Natuurlijke plaagbeheersing met bloemenranden. Inspiratiedag FAB, 4-nov-14
|
|
- Jonathan Coppens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Natuurlijke plaagbeheersing met bloemenranden Inspiratiedag FAB, 4-nov-14
2 BOMEN en STRUIKEN: overwinteringsplaats AKKER : prooien (bladluizen, rupsen, trips ) Natuurlijke plaagbeheersing F A B BLOEMENRAND langs de akker: voedselbron (pollen en nectar)
3 01_ ONDERZOEK
4 Studie VLM De praktische haalbaarheid en de landbouwkundige voordelen aantonen van een aangepast randenbeheer gericht op het stimuleren van natuurlijke vijanden Op het terrein en i.s.m. met boeren Kennis verspreiden naar beheerders en adviseurs op het terrein
5 Type akkerranden Meerjarige grasrand (leefgebied en overwintering) Eenjarige bloemenrand (voedsel) Meerjarige kruidenrijke rand (optimale combinatie?)
6 Welke soorten inzaaien? Onderzoek naar geschiktheid van bloemensoorten als nectar- en pollenbron voor natuurlijke vijanden (NL, UK, ) Criteria voor selectie van soorten: bloemvoorkeur, geschikt voedsel, selectiviteit, timing en spreiding bloei, inpasbaarheid in de teeltomgeving, evenwichtige samenstelling, Onderzoek naar geschiktheid van grassoorten als habitat voor overwintering (beetlebanks) Maatwerk: afstemmen op gebied, gewas en bedrijfsvoering
7 Voorbeeld samenstelling eenjarig bloemenmengsel voor natuurlijke vijanden Venkel Koriander Voederwikke Korenbloem Boekweit Gele ganzebloem Zonnebloem
8 Onderzoeksvragen bloemenranden 1. Stimuleren deze bloemenranden de aanwezigheid van belangrijke groepen natuurlijke vijanden van plagen? 2. Hebben ze een invloed op de onderdrukking van bladluizen in het aanpalend graanperceel?
9 Insectenmonitoring Nuttige vliegende fauna: vangsten met combitraps in de bloemenranden en andere randen juni tot sep-09 (bloeiperiode) sorteren en determineren in winter Plaagpopulaties: plantbemonsteringen in aangrenzende percelen wintertarwe op 3 à 4 afstanden van BR (2009) bladluizen + natuurlijke vijanden wekelijks in juni - juli
10 Bemonstering vliegende fauna op vier locaties in 2010: Bloemenrand en stroken, Sint-Jan-in-Eremo Bloemenrand Assenede Grasrand Waterland-Oudeman Bloemenrand Vlissegem
11 Gemiddeld aantal per val gedurende volledige vangstperiode 180 Resultaten vangsten vliegende fauna in akkerranden 2010: Natuurlijke vijanden (seizoen 2010) VL_EBL geel SL_EBL geel AS_EBL geel SL_MGR geel Weekschildkevers Lieveheersbeestjes Zweefvliegen Bloemenwantsen Roofwantsen Groene gaasvliegen
12 Gemiddeld aantal per val gedurende volledige vangstperiode Resultaten vangsten vliegende fauna in akkerranden 2011: Natuurlijke vijanden (seizoen 2011) VL_EBL groen SL_E/MBL groen 60 SL_MGR groen Weekschildkevers Lieveheersbeestjes Zweefvliegen Bloemenwantsen Roofwantsen Groene gaasvliegen
13 Invloed natuurlijke vijanden op bladluizen in wintertarwe Vlissegem, 2 juli 2009
14 gemiddeld aantal bladluizen/halm Ontwikkeling bladluispopulatie in graan 10 9 BLADLUIZEN zonder natuurlijke vijanden /mei 6/jun 16/jun 26/jun 6/jul 16/jul 26/jul
15 gemiddeld aantal bladluizen/halm gemidd aantal natuurlijke vijanden/10 halmen Onderdrukking bladluizen 2009 Wintertarwe Vlissegem ,0 9,0 8,0 BLADLUIZEN NATUURLIJKE VIJANDEN 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 17/jun 24/jun 1/jul 8/jul 15/jul 22/jul Datum
16 Gemiddeld aantal bladluizen per halm Gemiddeld aantal predators op 10 halmen Onderdrukking bladluizen 2010 Dichtheid van bladluizen en predators in een tarweperceel met eenjarige bloemenstroken en een perceel met grasrand in naast / tussen bloemenstroken naast grasrand naast / tussen bloemenstroken naast grasrand 1 0 9/jun 16/jun 23/jun 30/jun 7/jul 14/jul 21/jul Datum
17 Gemiddeld aantal bladluizen per halm Gemiddeld aantal natuurlijke vijanden op 10 halmen Behandeld perceel 2011 Dichtheid van bladluizen en natuurlijke vijanden (St-Jan-in-Eremo) 10 9 bladluizen blad natuurlijke vijanden op de halmen geen waarnemingen /mei 24/mei 31/mei 7/jun 14/jun 21/jun 28/jun Datum
18 aantal natuurlijke vijand /10 bladluizen Predator:prooi ratio 2 percelen wintertarwe 2010 VL_EBL SL_EBL 1,5 JB_MGR SL_MGR Insecticidebehandeling 1 0,5 0 9/jun 16/jun 24/jun 30/jun 7/jul 14/jul 22/jul
19 aantal natuurlijke vijanden / 10 bladluizen Predator:prooi ratio 2 percelen wintertarwe 2011 VL_EBL SL_E/MBL 1,5 ZW_onbeh KO_onbeh Insecticidebehandeling 1 0,5 0 17/mei 24/mei 31/mei 7/jun 14/jun 21/jun 28/jun
20 Besluiten onderzoek Eenjarige, doelgerichte bloemenranden helpen de populatieopbouw van natuurlijke vijanden en de natuurlijke plaagbeheersing in graan te verbeteren op voorwaarde dat insecticiden enkel worden ingezet op basis van een goede gewasscouting en aangepaste schadedrempels indien nodig enkel selectieve middelen worden gebruikt ook andere diverse (semi-)natuurlijke landschapselementen in omgeving aanwezig zijn
21 Onderzoeksvragen meerjarige grasranden 1. Overwinteren meer bodempredatoren in akkerranden? 2. Verspreiden ze zich in het voorjaar vanuit de akkerranden naar de akker? 3. Hebben ze impact op de onderdrukking van bladluizen in aanpalend perceel wintertarwe?
22 Insectenmonitoring Nuttige bodemfauna (2010): vangsten met potvallen in rand en akker voorjaar (overwinterde) en zomer (verspreiding in het veld) Predatiecapaciteit: de plaagonderdrukking in predatorarme plots vergelijken met controleplots in een gewas op verschillende afstanden van de rand Jabbeke, mei 2010 (wintertarwe)
23 Besluiten onderzoek invloed grasranden op lopende natuurlijke vijanden Akkerranden soortenrijker dan akkers Aantallen loopkevers hoger in de akker, maar beperkt aantal soorten: _ Pterostichus cupreus Pterostichus melanarius Anchomenus dorsalis (Decrick L., 2011) Lopende natuurlijke vijanden hebben een hoge bestrijdingscapaciteit in akkers
24 Gem. aantal per m² Resultaat voorjaarsbemonstering in rand en akker 50 Spinnen Kortschildkevers Loopkevers Bembidion tetracolum 10 0 Grasrand 10j Grasrand 3j Akker - J. Hlasek
25 FAB (impact) monitoring Slechts momentopname van complexe processen en interacties! Veel factoren van invloed, o.a. omringende landschap Ruimtelijke schaalniveau van het onderzoek bepalend voor de resultaten: perceel / bedrijfsomgeving / landschap
26
27 Werking natuurlijke plaagbeheersing Landschap Regio/Omgeving Natuurlijke elementen Bedrijf Gewasrotatie Perceel Gewas Akkerranden Bodembewerking Plant Rassenkeuze
28 Kennisvereisten / onderzoeksmethodiek _ inzicht in biologie en populatiedynamica van plaag en natuurlijke vijanden _ herkenning diverse stadia in het veld (scouting) _ invloedsfactoren op meerdere ruimtelijke schalen _ impact kwantificeren: dichtheden van zowel plaag als natuurlijke vijanden meten in de tijd metingen van plaagpopulaties en schade met en zonder natuurlijke vijanden: kooiexperimenten gebruik maken van populatiedynamica modellen lange termijn data verzamelen
29 Bedankt voor uw aandacht
Akkerranden ter ondersteuning van natuurlijke plaagbestrijders
Akkerranden ter ondersteuning van natuurlijke plaagbestrijders Femke Temmerman, PCBT Zaventem, 19-feb-11 Interprovinciaal Proefcentrum voor de Biologische Teelt vzw Coördinatie/Afdeling open lucht Ieperseweg
Nadere informatieNATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING IN DE GRAANTEELT. Femke Temmerman, Inagro
NATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING IN DE GRAANTEELT Femke Temmerman, Inagro INHOUD 01_ Natuurlijke vijanden 02_ FAB? 03_ Onderzoek 2009 2012 04_ Besluiten 01_ NATUURLIJKE VIJANDEN IN GRANEN Natuurlijke vijanden
Nadere informatieFAB2 Onderdeel Bovengronds
FAB2 Onderdeel Bovengronds Universiteit van Amsterdam (IBED): Paul van Rijn (voorheen NIOO) Wageningen UR: Marian Vlaswinkel, Frans van Alebeek (PPO) Janneke Elderson, Eefje den Belder (PRI) Centrum Landbouw
Nadere informatieNatuurlijke plaagbeheersing in de akkerbouw Recente resultaten uit onderzoek & praktijk
Natuurlijke plaagbeheersing in de akkerbouw Recente resultaten uit onderzoek & praktijk WUR Onderwijsaanbod Gewasbescherming 2007 Modules Akkerbouw Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) frans.vanalebeek@wur.nl
Nadere informatieVOLSOG. Het belang van natuurlijke vijanden voor een geïntegreerde plaagbeheersing (IPM)
VOLSOG Het belang van natuurlijke vijanden voor een geïntegreerde plaagbeheersing (IPM) Functionele Agro-Biodiversiteit (FAB) = de natuurlijke soortenrijkdom van planten en dieren die nuttige functies
Nadere informatieFunctionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing
Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010
Nadere informatietest ONDERZOEK NAAR HET EFFECT VAN AKKERRANDEN OP FUNCTIONELE BIODIVERSITEIT EN NATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING
test ONDERZOEK NAAR HET EFFECT VAN AKKERRANDEN OP FUNCTIONELE BIODIVERSITEIT EN NATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING Eindrapport - Maart 2012 Femke Temmerman, Philippe France, Lieven Delanote en Marion Liberloo
Nadere informatieFunctionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing
Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010
Nadere informatieKunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen?
Kunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen? Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) Expert Meeting EPR, 20 maart 2013 Inhoud Akkerranden en natuurlijke plaagbeheersing in de akkerbouw (FAB) Succes-
Nadere informatieBermen en akkerranden. Voor natuurlijke plaagbeheersing. Ir. Bert Van Gils. 02/10/2012, Oedelem
Bermen en akkerranden Voor natuurlijke plaagbeheersing Ir. Bert Van Gils 2/1/212, Oedelem Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij
Nadere informatieHoe werkt natuurlijke plaagbeheersing?
Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? WUR Onderwijsaanbod Gewasbescherming 2007 Modules Akkerbouw Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) frans.vanalebeek@wur.nl Preventie van plagen Eén van de lange termijn
Nadere informatie1.1 Akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing (en méér) Workshopspreker: Frans van Alebeek
1.1 Akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing (en méér) Workshopspreker: Frans van Alebeek Heeft u ervaring met akkerranden? 1 Met intensivering zijn we RANDvoorwaarden uit het oog verloren Bloemen
Nadere informatieBloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal
Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.
Nadere informatieAspecten zoals positie ten op zichte van fiets en wandelpaden zijn minder belangrijk dan bovenstaande punten.
Voorwaarden en handreiking Aanleg en beheer van nuttige akkerranden v03032011 Merijn Bos Deze handreiking is opgesteld voor de aanleg en het beheer van nuttige akkerranden. De informatie is samengesteld
Nadere informatieProject. Actief Randenbeheer Brabant II. Pilot Functionele Agro Biodiversiteit. Inhoudelijke rapportage 2007-2009
Project Actief Randenbeheer Brabant II Pilot Functionele Agro Biodiversiteit Inhoudelijke rapportage 27-29 27 28 29 Informatieborden FAB pilot ARB II Inhoudelijke eindrapportage 27-29 1 Inhoudsopgave 1.
Nadere informatieVan Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree
Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree Inhoudsopgave: - Waarom bloemrijke akkerranden? - Verschillende randen voor verschillende doelen. - Natuurlijke
Nadere informatieBloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg
Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.
Nadere informatieDilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf.
Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf. Gewasbescherming en FAB: Functionele Agro Biodiversiteit: Conflicterend of aanvullend? Gewasbescherming en FAB: De akkerrand als oplossing?
Nadere informatiePLAAGINSECTEN EN NATUURLIJKE VIJANDEN IN DE GRAANTEELT. Factsheet. Een praktische handleiding voor geïntegreerde gewasbescherming
a n o g Agrarische Natuurvereniging Oost Groningen PLAAGINSECTEN EN NATUURLIJKE VIJANDEN IN DE GRAANTEELT Factsheet Een praktische handleiding voor geïntegreerde gewasbescherming Het standaard doormengen
Nadere informatieBLOEMENRANDEN VOOR EEN DUURZAME GEWASBESCHERMING
BLOEMENRANDEN VOOR EEN DUURZAME GEWASBESCHERMING FUNCTIONELE BIODIVERSITEIT HOE AKKERRANDEN PLAGEN HELPEN BESTRIJDEN Moderne agro-ecosystemen bieden vaak weinig kansen voor een efficiënte natuurlijke
Nadere informatieVan Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 6 februari, Nieuw-Vennep
Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit Dave Dirks, 6 februari, Nieuw-Vennep Inhoudsopgave: - Waarom bloemrijke akkerranden? - Verschillende randen voor verschillende doelen. - Natuurlijke
Nadere informatieMogelijkheden voor FAB in de sierteelt. Joachim Moens
Mogelijkheden voor FAB in de sierteelt Joachim Moens Functionele AgroBiodiversiteit Beschikbaarheid van genetische diversiteit Gunstige bodemtoestand Bestuiving van gewassen Natuurlijke plaagbeheersing
Nadere informatieHerkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij
Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij Studiedag Boomkwekerij 11 februari 2011 Véronique De Bleeker INHOUD Inleiding Nuttige insecten en mijten Waarnemingsmethoden Perceelsranden INLEIDING
Nadere informatieBestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit
Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Invloed van een bloemenrand op trips en zijn natuurlijke vijanden in aardbei (doordragers) In het kader van het PWO-project: Waarnemen
Nadere informatieFunctionele Agrobiodiversiteit (FAB)
Functionele Agrobiodiversiteit (FAB) Frans van Alebeek PPO AGV Lelystad NEFYTO 22 09 2010 1 Inhoud Hedendaagse landbouw en gewasbescherming Agrobiodiversiteit & ecosysteemdiensten Akkerranden als verbinding
Nadere informatieBestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit
Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Invloed van een bloemenrand op trips en zijn natuurlijke vijanden in aardbei (doordragers) In het kader van het PWO-project: Waarnemen
Nadere informatieHandleiding Scouting consumptie aardappel Opgesteld door: Erna van der Wal (CLM) en Merijn Bos (Louis Bolk Instituut)
Handleiding Scouting consumptie aardappel Opgesteld door: Erna van der Wal (CLM) en Merijn Bos (Louis Bolk Instituut) Gewasinspecties, oftewel scouting Met gewasinspecties kunt u zelf bepalen of plaaginsecten
Nadere informatieEIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT. Hellingman Onderzoek en Advies BV
EIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT In alle fases van ontwikkeling hebben eikenprocessierupsen natuurlijke vijanden Paring Eitjes overwinteren Rupsen uit in april 2 de stadium 3 de stadium - begin brandharen
Nadere informatieNATUURLIJKE VIJANDEN IN DE AARDAPPELTEELT
a n o g Agrarische Natuurvereniging Oost Groningen PLAAGINSECTEN EN NATUURLIJKE VIJANDEN IN DE AARDAPPELTEELT Factsheet Een praktische handleiding voor geïntegreerde gewasbescherming Het standaard doormengen
Nadere informatieAKKERRANDEN. Akkerranden in Flevoland Past dat bij mij(n bedrijf)? En waar op te letten?
Akkerranden in Flevoland Wim Stegeman (Mts Klein Swormink, Lelystad) Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) Excursie St. Veldleeuwerik 29 juni 2015 AKKERRANDEN Past dat bij mij(n bedrijf)? En waar op te
Nadere informatieInsecten doen het goed tegen plagen F
FUNCTIONELE AGROBIODIVERSITEIT Cees Veerman heeft in 2005 als minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in de Hoekse Waard een uniek landbouwproject geopend, LTO Functionele Agro Biodiversiteit,
Nadere informatiePollen- en nectarranden: een hoopvol experiment in landbouwgebied. Dieter Depraetere Proclam vzw 17 april 2010
Pollen- en nectarranden: een hoopvol experiment in landbouwgebied Dieter Depraetere Proclam vzw 17 april 2010 Bijen boeren achteruit in onze West-Vlaamse agrarische topregio "Het land van melk en honing:
Nadere informatieNatuurlijke vijanden - Waarnemen
Instrumentenkaart Natuurlijke vijanden - Waarnemen DOEL Deze kaarten zijn bedoeld om inzicht te krijgen in soorten en aantallen natuurlijke vijanden op het bedrijf, en maatregelen om hun aanwezigheid te
Nadere informatieONDERZOEK NAAR PLAAGINSECTEN EN HUN
ONDERZOEK NAAR PLAAGINSECTEN EN HUN NATUURLIJKE VIJANDEN VANUIT DIVERSE INVALSHOEKEN Dieter Van Vlerken Pascale Willem 1 INHOUD Inleiding Projectsituering Nuttige insecten Demotuinen Bloemenweide Proefveld
Nadere informatieActief Randenbeheer Flevoland 2013
Actief Randenbeheer Flevoland 213 Eindrapportage over de resultaten uit de gewasinspecties en monitoring Anneloes Visser (CLM) Erna van der Wal (CLM) Matthijs van Dijk (CAH Vilentum) Johan Hoogeboom (CAH
Nadere informatiePT-Koepelproject Biodiversiteit & Plantgezondheid in de rozenteelt. Resultaten seizoen 2015
PT-Koepelproject Biodiversiteit & Plantgezondheid in de rozenteelt Resultaten seizoen 2015 PT-Koepelproject Biodiversiteit & Plantgezondheid in de rozenteelt Verslaglegging : December 2015 Contactpersoon
Nadere informatieMODULE RUNDVEE, GRASLAND EN ANDERE VOEDERGEWASSEN
PRAKTIJKGIDS LANDBOUW EN NATUUR MODULE RUNDVEE, GRASLAND EN ANDERE VOEDERGEWASSEN Entiteit: Departement Landbouw en Visserij Afdeling: Duurzame Landbouwontwikkeling Auteurs(s): Karen Demeulemeester, Katrien
Nadere informatieHandleiding Gewasinspecties consumptie aardappel Opgesteld door: Merijn Bos m.bos@louisbolk.nl en Erna van der Wal (CLM)
Handleiding Gewasinspecties consumptie aardappel Opgesteld door: Merijn Bos m.bos@louisbolk.nl en Erna van der Wal (CLM) Gewasinspecties, oftewel scouting Met gewasinspecties kunt u zelf bepalen of plaaginsecten
Nadere informatieNatuurlijke vijanden: weet wat ze eten, weet hoe ze te bevorderen.
Natuurlijke vijanden: weet wat ze eten, weet hoe ze te bevorderen. Gerjan Brouwer Adviseur biologische fruitteelt Preventie van schadelijke organismen optimale teeltrotatie goede teelttechnieken resistente/tolerante
Nadere informatieLandbouwers werken aan een fleurig landschap!
Landbouwers werken aan een fleurig landschap! Biodiversiteit op het platteland Landbouw is onlosmakelijk verbonden met de natuur. Toch lijkt deze band de laatste decennia sterk verwaterd. Gelukkig doen
Nadere informatie12 december Evaluatie bloemrijke akkerranden op Voorne Putten
12 december 2018 Evaluatie bloemrijke akkerranden op Voorne Putten Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Voorbereiding en aanleg van de bloemrijke akkerranden... 4 2.1 Startbijeenkomst... 4 2.2 Areaal aan ingezaaide
Nadere informatieNatuurrijk landbouwbeheer Acties voor en met landbouwers. Provincie Oost-Vlaanderen Katrien Baetens 13/01/2017
Natuurrijk landbouwbeheer Acties voor en met landbouwers Provincie Oost-Vlaanderen Katrien Baetens 13/01/2017 Amerika erkent de hommel als bedreigde diersoort Bron : Nieuwsblad 12/01/2017 Doelstellingen
Nadere informatieBloemstroken in Gerjan Brouwer. DLV Plant
Bloemstroken in 2014 Gerjan Brouwer 2013 De bloemenstrook is een teelt Aanwijzingen in Inzaai en onderhoud - Grondvoorbereiden - Onkruid bestrijden - Bemesten (weinig) - Zaaien - Beregenen/water - Maaien
Nadere informatieIPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling
IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF 2014 Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Wetgeving Richtlijn 2009/128 voor een duurzaam gebruik van pesticiden Hoofdstuk 1 definities
Nadere informatieEindrapportage FAB
Eindrapportage FAB 2005-2007 Functionele Agro Biodiversiteit www.lto.nl/fab Eindrapportage FAB 2005-2007 Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) H. Scheele (voorzitter stuurgroep FAB) H. van Gurp (projectleider
Nadere informatieBijen op het landbouwbedrijf. Boki Luske 31 Maart 2017
Bijen op het landbouwbedrijf Boki Luske 31 Maart 2017 Inhoud Boer, bij en burger geschiedenis Methodes om te werken aan een bijvriendelijker platteland Natuurinclusieve landbouw Bij, Boer & Burger: voorheen
Nadere informatieInvloed van een bloemenrand op trips en zijn natuurlijke vijanden in aardbei (doordragers)
Invloed van een bloemenrand op trips en zijn natuurlijke vijanden in aardbei (doordragers) Project: Waarnemen van tripsen op aardbeien voor de regio Oost-Vlaanderen, naar een duurzame beheersing d.m.v.
Nadere informatieActief Randenbeheer Flevoland 2012
Actief Randenbeheer Flevoland 2012 Tussenrapportage over de resultaten uit de gewasinspecties en monitoring Anneloes Visser Erna van der Wal Bart van Dam Actief Randenbeheer Flevoland 2012 Tussenrapportage
Nadere informatieBeheer van Akkerranden
Beheer van Akkerranden Waarom, wat en hoe? Resultaten en ervaringen uit verschillende projecten Frans van Alebeek (PPO AGV, Lelystad) Lelystad 2 april 2009 Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief Zoveel
Nadere informatiePT-Koepelproject Biodiversiteit & Plantgezondheid in de rozenteelt Resultaten seizoen 2016
PT-Koepelproject Resultaten seizoen 206 PT-Koepelproject Verslaglegging : November 206 Contactpersoon : Chiel van der Voort, Cultus Agro Advies Locatie : Rosa Mundo, Meerlo Projectnummer Cultus : O- Projectnummer
Nadere informatieAkkerandenbeheer is één van de sleuteloplossingen in het gewasbeschermings- en mineralenbeleid
Scoutwijzer Akkerandenbeheer is één van de sleuteloplossingen in het gewasbeschermings- en mineralenbeleid Inleiding Boerenland en natuurrand komen steeds dichter bij elkaar te liggen. Op het Brabantse
Nadere informatieLandbouwers maken werk van een fleurig landschap!
Landbouwers maken werk van een fleurig landschap! Biodiversiteit op het platteland Landbouw is onlosmakelijk verbonden met de natuur. Toch lijkt deze band de laatste decennia een beetje verwaterd. Gelukkig
Nadere informatiea Nuttige insecten en spinnen voor akkerbouwers
1 Dankwoord Dit boekje is tot stand gekomen met financiering van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het Europese Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Aan de vorm en inhoud
Nadere informatieFAB en akkerranden. voor natuurlijke plaagbeheersing
FAB en akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing Deze brochure is onderdeel van het LTO FAB2 project in opdracht van de stuurgroep LTO FAB2. Projectleiding wordt verzorgd door ZLTO Projecten, p/a Henny
Nadere informatieTeelt van aardbei. Peilers IPM. 1. Preventie 2. Monitoring 3. Interventie 4. Registratie. Inagro 4/03/2016
Inagro 4/3/216 Teelt van aardbei HOE EEN EFFICIËNTE MONITORING EN BIOLOGISCHE BESTRIJDING OPZETTEN IN DE PRAKTIJK Serre, stelling, vollegrond Junidragers & doordragers Diverse klimaatomstandigheden Omschakeling
Nadere informatieEindrapportage FAB
Eindrapportage FAB2 2008-2011 Functionele Agro Biodiversiteit Eindrapportage FAB2 Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) J. de Geus (voorzitter stuurgroep FAB2) H. van Gurp (projectleider FAB2) Met tekstbijdragen
Nadere informatieWeerbaarheid in grondgebonden teelten
Weerbaarheid in grondgebonden teelten 23-5-2013, Joeke Postma 1) & Wopke van der Werf 2) 1) Biointeracties en Plantgezondheid - WUR 2) Centre for Crop Systems Analysis - WUR Weerbaarheid - schaalniveau
Nadere informatieRapportage LTO FAB II 2009
Rapportage LTO FAB II 2009 Functionele Agro Biodiversiteit 1 2009 (Z)LTO Projecten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,
Nadere informatieAkkernatuur werkt! Bij de boeren ligt nu de ambitie om die wetenschap in praktijk te brengen.
Speciale editie Bloeiend Bedrijf nieuwsbrief Akkernatuur werkt! Deze editie van de Bloeiend Bedrijf nieuwsbrief is uitgegeven ter gelegenheid van de Landelijke Akkernatuurdag 2013 voor akkerbouwers, beleidsmakers
Nadere informatieAkkernatuur. stimuleer nuttige natuur
Akkernatuur Herken en 1 stimuleer nuttige natuur Dankwoord Dit boekje is tot stand gekomen met financiering van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het Europese Landbouwfonds
Nadere informatieFlevolands Agrarisch Collectief. Akkerranden
Flevolands Agrarisch Collectief Akkerranden Past een akkerrand bij mij(n bedrijf)? Intrinsieke motivatie Leuk of omdat het moet? Wat/wie wil je er mee bereiken? Natuurlijke plaagbeheersing, voedsel bijen/hommels,
Nadere informatieakkerbouw. Meest verbouwde gewassen zijn granen (vooral wintertarwe), aardappels, suikerbieten en uien. Bij het selecteren van de bedrijven voor deze
Samenvatting Intensivering van de landbouw heeft ertoe geleid dat populaties van boerenlandvogels sterk zijn afgenomen sinds de jaren 60. Ooit veelvoorkomende soorten als patrijs (Perdix perdix) veldleeuwerik
Nadere informatiePVM AKKERRANDENMENGSELS MATERIALEN. Telefoon 0316-248099 Telefax 0316-248083
PVM EENJARIG MENGSEL KRUIDENRIJKE ZOOM/BLOEMRIJK GRASLAND NR. 1 Doelsoort : Planten die van nature in Nederland op kleigronden voorkomen (=inheemse flora). Mengsel : Meerjarig mengsel met plantensoorten
Nadere informatieWeerbaarheid door diversiteit. Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel
Weerbaarheid door diversiteit Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel Ontwikkelingen in de landbouw Schaalvergroting, afnemende genetische (gewas) diversiteit in tijd en ruimte Uitsluiten van niet productieve
Nadere informatieActief Randenbeheer Flevoland 2009
Actief Randenbeheer Flevoland 2009 Tussenrapportage over de resultaten uit de gewasinspecties Erna van der Wal Anneloes Visser Anna Zwijnenburg CLM Onderzoek en Advies BV & Agrarische Unie April 2010 Inhoud
Nadere informatiePlaagbestrijding als teamsport
Plaagbestrijding als teamsport Een inleiding over Natuurlijke Vijanden Jerre de Blok Oktober 2007 Werken met natuurlijke vijanden Natuurlijke vijanden: dieren of micro-organismen die van nature plagen
Nadere informatieWELKOM! Eerste studieavond kennisverbreding Akkernatuur 30 januari 2017 Obdam
WELKOM! Eerste studieavond kennisverbreding Akkernatuur 30 januari 2017 Obdam Programma 20.00 uur Opening door Johan van Nieuwenhuyzen, bestuurslid 20.10 uur Toelichting op ANV Hollands Noorden door Ellen
Nadere informatie5.2 Waarnemingen. Figuur 9. Uitzetten van lieveheersbeestjes
Uitzetten natuurlijke vijanden In 2008 werden twee soorten lieveheersbeestjes (Adalia bipunctata en Exochomus quadripustulatus), gaasvliegen (Chrysoperla carnea), galmuggen (Aphidoletes aphidimyza) en
Nadere informatieKwaliteitsimpuls groenblauwe dooradering voor natuurlijke plaagonderdrukking in de Hoeksche Waard
Kwaliteitsimpuls groenblauwe dooradering voor natuurlijke plaagonderdrukking in de Hoeksche Waard Willemien Geertsema Eveliene Steingröver Walter van Wingerden Joop Spijker Jolanda Dirksen Alterra-rapport
Nadere informatieBiologische beheersing erwtenluis (Acyrthosiphon pisum) biokennis
Biologische beheersing erwtenluis (Acyrthosiphon pisum) biokennis Biologische beheersing erwtenluis (Acyrthosiphon pisum) R. van den broek Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector AGV PPO nr. 3250033920
Nadere informatieBiodiversiteit onder glas Voedsel voor luizenbestrijders. Leen Janmaat Chantal Bloemhard Raoul Kleppe
Biodiversiteit onder glas Voedsel voor luizenbestrijders Leen Janmaat Chantal Bloemhard Raoul Kleppe Voorwoord Deze brochure is tot stand gekomen binnen het praktijknetwerk Biodiversiteit onder Glas. Het
Nadere informatieAanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei
Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei Bladluizen, trips en kasspintmijt beheersen Aziatische fruitvlieg monitoren Van gangbare bestrijding naar
Nadere informatieWeerbare productiesystemen
Weerbare productiesystemen Van theorie naar praktijk 26 november 2014, Wijnand Sukkel Produceren we voedsel in een ecosysteem of in een fabriek? Beheren? of beheersen? Ontwikkelingen in de landbouw Schaalvergroting,
Nadere informatieStimulering biodiversiteit in ecologische aandachtsgebieden in Flevoland. Wim Stegeman, coordinator FAC. Gerichte inzet van vanggewassen.
Stimulering biodiversiteit in ecologische aandachtsgebieden in Flevoland Wim Stegeman, coordinator FAC Gerichte inzet van vanggewassen Pilot Inhoud Aanleiding pilot Opzet pilot Monitoring Resultaten Conclusie
Nadere informatieBiodiverse Akkerbouw en Groententeelt
Biodiverse Akkerbouw en Groententeelt DOEL Door middel van functionele biodiversiteit kunt u de productie op uw akkerbouw- en vollegrondsgroentenbedrijf optimaliseren en verduurzamen. Dat kan door gericht
Nadere informatieActief Randenbeheer Flevoland 2010
Actief Randenbeheer Flevoland 2010 Tussenrapportage over de resultaten uit de gewasinspecties en monitoring Janneke Metselaar Anneloes Visser Erna van der Wal Anna Zwijnenburg CLM Onderzoek en Advies BV
Nadere informatieBiologische bestrijding in bloembolgewassen
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Bollen, Bomen & Fruit Biologische bestrijding in bloembolgewassen Cor Conijn Onderzoeker insecten en aaltjes Bloembollen Biologische bestrijding in bloembolgewassen Detectie,
Nadere informatieHoe bladluisplagen voorkomen
Hoe bladluisplagen voorkomen Een teveel aan bladluizen = een tekort aan bladluiseters. Beter voorkomen dan genezen. En ja, bladluizen voorkomen is mogelijk en het is zelfs niet eens moeilijk: Maak je tuin
Nadere informatieEindverslag Bijen en Vlinders in de Akkers
H Eindverslag Bijen en Vlinders in de Akkers Versie december 2015 Praktijk inventarisatie 2014-2015 Uitdaging In 2009 was in de VS en Canada de bijensterfte opgelopen tot 30%, bijna 4x hoger dan de natuurlijke
Nadere informatieDiversiteit van bestuivers behouden en bevorderen
Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen Waarom eigenlijk, en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research 27 februari 2019, Almelo Een rijkdom aan bestuivende insecten
Nadere informatieFAB en gewasbescherming. Het belang van goed waarnemen
FAB en gewasbescherming Het belang van goed waarnemen Deze brochure is onderdeel van het LTO FAB2 project in opdracht van de stuurgroep LTO FAB2. Projectleiding wordt verzorgd door ZLTO Projecten, p/a
Nadere informatieNatuurmengsels Mengsels met kruiden, granen, vlinderbloemigen, grassen etc.
Natuurmengsels Mengsels met kruiden, granen, vlinderbloemigen, grassen etc. NIEUW Biotoopmengsel KNJV en Plukweidemengsel Mengsels met bloemen en kruiden geven een impuls aan de ontwikkeling van de natuur.
Nadere informatieNo regret natuurmaatregelen op het boerenbedrijf
No regret natuurmaatregelen op het boerenbedrijf Laaghangend fruit en haalbare maatregelen op maat Arjen de Groot, Wageningen Environmental Research Boer Proof Natuur ForwardFarm Abbenes, 6 juli 2018 Meer
Nadere informatieAgrobiodiversiteit in bloemenrijke graanranden
Agrobiodiversiteit in bloemenrijke graanranden Bert Van Gils1, Hans Casteels2 & Gert De Bondt2 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek 1 ILVO Eenheid Plant, onderzoeksdomein Teelt & Omgeving 2 ILVO
Nadere informatieAanleg & beheer van bloemenweides. Warme Winteravonden in 't Dijleland
Aanleg & beheer van bloemenweides Warme Winteravonden in 't Dijleland Wat en waarom een bloemenweide? Soorten bloemenweides Aanleg en beheer van een bloemenweide WWW.ECOFLORA.BE Wat is een bloemenweide?
Nadere informatieBeheersing van bladinsecten
Beheersing van bladinsecten Beheersing van bladinsecten Met behoud van natuurlijke vijanden Levine de Zinger SID Tilburg en Heerenveen, 6/7 december 2018 Bladinsecten Trips Bietenkever Zwarte bonenluis
Nadere informatie3 Bloeiende stroken. 3.1 Functies van een kruidenstrook
3 Bloeiende stroken Ook kruiden en vooral bloeiende kruidenstroken kunnen verschillende functies vervullen zoals de hagen. De kruidenstrook zal complementair werken op de haag. Hierdoor vergroot men de
Nadere informatieNIEUWSBRIEF Juli 2018
NIEUWSBRIEF Juli 2018 Inhoud Akkerrandmengsel verkoop kantoor Inzaaien akkerranden en evaluatie Verslag ledenexcursie Voorintekening 2019 Foto: Henk Krajenbrink Akkerrandmengsel verkoop kantoor Voor het
Nadere informatieInsecten in grasbermen: kansen, maar geen wonderen. Jinze Noordijk, Theo Zeegers EIS Kenniscentrum Insecten (Naturalis)
Insecten in grasbermen: kansen, maar geen wonderen Jinze Noordijk, Theo Zeegers EIS Kenniscentrum Insecten (Naturalis) Variatie in bermen grazige berm op klei berm met heide berm met bomen Schrale berm
Nadere informatieBijen en fauna-akkers. Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie
Bijen en fauna-akkers Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie Bijen en fauna-akkers Wilde bijen, een korte inleiding Het fauna-akkerproject met RL De Voorkempen: onderzoeksvragen en resultaten
Nadere informatieBouwstenen voor een systeemaanpak voor tripsbestrijding
Bouwstenen voor een systeemaanpak voor tripsbestrijding Anton van der Linden, Marieke van der Staaij, Amir Grosman, Chantal Bloemhard, Gerben Messelink, Informatiebijeenkomst 31 oktober 2013 PT project
Nadere informatieBronnen van de veroorzaker van de gele bladvlekkenziekte in wintertarwe
Bronnen van de veroorzaker van de gele bladvlekkenziekte in wintertarwe Door: Pieter Kastelein, Wim van den Brink en Jürgen Köhl, (Plant Research International) Ko Blok, (SPNA) De gele bladvlekkenziekte
Nadere informatieGuido sterk. Biobest Hoofd registratie en R&D IPM aardbeien Ontwikkeling database nevenwerkingen
IPM Impact Linter Agropolis Kinrooi Guido sterk Origine marien bioloog Opzoekingsstation van Gorsem (nu PCF Velm) 1983-1994 Registratie proeven hard- en zachtfruit insecticiden/acariciden/rodenticiden
Nadere informatieBEHEERPAKKETTEN OPEN AKKER Onderdeel akker COLLECTIEF MIDDEN OVERIJSSEL 2019
BEHEERPAKKETTEN OPEN AKKER Onderdeel akker COLLECTIEF MIDDEN OVERIJSSEL 2019 Overzicht beheerpakketten Binnen het leefgebied Open AKKER zijn er in het werkgebied van Collectief Midden Overijssel enkele
Nadere informatieAGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSCOLLECTIEF MIDDEN-GRONINGEN BEHEERPAKKETTEN AKKERVOGELBEHEER. Versie 24 maart 2015
AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSCOLLECTIEF MIDDEN-GRONINGEN BEHEERPAKKETTEN AKKERVOGELBEHEER Aangepast landelijk pakket 2 Kuikenvelden Veldleeuwerik Naam beheerpakket Kuikenvelden Veldleeuwerik op grasland
Nadere informatieFAB en omgeving. Het belang van groene en blauwe netwerken
FAB en omgeving Het belang van groene en blauwe netwerken Deze brochure is onderdeel van het LTO FAB2 project in opdracht van de stuurgroep LTO FAB2. Projectleiding wordt verzorgd door ZLTO Projecten,
Nadere informatieZaaizaad Informatie bij het uitleveren van zaaizaad in het kader van de regelingen
Zaaizaad 2016 Informatie bij het uitleveren van zaaizaad in het kader van de regelingen Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer en Schoner Water Flevoland Inhoud 1. Introductie... 2 2. Zaai en Teelt... 3
Nadere informatieFauna-akkers in Rivierenland
fauna-akkers 1 Fauna-akkers in Rivierenland REGIONAAL LANDSCHAP RIVIERENLAND Langs Nete, Dijle, Zenne & Rupel v z w 2 Regionaal Landschap Rivierenland Wat is een fauna-akker? Fauna-akkers zijn akkers en
Nadere informatieCoöperatie Gebiedscollectief Noordoost-Twente U.A. Oldenzaalsedijk PD Deurningen.
Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost-Twente U.A. Oldenzaalsedijk 14 7562 PD Deurningen info@gebiedscollectiefnot.nl www.gebiedscollectiefnot.nl Programma 19.45 uur Inloop met koffie 20.00 uur Opening
Nadere informatieBEHEERPAKKETTEN OPEN AKKER Onderdeel akker COLLECTIEF MIDDEN OVERIJSSEL
BEHEERPAKKETTEN OPEN AKKER Onderdeel akker COLLECTIEF MIDDEN OVERIJSSEL 2018-2019 Overzicht beheerpakketten Binnen het leefgebied Open AKKER zijn er in het werkgebied van Collectief Midden Overijssel enkele
Nadere informatie