RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Willem Lodewijk Gymnasium VWO

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Willem Lodewijk Gymnasium VWO Plaats : Groningen BRIN nummer : 02CR C1 BRIN nummer : 02CR 00 VWO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 30 mei 2016 Datum vaststelling : 27 september 2016

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 30 mei 2016 een onderzoek uitgevoerd op het Willem Lodewijk Gymnasium te Groningen, teneinde een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze school en over de naleving van wetten en regels. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Wij hebben in de afgelopen periode geen onderzoek uitgevoerd op de school in het kader van risicogericht toezicht of themaonderzoek. De inspectie voert op deze scholen een zogenoemd vierjaarlijks bezoek uit. Onderzoeksopzet De inspectie vormt haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Lopende het onderzoek hebben we een indicator over het schoolklimaat aan ons onderzoek toegevoegd, omdat deze toevoeging een belangrijk facet van de school nader uitlicht. Het betreft de veiligheidsbeleving op het Willem Lodewijk Gymnasium (hier na: WLG). Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Wij hebben relevante documenten van en over de school bestudeerd. - Schoolbezoek, waarbij wij in een achttiental lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. - Wij hebben gesprekken gevoerd met het bestuur, de directie, leraren, zorgcoördinatoren, mentoren en leerlingen. - Aan het eind van het schoolbezoek hebben we onze bevindingen besproken met de directie en het bestuur. Pagina 3 van 11

4 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin we ons oordeel nader toelichten. Pagina 4 van 11

5 2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij hebben uitgevoerd, leidt tot een toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht inhouden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor het WLG te Groningen is als volgt: Op basis van ons onderzoek kennen we aan de school het basisarrangement toe, omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de meeste van de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat we op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 11

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het WLG. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Het WLG is een een kleinschalig gymnasium in de stad Groningen, waar rond de zevenhonderdtwintig leerlingen schoolgaan. De veiligheidsbeleving van deze leerlingen is groot, leraren werken er graag en de sfeer is er een van gekend en gezien worden. De onderwijsresultaten zijn van goede kwaliteit: de rendementen zijn hoog en het gemiddeld cijfer voor het centraal examen is dat eveneens. Het onderwijs is van voldoende kwaliteit, al moet gezegd worden dat de doelgerichtheid van de lessen beter kan en de actieve betrokkenheid van leerlingen groter. De kwaliteitszorg van de school laat een wat wisselend beeld zien en is daarmee niet voldoende: rond de onderwijsresultaten is deze adequaat en doeltreffend, het zicht op de leskwaliteit en de borging daarvan kunnen beter. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Pagina 6 van 11

7 Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming De beleving van het sociale klimaat en de sociale veiligheid liggen op het niveau dat mag worden verwacht. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. Pagina 7 van 11

8 De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). N.1 N1. Toelating voortgezet onderwijs ja nee N1.1 Het bevoegd gezag baseert zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op het schooladvies van de basisschool dat voor 1 maart wordt vastgesteld. N1.2 Indien het schooladvies naar aanleiding van het resultaat van de centrale eindtoets of een andere toegestane eindtoets wordt gewijzigd, dan baseert het bevoegd gezag zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op dat gewijzigde schooladvies. N2. Verzuim en voortijdig schoolverlaten ja nee N2.1 De schoolgids bevat informatie over: het percentage leerlingen dat de school zonder diploma verlaat (VSV). N2.2 De schoolgids bevat informatie over: Verzuimbeleid Pagina 8 van 11

9 N3. Passend onderwijs ja nee N3.1 De schoolgids bevat informatie over: De wijze waarop de ondersteuning van leerlingen die extra ondersteuning behoeven wordt vormgegeven. N3.2 De schoolgids bevat informatie over: bij welk(e) samenwerkingsverband(en) het bevoegd gezag van de school is aangesloten. N3.3 In het schoolplan is het onderwijskundig beleid opgenomen waarbij tevens het schoolondersteuningsprofiel is betrokken (de voorzieningen die zijn getroffen voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven). Pagina 9 van 11

10 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: wat gaat er goed op het WLG en wat kan er beter? Wat gaat er goed? De onderwijsresultaten van het WLG zijn goed. Er zij weinig leerlingen die het gymnasium verlaten voor een lagere onderwijssoort, leerlingen doen niet te lang over de onderbouw en ze verblijven zelfs korter dan op andere, vergelijkbare scholen in de bovenbouw: er wordt weinig gedoubleerd op het WLG en er zijn weinig leerlingen die zakken. Het gemiddeld cijfer voor het centraal eindexamen (ce) ligt al jaren tegen de 7,0. Een prestatie waarmee de school te complimenteren is. De school houdt periodiek en systematisch haar opbrengsten tegen het licht. Rendementen bekijkt zij kritisch, bijvoorbeeld vanuit de vraag of het bovenbouwsucces niet te danken is aan een wellicht al te stevige selectie aan de poort. Secties en vakdocenten wier schoolexamencijfers sterk afwijken van de ce-cijfers worden hier op aangesproken en gevraagd naar verklaringen of plannen ter verbetering van de balans. Een planmatige aanpak zien we ook als het gaat om het verwezenlijken van gewenste onderwijsontwikkeling. Dat gebeurt in het beknopte schoolplan en de daarvan afgeleide jaarplannen. Het onderwijs op dit gymnasium voltrekt zich in een goede, door leerlingen en leraren als bij uitstek veilig ervaren atmosfeer. Leerlingenenquêtes wijzen dit uit en een en ander werd ons tijdens gesprekken met leerlingen en docenten bevestigd. Wat ons ook opvalt is dat de school veel initiatiefrijke leraren en vaksecties heeft. Acties ter verbetering en innovatie van het onderwijs worden,veelal ook door de schoolleiding gehonoreerd en gefaciliteerd. Leraren bedenken bijvoorbeeld regelmatig welke extra, soms buitenschoolse activiteiten kunnen bijdragen aan hun vak. Het onderwijs zelf is van basiskwaliteit, waarbij we vaststellen dat de uitleg van docenten en de kwaliteit van het onderwijsleergesprek van voldoende niveau zijn. Alle door ons bezochte docenten zijn echte vakmensen, die zichtbaar van hun vak houden en hun kennis graag overdragen aan hun leerlingen. De gesprekken over de leerstof zijn over het algemeen van een voldoende intellectueel niveau, niet louter gericht op het juiste of gewenste antwoord. Tijdens sommige lessen werden we getroffen door een socratische aanpak, passend bij gymnasiaal onderwijs. Pagina 10 van 11

11 Wat kan beter? Om te beginnen: de lessen, lessencycli of -reeksen zijn weinig doelgericht gestructureerd. Noch voor de leerlingen, noch voor ons als observanten is genoeg duidelijk welk doel de leraar met zijn of haar les nastreeft. Dikwijls lijkt de leergang meer richtinggevend voor de les dan een intentionele lesopzet van de vakdocent. Dat blijkt ook uit het feit dat een beredeneerde afsluiting van de lessen veelal ontbreekt. Het onderwijs op het WLG kan aan zeggingskracht en kwaliteit winnen, indien docenten nadrukkelijker dan zij thans doen, hun lesdoel of periodedoel delen met de leerlingen en met hen daarover in gesprek gaan. Tegelijk viel het ons op dat de leraar tijdens de lessen op het WLG in het onderwijs- en leerproces nogal centraal staat. Leerlingen doen in veruit de meeste gevallen wel mee, maar toch vaak meer als consument dan als actieve deelnemer. Dat maakt dat de lessen weliswaar taakgericht verlopen en dat de leerlingen het pedagogisch gezag van de leraar erkennen, maar tevens dat veel lessen zich voorspelbaar en volgens vaste stramienen voltrekken. Blijvende aandacht voor de rol van de leerlingen in het onderwijsproces kan de dynamiek van het WLG-onderwijs een impuls geven. Waar we in de vorige paragraaf stelden dat de school haar onderwijsresultaten structureel evalueert en waar nodig verbetert, zien we dat een regelmatige en cyclische evaluatie van het onderwijsproces op schoolniveau nog onvoldoende zichtbaar is. De schoolleiding voert bijvoorbeeld lesbezoeken uit en deze spelen ook een belangrijke rol bij het vaststellen van de leskwaliteit van de betreffende leraren, maar aggregatie van deze lesbezoeken tot een schoolbreed beeld, is nog te weinig schoolbreed in beeld gebracht. We vragen hier wel nadrukkelijk aandacht voor, omdat het goed zou zijn indien de school ook zelf periodiek een scherp beeld kan laten zien van de sterke kanten van haar onderwijs en de mogelijke tekortkomingen. De doeltreffendheid van school- en jaarplannen kan ook sterk verbeterd worden, indien de school deze plannen kan grondvesten op een periodieke, kritische zelfevaluatie, zeg maar op een dwarsdoorsnede, een foto van de onderwijskwaliteit van de gehele school. Pagina 11 van 11