RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Esprit scholengroep/cartesius HAVO VWO

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Esprit scholengroep/cartesius HAVO VWO Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 17YS C11 BRIN nummer : 17YS 08 HAVO BRIN nummer : 17YS 08 VWO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 24 september 2015 Datum vaststelling : 19 november 2015

2 Pagina 2 van 10

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op donderdag 24 september 2015 een onderzoek uitgevoerd op het Cartesius Lyceum, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op deze school is in de afgelopen periode geen onderzoek uitgevoerd in het kader van risicogericht toezicht of themaonderzoek. De inspectie voert op deze scholen een zogenoemd vijfjaarlijks bezoek uit. Onderzoeksopzet De inspectie vormt haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met het de schoolleiding, leraren, leerlingen, de zorgcoördinator en de opleidingscoördinator. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 3 van 10

4 2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht inhouden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor het Cartesius Lyceum is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan de afdeling het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 4 van 10

5 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het Cartesius Lyceum. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Het Cartesius Lyceum is een relatief kleine havo/vwo school in het centrum van Amsterdam. De leerlingenpopulatie is een afspiegeling van de stad. Leerlingen en docenten voelen zich er prettig en zijn positief over de school. Een sterk punt van het onderwijs is de actieve betrokkenheid van de leerlingen, met name in de bovenbouw. In de bovenbouw is het niveau van de lessen hoog, er wordt veel van de leerlingen verwacht. Een tweede opvallend sterk punt van het Cartesus Lyceum is de cultuur van professionalisering. Veel docenten zitten in een professionele leergemeenschap. Daarnaast wil de school zich verder ontwikkelen tot een academische opleidingsschool. Een verbeterpunt is de doelgerichtheid van de lessen in de onderbouw. Het is in deze lessen vaak onduidelijk waar de verschillende lesactiviteiten heen leiden. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Pagina 5 van 10

6 17YS 08 HAVO - HAVO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 17YS 08 VWO - VWO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. Pagina 6 van 10

7 De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Pagina 7 van 10

8 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Context Na afloop van het matchingsproces 2014/2015 (het plaatsen van leerlingen in de brugklas) in Amsterdam zijn er in overleg met de gemeente 31 leerlingen 'extra' op het Cartesius Lyceum geplaatst. Hierdoor is er ruimtegebrek op de school ontstaan en is de school genoodzaakt een aantal lokalen in een ander gebouw op een kleine afstand van het hoofdgebouw te gebruiken. In Amsterdam vindt nu een evaluatie van het matchingsproces plaats. De actieve betrokkenheid van de leerlingen in de bovenbouw is groot Uit de lesbezoeken in de bovenbouw blijkt dat de actieve betrokkenheid van de leerlingen bij deze lessen opvallend groot is. Het niveau van de lessen (havo en vwo) is hoog en de docenten hanteren werkvormen waarbij de leerlingen het werk moeten doen. Er wordt dus veel van de leerlingen verwacht. Bijvoorbeeld in taallessen wordt alleen in de doeltaal gecommuniceerd terwijl de opdrachten in het Nederlands al moeilijk zouden zijn. Bij een aantal exacte vakken moeten de leerlingen zelf hun kennis toetsen aan de hand van niet-methodegebonden toetsvragen. In een les werd met een instructietafel gewerkt, leerlingen werkten zelfstandig en konden zo nodig vragen stellen. Docenten geven niet snel het antwoord op vragen maar stimuleren de leerlingen om zelf problemen op te lossen. In een aantal lessen stellen docenten in onderwijsleergesprekken vooral inzicht- en toepassngsvragen, waardoor leerlingen echt aan het denken worden gezet. In de bovenbouwlessen worden de studieplanners vaak op het bord geprojecteerd zodat de leerlingen steeds weten wat ze moeten doen zonder dat de docent dat hoeft te vertellen. Bovendien zijn er lessen waarin leerlingen zelf kunnen kiezen welke stof ze gaan herhalen of op welke manier ze bepaalde stof nog eens gaan bestuderen. De onderbouw lessen zijn onvoldoende doelgericht In de onderbouw zijn de lessen vaak een opeenvolging van activiteiten waarvan niet duidelijk is waar ze naartoe moeten lijden. Er is niets mis met de gekozen werkvormen op zich, sommige zijn zelfs heel leuk, maar ze zijn onvoldoende samenhangend. Er worden bijvoorbeeld stukjes film getoond die weinig met de theorie te maken hadden. Het bespreken van toetsen gebeurt veelal klassikaal, terwijl het de vraag is in hoeverre dit noodzakelijk is voor alle leerlingen. De onderbouwlessen zouden erbij gebaat zijn wanneer docenten de leerdoelen bij de start van de les duidelijk maken en aan het eind van de les evalueren in Pagina 8 van 10

9 hoeverre deze doelen zijn behaald. Door doelgericht te werk te gaan krijgt de docent ook beter in beeld in hoeverre sommige activiteiten al dan niet relevant zijn voor individuele leerlingen. Wat de doelgerichtheid betreft is er een opvallend verschil tussen de onderbouw en de bovenbouw lessen. Doordat de lessen in de bovenbouw doelgerichter zijn, neemt de actieve betrokkenheid van leerlingen ook toe. Het werken aan onderwijsverbetering zit in de cultuur van de school In het schooljaar 2014/2015 is een systematiek van professionele leergemeenschappen (PLG s) opgezet. Een PLG is een groep docenten die samen aan onderwijsontwikkeling werken. Na een evaluatie is de PLG-systematiek voor het schooljaar 2015/2016 aangepast. Dit heeft ertoe geleid dat de docenten nu meer inbreng hebben in de keuze van onderwerpen. De huidige PLG s betreffen onder anderen het opbrengstgericht werken, havo-onderwijs, multicultureel onderwijs, taalbeleid, filmpjes maken voor binnen of buiten de les en buitenschoolse sportactiviteiten. Een aantal docenten is naast lid van een intern PLG ook lid van een extern PLG zoals vernieuwing vakdidactiek met de Universiteit van Leiden of Beta partners met onder anderen de Universiteit van Amsterdam. Deelname aan een PLG is niet vrijblijvend, alleen docenten die op een andere manier met hun professionalisering bezig zijn (bijvoorbeeld een opleiding volgen of een nieuwe taak binnen de school hebben) zijn niet aangesloten bij een PLG. Het Cartesius Lyceum is een opleidingsschool die samenwerkt met de lerarenopleidingen van de Hoge school van Amsterdam en van de Universiteit van Amsterdam. Door de aanwezigheid van veel stagiaires ontstaat een sfeer van onderwijsontwikkeling waar ook de zittende docenten in mee gaan. Zij worden namelijk steeds gedwongen om hun onderwijskundige keuzes uit te leggen. De school wil zich verder ontwikkelen tot een academische opleidingsschool. Dit betekent dat de docenten op het Cartesius Lyceum zelf praktijkonderzoek doen naar onderwijsverbetering. Dit sluit weer goed aan op de systematiek van de PLG s. In de kwaliteitszorg kan mogelijk nog meer met de gegevens die er zijn Het Cartesius Lyceum heeft een systematische aanpak van de kwaliteitszorg. De evaluatie en aanpassing van de systematiek van de PLG s is hier een goed voorbeeld van. De school werkt met een activiteitenplan waarin de doelen van het afgelopen jaar worden geëvalueerd en de doelen voor het komend jaar worden vastgesteld. Er worden evaluatiegegevens verzameld door middel van enquêtes, lesbezoeken en Diataaltoetsen en de opbrengstengegevens worden op overzichtelijke wijze aangeleverd. Pagina 9 van 10

10 De schoolleiding gebruikt de lesbezoeken echter niet om schoolbreed een analyse van de sterke en verbeterpunten van het onderwijs te maken. Ook de Diataaltoetsen worden nog niet op schoolniveau geanalyseerd. Er kan dus meer met de evaluatiegegevens die de school al heeft. Het helpt om daarbij het evaluatie-instrument al te noemen in het activiteitenplan. Ook is het nuttig wanneer de afdelingsleiders niet alleen in hun eigen afdeling lesbezoeken uitvoeren. Afdelingsoverstijgende lesbezoeken zouden de verschillen tussen de afdelingen inzichtelijker maken. De flitsbezoeken, waarvoor de schoolleiding binnenkort een scholing gaat volgen, kunnen hier een bijdrage aan leveren. Pagina 10 van 10