Ontwikkelingen in de biologische bestrijding. Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontwikkelingen in de biologische bestrijding. Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw"

Transcriptie

1 Ontwikkelingen in de biologische bestrijding Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw

2 Wat zijn de ontwikkelingen? Grote ontwikkelingen op het gebied van roofmijten Veel studies naar interacties in voedselwebben

3 Amblyseius swirskii Zeer succesvol in komkommer, aubergine, paprika en sierteeltgewassen Effecten op trips, witte vlieg, begoniamijt en spint Grote doorbraak in paprika Spanje: 2005: 150 ha, 2006: 650 ha, 2007: 5000 ha.

4 Euseius ovalis Uitstekende ontwikkeling in roos, vooral in aanwezigheid van witte vlieg. Zeer goede vermeerdering op wonderboom Ricinus communis

5 Amblyseius andersoni Ontwikkeld vanuit buitenteelt roos regen o.a. trips en spint Biedt potentie bij lagere temperaturen

6 Amblyseius califiornicus Beter beschikbaar door verbeterde massakweek Goede spintbestrijder Kan beter tegen lage RV, hoge T dan P. persimilis Lange overleving zonder prooi

7 Amblyseius barkeri Effectief tegen narcismijt in amaryllis Ca. helft amaryllistelers (100 ha) experimenteert nu met biologische bestrijding met deze roofmijt

8 Macrocheles robustulus Effectieve bestrijder van tripspoppen in de bodem Resultaten freesia 2007: vestigt zich 25x beter dan Hypoaspis miles Biedt potentie voor grondgebonden sierteelt en potplanten

9 Studies naar voedselwebinteracties Relatie plant belager Relatie belager bestrijder Relatie plant bestrijder Interacties tussen bestrijders Interacties tussen belagers

10 Interacties tussen plagen via roofmijten Generalisten met effect op trips en witte vlieg: Euseius scutalis Euseius ovalis Typhlodromalus (Amblyseius) limonicus Typhlodromips (Amblyseius) swirskii

11 generalist phytoseiid predator thrips Apparent competition? whiteflies plant

12 Kasproef met trips en kaswittevlieg op komkommer Behandelingen: A swirskii + trips B swirskii + kaswittevlieg C swirskii + trips & kaswittevlieg D ovalis + trips E ovalis + kaswittevlieg F ovalis + trips & kaswittevlieg 12 kasjes, ovalis + swirskii met dezelfde plaagcombinatie in één kasje 40 wv, 10 trips en 15 roofmijten/plant 4 beoordelingsmomenten, week 4, 6, 8 en 10 (na inzet)

13 Gescheiden dichte kasjes

14 Ontwikkeling van trips 25 Thrips density (larvae per leaf) thrips thrips + whitefly Time (week number)

15 Ontwikkeling van kaswittevlieg 5000 Whitefly density (larvae per leaf) whitefly thrips + whitefly Time (week number)

16 Ontwikkeling van de roofmijt T. swirskii 140 Predator density (mites per leaf) thrips whitefly thrips + whitefly Time (week number)

17 vragen Wat is de reden van de extreme populatiegroei van roofmijten in aanwezigheid van de combinatie trips en witte vlieg? Speelt het dieet een rol in de ontwikkeling? Beoordeling eileg Beoordeling juveniele overleving & ontwikkelingssnelheid

18 Eilegproef (Roos van Maanen, UvA) Ovipositie gemeten op 3 dieeten: A B C eieren van kaswittevlieg L1-larven van trips mix van A & B

19 Opzet eilegproef op bladponsjes

20 Eileg T. swirskii op 3 dieeten Oviposition of T. swirskii on different diets 3 # eggs/female/day 2 1 Whitefly Thrips mixed

21 Resultaten ontwikkelingsexperiment 1 fraction adult Whitefly Thrips Mix days

22 generalist phytoseiid predator thrips spider mites whiteflies plant

23 Opzet kasproef 2006 Behandelingen: Spint Trips Trips + later spint Witte vlieg + later spint Trips + witte vlieg + later spint

24 roofmijtontwikkeling gemiddeld # T. swirskii/blad Tijd (weken 2006) spint trips trips + later spint kaswittevlieg + later spint trips + kaswittevlieg + later spint

25 Ontwikkeling spint zonder andere plagen mean % of spider mite damage/leaf Time (week number 2006)

26 Ontwikkeling spint in aanwezigheid van andere plagen mean % of spider mite damage/leaf thrips + spider mites whiteflies + spider mites thrips + whiteflies + spider mites Time (week number 2006)

27 Ontwikkeling van trips 25 gemiddeld # tripslarven/blad trips trips + later spint trips + kaswittevlieg + later spint Tijd (weken 2006)

28 Ontwikkeling van kaswittevlieg 3000 gemiddeld # tripslarven/blad kaswittevlieg + later spint kaswittevlieg + trips + later spint Tijd (weken 2006)

29 Conclusies Wittevliegbestrijding gaat beter in aanwezigheid van trips Spintbestrijding gaat beter in aanwezigheid van trips dan in aanwezigheid van witte vlieg, maar nog beter in aanwezigheid van trips & witte vlieg

30 Risico s van meer plagen Op korte termijn kunnen verzadigingseffecten optreden: teveel voedsel, waardoor plagen ontsnappen

31 Risico s van meer plagen 70 nadeel: verzadiging door 2e generatie wv A: alleen trips B: trips + wv laag C: trips + wv hoog tripslarven/blad nadeel voordeel weken

32 Interacties tussen natuurlijke vijanden: voorbeeld spint apparent competition whiteflies thrips spider mites swirskii californicus persimilis

33 lieveheersbeestjes Adalia bipunctata Intra Guild Predation (IGP) gaasvliegen Crysoperla carnea zweefvliegen Episyrphus balteatus Higher order predator bladluis galmuggen Aphidoletes aphidimyza sluipwespen Aphidius ervi Aphidius colemani Aphelinus mali Praon volucre gewas

34 Opzetkasproefeco-teeltpaprika 2007 min swirskii plus swirskii plus swirskii min swirskii min swirskii plus swirskii N-laag N-laag N-hoog N-hoog N-laag N-laag N-hoog N-hoog N-laag N-laag N-hoog N-hoog min swirskii plus swirskii plus swirskii min swirskii min swirskii plus swirskii zonder zweefvliegen met zweefvliegen met zweefvliegen + nectarplanten

35 Opzetkasproefeco-teeltpaprika 2007

36 Resultaten labexperiment (na 24 uur) Effect van de roofmijt Amblyseius swirskii op de galmug Aphidoletes aphidimyza Aantal intacte galmugeieren/larven a b controle swirskii + stuifmeel swirskii Behandeling

37

38 Conclusie/stelling Met de inzet van verschillende natuurlijke vijanden tegen verschillende plagen creëren we complexe voedselwebben op planten. Inzicht in de directe en indirectie interacties die hierin plaatsvinden is noodzakelijk om tot geslaagde bestrijdingschema s te komen.

Nieuwe ontwikkelingen in de biologische bestrijding van bladluis in paprika

Nieuwe ontwikkelingen in de biologische bestrijding van bladluis in paprika Nieuwe ontwikkelingen in de biologische bestrijding van bladluis in paprika Gerben Messelink, Chantal Bloemhard, Laxmi Kok Wageningen UR Glastuinbouw Boterbloemluis, Aulacorthum solani Groene perzikluis

Nadere informatie

Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet?

Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet? Themadag Exoten, 2 december 21 2-12-21 High-tech kassen zien er schoon uit Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet? Gerben Messelink, Juliette Pijnakker, Anton van der Linden,

Nadere informatie

Nieuwe ontwikkelingen in de sierteelt

Nieuwe ontwikkelingen in de sierteelt Nieuwe ontwikkelingen in de sierteelt Themadag Gewasgezondheid, Bleiswijk 8 maart 2012 Trends 2012 Woorden: Duurzaamheid! Weerbaarheid! Robuuste systemen! Nieuwe natuurlijke vijanden Spontaan Dit jaar

Nadere informatie

Biologische bestrijding van bladluizen in paprika. Aphidoletes kan meer dan we denken.. Jeroen van Schelt. Koppert Biological Systems

Biologische bestrijding van bladluizen in paprika. Aphidoletes kan meer dan we denken.. Jeroen van Schelt. Koppert Biological Systems Biologische bestrijding van bladluizen in paprika. Aphidoletes kan meer dan we denken.. Jeroen van Schelt Koppert Biological Systems Belangrijkste bladluizen in paprika Aulacorthum solani Boterbloemluis

Nadere informatie

Vergelijking roofwantsen en roofmijten in aubergine

Vergelijking roofwantsen en roofmijten in aubergine Vergelijking roofwantsen en roofmijten in aubergine Gerben Messelink, Renata van Holstein-Saj, Laxmi Kok Rapport GTB-1152 Referaat In twee kassen met een aubergineteelt is gevolgd hoe biologische bestrijders

Nadere informatie

Plagen en natuurlijke vijanden in de Glastuinbouw. Ellen Beerling WUR Glastuinbouw, Bleiswijk

Plagen en natuurlijke vijanden in de Glastuinbouw. Ellen Beerling WUR Glastuinbouw, Bleiswijk Plagen en natuurlijke vijanden in de Glastuinbouw Ellen Beerling WUR Glastuinbouw, Bleiswijk Inhoud Plagen waarnemen: scouten Waarom Hoe Plagen & Natuurlijke vijanden Witte vlieg Mineervlieg Bladluis Rups

Nadere informatie

Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet?

Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet? Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet? Gerben Messelink, Juliette Pijnakker, Anton van der Linden, Amir Grosman en Pierre Ramakers, Wageningen UR Glastuinbouw High tech

Nadere informatie

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 2)

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 2) Redactie Nieuwsbrief : PCS, Adviesdienst Gewasbescherming: Marc Vissers, Joachim Audenaert, Bart Haleydt, Ruth Verhoeven Vlaamse Overheid: Frans Goossens Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische

Nadere informatie

Generalist predators, food web complexities and biological pest control in greenhouse crops Messelink, G.J.

Generalist predators, food web complexities and biological pest control in greenhouse crops Messelink, G.J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Generalist predators, food web complexities and biological pest control in greenhouse crops Messelink, G.J. Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

Roofwantsen en roofmijten in chrysant

Roofwantsen en roofmijten in chrysant Roofwantsen en roofmijten in chrysant Anton van der Linden, Marieke van der Staaij Kennis is macht in Chrysant, Wageningen UR Glastuinbouw 19 januari 2012 Projecten Roofwantsen in chrysant Orius majusculus

Nadere informatie

Bestrijding van trips in aubergine met roofmijten

Bestrijding van trips in aubergine met roofmijten Bestrijding van trips in aubergine met roofmijten Gerben Messelink & Eric de Groot Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Glastuinbouw Business Unit Glastuinbouw juni oktober 2005 2005 2005 Wageningen,

Nadere informatie

Bestrijding van trips en kaswittevlieg met roofmijten in komkommer

Bestrijding van trips en kaswittevlieg met roofmijten in komkommer Bestrijding van trips en kaswittevlieg met roofmijten in komkommer Gerben Messelink, Sebastiaan van Steenpaal en Renata van Holstein? Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Business Unit Glastuinbouw

Nadere informatie

Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei

Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei Bladluizen, trips en kasspintmijt beheersen Aziatische fruitvlieg monitoren Van gangbare bestrijding naar

Nadere informatie

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 3)

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 3) Redactie Nieuwsbrief : PCS, Adviesdienst Gewasbescherming: Marc Vissers, Joachim Audenaert, Bart Haleydt, Ruth Verhoeven Vlaamse Overheid: Frans Goossens Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische

Nadere informatie

Tips en tricks voor de bestrijding van trips

Tips en tricks voor de bestrijding van trips Tips en tricks voor de bestrijding van trips Gerben Messelink, Anton van der Linden, Amir Grosman, Wageningen UR Glastuinbouw Peter Korsten, Mark Geuijen, Botany Hans de Ruiter, SerfaPlus Plantgezondheidsdag

Nadere informatie

Kruip in de huid van trips: invloed van gewas en klimaat op gedrag en bestrijding

Kruip in de huid van trips: invloed van gewas en klimaat op gedrag en bestrijding Kruip in de huid van trips: invloed van gewas en klimaat op gedrag en bestrijding Gerben Messelink Wageningen University & Research, BU Glastuinbouw Gewasgezondheidsdag, 8 maart 2018 trips adulten eieren

Nadere informatie

Weekhuidmijten bij azalea:

Weekhuidmijten bij azalea: Weekhuidmijten bij azalea: efficiënter biologisch bestrijden van de plaag Joachim Audenaert IWT-Landbouwonderzoeksproject 090931(2011-2014): Duurzaam gebruik van roofmijten in de moderne energiezuinige

Nadere informatie

Bestrijding van kaswittevlieg met roofmijten in komkommer. Gerben Messelink & Sebastiaan van Steenpaal

Bestrijding van kaswittevlieg met roofmijten in komkommer. Gerben Messelink & Sebastiaan van Steenpaal Bestrijding van kaswittevlieg met roofmijten in komkommer Gerben Messelink & Sebastiaan van Steenpaal Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Business Unit Glastuinbouw oktober 2005 2005 Wageningen, Praktijkonderzoek

Nadere informatie

Mijten in de kas. Studiedag IPM. Vrijdag 22 november 2013 Joachim Audenaert

Mijten in de kas. Studiedag IPM. Vrijdag 22 november 2013 Joachim Audenaert Mijten in de kas Studiedag IPM Vrijdag 22 november 2013 Joachim Audenaert IWT-090931 Duurzaam gebruik van roofmijten in de moderne energiezuinige sierteelt onder glas, met steun van IWT Vlaanderen Inleiding

Nadere informatie

BIOLOGISCHE BESTRIJDING INTERIEUR BEPLANTINGEN. Stichting Kwaliteitsmerk Interieurbeplantingen 11 mei 2017, Park Makeblijde Houten

BIOLOGISCHE BESTRIJDING INTERIEUR BEPLANTINGEN. Stichting Kwaliteitsmerk Interieurbeplantingen 11 mei 2017, Park Makeblijde Houten BIOLOGISCHE BESTRIJDING INTERIEUR BEPLANTINGEN Stichting Kwaliteitsmerk Interieurbeplantingen 11 mei 2017, Park Makeblijde Houten ENTOCARE 1991-2017 biologische bestrijding maar dan net even anders gespecialiseerde

Nadere informatie

Green Challenges project

Green Challenges project GREEN CHALLENGES Green Challenges project Uitdaging Het ontwerpen en testen van een systeemaanpak voor (nietchemische) ziekte- en plaagbestrijding > Identificeren van systeemsprongen 3 onderdelen Functionele

Nadere informatie

Een nieuwe roofmijt tegen trips in chrysant

Een nieuwe roofmijt tegen trips in chrysant Een nieuwe roofmijt tegen trips in chrysant Verzamelen en kweken van Neoseiulus reductus Anton van der Linden Rapport GTB-1148 Referaat De biologische bestrijding van trips in chrysant is begonnen als

Nadere informatie

Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij

Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij Studiedag Boomkwekerij 11 februari 2011 Véronique De Bleeker INHOUD Inleiding Nuttige insecten en mijten Waarnemingsmethoden Perceelsranden INLEIDING

Nadere informatie

Biologische bestrijding in bloembolgewassen

Biologische bestrijding in bloembolgewassen Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Bollen, Bomen & Fruit Biologische bestrijding in bloembolgewassen Cor Conijn Onderzoeker insecten en aaltjes Bloembollen Biologische bestrijding in bloembolgewassen Detectie,

Nadere informatie

Nieuwe uitzet strategiën van bodemroofmijten. Amir Grosman, Gerben Messelink, Eric de Groot Wageningen UR Glastuinbouw

Nieuwe uitzet strategiën van bodemroofmijten. Amir Grosman, Gerben Messelink, Eric de Groot Wageningen UR Glastuinbouw Nieuwe uitzet strategiën van bodemroofmijten Amir Grosman, Gerben Messelink, Eric de Groot Wageningen UR Glastuinbouw Nieuwe uitzetstrategie van bodemroofmijten voor effectiever bestrijding van bodemplagen

Nadere informatie

in bodemfysische eigenschappen

in bodemfysische eigenschappen 242 entomologische berichten Promoties Living apart together interactions between aboveground grazers, plants and soil biota Ciska Veen, Rijksuniversiteit Groningen, promotiedatum 29 april 2011 Organismen

Nadere informatie

Schadelijke mijten in glastuinbouw

Schadelijke mijten in glastuinbouw Schadelijke mijten in glastuinbouw Juliette Pijnakker (Biobest) en Ada Leman (WUR) PlantgezondheidEvent 2019 Welke mijtensoorten komen onder glas voor? Spintmijten Kasspintmijt Fruitspintmijt Citrusspintmijt

Nadere informatie

Verslag geïntegreerde bestrijding in de teelt van anjer.

Verslag geïntegreerde bestrijding in de teelt van anjer. Verslag geïntegreerde bestrijding in de teelt van anjer. Onderzoeksperiode 2009 Inhoud Inleiding... 2 Werkwijze... 2 Resultaten... 4 Discussie en conclusie... 8 1 Inleiding De anjerteelt heeft het onderzoeksproject

Nadere informatie

Gebruik van natuurlijke vijanden bij aanplanting in openbaar groen. Lode Van Schaeren Crop protection specialist

Gebruik van natuurlijke vijanden bij aanplanting in openbaar groen. Lode Van Schaeren Crop protection specialist Gebruik van natuurlijke vijanden bij aanplanting in openbaar groen Lode Van Schaeren Crop protection specialist Inhoudstafel Waarom? Plagen & nuttigen Plan van aanpak Vragen 1/14/2013 Waarom nuttige insecten

Nadere informatie

Geïntegreerde bestrijding Fruitteelt. Vlamings studiemiddag Boekel 18 februari 2014. Vince van der Gaag

Geïntegreerde bestrijding Fruitteelt. Vlamings studiemiddag Boekel 18 februari 2014. Vince van der Gaag Geïntegreerde bestrijding Fruitteelt Vlamings studiemiddag Boekel 18 februari 2014 Vince van der Gaag 18 februari 2014 Onderwerpen Algemeen Bioline ICM Een goed begin (scouten en monitoring, hygiëne) Kweekzakjes

Nadere informatie

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, 2012-2016 Indicator 16 januari 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

BIOLOGISCHE ALTERNATIEVEN IN DE AARDBEITEELT. Céline De Baere Crop specialist

BIOLOGISCHE ALTERNATIEVEN IN DE AARDBEITEELT. Céline De Baere Crop specialist BIOLOGISCHE ALTERNATIEVEN IN DE AARDBEITEELT Céline De Baere Crop specialist Inhoudsopgave Wat gaan we bespreken? Trips bestrijding resultaten proef Proefcentrum Hoogstraten Bladluis bestrijding Flying

Nadere informatie

Workshop: Herkennen van plagen en nuttigen

Workshop: Herkennen van plagen en nuttigen Workshop: Herkennen van plagen en nuttigen Deze workshop kadert binnen het project Monitoring in de glastuinbouw: Hét basisinstrument voor efficiënte geïntegreerde bestrijding Joachim Audenaert (PCS) Justine

Nadere informatie

Praktische ervaringen met eetbare bloemen

Praktische ervaringen met eetbare bloemen Praktische ervaringen met eetbare bloemen Blindeman Liesbet PDPO- project 1 juli 2015 31 december 2017 Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk! 1 Keuze teeltsysteem Open lucht Onder bescherming Keuze in

Nadere informatie

GEINTEGREERDE BESTRIJDING EN NEVENWERKINGEN IN DE PRAKTIJK DESTELBERGEN JANUARI 2017

GEINTEGREERDE BESTRIJDING EN NEVENWERKINGEN IN DE PRAKTIJK DESTELBERGEN JANUARI 2017 GEINTEGREERDE BESTRIJDING EN NEVENWERKINGEN IN DE PRAKTIJK DESTELBERGEN JANUARI 2017 GUIDO STERK Origine marine bioloog Opzoekingsstation van Gorsem (nu PCF Velm) 1983-1994 Registratie proeven hard- en

Nadere informatie

Neveneffecten van chemische middelen op roofmijten in komkommer. Gerben Messelink, Sebastiaan van Steenpaal en Marc van Slooten

Neveneffecten van chemische middelen op roofmijten in komkommer. Gerben Messelink, Sebastiaan van Steenpaal en Marc van Slooten Neveneffecten van chemische middelen op roofmijten in komkommer Gerben Messelink, Sebastiaan van Steenpaal en Marc van Slooten Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Business Unit Glastuinbouw oktober

Nadere informatie

De wonderboom Ricinus communis

De wonderboom Ricinus communis De wonderboom Ricinus communis Resultaten met de wonderboom als bankerplant voor roofmijten Gerben Messelink, Wim van Wensveen, Marie-Anne Haaring, Chantal Bloemhard, Marc van Slooten Praktijkonderzoek

Nadere informatie

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, 2000-2012 Indicator 30 maart 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

Spint in komkommer. Gerben Messelink, Renata van Holstein-Saj & Eric de Groot. Rapport 229

Spint in komkommer. Gerben Messelink, Renata van Holstein-Saj & Eric de Groot. Rapport 229 Spint in komkommer Gerben Messelink, Renata van Holstein-Saj & Eric de Groot Rapport 229 Spint in komkommer Gerben Messelink, Renata van Holstein-Saj & Eric de Groot Wageningen UR Glastuinbouw, Wageningen

Nadere informatie

Continuering geïntegreerde bestrijding insectenplagen over teeltwisselingen heen

Continuering geïntegreerde bestrijding insectenplagen over teeltwisselingen heen Continuering geïntegreerde bestrijding insectenplagen over teeltwisselingen heen Gerben Messelink, Sebastiaan van Steenpaal, Wim van Wensveen en Pierre Ramakers Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V.

Nadere informatie

PPS Plaagbestrijding met omnivore roofwantsen

PPS Plaagbestrijding met omnivore roofwantsen PPS Plaagbestrijding met omnivore roofwantsen Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw Algemene ledenvergadering GC tomaat 21-3-2016 Waarom dit project? 1) wittevlieg (Bemisia en kaswittevlieg) in

Nadere informatie

Floramite. Het einde der mijten. Voor de bloemisterij, boomkwekerij, vruchtgroenten en aardbeien

Floramite. Het einde der mijten. Voor de bloemisterij, boomkwekerij, vruchtgroenten en aardbeien Floramite Het einde der mijten. Voor de bloemisterij, boomkwekerij, vruchtgroenten en aardbeien Uniek werkingsmechanisme Spint. Een lastig te bestrijden en hardnekkige plaag Bij mijten beïnvloedt bifenazate

Nadere informatie

de biologische bouwsteen in de geïntegreerde teelt.

de biologische bouwsteen in de geïntegreerde teelt. de biologische bouwsteen in de geïntegreerde teelt. NeemAzal-T/S onmisbaar in de geïntegreerde teelt Geïntegreerde teelt is alleen mogelijk bij een goed evenwicht tussen bestrijdende maatregelen en plagen

Nadere informatie

Invloed van gewas, klimaat en licht op biologische bestrijding met roofmijten

Invloed van gewas, klimaat en licht op biologische bestrijding met roofmijten Invloed van gewas, klimaat en licht op biologische bestrijding met roofmijten Literatuurstudie en temperatuurproeven Gerben Messelink, Laxmi Kok en Renata van Holstein-Saj Rapport GTB-1332 Referaat Roofmijten

Nadere informatie

Roofmijten tegen Kaswittevlieg, Trialeurodes vaporariorum, in gerbera

Roofmijten tegen Kaswittevlieg, Trialeurodes vaporariorum, in gerbera Roofmijten tegen Kaswittevlieg, Trialeurodes vaporariorum, in gerbera Juliette Pijnakker, Hans Hoogerbrugge, Gitta Scholte-Wassink, Laxmi Kok, Dick van den Berg Project 41212068 Praktijkonderzoek Plant

Nadere informatie

Passende roofmijten tegen trips en galmuggen tegen bladluis in potanthurium

Passende roofmijten tegen trips en galmuggen tegen bladluis in potanthurium Passende roofmijten tegen trips en galmuggen tegen bladluis in potanthurium Verdere ontwikkeling van biologische bestrijding in potanthurium Anton van der Linden, Eric de Groot, Wim van Wensveen & Pierre

Nadere informatie

Basiskennis roofmijten voor een betere plaagbestrijding

Basiskennis roofmijten voor een betere plaagbestrijding Basiskennis roofmijten voor een betere plaagbestrijding Literatuurstudie naar de effecten van gewas, klimaat en licht op generalistische bladbewonende roofmijten Gerben Messelink en Renata van Holstein

Nadere informatie

Nieuwe predatoren van trips en witte vlieg voor komkommer

Nieuwe predatoren van trips en witte vlieg voor komkommer Nieuwe predatoren van trips en witte vlieg voor komkommer Opsporen en toetsen van nieuwe roofmijten voor de bestrijding van trips en witte vlieg in komkommer Gerben Messelink, Sebastiaan van Steenpaal,

Nadere informatie

5.2 Waarnemingen. Figuur 9. Uitzetten van lieveheersbeestjes

5.2 Waarnemingen. Figuur 9. Uitzetten van lieveheersbeestjes Uitzetten natuurlijke vijanden In 2008 werden twee soorten lieveheersbeestjes (Adalia bipunctata en Exochomus quadripustulatus), gaasvliegen (Chrysoperla carnea), galmuggen (Aphidoletes aphidimyza) en

Nadere informatie

Plaagbestrijding als teamsport

Plaagbestrijding als teamsport Plaagbestrijding als teamsport Een inleiding over Natuurlijke Vijanden Jerre de Blok Oktober 2007 Werken met natuurlijke vijanden Natuurlijke vijanden: dieren of micro-organismen die van nature plagen

Nadere informatie

Selectie van roofmijten voor de bestrijding van trips in komkommer. Gerben Messelink & Sebastiaan van Steenpaal

Selectie van roofmijten voor de bestrijding van trips in komkommer. Gerben Messelink & Sebastiaan van Steenpaal Selectie van roofmijten voor de bestrijding van trips in komkommer Gerben Messelink & Sebastiaan van Steenpaal Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Business Unit Glastuinbouw oktober 2 2 Wageningen,

Nadere informatie

MONITORING EN BIOLOGISCHE BESTRIJDING IN AARDBEI. Eline Braet Inagro 16 januari 2018

MONITORING EN BIOLOGISCHE BESTRIJDING IN AARDBEI. Eline Braet Inagro 16 januari 2018 MONITORING EN BIOLOGISCHE BESTRIJDING IN AARDBEI Eline Braet Inagro 16 januari 2018 Inleiding Overzicht van plagen en nuttigen Monitoringstechnieken Praktijkvoorbeelden 2 Inleiding Aardbei is een diverse

Nadere informatie

NATIONALE STRATEGIE VOOR DUURZAME OPERATIONELE PROGRAMMA'S - DEEL 4

NATIONALE STRATEGIE VOOR DUURZAME OPERATIONELE PROGRAMMA'S - DEEL 4 NATIONALE STRATEGIE VOOR DUURZAME OPERATIONELE PROGRAMMA'S - DEEL 4 TOEPASSINGSJAAR 2015 Bijlagen nationale strategie Entiteit: Departement Landbouw en Visserij Afdeling: Landbouw- en Visserijbeleid Auteurs(s):

Nadere informatie

Beschrijving van de Roofmijten: Phytoseiidae

Beschrijving van de Roofmijten: Phytoseiidae van de Roofmijten: Phytoseiidae Belangrijkste kenmerken Phytoseiid mijten zijn predatoren van fytofage mijten (o.a. spintmijten) en insecten (o.a. tripsen). Sommige soorten voeden zich ook met aaltjes,

Nadere informatie

Biologische bestrijding spintmijten in framboos

Biologische bestrijding spintmijten in framboos Biologische bestrijding spintmijten in framboos Project INSECT H. van Doornspeek Eindverslag demo-object project INSECT (maart 2006), gefinancierd door Productschap Tuinbouw. Ing. H. (Heino) van Doornspeek,

Nadere informatie

Effect van zwavel op natuurlijke vijanden. Juliette Pijnakker, Pierre Ramakers, Ada Leman, Cécile Added, Laxmi Kok en Eric De Groot

Effect van zwavel op natuurlijke vijanden. Juliette Pijnakker, Pierre Ramakers, Ada Leman, Cécile Added, Laxmi Kok en Eric De Groot Effect van zwavel op natuurlijke vijanden Juliette Pijnakker, Pierre Ramakers, Ada Leman, Cécile Added, Laxmi Kok en Eric De Groot Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk November 2008 2008 Wageningen, Wageningen

Nadere informatie

Geïntegreerde bestrijding in roos onder glas

Geïntegreerde bestrijding in roos onder glas Geïntegreerde bestrijding in roos onder glas Juliette Pijnakker, Pierre Ramakers, Anton van der Linden, Laxmi Kok, Eric De Groot, Renata van Holstein en Nieves Garcia Wageningen UR Glastuinbouw December

Nadere informatie

905957_Eveleens_hfdst_14:Eveleens#hfdst14 29-12-2009 12:04 Pagina 149

905957_Eveleens_hfdst_14:Eveleens#hfdst14 29-12-2009 12:04 Pagina 149 905957_Eveleens_hfdst_14:Eveleens#hfdst14 29-12-2009 12:04 Pagina 149 GEWAS BESCHE RM ING BIOLOGISCH (Professioneel gebruik) GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN ENZ. (BIOLOGISCH) (Prijs op aanvraag) Leverbaar in

Nadere informatie

Bladluizen. Floris van der Helm

Bladluizen. Floris van der Helm Bladluizen Floris van der Helm Wie ben ik Floris van der Helm Rozen kweker 2002-2010 Anthura China 2010-2011 DLV consultant rozen 2011-2014 Koppert Biological systems Groenten en sierteelt voornamelijk

Nadere informatie

Geïntegreerde bestrijding van trips en weekhuidmijten verslag

Geïntegreerde bestrijding van trips en weekhuidmijten verslag Geïntegreerde bestrijding van trips en weekhuidmijten verslag A. van der Linden (Anton) Wageningen UR Glastuinbouw ing. E. Klein (Ellen) FytoConsult ir. F. Woets (Frank) FytoConsult A. Vernooy (Aad) LTO

Nadere informatie

Recente resultaten uit het onderzoek aan trips in de sierteelt onder glas

Recente resultaten uit het onderzoek aan trips in de sierteelt onder glas Recente resultten uit het onderzoek n trips in de sierteelt onder gls Wt heen we ereikt en hoe verder? Ad Lemn, Rent vn Holstein-Sj, Rolnd Vijvererg, Geren Messelink Wgeningen University & Reserch, BU

Nadere informatie

Praktijkproef geïntegreerde gewasbescherming in freesia

Praktijkproef geïntegreerde gewasbescherming in freesia Praktijkproef geïntegreerde gewasbescherming in freesia Gerben Messelink, Renata van Holstein Saj en Eric de Groot Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk februari 2008 Rapport 2008 Wageningen, Wageningen

Nadere informatie

Voor een. gezonde groei. Sivanto, de nieuwe aanwinst in de insectenbestrijding in de glastuinbouw

Voor een. gezonde groei. Sivanto, de nieuwe aanwinst in de insectenbestrijding in de glastuinbouw Voor een gezonde groei Sivanto, de nieuwe aanwinst in de insectenbestrijding in de glastuinbouw 2 Stemona japonica Over Sivanto Prime Met de komst van Sivanto Prime hebben telers de beschikking over een

Nadere informatie

One predator - two prey systems: Individual behaviour and population dynamics van Maanen, R.

One predator - two prey systems: Individual behaviour and population dynamics van Maanen, R. UvA-DARE (Digital Academic Repository) One predator - two prey systems: Individual behaviour and population dynamics van Maanen, R. Link to publication Citation for published version (APA): van Maanen,

Nadere informatie

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 F 0317 46 04 00 In opdracht van: Begeleidende groep

Nadere informatie

Invloed van licht op gewasgezondheid

Invloed van licht op gewasgezondheid Invloed van licht op gewasgezondheid Workshop Plantgezondheid Event 2019 11-4-2019, Marjolein Kruidhof Invloed licht op gewasgezondheid Introductie Rol van licht in systeemaanpak gewasgezondheid Invloed

Nadere informatie

Onderzoek naar en ontwikkeling van een nieuw bacterieel biopesticide voor de biologische bestrijding van trips en spint.

Onderzoek naar en ontwikkeling van een nieuw bacterieel biopesticide voor de biologische bestrijding van trips en spint. Onderzoek naar en ontwikkeling van een nieuw bacterieel biopesticide voor de biologische bestrijding van trips en spint. Willem Jan de Kogel, Plant Research International B.V. Willem Ravensberg, Koppert

Nadere informatie

Banker plant systeem voor Delphastus catalinae tegen wittevlieg

Banker plant systeem voor Delphastus catalinae tegen wittevlieg Banker plant systeem voor Delphastus catalinae tegen wittevlieg Anton van der Linden Rapport GTB-1266 Abstract NL Kaswittevlieg Trialeurodes vaporariorum is voor verscheidene sierteeltgewassen een belangrike

Nadere informatie

Consultancy inventarisatie potentiële middelen voor optimalisatie gewasbescherming tegen luis in de biologische teelt van paprika

Consultancy inventarisatie potentiële middelen voor optimalisatie gewasbescherming tegen luis in de biologische teelt van paprika Consultancy inventarisatie potentiële middelen voor optimalisatie gewasbescherming tegen luis in de biologische teelt van paprika DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB biologie CSE KB. tijdvak 1

Bijlage VMBO-KB biologie CSE KB. tijdvak 1 Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 1 biologie CSE KB. KB-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38 tot en met 46. Bij het beantwoorden van die vragen

Nadere informatie

Azalea s telen met minder GBM: een utopie of ooit werkelijkheid?

Azalea s telen met minder GBM: een utopie of ooit werkelijkheid? Azalea s telen met minder GBM: een utopie of ooit werkelijkheid? Els Pauwels 1 Azalea s telen zonder chemische gewasbescherming? 2 Azalea s telen zonder chemische gewasbescherming? Is dit een utopie ja/nee?

Nadere informatie

Bouwstenen voor een systeemaanpak voor tripsbestrijding

Bouwstenen voor een systeemaanpak voor tripsbestrijding Bouwstenen voor een systeemaanpak voor tripsbestrijding Anton van der Linden, Marieke van der Staaij, Amir Grosman, Chantal Bloemhard, Gerben Messelink, Informatiebijeenkomst 31 oktober 2013 PT project

Nadere informatie

Effect van watergiftmethode en cultivar op biologische tripsbestrijding in alstroemeria

Effect van watergiftmethode en cultivar op biologische tripsbestrijding in alstroemeria Effect van watergiftmethode en cultivar op biologische tripsbestrijding in alstroemeria Marieke van der Staaij en Amir Grosman Rapport GTB-1256 Referaat Het effect van watergift en cultivar op het verpoppingsgedrag

Nadere informatie

Verbeteren inzetbaarheid bladluisbestrijders in de ecoteelt van paprika

Verbeteren inzetbaarheid bladluisbestrijders in de ecoteelt van paprika Verbeteren inzetbaarheid bladluisbestrijders in de ecoteelt van paprika Chantal Bloemhard, Gerben Messelink, Eric de Groot & Laxmi Kok Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk December 2009 Rapport 306 2009

Nadere informatie

Evaluatie spintbestrijding in komkommer. Gerben Messelink

Evaluatie spintbestrijding in komkommer. Gerben Messelink Evaluatie spintbestrijding in komkommer Gerben Messelink Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Glastuinbouw april 2006 2006 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Bestrijding van tabakswittevlieg, Bemisia tabaci met roofmijten in poinsettia

Bestrijding van tabakswittevlieg, Bemisia tabaci met roofmijten in poinsettia Bestrijding van tabakswittevlieg, Bemisia tabaci met roofmijten in poinsettia Juliette Pijnakker, Pierre Ramakers, Renata van Holstein-Saj, Laxmi Kok, Eric de Groot, Ada Leman Wageningen UR Glastuinbouw,

Nadere informatie

Eindrapportage gele rozeluis in de teelt van aardbei onder glas

Eindrapportage gele rozeluis in de teelt van aardbei onder glas Eindrapportage gele rozeluis in de teelt van aardbei onder glas Chantal Bloemhard & Anton van der Linden Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk Juni 28 Rapport 93 28 Wageningen, Wageningen UR Glastuinbouw

Nadere informatie

Geïntegreerde bestrijding van trips in roos

Geïntegreerde bestrijding van trips in roos Geïntegreerde bestrijding van trips in roos Evaluatie van nieuwe roofmijten Juliette Pijnakker en Ada Leman Rapport GTB-1078 Abstract Predatory bugs (Anthocorids) and predatory mites (Phytoseiids) are

Nadere informatie

Introductie Batavia. 7 juni 2018 World Horti Center, Naaldwijk

Introductie Batavia. 7 juni 2018 World Horti Center, Naaldwijk Introductie Batavia 7 juni 2018 World Horti Center, Naaldwijk Spirotetramat Werkzame stof: Formulering: Chemische groep: IRAC code: Spirotetramat 100 g/l SC Keto-enolen 23 Envidor (contact) Oberon (translaminair)

Nadere informatie

NeemAzal -T/S, biologische plaagbestrijding direct uit de natuur.

NeemAzal -T/S, biologische plaagbestrijding direct uit de natuur. NeemAzal -T/S, biologische plaagbestrijding direct uit de natuur. Biologisch middel uit natuurlijke bron Het werkzame bestanddeel van NeemAzal -T/S is Azadirachtine-A. Deze stof wordt gewonnen uit de pitten

Nadere informatie

FAB2 Onderdeel Bovengronds

FAB2 Onderdeel Bovengronds FAB2 Onderdeel Bovengronds Universiteit van Amsterdam (IBED): Paul van Rijn (voorheen NIOO) Wageningen UR: Marian Vlaswinkel, Frans van Alebeek (PPO) Janneke Elderson, Eefje den Belder (PRI) Centrum Landbouw

Nadere informatie

Monitoring van plagen en nuttigen in de glastuinbouw. Weet wat er leeft in je teelt

Monitoring van plagen en nuttigen in de glastuinbouw. Weet wat er leeft in je teelt Monitoring van plagen en nuttigen in de glastuinbouw Weet wat er leeft in je teelt Deze brochure is een uitgave van het Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) en kwam tot stand binnen het project Monitoring

Nadere informatie

Kasspintbestrijding in roos

Kasspintbestrijding in roos Kasspintbestrijding in roos De ontwikkeling van spinteieren is afhankelijk van de temperatuur, de relatieve luchtvochtigheid en de waardplant. Met de zonnige dagen, soms gecombineerd met een lage luchtvochtigheid,

Nadere informatie

Predatieproeven met nieuw ontdekte natuurlijke vijanden van weekhuidmijten

Predatieproeven met nieuw ontdekte natuurlijke vijanden van weekhuidmijten Predatieproeven met nieuw ontdekte natuurlijke vijanden van weekhuidmijten Renata van Holstein-Saj en Nieves García Victoria Rapport GTB-1131 Referaat Weekhuidmijten (Fam. Tarsonemidae) zijn een groeiend

Nadere informatie

Examen Voorbereiding Ecologie

Examen Voorbereiding Ecologie Examen Voorbereiding Ecologie Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 7 Ecologie Begrippenlijst: Begrip Abiotische factoren Biotische factoren Ecosysteem Populatie Emergente eigenschap Areaal Beperkende

Nadere informatie

PlantgezondheidEvent. 10 maart 2016

PlantgezondheidEvent. 10 maart 2016 PlantgezondheidEvent 10 maart 2016 PPS Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid Trekkers: Willem Jan de Kogel (Wageningen UR) Helma Verberkt (LTO Glaskracht Nederland) Annet Zweep (Ministerie van Economische

Nadere informatie

Teelt van aardbei. Peilers IPM. 1. Preventie 2. Monitoring 3. Interventie 4. Registratie. Inagro 4/03/2016

Teelt van aardbei. Peilers IPM. 1. Preventie 2. Monitoring 3. Interventie 4. Registratie. Inagro 4/03/2016 Inagro 4/3/216 Teelt van aardbei HOE EEN EFFICIËNTE MONITORING EN BIOLOGISCHE BESTRIJDING OPZETTEN IN DE PRAKTIJK Serre, stelling, vollegrond Junidragers & doordragers Diverse klimaatomstandigheden Omschakeling

Nadere informatie

Vestiging van roofmijten in anjer en potplanten. Rapport GTB-1374

Vestiging van roofmijten in anjer en potplanten. Rapport GTB-1374 Vestiging van roofmijten in anjer en potplanten Marieke van der Staaij, Anton van der Linden, Renata van Holstein-Saj, Ada Leman en Gerben Messelink Rapport GTB-1374 Referaat In dit project is gekeken

Nadere informatie

RESISTENTIEMANAGEMENT VAN ACARICIDEN IN DE GLASGROENTENTEELT EN DE SIERTEELT

RESISTENTIEMANAGEMENT VAN ACARICIDEN IN DE GLASGROENTENTEELT EN DE SIERTEELT RESISTENTIEMANAGEMENT VAN ACARICIDEN IN DE GLASGROENTENTEELT EN DE SIERTEELT IRAG-BNL Juni 2010 RESISTENTIEMANAGEMENT VAN ACARICIDEN IN DE GLASGROENTENTEELT EN DE SIERTEELT INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3

Nadere informatie

PPS Masterplan tripsbestrijding in bloemisterijgewassen (KV )

PPS Masterplan tripsbestrijding in bloemisterijgewassen (KV ) PPS Masterplan tripsbestrijding in bloemisterijgewassen (KV1406 087) Wat hebben we bereikt en hoe verder? Gerben Messelink, Ada Leman, Renata van Holstein-Saj, Roland Vijverberg, Caroline Elfferich, Tze-Yi

Nadere informatie

Gebruik lijst erkende insecticiden en fungiciden in sierteeltgewassen

Gebruik lijst erkende insecticiden en fungiciden in sierteeltgewassen Gebruik lijst erkende insecticiden en fungiciden in sierteeltgewassen Liesbet Blindeman Destelbergen 10 december 2013 Productkeuze EFFICIENT GEWASVEILIG MINIMALE NEVENEFFECTEN MINIMALE RISICO S Overzichtsposters

Nadere informatie

Inzet van de Artemisia bankerplant bij drie verschillende bedrijven

Inzet van de Artemisia bankerplant bij drie verschillende bedrijven Servaplant B.V. IJsseldijk 351 2922 BK Krimpen a/d IJssel Nederland service@servaplant.nl www.servaplant.nl KvK: 27277540 BTW/VAT: NL815413257B01 IBAN: NL82INGB0004591203 Inzet van de Artemisia bankerplant

Nadere informatie

Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw

Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw Plantgezondheidsevent, 23 maart 2017 Caroline van der Salm Ecosysteem management Weerbaar Systeem Biologische bestrijding Weerbare plant

Nadere informatie

Geïntegreerde bestrijding van koolvlieg in radijs met nieuwe bodemroofmijt

Geïntegreerde bestrijding van koolvlieg in radijs met nieuwe bodemroofmijt Geïntegreerde bestrijding van koolvlieg in radijs met nieuwe bodemroofmijt Renata van Holstein-Saj, Wim van Wensveen, Eric de Groot & Gerben Messelink Rapport 230 Geïntegreerde bestrijding van koolvlieg

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie GT-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en

Nadere informatie

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit Invloed van een bloemenrand op trips en zijn natuurlijke vijanden in aardbei (doordragers) In het kader van het PWO-project: Waarnemen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie GT-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en

Nadere informatie

Invloed van licht op gewasgezondheid en bestuivers

Invloed van licht op gewasgezondheid en bestuivers Invloed van licht op gewasgezondheid en bestuivers Workshop Plantgezondheid Event 2019 21-3-2019, Marjolein Kruidhof & Jolanda Tom Overzicht workshop Invloed van licht op bestuivers (Jolanda Tom) Invloed

Nadere informatie

Introductie Sivanto Prime. 7 juni 2018 World Horti Center Naaldwijk Jan Hulst

Introductie Sivanto Prime. 7 juni 2018 World Horti Center Naaldwijk Jan Hulst Introductie Sivanto Prime 7 juni 2018 World Horti Center Naaldwijk Jan Hulst SIVANTO Prime geïnspireerd op de natuur Het werkzame bestanddeel van Sivanto Prime, is geïnspireerd door het natuurlijke product

Nadere informatie