KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG "Bornego College" HAVO

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2016 "Bornego College" HAVO Plaats : Heerenveen BRIN nummer : 25CV C1 BRIN nummer : 25CV 00 HAVO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 16 maart 2016 Datum vaststelling : 14 juli 2016

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 16 en 17 maart 2016 een onderzoek uitgevoerd op het Bornego College afdeling havo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdeling is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor het Onderwijsverslag Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over een aantal thema s waarover we in het Onderwijsverslag zullen rapporteren, te weten leraarschap en de professionele ruimte van leraren in relatie tot omgaan met verschillen tussen leerlingen'. De havo-afdeling is onderdeel van het Bornego College in Heerenveen. Samen met de vwo-afdeling vormen zij het Bornego Lyceum. Hier zijn de klassen vanaf het derde leerjaar geplaatst. De klassen 1 en 2 zitten in het gebouw direct naast het Lyceum in het zogenaamde junior gebouw. Het Bornego College heeft ook nog een locatie met brede instroom in Joure en er is een aparte vestiging voor het vmbo in Heerenveen. De havo-afdeling telt rond de 650 leerlingen. Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Pagina 3 van 11

4 Het leerlingvolgsysteem is ingezien. In aansluiting daarop is een aantal dossiers van leerlingen bestudeerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met het management, vaksecties, leraren, ondersteuningsfunctionarissen, mentoren, leerlingen en leden van de MR. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en het bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 11

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op het Bornego Lyceum, afdeling havo hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor het Bornego Lyceum, afdeling havo is als volgt. Op basis van het onderzoek kennen wij aan de school het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau zijn. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 11

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het Bornego Lyceum, afdeling havo. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen Beeld We beoordelen de kwalitieit van het onderwijs op het Bornego Lyceum, afdeling havo als voldoende tot goed. De school straalt een positieve sfeer uit waar met aandacht en zorg gewerkt wordt aan de ontwikkeling en vorming van de leerlingen. De school werkt aan de verdere ontwikkeling van haar onderwijs door het toepassen van nieuwe vormen van didactiek, die onder meer een groter beroep doen op de zelfstandigheid en de zelfverantwoordelijkheid van de leerlingen. Daarmee krijgt ook de individualisering van het onderwijs meer kracht en inhoud. Leraren maken gebruik van technologische en digitale hulpmiddelen en daarvan hebben we goede voorbeelden gezien Het schoolklimaat is vriendelijk en veilig. De ondersteuning en begeleiding van individuele leerlingen is goed. De mentoren hebben een coachende rol naar een groep leerlingen en dit wordt binnen de school ook steeds meer op een goede wijze ingevuld. De schoolleiding is erin geslaagd binnen de school een breed gedragen kwaliteitsbewustzijn tot stand te brengen. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Het volledige kader kunt u op de website van de inspectie bekijken en downloaden. Hierin zijn de indicatoren voorzien van een kleur. Sommige nummers zijn rood. Dit betekent dat zij tot het zogenaamde kernkader behoren. De blauw genummerde indicatoren (aanvullend kader) zijn indicatoren die de inspectie aan een onderzoek kan toevoegen om de kwaliteit van de betreffende indicator te beoordelen en de groen genummerde indicatoren (verdiepend kader) zijn indicatoren die de inspectie bijvoorbeeld bij een themaonderzoek wil beoordelen. Pagina 6 van 11

7 De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. Pagina 7 van 11

8 De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. N1 TOELATING art. 27 WVO en art. 3 Inrichtingsbesluit WVO Nee Ja N1.1 Het bevoegd gezag baseert zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op het schooladvies van de basisschool dat voor 1 maart wordt vastgesteld. N1.2 Indien het schooladvies naar aanleiding van het resultaat van de centrale eindtoets of een andere eindtoets wordt gewijzigd, dan baseert het bevoegd gezag zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op dat gewijzigde schooladvies. N2 Verzuim en voortijdig schoolverlaten (VSV) Nee Ja N2.1 De schoolgids bevat informatie over: het percentage leerlingen dat de school zonder diploma verlaat (VSV). N2.2 De schoolgids bevat informatie over: verzuimbeleid. N3 Passend onderwijs Nee Ja N3.1 De schoolgids bevat informatie over: De wijze waarop de ondersteuning van leerlingen die extra ondersteuning behoeven wordt vormgegeven. N3.2 De schoolgids bevat informatie over bij welk(e) samenwerkingsverband(en) het bevoegd gezag van de school is aangesloten. N3.3 In het schoolplan is het onderwijskundig beleid opgenomen waarbij tevens het schoolondersteuningsprofiel is betrokken (de voorzieningen die zijn getroffen voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven). Pagina 8 van 11

9 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de thema's van het onderwijsverslag. De opbrengsten. De leerresulaten van de havo-afdeling van het Bornego Lyceum zijn voldoende. Alle opbrengstindicatoren die door de inspectie bij deze beoordeling worden betrokken zijn over de afgelopen drie schooljaren voldoende. Een trendanalyse met de nieuwe berekeningswijze van de opbrengsten (2016) door de inspectie laat zien dat het bovenbouwsucces van de havo een dalende trend laat zien. De onderwijspraktijk. Het onderwijsproces is voldoende. Zowel de lessen als de ondersteuning en begeleiding voldoen in ruime mate. Hieronder wordt dit toegelicht. Het pedagogisch klimaat in de school is voldoende tot goed. Leerlingen geven aan zich veilig te voelen en worden door leraren gezien. De sfeer op school is plezierig en de omgang tussen leraren en leerlingen prettig. Ordeverstoringen tijdens de lessen vinden bijna niet plaats. De lessen zijn over het algemeen doelgericht en de pedagogische sfeer is plezierig. Hoewel de school streeft naar verschillende leerstijlen en een gevarieerd lesstofaanbod, is het klassikaal/frontale model in het merendeel van de lessen nog aanwezig. De leraren leggen duidelijk uit met het accent op rust en leren. De betrokkenheid van leraren is hoog en er zijn allerlei initiatieven voor innovatie. Op het zogenaamde wiskundeplein zien we een aanpak waarbij de zelfstandigheid en zelfverantwoordelijkeheid van de leerlingen wordt gestimuleerd. Ook bij andere vakken wordt een aanpak gekozen die meer rekening houdt met verschillen tussen leerlingen wat betreft leertempo, werkhouding, motivatie en interesse. Een goed voorbeeld daarvan is de sectie aardrijkskunde die eigenstandig een methode ontwikkelt gericht op het aansluiten bij de interesse en motivatie van leerlingen. Deze vormen van individualisering worden nog eens versterkt door de keuze voor coaches voor de leerlingen. Een coach heeft een vaste groep van leerlingen die op deze manier specifieke ondersteuning en begeleiding krijgen. De kwaliteitszorg. De school heeft ideeën en ambities met betrekking tot de vormgeving en uitvoering van het onderwijs en het bieden van maatwerk en is al een eind op Pagina 9 van 11

10 weg met de implementatie daarvan. Er is een proces gestart van verandering en vernieuwing gericht op onderwijs dat meer aansluit op de mogelijkheden en onderwijsbehoeften van de leerlingen en dat zich richt op het rekening houden met verschillen tussen leerlingen. De kwaliteit van de toetsen en de doorontwikkeling daarvan is onderdeel van het proces om beredeneerd het aanbod te richten op verschillen tussen leerlingen. Tevens is het ontwikkelen van onderwijsinhouden die leerlingen motiveren en inspireren een uitdaging die enkele secties succesvol zijn aangegaan. De aandacht voor de kwaliteit van het onderwijsleerproces waarbij alle leraren beschikken over een breed repertoire aan didactische vaardigheden om leerlingen te motiveren en te inspireren blijft nodig. Concretisering van de plannen, monitoring en evaluatie zijn naast de sturing en feedback in de kwaliteitszorg voor de voortgang en resultaten van het ontwikkelproces essentieel. De schoolleiding weet op actieve wijze de betrokkenheid en inzet van de leraren te stimuleren en weet draagvlak te vinden voor verdere verbeteringen en vernieuwingen. Met de secties worden ambiteuze doelen geformuleerd met betrekking tot te behalen resultaten. Themaonderzoek: professionele ruimte voor leren en omgaan met verschillen. In het kader van het themaonderzoek hebben we onderzocht in hoeverre de school professionele ruimte biedt voor leraren. Ons beeld is dat er voldoende professionele ruimte is voor leraren. De school faciliteert in tijd, organisatie, expertise en financiën en leraren maken ook gebruik van het scholingsaanbod. Zowel op individueel niveau als op collectief niveau is er mogelijkheid voor scholing. Leraren kijken bij elkaar in de lessen, hebben intervisie en geven feedback. Leren van elkaar en met elkaar is een belangrijk thema in de school. Dankzij de projectgroepen op diverse themagebieden worden diverse kennisgebieden uitgewisseld. Op het terrein van het bieden van maatwerk en differentiatie in de lessen hebben we onderzocht hoe leraren omgaan met verschillen tussen leerlingen op basis van cognitieve verschillen. Er is een verschil waarneembaar tussen de beleving van leraren en wat werkelijk wordt waargenomen als het gaat om differentiatievaardigheden. Daarbij kan een diagnose-instrument, waarbij het herkennen van verschillen tussen leerlingen overzichtelijk in beeld wordt gebracht, helpen om het vereiste complexe pedagogisch-didactische vaardigheidsniveau te bereiken. Hoewel er sprake is van het verhogen van de professionaliteit van leraren op dit gebied en er een start is gemaakt met een gedifferentieerd lessfofaanbod, Pagina 10 van 11

11 vereist een gemeenschappelijke opvatting en houding ten aanzien van differentiëren nog aandacht. Zo is de visie op maatwerk of differentiatie en de uitwerking daarvan in het programma niet overal zichtbaar in de vakwerkplannen. De visie op differentiëren in de school is vooral gericht op het voorkomen van doubleren, het aanbieden van verbreding en verdieping in de lesstof en het aanbieden van een extra vak. De school biedt ruimte voor verschillen, groeit naar een lesstofaanbod dat aandacht heeft voor anders leren en met oog voor verschillende leerstijlen van haar leerlingen.. Pagina 11 van 11