten bloei bloemenrnd Diversiteit in bloemenrnden 34

35 Biodiversiteit op lnboomsoorten: werkwijze Kloppingen lnboomkwekerij Dierick en Steven Dewulf Acer cmpestre Fgus sylvtic Frxinus excelsior Tili cordt Quercus robur Determinties studenten 35

36 Biodiversiteit op lnboomsoorten: resultten H' 1,4 1,2 b * b 1 b b 0,8 b b* b b Dewulf 0,6 Dierick 0,4 0,2 0 Acer cmpestre Fgus sylvtic Frxinus excelsior Tili cordt Quercus robur 36

37 Biodiversiteit op lnboomsoorten: besluit Diversiteit boomsoort Tili cordt lgste H Acer cmpestre hoogste H boomkwekerij bedrijfsvoering? weersomstndigheden omgeving 37

38 Invloed BR en GH: werkwijze 2-wekelijks tellingen en bemonsteringen lindebomen 3 objecten: BR, GH en Co 5 fstnden: 1,5; 4,5; 7,5; 15 en 21 m gemengde hg insecten, mijten en spinnen Wekelijks vngbkken elke fstnd vn ieder object bloemenrnd, gemengde hg en Co-rnd 38 in de lnboomteelt

39 Invloed BR en GH: resultten T. cordt gemiddeld % ngetste scheuten / boom Bldluizen lindebldluis (Eucllipterus tilie L.) b b b b b b b b BR GH Co 0 39

40 Invloed BR en GH: resultten T. cordt gemiddeld # / bld Bldluizen lindebldluis (Eucllipterus tilie L.) b b b b b b b BR GH Co 40

41 Invloed BR en GH: resultten T. cordt Gemiddeld # / 10 blderen Mijten Aculus bllei (Nl.) b b b BR GH Co 41 in de lnboomteelt

42 Invloed BR en GH: bloei bloemenrnd Vici stiv Silene ltifoli lb Ppver rhoes Mlv moscht Leucnthemum vulgre Corindrum stivum Chrysnthemum segetum Centure thuillieri Centure cynus Anthriscus sylvestris Agrostemm githgo Achille mellifolium Bloeiboog groeiseizoen Volgend seizoen meerjrigen weeknummer 42 in de lnboomteelt

43 Invloed BR en GH: resultten gemengde hg Bldluisnwezigheid 10/5/11 24/5/11 7/6/11 21/6/11 5/7/11 19/7/11 2/8/11 16/8/11 30/8/11 13/9/11 27/9/11 Corylus velln 43 bldluis prsitering Ros cnin bldluis prsitering Euonymus europeus Viburnum opulus Cornus snguine Rhmnus frngul bldluis prsitering bldluis prsitering bldluis prsitering bldluis prsitering Slix urit bldluis prsitering in de lnboomteelt

44 gemiddeld # / 20 blderen Invloed BR en GH: resultten gemengde hg Mijten 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 C. velln R. cnin E. europeus V. opulus C. snguine R. frngul S. urit 0,2 0 Phytoseiide Tydeide Tetrnychide 48 mijten 44 in de lnboomteelt

45 Invloed BR en GH: besluit Fenologie plginsecten/mijten nuttige insecten/mijten T. cordt Invloed BR en GH? Bloemenrnd en gemengde hg plginsecten/mijten nuttige insecten/mijten pollen en nectr voedselbron schuilplts 1 ste jr strtfse 45 in de lnboomteelt

46 Overzicht ntuurlijke vijnden 46

47 Lieveheersbeestjes 47

48 Lieveheersbeestjes eitjes dult lrve n pop 48

49 Lieveheersbeestjes lrven en dulten crnivoor pril tot oktober bldluizen, schildluizen, bldvlooien, keverlrven, mijten, (schimmels en pollen) bloemenrnd bldluizen, pollen, nectr, 49

50 Wntsen dult eitjes nimfen 50

51 Wntsen schdelijke nuttige (bloemen- en roofwntsen) nimfen en dulten crnivoor insecteneieren, bldvlooien, bldluizen, glmuggen, rupsen, roestmijten, vnf mrt ctief bloemenrnd bldluizen en pollen 51

52 Zweefvliegen 52

53 Zweefvliegen dult lrven pop 53

54 Zweefvliegen dulten pollen en nectr phidofge lrven crnivoor pril tot oktober bldluizen 200 tot 600 bloemenrnd pollen en nectr 54

55 Sluipwespen 55

56 Sluipwespen eitjes dult lrven cocon 56

57 Sluipwespen dulten pollen, nectr en honingduw lrven crnivoor gstheer specifiek bloemenrnd pollen en nectr 57

58 Gsvliegen 58

59 Gsvliegen eitjes dult lrve n cocon 59

60 Gsvliegen dulten pollen, nectr en honingduw/ (crnivoor) lrven crnivoor pril tot oktober bldluizen, bldvlooien, schildluizen, eitjes vn vlinders, mijten, gemiddeld bldluizen bloemenrnd pollen en nectr 60

61 Bronnen en ecologische mtregelen voor een duurzme lndbouw pcfruit vzw-diensten n Telers/ info@pcfruit.be Boeren voor bijen (Europese Interreg IV-project Solbio; soorten en lndschppen ls drgers vn biodiversiteit) pieter.verdonckt@west-vlnderen.be / Bloemenrnden voor een duurzme gewsbescherming (Leder+ project) pcbt.povlt@west-vlnderen.be Agrobiodiversiteit, knsen voor een duurzmen lndbouw Wgeningen, Plnt Reserch Interntionl B.V./ ben.vosmn@wur.nl Hoe werkt ntuurlijke plgbeheersing? WUR Onderwijsnbod gewsbescherming 2007; frns.vnlebeek@wur.nl 61

62 Bednkt voor jullie ndcht! 62