Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing"

Transcriptie

1 Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010 Zó werkt plaagbeheersing in de praktijk 95% van de praktijk 1

2 Waarom zijn we niet klaar? Gewasbescherming niet altijd afdoende Resistenties, beschikbare middelenpakket, nieuwe ziekten en plagen, kosten en risico s Neveneffecten op natuur en milieu ongewenst Kaderrichtlijn water, biodiversiteit Maatschappelijk verantwoord ondernemen imago Functionele Agrobiodiversiteit (FAB) als een bijdrage aan duurzame gewasgezondheid Natuurlijke bestrijding van plagen In NL ongeveer soorten insecten Ongeveer 100 landbouwkundige plagen van belang Er vindt een enorme regulatie plaats! Bewijs b.v.: breedwerkende gewasbeschermingsmiddelen die plagen veroorzaken Chemische gewasbescherming: zichtbaar, voorspelbaar, goedkoop, verzekeringspremie Natuurlijke plaagbeheersing uit beeld verdwenen, maar ook: de noodzakelijke randvoorwaarden uit het oog Positieve uitzondering: geïntegreerde fruitteelt! 2

3 Insecten in Nederland totaal ca overige insecten bladluizen e.d. cicaden 1000 w antsen Maximaal 100 plaagsoorten (0,5%) kevers 4000 dag- & nachtvlinders bijen, w espen, mieren e.d. vliegen en muggen Functionele Agro-Biodiversiteit Kan natuur helpen om plagen te bestrijden? Afkomstig uit Engelse akkerrand projecten (jacht!) beetle banks Correlaties tussen landschap rondom bedrijf en plaagdruk in het gewas Onderzoek naar mengteelten, ondergroei, en hagen Biologische landbouw, aanleg bloemenranden en kopakkers 3

4 Insectenplagen: beheersingstrategie 3 stappen voor geïntegreerde aanpak: preventie vaststellen noodzaak tot ingrijpen ingreep in volgorde doorlopen samenhang van maatregelen! Lange en korte termijn Preventie Monitoring en beoordeling Ingrijpen Korte termijn Uitgangsmateriaal Raskeuze Cultuurmaatregelen Scouting, herkenning Vallen, vangplaten Schadedrempels Chemische bestrijding Biologische bestrijding Mechanisch e.a. Lange termijn Hygiëne Vruchtwisseling Functionele Biodiversiteit Computermodellen Waarschuwingssystemen = preventie? 4

5 Functionele agro-biodiversiteit (FAB) Meer biodiversiteit (natuur) meer natuurlijke vijanden een betere, natuurlijke plaagonderdrukking Relatief nieuw begrip, maar oude wijsheid (fruit!) Sluit goed aan bij beleid rond biodiversiteit in brede zin, en bij duurzame landbouw Geeft landbouw kans om imago op te poetsen Recent onderzoek geeft onderbouwing (Eénjarige) bloemenranden om sluipwespen en zweefvliegen te stimuleren Ned. Instituut Oecologisch Onderzoek (NIOO) Wäckers & Winkler Sluipwespen en zweefvliegen veel effectiever met nectar Bloemensoorten verschillen in geschiktheid en toegankelijkheid van nectar (voor sluipwespen én voor vlinders) Keuze bloemensoorten stuurt het effect op sluipwespen en koolvlinders, maar over beperkte afstand maatwerk 5

6 FAB in een notendop loopkevers en spinnen overwinteren in akkerranden in de lente trekken zij de gewassen in en vreten daar de eerste bladluiskolonies en rupsenplagen weg Exponentiele groei zonder ingreep Voorbeeld: bladluizen in graan Schadedrempel Sluipwespen, zweefvliegen e.a. rovers ruimen de bladluisplaag verder op Rovers uit de randen vertragen de groei van bladluispopulaties akkerrand Lente Bloemenrand Zomer 6

7 Natuurlijke vijanden van plagen Sluipwespen Zweefvliegen + larven Gaasvliegen + larven Natuurlijke vijanden van plagen Lieveheersbeestjes en hun larven Roofwantsen Minder bekend: de op de bodem levende rovers! (Vaak nachtactief) Spinnen Loopkevers Kortschildkevers 7

8 Onderzoek aan akkerranden in Nagele (O.B.S.) BIOdivers onderzoeksysteem met randen (12 ha, 21 % rand) BIOintensief contrôle systeem zonder randen (12 ha, 5 % rand) Drie belangrijkste vragen onderzocht: Overwinteren rovers in de akkerranden? Helpen rovers bladluisgroei te remmen? Zorgen vijanden voor beheersing van de plaag? Winter Lente Zomer 8

9 Helpen natuurlijke vijanden om bladluisplagen te onderdrukken? Bladluizen in zomertarwe Systeem zonder akkerranden % stengels met bladluizen % % % BIOdivers systeem met akkerranden 38% % onderdrukking t.o.v. het controle systeem Helpen natuurlijke vijanden om bladluisplagen te onderdrukken? Bladluizen in aardappel Systeem zonder akkerranden % stengels met bladluizen BIOdivers systeem met akkerranden % 43% % % 2005 % onderdrukking t.o.v. het controle systeem 9

10 FAB Hoeksche Waard Rotterdam Dordrecht Strijensas 5 akkerbouw bedrijven 300 hectare FAB Hoeksche Waard Kreken, sloten Dijken Bosjes Boomgaarden 2005 Meerjarige graskruiden randen (overwintering) Eenjarige bloemenranden (nectar en stuifmeel aanbod) 10

11 Bodem fauna in grasranden (1 e jaar) Aantallen per vangplek per 14 dagen Overige groepen Grote loopkevers Overige kevers Kleine loopkevers Kleine kortschildkevers Grote kortschildkevers Spinnen Grote verschillen tussen bedrijven!! Oorzaken? Invloed bloemen en natuurlijke vijanden op bladluis 2 met bloemstroken controle bladluizen aantal/blad telling Met eenjarige bloemstroken meer natuurlijke vijanden en minder bladluizen in gewas 11

12 Samenvattend Bladluisplagen in granen en consumptie aardappel kunnen meestal door natuurlijke vijanden worden onderdrukt In andere gewassen (b.v. kool) zijn we nog zoekende Functionele agrobiodiversiteit is geen wondermiddel voor alles! Functionele biodiversiteit betekent anders gaan kijken naar de beestjes in het gewas en naar de (on)kruiden op het bedrijf FAB als een politiek troetelkindje? FAB aantrekkelijk voor beleidsmakers! Minder gewasbescherming, schoner water, mooier landschap, recreatie, biodiversiteit, duurzame landbouw Hoge verwachtingen van resultaten (on)realistisch? FAB is een hulpmiddel, geen wondermiddel! 12

13 Wat kun je hiermee in de praktijk? Functionele biodiversiteit betekent anders gaan kijken naar het bedrijf en de omgeving, naar de beestjes in het gewas en de (on)kruiden op het bedrijf Ondernemers leren het meeste van zelf zien en ervaren wat er leeft en wat de effecten van natuurlijke plaagbeheersing zijn Werkvormen zoals excursies, demo s en leren in groepen zijn essentieel! Dank voor uw aandacht Marian.vlaswinkel@wur.nl Wageningen UR 13

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010

Nadere informatie

Kunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen?

Kunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen? Kunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen? Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) Expert Meeting EPR, 20 maart 2013 Inhoud Akkerranden en natuurlijke plaagbeheersing in de akkerbouw (FAB) Succes-

Nadere informatie

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing?

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? WUR Onderwijsaanbod Gewasbescherming 2007 Modules Akkerbouw Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) frans.vanalebeek@wur.nl Preventie van plagen Eén van de lange termijn

Nadere informatie

Natuurlijke plaagbeheersing in de akkerbouw Recente resultaten uit onderzoek & praktijk

Natuurlijke plaagbeheersing in de akkerbouw Recente resultaten uit onderzoek & praktijk Natuurlijke plaagbeheersing in de akkerbouw Recente resultaten uit onderzoek & praktijk WUR Onderwijsaanbod Gewasbescherming 2007 Modules Akkerbouw Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) frans.vanalebeek@wur.nl

Nadere informatie

Functionele Agrobiodiversiteit (FAB)

Functionele Agrobiodiversiteit (FAB) Functionele Agrobiodiversiteit (FAB) Frans van Alebeek PPO AGV Lelystad NEFYTO 22 09 2010 1 Inhoud Hedendaagse landbouw en gewasbescherming Agrobiodiversiteit & ecosysteemdiensten Akkerranden als verbinding

Nadere informatie

1.1 Akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing (en méér) Workshopspreker: Frans van Alebeek

1.1 Akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing (en méér) Workshopspreker: Frans van Alebeek 1.1 Akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing (en méér) Workshopspreker: Frans van Alebeek Heeft u ervaring met akkerranden? 1 Met intensivering zijn we RANDvoorwaarden uit het oog verloren Bloemen

Nadere informatie

FAB2 Onderdeel Bovengronds

FAB2 Onderdeel Bovengronds FAB2 Onderdeel Bovengronds Universiteit van Amsterdam (IBED): Paul van Rijn (voorheen NIOO) Wageningen UR: Marian Vlaswinkel, Frans van Alebeek (PPO) Janneke Elderson, Eefje den Belder (PRI) Centrum Landbouw

Nadere informatie

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.

Nadere informatie

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.

Nadere informatie

Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree

Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree Inhoudsopgave: - Waarom bloemrijke akkerranden? - Verschillende randen voor verschillende doelen. - Natuurlijke

Nadere informatie

NATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING IN DE GRAANTEELT. Femke Temmerman, Inagro

NATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING IN DE GRAANTEELT. Femke Temmerman, Inagro NATUURLIJKE PLAAGBEHEERSING IN DE GRAANTEELT Femke Temmerman, Inagro INHOUD 01_ Natuurlijke vijanden 02_ FAB? 03_ Onderzoek 2009 2012 04_ Besluiten 01_ NATUURLIJKE VIJANDEN IN GRANEN Natuurlijke vijanden

Nadere informatie

Bermen en akkerranden. Voor natuurlijke plaagbeheersing. Ir. Bert Van Gils. 02/10/2012, Oedelem

Bermen en akkerranden. Voor natuurlijke plaagbeheersing. Ir. Bert Van Gils. 02/10/2012, Oedelem Bermen en akkerranden Voor natuurlijke plaagbeheersing Ir. Bert Van Gils 2/1/212, Oedelem Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij

Nadere informatie

Natuurlijke plaagbeheersing met bloemenranden. Inspiratiedag FAB, 4-nov-14

Natuurlijke plaagbeheersing met bloemenranden. Inspiratiedag FAB, 4-nov-14 Natuurlijke plaagbeheersing met bloemenranden Inspiratiedag FAB, 4-nov-14 BOMEN en STRUIKEN: overwinteringsplaats AKKER : prooien (bladluizen, rupsen, trips ) Natuurlijke plaagbeheersing F A B BLOEMENRAND

Nadere informatie

AKKERRANDEN. Akkerranden in Flevoland Past dat bij mij(n bedrijf)? En waar op te letten?

AKKERRANDEN. Akkerranden in Flevoland Past dat bij mij(n bedrijf)? En waar op te letten? Akkerranden in Flevoland Wim Stegeman (Mts Klein Swormink, Lelystad) Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) Excursie St. Veldleeuwerik 29 juni 2015 AKKERRANDEN Past dat bij mij(n bedrijf)? En waar op te

Nadere informatie

PLAAGINSECTEN EN NATUURLIJKE VIJANDEN IN DE GRAANTEELT. Factsheet. Een praktische handleiding voor geïntegreerde gewasbescherming

PLAAGINSECTEN EN NATUURLIJKE VIJANDEN IN DE GRAANTEELT. Factsheet. Een praktische handleiding voor geïntegreerde gewasbescherming a n o g Agrarische Natuurvereniging Oost Groningen PLAAGINSECTEN EN NATUURLIJKE VIJANDEN IN DE GRAANTEELT Factsheet Een praktische handleiding voor geïntegreerde gewasbescherming Het standaard doormengen

Nadere informatie

NATUURLIJKE VIJANDEN IN DE AARDAPPELTEELT

NATUURLIJKE VIJANDEN IN DE AARDAPPELTEELT a n o g Agrarische Natuurvereniging Oost Groningen PLAAGINSECTEN EN NATUURLIJKE VIJANDEN IN DE AARDAPPELTEELT Factsheet Een praktische handleiding voor geïntegreerde gewasbescherming Het standaard doormengen

Nadere informatie

VOLSOG. Het belang van natuurlijke vijanden voor een geïntegreerde plaagbeheersing (IPM)

VOLSOG. Het belang van natuurlijke vijanden voor een geïntegreerde plaagbeheersing (IPM) VOLSOG Het belang van natuurlijke vijanden voor een geïntegreerde plaagbeheersing (IPM) Functionele Agro-Biodiversiteit (FAB) = de natuurlijke soortenrijkdom van planten en dieren die nuttige functies

Nadere informatie

Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 6 februari, Nieuw-Vennep

Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 6 februari, Nieuw-Vennep Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit Dave Dirks, 6 februari, Nieuw-Vennep Inhoudsopgave: - Waarom bloemrijke akkerranden? - Verschillende randen voor verschillende doelen. - Natuurlijke

Nadere informatie

Natuurlijke vijanden - Waarnemen

Natuurlijke vijanden - Waarnemen Instrumentenkaart Natuurlijke vijanden - Waarnemen DOEL Deze kaarten zijn bedoeld om inzicht te krijgen in soorten en aantallen natuurlijke vijanden op het bedrijf, en maatregelen om hun aanwezigheid te

Nadere informatie

Akkerranden ter ondersteuning van natuurlijke plaagbestrijders

Akkerranden ter ondersteuning van natuurlijke plaagbestrijders Akkerranden ter ondersteuning van natuurlijke plaagbestrijders Femke Temmerman, PCBT Zaventem, 19-feb-11 Interprovinciaal Proefcentrum voor de Biologische Teelt vzw Coördinatie/Afdeling open lucht Ieperseweg

Nadere informatie

Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf.

Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf. Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf. Gewasbescherming en FAB: Functionele Agro Biodiversiteit: Conflicterend of aanvullend? Gewasbescherming en FAB: De akkerrand als oplossing?

Nadere informatie

Plaagbestrijding als teamsport

Plaagbestrijding als teamsport Plaagbestrijding als teamsport Een inleiding over Natuurlijke Vijanden Jerre de Blok Oktober 2007 Werken met natuurlijke vijanden Natuurlijke vijanden: dieren of micro-organismen die van nature plagen

Nadere informatie

Akkerandenbeheer is één van de sleuteloplossingen in het gewasbeschermings- en mineralenbeleid

Akkerandenbeheer is één van de sleuteloplossingen in het gewasbeschermings- en mineralenbeleid Scoutwijzer Akkerandenbeheer is één van de sleuteloplossingen in het gewasbeschermings- en mineralenbeleid Inleiding Boerenland en natuurrand komen steeds dichter bij elkaar te liggen. Op het Brabantse

Nadere informatie

IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling

IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF 2014 Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Wetgeving Richtlijn 2009/128 voor een duurzaam gebruik van pesticiden Hoofdstuk 1 definities

Nadere informatie

Insecten doen het goed tegen plagen F

Insecten doen het goed tegen plagen F FUNCTIONELE AGROBIODIVERSITEIT Cees Veerman heeft in 2005 als minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in de Hoekse Waard een uniek landbouwproject geopend, LTO Functionele Agro Biodiversiteit,

Nadere informatie

Handleiding Scouting consumptie aardappel Opgesteld door: Erna van der Wal (CLM) en Merijn Bos (Louis Bolk Instituut)

Handleiding Scouting consumptie aardappel Opgesteld door: Erna van der Wal (CLM) en Merijn Bos (Louis Bolk Instituut) Handleiding Scouting consumptie aardappel Opgesteld door: Erna van der Wal (CLM) en Merijn Bos (Louis Bolk Instituut) Gewasinspecties, oftewel scouting Met gewasinspecties kunt u zelf bepalen of plaaginsecten

Nadere informatie

Biologische bestrijding in bloembolgewassen

Biologische bestrijding in bloembolgewassen Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Bollen, Bomen & Fruit Biologische bestrijding in bloembolgewassen Cor Conijn Onderzoeker insecten en aaltjes Bloembollen Biologische bestrijding in bloembolgewassen Detectie,

Nadere informatie

Biologische beheersing erwtenluis (Acyrthosiphon pisum) biokennis

Biologische beheersing erwtenluis (Acyrthosiphon pisum) biokennis Biologische beheersing erwtenluis (Acyrthosiphon pisum) biokennis Biologische beheersing erwtenluis (Acyrthosiphon pisum) R. van den broek Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector AGV PPO nr. 3250033920

Nadere informatie

Project. Actief Randenbeheer Brabant II. Pilot Functionele Agro Biodiversiteit. Inhoudelijke rapportage 2007-2009

Project. Actief Randenbeheer Brabant II. Pilot Functionele Agro Biodiversiteit. Inhoudelijke rapportage 2007-2009 Project Actief Randenbeheer Brabant II Pilot Functionele Agro Biodiversiteit Inhoudelijke rapportage 27-29 27 28 29 Informatieborden FAB pilot ARB II Inhoudelijke eindrapportage 27-29 1 Inhoudsopgave 1.

Nadere informatie

Mogelijkheden voor FAB in de sierteelt. Joachim Moens

Mogelijkheden voor FAB in de sierteelt. Joachim Moens Mogelijkheden voor FAB in de sierteelt Joachim Moens Functionele AgroBiodiversiteit Beschikbaarheid van genetische diversiteit Gunstige bodemtoestand Bestuiving van gewassen Natuurlijke plaagbeheersing

Nadere informatie

Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR

Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR Toenemende vraag naar voedsel Beschikbaarheid ongelijk verdeeld Malnutrition

Nadere informatie

Biodiverse Akkerbouw en Groententeelt

Biodiverse Akkerbouw en Groententeelt Biodiverse Akkerbouw en Groententeelt DOEL Door middel van functionele biodiversiteit kunt u de productie op uw akkerbouw- en vollegrondsgroentenbedrijf optimaliseren en verduurzamen. Dat kan door gericht

Nadere informatie

12 december Evaluatie bloemrijke akkerranden op Voorne Putten

12 december Evaluatie bloemrijke akkerranden op Voorne Putten 12 december 2018 Evaluatie bloemrijke akkerranden op Voorne Putten Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Voorbereiding en aanleg van de bloemrijke akkerranden... 4 2.1 Startbijeenkomst... 4 2.2 Areaal aan ingezaaide

Nadere informatie

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE Een krop sla zonder gif Biologische aardappelen, granen en groenten

Nadere informatie

Bedrijfskaart. Biodiverse Bloembollenteelt

Bedrijfskaart. Biodiverse Bloembollenteelt 1 DOEL De gezondheid en productie van uw gewassen hangt af van zowel techniek als van een natuurlijk evenwicht. U werkt immers met levend materiaal. In de praktijk gaat om het verzorgen van het bodemleven,

Nadere informatie

PT-Koepelproject Biodiversiteit & Plantgezondheid in de rozenteelt. Resultaten seizoen 2015

PT-Koepelproject Biodiversiteit & Plantgezondheid in de rozenteelt. Resultaten seizoen 2015 PT-Koepelproject Biodiversiteit & Plantgezondheid in de rozenteelt Resultaten seizoen 2015 PT-Koepelproject Biodiversiteit & Plantgezondheid in de rozenteelt Verslaglegging : December 2015 Contactpersoon

Nadere informatie

BLOEMENRANDEN VOOR EEN DUURZAME GEWASBESCHERMING

BLOEMENRANDEN VOOR EEN DUURZAME GEWASBESCHERMING BLOEMENRANDEN VOOR EEN DUURZAME GEWASBESCHERMING FUNCTIONELE BIODIVERSITEIT HOE AKKERRANDEN PLAGEN HELPEN BESTRIJDEN Moderne agro-ecosystemen bieden vaak weinig kansen voor een efficiënte natuurlijke

Nadere informatie

Akkernatuur werkt! Bij de boeren ligt nu de ambitie om die wetenschap in praktijk te brengen.

Akkernatuur werkt! Bij de boeren ligt nu de ambitie om die wetenschap in praktijk te brengen. Speciale editie Bloeiend Bedrijf nieuwsbrief Akkernatuur werkt! Deze editie van de Bloeiend Bedrijf nieuwsbrief is uitgegeven ter gelegenheid van de Landelijke Akkernatuurdag 2013 voor akkerbouwers, beleidsmakers

Nadere informatie

AKKERNATUUR. Saalland. Mts Klein Swormink - Stegeman JAN

AKKERNATUUR. Saalland. Mts Klein Swormink - Stegeman JAN AKKERNATUUR Saalland Mts Klein Swormink - Stegeman JAN 2017 - WWW.SAALLAND.NL - SAALLANDADVIES@GMAIL.COM WIE BEN IK? Wim Stegeman Tot 2009 werkzaam bij R&D DuPont Vanaf 2005 boer samen met Marga Klein

Nadere informatie

Natuurlijke vijanden: weet wat ze eten, weet hoe ze te bevorderen.

Natuurlijke vijanden: weet wat ze eten, weet hoe ze te bevorderen. Natuurlijke vijanden: weet wat ze eten, weet hoe ze te bevorderen. Gerjan Brouwer Adviseur biologische fruitteelt Preventie van schadelijke organismen optimale teeltrotatie goede teelttechnieken resistente/tolerante

Nadere informatie

Handleiding Gewasinspecties consumptie aardappel Opgesteld door: Merijn Bos m.bos@louisbolk.nl en Erna van der Wal (CLM)

Handleiding Gewasinspecties consumptie aardappel Opgesteld door: Merijn Bos m.bos@louisbolk.nl en Erna van der Wal (CLM) Handleiding Gewasinspecties consumptie aardappel Opgesteld door: Merijn Bos m.bos@louisbolk.nl en Erna van der Wal (CLM) Gewasinspecties, oftewel scouting Met gewasinspecties kunt u zelf bepalen of plaaginsecten

Nadere informatie

a Nuttige insecten en spinnen voor akkerbouwers

a Nuttige insecten en spinnen voor akkerbouwers 1 Dankwoord Dit boekje is tot stand gekomen met financiering van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het Europese Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Aan de vorm en inhoud

Nadere informatie

Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei

Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei Bladluizen, trips en kasspintmijt beheersen Aziatische fruitvlieg monitoren Van gangbare bestrijding naar

Nadere informatie

Guido sterk. Biobest Hoofd registratie en R&D IPM aardbeien Ontwikkeling database nevenwerkingen

Guido sterk. Biobest Hoofd registratie en R&D IPM aardbeien Ontwikkeling database nevenwerkingen IPM Impact Linter Agropolis Kinrooi Guido sterk Origine marien bioloog Opzoekingsstation van Gorsem (nu PCF Velm) 1983-1994 Registratie proeven hard- en zachtfruit insecticiden/acariciden/rodenticiden

Nadere informatie

Aspecten zoals positie ten op zichte van fiets en wandelpaden zijn minder belangrijk dan bovenstaande punten.

Aspecten zoals positie ten op zichte van fiets en wandelpaden zijn minder belangrijk dan bovenstaande punten. Voorwaarden en handreiking Aanleg en beheer van nuttige akkerranden v03032011 Merijn Bos Deze handreiking is opgesteld voor de aanleg en het beheer van nuttige akkerranden. De informatie is samengesteld

Nadere informatie

FAB en gewasbescherming. Het belang van goed waarnemen

FAB en gewasbescherming. Het belang van goed waarnemen FAB en gewasbescherming Het belang van goed waarnemen Deze brochure is onderdeel van het LTO FAB2 project in opdracht van de stuurgroep LTO FAB2. Projectleiding wordt verzorgd door ZLTO Projecten, p/a

Nadere informatie

Afwijkingen bestrijden

Afwijkingen bestrijden Afwijkingen bestrijden De ziekte- of schadeveroorzaker is al aanwezig en je bent tot de conclusie gekomen dat er bestreden moet worden. Welke methode ga je dan hanteren? Er zijn verschillende methoden

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB biologie CSE KB. tijdvak 1

Bijlage VMBO-KB biologie CSE KB. tijdvak 1 Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 1 biologie CSE KB. KB-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38 tot en met 46. Bij het beantwoorden van die vragen

Nadere informatie

Monitoring nuttigen & plagen

Monitoring nuttigen & plagen Monitoring nuttigen & plagen Weet wat er leeft in je gewas Monitoring Een wekelijkse monitoring van de plagen én nuttigen in je aardbeiengewas is de sleutel tot succes voor een geslaagde geïntegreerde

Nadere informatie

Eindrapportage FAB

Eindrapportage FAB Eindrapportage FAB2 2008-2011 Functionele Agro Biodiversiteit Eindrapportage FAB2 Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) J. de Geus (voorzitter stuurgroep FAB2) H. van Gurp (projectleider FAB2) Met tekstbijdragen

Nadere informatie

Bijen op het landbouwbedrijf. Boki Luske 31 Maart 2017

Bijen op het landbouwbedrijf. Boki Luske 31 Maart 2017 Bijen op het landbouwbedrijf Boki Luske 31 Maart 2017 Inhoud Boer, bij en burger geschiedenis Methodes om te werken aan een bijvriendelijker platteland Natuurinclusieve landbouw Bij, Boer & Burger: voorheen

Nadere informatie

EIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT. Hellingman Onderzoek en Advies BV

EIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT. Hellingman Onderzoek en Advies BV EIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT In alle fases van ontwikkeling hebben eikenprocessierupsen natuurlijke vijanden Paring Eitjes overwinteren Rupsen uit in april 2 de stadium 3 de stadium - begin brandharen

Nadere informatie

Inhoudsopgave: natuur- en landbouwwaarde akkers bodemfauna akkerplanten akkervogels. natuurlijke vijanden

Inhoudsopgave: natuur- en landbouwwaarde akkers bodemfauna akkerplanten akkervogels. natuurlijke vijanden AKKERS Hoofdstuk 2 Inhoudsopgave: natuur- en landbouwwaarde akkers bodemfauna akkerplanten akkervogels natuurlijke vijanden akkerranden akkerflora akkervogels erosie agro-biodiversiteit natuur- en landbouwwaarde

Nadere informatie

Landbouwers werken aan een fleurig landschap!

Landbouwers werken aan een fleurig landschap! Landbouwers werken aan een fleurig landschap! Biodiversiteit op het platteland Landbouw is onlosmakelijk verbonden met de natuur. Toch lijkt deze band de laatste decennia sterk verwaterd. Gelukkig doen

Nadere informatie

Kwaliteitsimpuls groenblauwe dooradering voor natuurlijke plaagonderdrukking in de Hoeksche Waard

Kwaliteitsimpuls groenblauwe dooradering voor natuurlijke plaagonderdrukking in de Hoeksche Waard Kwaliteitsimpuls groenblauwe dooradering voor natuurlijke plaagonderdrukking in de Hoeksche Waard Willemien Geertsema Eveliene Steingröver Walter van Wingerden Joop Spijker Jolanda Dirksen Alterra-rapport

Nadere informatie

Landbouwers maken werk van een fleurig landschap!

Landbouwers maken werk van een fleurig landschap! Landbouwers maken werk van een fleurig landschap! Biodiversiteit op het platteland Landbouw is onlosmakelijk verbonden met de natuur. Toch lijkt deze band de laatste decennia een beetje verwaterd. Gelukkig

Nadere informatie

Onderzoeksprogramma Systeeminnovaties multifunctionele bedrijfssystemen. Biodivers Natuur functioneel inzetten in open teelten. systeem.

Onderzoeksprogramma Systeeminnovaties multifunctionele bedrijfssystemen. Biodivers Natuur functioneel inzetten in open teelten. systeem. Onderzoeksprogramma Systeeminnovaties multifunctionele bedrijfssystemen Biodivers Natuur functioneel inzetten in open teelten systeem innovatie Biodivers Natuur functioneel inzetten in open teelten Rapportage

Nadere informatie

5.2 Waarnemingen. Figuur 9. Uitzetten van lieveheersbeestjes

5.2 Waarnemingen. Figuur 9. Uitzetten van lieveheersbeestjes Uitzetten natuurlijke vijanden In 2008 werden twee soorten lieveheersbeestjes (Adalia bipunctata en Exochomus quadripustulatus), gaasvliegen (Chrysoperla carnea), galmuggen (Aphidoletes aphidimyza) en

Nadere informatie

Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij

Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij Studiedag Boomkwekerij 11 februari 2011 Véronique De Bleeker INHOUD Inleiding Nuttige insecten en mijten Waarnemingsmethoden Perceelsranden INLEIDING

Nadere informatie

Terugzine. Samen kennis maken. Samenwerking in de groene kolom is uniek. Lezen en laten lezen! Win-win voor onderwijs en bedrijfsleven

Terugzine. Samen kennis maken. Samenwerking in de groene kolom is uniek. Lezen en laten lezen! Win-win voor onderwijs en bedrijfsleven Terugblik Meerjarenafspraak 2006-2010 Terugzine Magazine van de Groene Kennis Coöperatie met succesprojecten van de afgelopen vijf jaar Lezen en laten lezen! Gooi mij niet weg maar geef me door! Of kijk

Nadere informatie

Bijen en zo. Villa Augustus 6 mei 2014. Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee

Bijen en zo. Villa Augustus 6 mei 2014. Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee Bijen en zo Villa Augustus 6 mei 2014 Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee Maar eerst een BIJENQUIZ Alle antwoorden staan in Het lied van de honing Vraag 1: Hoe lang leeft een bijenkoningin? 1 jaar of 5 jaar

Nadere informatie

Beheersing van bladinsecten

Beheersing van bladinsecten Beheersing van bladinsecten Beheersing van bladinsecten Met behoud van natuurlijke vijanden Levine de Zinger SID Tilburg en Heerenveen, 6/7 december 2018 Bladinsecten Trips Bietenkever Zwarte bonenluis

Nadere informatie

De Patrijs, klant van berm en akkerrand.

De Patrijs, klant van berm en akkerrand. De Patrijs, klant van berm en akkerrand. Lesbrief met kleurwedstrijd voor de groepen 5, 6 en/of 7 van de basisscholen van de gemeente Heeze-Leende. Je vult de antwoorden op de vragen in op de achterzijde

Nadere informatie

Agrobiodiversiteit in Vlaanderen Hoe ondersteunt, stimuleert en verplicht de overheid hierin?

Agrobiodiversiteit in Vlaanderen Hoe ondersteunt, stimuleert en verplicht de overheid hierin? Agrobiodiversiteit in Vlaanderen Hoe ondersteunt, stimuleert en verplicht de overheid hierin? Abts Mathias Departement Landbouw en Visserij Inhoudstafel * Inleiding: wat is duurzame landbouw? * Verplichtingen

Nadere informatie

Akkernatuur. stimuleer nuttige natuur

Akkernatuur. stimuleer nuttige natuur Akkernatuur Herken en 1 stimuleer nuttige natuur Dankwoord Dit boekje is tot stand gekomen met financiering van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het Europese Landbouwfonds

Nadere informatie

Actief Randenbeheer Flevoland 2012

Actief Randenbeheer Flevoland 2012 Actief Randenbeheer Flevoland 2012 Tussenrapportage over de resultaten uit de gewasinspecties en monitoring Anneloes Visser Erna van der Wal Bart van Dam Actief Randenbeheer Flevoland 2012 Tussenrapportage

Nadere informatie

VOORKOMEN EN BEHEERSEN VAN PLAGEN: EEN KUNST APART

VOORKOMEN EN BEHEERSEN VAN PLAGEN: EEN KUNST APART VOORKOMEN EN BEHEERSEN VAN PLAGEN: EEN KUNST APART J.C. van Lenteren en M. Dicke Laboratorium voor Entomologie, Wageningen Universiteit Vanaf het ontstaan van de landbouw - zo n 10.000 jaar geleden - tot

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie GT-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en

Nadere informatie

Hoe bladluisplagen voorkomen

Hoe bladluisplagen voorkomen Hoe bladluisplagen voorkomen Een teveel aan bladluizen = een tekort aan bladluiseters. Beter voorkomen dan genezen. En ja, bladluizen voorkomen is mogelijk en het is zelfs niet eens moeilijk: Maak je tuin

Nadere informatie

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Invloed van een bloemenrand op trips en zijn natuurlijke vijanden in aardbei (doordragers) In het kader van het PWO-project: Waarnemen

Nadere informatie

Insect Consultancy. Insect Consultancy. Henk Vlug www.insectconsultancy.nl

Insect Consultancy. Insect Consultancy. Henk Vlug www.insectconsultancy.nl Insect Consultancy Insect Consultancy Henk Vlug www.insectconsultancy.nl Biodiversiteit insectenfauna van bomen en hun omgeving PLANTENRIJK DIERENRIJK ONGEWERVELDEN ZOOGDIEREN GELEEDPOTIGEN VOGELS OVERIGE

Nadere informatie

Levenscyclus natuurlijke vijanden in de aardappelteelt

Levenscyclus natuurlijke vijanden in de aardappelteelt Levenscyclus natuurlijke vijanden in de aardappelteelt Zweefvliegen Syrphidae 35 dagen ± 2 mm groot. Ze lijken op kleine rijstkorrels; langwerpig glanzend wit en hebben aan de buitenkant een netvormige

Nadere informatie

Verslag Workshop Groene diensten

Verslag Workshop Groene diensten Verslag Workshop Groene diensten Groene diensten Groenbeheer, landschapsbeheer, natuur. Opbouw workshop Er zijn twee workshops gehouden, aan het eind van de ochtend en begin van de middag. De beide workshops

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie GT-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en

Nadere informatie

Gewasbeschermingsplan kerstbomenteelt

Gewasbeschermingsplan kerstbomenteelt Gewasbeschermingsplan kerstbomenteelt Hans Smeets Adviseur DLV plant BV Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland. Het Ministerie van Economische Zaken,

Nadere informatie

Rapportage LTO FAB II 2008. Functionele Agro Biodiversiteit

Rapportage LTO FAB II 2008. Functionele Agro Biodiversiteit Rapportage LTO FAB II 2008 Functionele Agro Biodiversiteit 2009 ZLTO Projecten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,

Nadere informatie

Eindrapportage FAB

Eindrapportage FAB Eindrapportage FAB 2005-2007 Functionele Agro Biodiversiteit www.lto.nl/fab Eindrapportage FAB 2005-2007 Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) H. Scheele (voorzitter stuurgroep FAB) H. van Gurp (projectleider

Nadere informatie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Jan Willem Erisman Arnhem, 24 januari 2018 Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was

Nadere informatie

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 F 0317 46 04 00 In opdracht van: Begeleidende groep

Nadere informatie

Dit kun je zelf doen om insectensterfte te voorkomen

Dit kun je zelf doen om insectensterfte te voorkomen Dit kun je zelf doen om insectensterfte te voorkomen 15 februari 2019 16:53 Laatste update: 12 uur geleden De komende decennia neemt het aantal insecten met 40 procent af, meldde het wetenschappelijke

Nadere informatie

IPM Integrated Pest Management: hoe voldoen aan wettelijke verplichtingen? Bart Debussche Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij

IPM Integrated Pest Management: hoe voldoen aan wettelijke verplichtingen? Bart Debussche Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij IPM Integrated Pest Management: hoe voldoen aan wettelijke verplichtingen? Bart Debussche Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij Overzicht IPM: vanwaar komt het? IPM: wat is dit? IPM: hoe toepassen

Nadere informatie

GROENBLAUWE DOORADERING IN DE HOEKSCHE WAARD EEN SCHETS VAN DE GEWENSTE SITUATIE VOOR NATUURLIJKE PLAAGONDERDRUKKING

GROENBLAUWE DOORADERING IN DE HOEKSCHE WAARD EEN SCHETS VAN DE GEWENSTE SITUATIE VOOR NATUURLIJKE PLAAGONDERDRUKKING GROENBLAUWE DOORADERING IN DE HOEKSCHE WAARD EEN SCHETS VAN DE GEWENSTE SITUATIE VOOR NATUURLIJKE PLAAGONDERDRUKKING Willemien Geertsema 1 Eveliene Steingröver 1 Walter van Wingerden 1 Frans van Alebeek

Nadere informatie

No regret natuurmaatregelen op het boerenbedrijf

No regret natuurmaatregelen op het boerenbedrijf No regret natuurmaatregelen op het boerenbedrijf Laaghangend fruit en haalbare maatregelen op maat Arjen de Groot, Wageningen Environmental Research Boer Proof Natuur ForwardFarm Abbenes, 6 juli 2018 Meer

Nadere informatie

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 2)

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 2) Redactie Nieuwsbrief : PCS, Adviesdienst Gewasbescherming: Marc Vissers, Joachim Audenaert, Bart Haleydt, Ruth Verhoeven Vlaamse Overheid: Frans Goossens Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische

Nadere informatie

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Invloed van een bloemenrand op trips en zijn natuurlijke vijanden in aardbei (doordragers) In het kader van het PWO-project: Waarnemen

Nadere informatie

Herkennen van plagen in potchrysant

Herkennen van plagen in potchrysant Herkennen van plagen in potchrysant Joachim Audenaert 1 Scouten Voor kruipende insecten (met een loep) 1. Bekijk de kop van de plant: witte vlieg (adulten) weekhuidmijt jonge rupsen spint en roofmijten

Nadere informatie

akkerbouw. Meest verbouwde gewassen zijn granen (vooral wintertarwe), aardappels, suikerbieten en uien. Bij het selecteren van de bedrijven voor deze

akkerbouw. Meest verbouwde gewassen zijn granen (vooral wintertarwe), aardappels, suikerbieten en uien. Bij het selecteren van de bedrijven voor deze Samenvatting Intensivering van de landbouw heeft ertoe geleid dat populaties van boerenlandvogels sterk zijn afgenomen sinds de jaren 60. Ooit veelvoorkomende soorten als patrijs (Perdix perdix) veldleeuwerik

Nadere informatie

Actief Randenbeheer Flevoland 2013

Actief Randenbeheer Flevoland 2013 Actief Randenbeheer Flevoland 213 Eindrapportage over de resultaten uit de gewasinspecties en monitoring Anneloes Visser (CLM) Erna van der Wal (CLM) Matthijs van Dijk (CAH Vilentum) Johan Hoogeboom (CAH

Nadere informatie

Maatregelen voor (bestuivende) insecten op en rond het fruitteeltbedrijf

Maatregelen voor (bestuivende) insecten op en rond het fruitteeltbedrijf Maatregelen voor (bestuivende) insecten op en rond het fruitteeltbedrijf Wat is de toegevoegde waarde, en hoe bereiken we die? Arjen de Groot en Sabine van Rooij Wageningen Environmental Research (Alterra)

Nadere informatie

Aanleg & beheer van bloemenweides. Warme Winteravonden in 't Dijleland

Aanleg & beheer van bloemenweides. Warme Winteravonden in 't Dijleland Aanleg & beheer van bloemenweides Warme Winteravonden in 't Dijleland Wat en waarom een bloemenweide? Soorten bloemenweides Aanleg en beheer van een bloemenweide WWW.ECOFLORA.BE Wat is een bloemenweide?

Nadere informatie

Onkruidbestrijding en Gewasbescherming

Onkruidbestrijding en Gewasbescherming CURSUSboek Onkruidbestrijding en Gewasbescherming voor de Hovenier & Groenvoorziener AUTEURS Wied Hendrix Jan van den Langenberg colofon Auteurs Wied Hendrix en Jan van den Langenberg Redactie Linda Kleverlaan,

Nadere informatie

FAB en akkerranden. voor natuurlijke plaagbeheersing

FAB en akkerranden. voor natuurlijke plaagbeheersing FAB en akkerranden voor natuurlijke plaagbeheersing Deze brochure is onderdeel van het LTO FAB2 project in opdracht van de stuurgroep LTO FAB2. Projectleiding wordt verzorgd door ZLTO Projecten, p/a Henny

Nadere informatie

Groen is saai. Kennisdag: Natuur in de stad, hoe doe je dat? Kars Veling Meer natuur in de stad, hoe doe je dat? 24/11/2016.

Groen is saai. Kennisdag: Natuur in de stad, hoe doe je dat? Kars Veling Meer natuur in de stad, hoe doe je dat? 24/11/2016. Groen is saai Kennisdag: Natuur in de stad, hoe doe je dat? Groen is saai Meer kleur, meer leven in de stad 1 2 3 Drie typen vlinders Kroeglopers: Natuurvlinders: Stadsnatuurvlinders: Voorbeelden van waardplanten

Nadere informatie

Bestrijding bladwespen bij rode bes in kassen en tunnels.

Bestrijding bladwespen bij rode bes in kassen en tunnels. Verslaglegging demoproject Bestrijding bladwespen bij rode bes in kassen en tunnels. Gefinancierd door Productschap Tuinbouw In opdracht van de Nederlandse Fruitteelt Organisatie In het kader van het project

Nadere informatie

BASISPRINCIPES VAN IPM

BASISPRINCIPES VAN IPM BASISPRINCIPES VAN IPM Studiedag knolbegonia 17 01 2011 F. GOOSSENS EUROPESE RICHTLIJN (2009/128/EC ) tot vaststelling van een kader voor communautaire actie ter verwezenlijking van een duurzaam gebruik

Nadere informatie

Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit. Nationale Bijenstrategie Bed & Breakfast for Bees

Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit. Nationale Bijenstrategie Bed & Breakfast for Bees Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit Nationale Bijenstrategie 2017-2023 Bed & Breakfast for Bees Waarom een Nationale Bijenstrategie? Bestuivers: bijen, zweefvliegen, kevers, dag- en nachtvlinders

Nadere informatie

FAB en omgeving. Het belang van groene en blauwe netwerken

FAB en omgeving. Het belang van groene en blauwe netwerken FAB en omgeving Het belang van groene en blauwe netwerken Deze brochure is onderdeel van het LTO FAB2 project in opdracht van de stuurgroep LTO FAB2. Projectleiding wordt verzorgd door ZLTO Projecten,

Nadere informatie

Evaluatiebijeenkomst 2014

Evaluatiebijeenkomst 2014 Evaluatiebijeenkomst 2014 Boki Luske Leen Janmaat Kees van Veluw Dave Dirks Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland Terugblik Kernvraag: Wie heeft de gewasbescherming

Nadere informatie

Pilot systeem-aanpak mineervlieg in chrysant Resultaten IPM stappen in April 2018 Karen Smit

Pilot systeem-aanpak mineervlieg in chrysant Resultaten IPM stappen in April 2018 Karen Smit Pilot systeem-aanpak mineervlieg in chrysant Resultaten IPM stappen in 2017 April 2018 Karen Smit Inhoudsopgave Inleiding 2 1. IPM systeem chrysant 3 2. Opzet mineervliegbeheersing in chrysant in 2017

Nadere informatie

Workshop plant: Plaagbeheersing in groenten en akkerbouw

Workshop plant: Plaagbeheersing in groenten en akkerbouw Workshop plant: Plaagbeheersing in groenten en akkerbouw Open Lucht Groenten en Beschutte teelt Lieven Delanote (Inagro) Femke Temmerman (Inagro) Justine Dewitte (PCG) 1 Ziekte driehoek 3 Principes bio

Nadere informatie