RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Bredero Beroepscollege

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Bredero Beroepscollege Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 21AS 03 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 3 december 2015 Datum vaststelling : 10 maart 2016

2 Pagina 2 van 13

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 3 december 2015 een onderzoek uitgevoerd bij de afdelingen vmbo-b en vmbo-k van het Bredero Beroepscollege in Amsterdam, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. De afdelingen vmbo-b en vmbo-k van het Bredero Beroepscollege vormen een school met de richtingen Dienstverlening, Economie en Techniek. De afdelingen hebben tezamen ongeveer 350 leerlingen. De school besteedt veel aandacht aan begeleiding en de talentontwikkeling van leerlingen, onder andere via diverse projecten. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op de afdelingen vmbo-b en vmbo-k van de school is in de afgelopen periode geen onderzoek uitgevoerd in het kader van risicogericht toezicht of themaonderzoek. De inspectie voert daarom op betreffende afdelingen van deze school een zogenoemd vierjaarlijks bezoek uit. Toezichthistorie De school heeft de afgelopen jaren telkens een basisarrangement gekregen. In die periode was sprake van stabiele, voldoende opbrengsten. Onderzoeksopzet De inspectie vormt haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Om het onderzoek goed te laten aansluiten bij de specifieke kenmerken van de school en de onderzochte afdeling hebben we het onderzoek aangevuld met indicatoren uit het zogenaamde aanvullende kader. Zo zijn indicatoren over differentiatie (8.2 en 8.3) en doelen achterstandenbeleid (9.3) toegevoegd. Deze indicatoren zijn toegevoegd omdat ze gezien de leerlingenpopulatie van extra belang zijn. Pagina 3 van 13

4 Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. - Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. - Wij hebben gesprekken gevoerd met het management, docenten, zorgcoördinatoren, mentoren, leerlingen. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 13

5 2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht inhouden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor het Bredero Beroepscollege, afdelingen vmbo-b en vmbo-k is als volgt: basisarrangement Op basis van het onderzoek kennen wij aan de afdelingen vmbo-b en vmbo-k het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau zijn. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. geen tekortkomingen in de naleving Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 13

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op Bredero Beroepscollege, vmbo-b en vmbo-k. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Het Bredero Beroepscollege kent een bij de doelgroep passend schoolklimaat. Leerlingen voelen zich er veilig en vertrouwd. Het onderwijs op het Bredero Beroepscollege, vmbo-b en vmbo-k, is van voldoende kwaliteit. Er wordt opbrengstgericht gewerkt en het didactisch handelen en de begeleiding zijn van voldoende niveau, al zijn er wel verbeterpunten te noemen. Er is zichtbaar gewerkt aan verbetering, maar er zijn nog grote verschillen in de kwaliteit van het didactisch handelen. In de begeleiding en ondersteuning ontbreekt het nog aan voldoende systematisch en consequent handelen om te kunnen spreken van een duidelijk planmatige aanpak. Daarmee samenhangend hebben wij geconstateerd dat de borging van de kwaliteit van het onderwijsleerproces nog verbetering behoeft. Wel is duidelijk dat het team constructief samenwerkt aan verbetering. Daartoe is een ontwikkeltraject ingezet onder leiding van de sinds vorig jaar aangetreden directeur. Wij hebben kunnen constateren dat het team open staat voor feedback en een bijzonder reflectief vermogen toont. Het team werkt aan de goede dingen en geeft blijk van een groeiend zicht op de kwaliteit van het onderwijs en het professionele handelen. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed Pagina 6 van 13

7 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. 21AS 03 VMBOB - VMBOB De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-b De leerlingen van de opleiding vmbo-b behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-b zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.3 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. Pagina 7 van 13

8 De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.3 De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. 21AS 03 VMBOK - VMBOK De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-k De leerlingen van de opleiding vmbo-k behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-k zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. Pagina 8 van 13

9 Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.3 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.3 De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Pagina 9 van 13

10 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, onderwijsleerproces en kwaliteitszorg. Opbrengsten Het driejaarsgemiddelde van de opbrengsten 2015 is voor beide afdelingen op alle indicatoren voldoende. De opbrengstenkaart 2015 laat voor het schooljaar ook op alle indicatoren voldoendes zien. De school heeft echter op basis van de voorlopige cijfers van de eindexamens een teruggang in de opbrengsten vastgesteld. Het team is betrokken bij de analyse van deze verslechtering van de opbrengsten en heeft op vakniveau input geleverd voor het achterhalen van de oorzaken. Hiertoe zijn de overgangscijfers van leerjaar 2 naar leerjaar 3 en van leerjaar 3 naar leerjaar 4 geanalyseerd. Het team is tot de conclusie gekomen dat er te coulant is omgegaan met de bevordering van leerlingen. Verder is geconstateerd dat de doelgroep in de afgelopen jaren is veranderd, waardoor een ander soort problematiek in de klas waarneembaar is. Tot slot heeft meegespeeld dat er een aantal vacatures op cruciale vakken niet naar tevredenheid kon worden ingevuld. Aanscherping van overgangsnormen is een van de maatregelen om de opbrengsten weer op niveau te brengen. Overigens zullen de opbrengsten volgens het management gemiddeld nog voldoende zijn. Onderwijsleerproces Het didactisch handelen hebben wij als voldoende beoordeeld. Docenten maken duidelijk welke onderwerpen in de les worden behandeld en welke activiteiten worden verwacht van de leerlingen. Het doel van de les wordt echter nog niet vaak genoemd en ook terugkoppeling aan het eind van de les gebeurt nog niet consequent, hoewel een aantal docenten hier wel aandacht aan besteedt. Docenten leggen over het algemeen duidelijk uit en gaan na of de leerlingen de uitleg hebben begrepen. Leerlingen zijn dan ook in de meeste lessen actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. In een aantal lessen is het pedagogisch overwicht niet stevig genoeg. Die lessen zijn rumoeriger. De leerlingen geven ook aan dat er verschillen tussen docenten zijn wat betreft overwicht en aanpak in de klas. Zij zien vooral graag die docenten die duidelijk en consequent zijn anders verliezen zij de aandacht. De leerlingen ontvangen onvoldoende feedback tijdens de lessen en leren daarom onvoldoende van hun fouten. Hoewel leerlingen goed worden betrokken bij de beantwoording van vragen geven te weinig docenten feedback op antwoorden die niet juist zijn en wij hebben weinig feed-forward gezien. Ook feedback op resultaten van toetsen is volgens de Pagina 10 van 13

11 leerlingen per docent verschillend. Dat is een gemiste kans in het leerproces van de leerlingen. Er is soms sprake van differentiatie tussen de verschillende leerwegen die in dezelfde lesgroep zitten. Differentiatie binnen de leerweg is echter beperkt. Wij hebben wel gezien dat er op beperkte schaal verlengde instructie wordt gegeven al naar gelang de behoefte van de leerlingen. Door de beperkte differentiatie worden tijdens de lessen de sterke leerlingen onvoldoende uitgedaagd en de zwakke onvoldoende ondersteund. Wel zijn er pluslessen om de zwakke leerlingen te ondersteunen. Verder hebben wij geconstateerd, dat er enige differentiatie is qua verwerking. Leerlingen kunnen extra opdrachten of meer oefenmogelijkheden krijgen. Dat is dan vooral naast de reguliere lessen geregeld. Ook worden de individuele leervragen van leerlingen betrokken bij het aanbod van extra opdrachten. De begeleiding en ondersteuning zijn breed opgezet en van voldoende kwaliteit. Voor elke leerling wordt bij de start van de opleiding een gesprek gevoerd met de basisschool, waarin zowel sociaal-emotionele als cognitieve zaken aan bod komen. Vervolgens wordt er een individueel handelingsplan opgesteld in overleg met ouders en leerling, waarbij de leerling zelf kan aangeven wat zijn behoeften zijn om effectief te kunnen leren. Deze individuele handelingsplannen worden samengebracht op hoofdlijnen in een groepshandelingsplan. De voortgang wordt bewaakt door mentoren en voor zover nodig- de zoco (zorgcoördinator). Er zijn periodieke leerlingbesprekingen, waarin behalve de voortgang eventuele problemen worden besproken en docenten ook tips krijgen van mentor en zoco over de aanpak van leerlingen. Zo nodig worden de handelingsplannen aangepast. Bij de overgang naar elk volgend leerjaar worden per leerling de bijzonderheden overgedragen van mentor naar mentor. Op deze manier wordt vastgesteld welke ondersteuning elke leerling nodig heeft, welk extra aanbod nodig is en hoe een leerling het beste kan worden benaderd. De school biedt diverse mogelijkheden voor extra ondersteuning, onder andere in de vorm van pluslessen. Ook op sociaal-emotioneel gebied zijn er diverse trainingen mogelijk om leerlingen weerbaarder te maken. De school werkt verder met genormeerde toetsen, legt de vorderingen vast in het leerlingvolgsysteem en volgt de vorderingen van de leerlingen op zowel sociaal-emotioneel als cognitief gebied. De planmatigheid van de ondersteuning op schoolniveau beoordelen we echter als onvoldoende. Er zijn veel maatregelen om de leerlingen te ondersteunen, maar de school controleert onvoldoende systematisch of de maatregelen effect hebben gehad. Zo worden de groepshandelingsplannen niet of beperkt geëvalueerd. Ook uit de gesprekken viel niet te achterhalen of en hoe vaak de uitvoering van maatregelen werd geëvalueerd op effectiviteit. Bij sommige Pagina 11 van 13

12 vakken leek hiermee een begin gemaakt, terwijl bij andere vakken de focus hierop nog ontbreekt. Kwaliteitszorg De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten actief en werkt doelgericht aan verbetering. Wij beoordelen de kwaliteitszorg rond de opbrengsten dan ook als voldoende. De examengegevens worden met het team besproken en elke docent wordt gevraagd voor zijn/haar vak een analyse te maken van mogelijke oorzaken van achterblijvende opbrengsten en verbeterpunten te melden. De opbrengsten op schoolniveau zijn vooralsnog voldoende, maar vertonen op vakniveau verschillen. Speerpunten uit het teamontwikkelingstraject zijn opbrengstgericht werken en reflectie op eigen handelen in relatie tot verbetermogelijkheden voor de opbrengsten. Daarbij worden ook didactisch handelen en begeleiding en ondersteuning betrokken. De school heeft naar aanleiding van de teruggang in examenresultaten een uitgebreide analyse gemaakt, waarbij ook de cijfers in lagere leerjaren zijn betrokken. Deze analyses zijn samengebracht in een verbeterplan waarin acties zijn geformuleerd. Jaarlijkse prestatieafspraken met de vakgroepen/vakdocenten zijn echter nog niet gemaakt. In deze fase van het teamontwikkelingstraject heeft de schoolleiding ervoor gekozen om de opbrengstdoelen te betrekken in de ontwikkelingsgesprekken met de docenten en nog geen harde prestatieafspraken te maken. Op termijn is dat wel de bedoeling. Dat geldt ook voor de individuele verbeterpunten ten aanzien van het didactisch handelen en de begeleiding van leerlingen. Het management heeft in toenemende mate zicht op de kwaliteit van het didactisch handelen en van de begeleiding en ondersteuning, verzamelt informatie ter beoordeling en stelt plannen ter verbetering vast. Het team werkt gezamenlijk aan verbetering van het onderwijsproces, onder andere door middel van een gericht professionaliseringsprogramma. De kwaliteit van teamplan en verbeterplannen verdient nog aandacht en de bewaking van de voortgang is nog onvoldoende stevig verankerd. Wij beoordelen daarom de borging van de kwaliteit van het onderwijsproces als onvoldoende. Teamleiders mogen in dat opzicht meer in hun rol worden gezet. Er zijn bijvoorbeeld afspraken gemaakt over lesbezoeken. De lesbezoeken kunnen echter meer informatie opleveren als er duidelijke criteria zijn afgesproken waaraan een goede les moet voldoen. Ook de consequente uitvoering ervan is van belang. Zo kunnen scherpere conclusies worden getrokken over de teamontwikkeling en de resultaten van de teamscholing. In het algemeen geldt voor de plannen dat ze meer resultaten kunnen opleveren als concreter wordt geformuleerd wanneer welk resultaat zichtbaar moet zijn en wie verantwoordelijk is. De schoolleiding is met het team bezig de verdeling van Pagina 12 van 13

13 de taken rond kwaliteitszorg opnieuw te bepalen en procedures en te behalen resultaten af te spreken. Voor een deel zijn er al afspraken gemaakt (bijvoorbeeld op niveau van het vak en op individueel docentniveau), maar de afspraken dekken nog niet volledig alle relevante onderdelen van het onderwijsproces. Ook zijn de afspraken onvoldoende concreet geformuleerd of de wijze van monitoring is nog niet duidelijk. Verder vraagt de borging van toetsen nog aandacht. Criteria waaraan toetsen en examens moeten voldoen, ook in de andere leerjaren dan het examenjaar, zijn nog niet afgesproken. Toetsen van voldoende kwaliteit zijn essentieel bij het opbrengstgericht werken. De borging van de kwaliteit van het onderwijs vinden wij om die redenen nog onvoldoende. Wij hebben wel het vertrouwen dat het team op de goede weg is. Pagina 13 van 13