RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Arentheem College, locatie IJssellaan VMBOB VMBOK

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Arentheem College, locatie IJssellaan VMBOB VMBOK Plaats : Arnhem BRIN nummer : 07PK C6 BRIN nummer : 07PK 05 VMBOB BRIN nummer : 07PK 05 VMBOK Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 17 maart 2016 Datum vaststelling : 13 april 2016

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 17 maart 2016 een onderzoek uitgevoerd op Arentheem College, Leerpark Presikhaaf, afdeling vmbobasisberoepsgerichte leerweg (vmbo-b) en vmbo-kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-k) om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdelingen. Op deze school zitten ongeveer 540 leerlingen. 256 leerlingen volgen een vmbob of vmbo-k opleiding, 158 de praktijkschool en 127 het mbo. De afdelingen vmbo-b en vmbo-k kennen naast de reguliere klassen in de onderbouw ook zogeheten plusklassen. In deze plusklassen zitten leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte op sociaal-emotioneel cq cognitief gebied. Deze klassen zijn kleiner van opzet (ca 10 leerlingen). Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op 1 oktober 2015 heeft er bij Arentheem College, Leerpark Presikhaaf een inventariserend onderzoek plaatsgevonden in het kader van het thema 'experimenten doorlopende leerlijnen vmbo-mbo'. Onze bevindingen van dit onderzoek laten zien dat er sprake is van signalen die duiden op risico s voor de onderwijskwaliteit en daarmee mogelijk niet toereikende kwaliteitsborging. Het kader en reikwijdte van dit onderzoek boden echter onvoldoende ruimte en aanknopingspunten om conclusies over de kwaliteit van het onderwijsproces en kwaliteitszorg van de school te trekken. Om die reden voeren wij nu een kwaliteitsonderzoek uit om vast te stellen wat de kwaliteit van het onderwijs is op de beide leerwegen van de school. Toezichthistorie De afdelingen vmbo-b, vmbo-k en vmbo-gt (gemengde/theoretische leerweg) zijn in de periode december 2012 tot juni 2014 onder verscherpt toezicht van de inspectie komen te staan in verband met onvoldoende opbrengsten en onderwijsproces. Na het inzetten van een intensief verbetertraject heeft de school ervoor gezorgd dat in april 2014 zowel de opbrengsten als het onderwijsproces van de afdeling vmbo-b en vmbo-k weer voldoende zijn geworden. De school heeft in die tussenliggende periode de afdeling vmbo-gt opgeheven. Het verscherpt toezicht van de inspectie is in april 2014 opgeheven. De afdelingen vmbo-b en vmbo-k verkregen beide weer het basisarrangement. Pagina 3 van 11

4 Onderzoeksopzet De inspectie vormt haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. - Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. - Wij hebben gesprekken gevoerd met het management, leraren en leerlingen. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 11

5 2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht inhouden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor de afdeling vmbo-b en vmbo-k van de school is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij beide afdelingen het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. In hoofdstuk 3.1 Algemeen beeld en in de beschouwing van dit rapport wordt dit oordeel nader toegelicht. Pagina 5 van 11

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op Arentheem College, Leerpark Presikhaaf. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Op basis van een inventariserende onderzoek in het kader van de experimenteerregeling doorlopende leerlijnen, wat plaatsvond op 1 oktober 2015 bij het Arentheem College, Leerpark Presikhaaf, constateerden wij risico s voor de kwaliteit van het onderwijsleerproces en daarmee mogelijk niet toereikende kwaliteitsborging. Om die reden hebben wij een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd bij de leerwegen vmbo-b en vmbo-k van de school. Onze conclusie is dat de kwaliteit van het onderwijs voor beide leerwegen voldoen aan het basisniveau. Dit geldt voor zowel de opbrengsten, de kwaliteit van de lessen, de ondersteuning en begeleiding als voor de kwaliteitszorg. Er is de laatste jaren door de school sterk ingezet op het verbeteren van de opbrengsten en het onderwijs, onder andere door invoering van opbrengstgericht werken en scholing gericht op activerende didactiek en digitale didactiek. In de beschouwing van dit rapport geven wij op een tweetal onderdelen richting aan verdere kwaliteitsverbetering. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Pagina 6 van 11

7 Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen 07PK 05 VMBOB - VMBOB De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-b De leerlingen van de opleiding vmbo-b behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-b zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. Pagina 7 van 11

8 De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. 07PK 05 VMBOK - VMBOK De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-k De leerlingen van de opleiding vmbo-k behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-k zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. Pagina 8 van 11

9 De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces en de kwaliteitszorg. Opbrengsten De opbrengsten op basis van de meerjarenopbrengstenkaart 2015 (schooljaren , en ) zijn voor beide leerwegen voldoende. Alleen het gemidelde cijfer voor het centraal examen ligt bij de afdeling vmbo-k over drie jaar genomen nog onder de norm. In de tabel van dit rapport staan deze opbrengstindicatoren ingevuld. Voorlopige opbrengsten meerjarenopbrengstenkaart 2016 De opbrengsten hebben wij tevens berekend op basis van de nieuwe opbrengstenberekening. Het gaat dan om het driejaarsgemiddelde over de schooljaren , en Deze opbrengstenberekening is echter nog onder voorbehoud. De definitieve uitgave van deze meerjarenopbrengstenkaart zal in mei 2016 gepubliceerd worden. Hieronder treft u alvast de voorlopige berekening: Zowel op de afdeling vmbo-b als vmbo-k zijn de opbrengsten voldoende. Bij de afdeling vmbo-k liggen alle vier onderzochte opbrengstenindicatoren boven de norm. Voor de afdeling vmbo-b liggen drie van de vier indicatoren boven de norm. De indicator bovenbouw-succes ligt in deze afdeling namelijk over drie schooljaren genomen nipt onder de norm. Het afgelopen schooljaar is het onvertraagd doorstromen in de bovenbouw in deze afdeling wel verbeterd en komt voor dat jaar naar verwachting boven de gestelde norm uit. Onderwijsproces Om zicht te krijgen op de kwaliteit van het onderwijsleerproces hebben wij lessen geobserveerd. Daarnaast hebben wij gesproken met leerlingen, leraren en wij hebben gebruik gemaakt van documenten van de school ten aanzien van de kwaliteit van de lessen. Pagina 9 van 11

10 Op basis van de observaties, gesprekken en documenten constateren wij dat de kwaliteit van de lessen voldoet aan het basisniveau. Alle vier de onderzochte kernindicatoren (7.1 t/m 7.4) zijn voldoende. De lessen zijn voldoende doelgericht en gestructureerd van opzet. Ook de actieve betrokkenheid van leerlingen tijdens de lessen is voldoende, maar kan wel verbeterd worden. Wij zien hiervoor kansen om met name tijdens de theorielessen sterker gebruik te maken van (contextrijke) praktijkvoorbeelden die dicht bij de belevingswereld van leerlingen staan. Activerende didactiek heeft overigens wel de nodige aandacht van de school. Om het sociale en pedagogische klimaat te versterken maakt de school gebruik van het zogeheten herstelgericht werken, wat ingezet wordt om eventuele conflicten tussen leerlingen of tussen leerling en leraar effectief op te lossen. Wij vinden het positief en ook belangrijk dat de school continu blijft investeren in het verbeteren van het sociaal en pedagogisch klimaat in de school. Ondersteuning en begeleiding Ook de ondersteuning en begeleiding van de school voldoet op de onderzochte indicatoren. De school heeft in voldoende mate de ondersteuningsbehoefte van haar leerlingen in beeld. Leerlingen kunnen extra ondersteuning krijgen zowel op sociaal-emotioneel gebied als op cognitief gebied. Een sterk punt is dat de school ook een voorziening heeft (zogeheten ondersteuningsklas) waar leerlingen voor korte duur naar toe kunnen om ondersteund te worden met het plannen van huiswerk of in rust te kunnen werken. De kwaliteitszorg Ook de kwaliteitszorg van de school voldoet op alle onderzochte indicatoren aan het basisniveau. De school analyseert haar opbrengsten en stelt op basis daarvan haar onderwijs bij. Opbrengstgericht werken is bij zowel de schoolleiding als leraren inmiddels gemeengoed geworden. De kwaliteit van de lessen monitort de school door het afleggen van lesbezoeken op basis van een kijkwijzer. De school heeft ook een vlootschouw gemaakt van lesbezoeken op basis van een aantal aandachtspunten. Wij missen echter nog een sterkte-zwakte analyse van lessen van de school vanuit een breder perspectief. Dit is wel nodig om daarmee goed te kunnen sturen op de leskwaliteit. Om de kwaliteit van de lessen te verbeteren zet de school in op onder andere individuele coaching, training, scholing en workshops. Nieuwe leraren worden met name het eerste jaar intensief ondersteund om goed aan te sluiten op de Pagina 10 van 11

11 werkwijze van de school. Om meer inzicht te krijgen in hun eigen handelen kunnen leraren gebruik maken van het afnemen van een feedbackformulier door leerlingen of collega s. Wij merken op dat dit door leraren nog erg wisselend wordt ingezet. We zien kansen voor de school om het proces van persoonlijke ontwikkeling (feedback-instrumenten, opstellen van pop's, het voeren van popgesprekken, e.d.) meer te structureren en daarmee verder te professionaliseren. De school werkt in haar kwaliteitszorg voldoende systematisch en cyclisch. De plannen zijn voldoende doelgericht van opzet en worden gemonitord en geëvalueerd. Het toetsbeleid heeft de school nog niet vastgesteld door middel van een toetsbeleidsplan, maar dit vaststellen is wel één van de doelstellingen in het huidige jaarplan van de school. In het kader van kwaliteitsborging vinden wij dit laatste een belangrijk aandachtspunt. Pagina 11 van 11