KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG St.-Vituscollege, locatie Bussum VWO

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2016 St.-Vituscollege, locatie Bussum VWO Plaats : Bussum BRIN nummer : 02UB C1 BRIN nummer : 02UB 00 VWO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 18 en 17 mei 2016 Datum vaststelling : 15 september 2016

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 17 en 18 mei 2016 een onderzoek uitgevoerd op het St. Vituscollege te Bussum, afdeling vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. St. Vituscollege is een middelgrote school voor havo, atheneum en gymnasium. De afdeling vwo heeft 460 leerlingen (telling 2015). Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdeling is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor het Onderwijsverslag Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over een aantal thema s waarover we in het Onderwijsverslag zullen rapporteren, te weten leraarschap en de professionele ruimte van leraren in relatie tot omgaan met verschillen tussen leerlingen'. Toezichthistorie In het najaar van 2013 heeft de inspectie een onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vwo van St. Vituscollege. Aanleiding waren de risicovolle onderwijsresultaten op de Opbrengstenkaart Uit het onderzoek bleek dat de kwaliteit van het onderwijs op orde was en ook dat de resultaten op korte termijn weer van voldoende niveau zouden zijn. We hebben daarom destijds het basisarrangement gehandhaafd. Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Pagina 3 van 11

4 Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met het bestuur, het management, vaksectieleiders, leraren, ondersteuningsfunctionarissen, mentoren, leerlingen en leden van de MR. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en het bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 11

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op het St. Vituscollege hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor de afdeling vwo van het St. Vituscollege is als volgt. Op basis van het onderzoek kennen wij het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de afdeling op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Er is sprake van enkele tekortkomingen in de naleving van wettelijke vereisten. De schoolgids bevat geen informatie over het percentage leerlingen dat de school zonder diploma verlaat (VSV) (art 24 lid 1, onderdeel a, WVO). Ook vermeldt de schoolgids niet bij welk samenwerkingsverband de school is aangesloten (art. 24, lid 1, onderdeel j, WVO). Tevens ontbreekt in de schoolgids uitleg over het feit dat de school zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar, baseert op het schooladvies van de basisschool dat voor 1 maart wordt vastgesteld; het beleid van plaatsing op het St.Vituscollege indien het schooladvies naar aanleiding van het resultaat van de centrale eindtoets of een andere eindtoets wordt gewijzigd (art. 27 WVO en art. 3 Inrichtingsbesluit WVO). Om deze reden hebben wij de volgende afspraak gemaakt met het bevoegd gezag: het bevoegd gezag neemt de ontbrekende informatie op in de volgende versie van de schoolgids. Pagina 5 van 11

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het St. Vituscollege. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen Beeld De kwaliteit van het onderwijs op het St. Vituscollege is van voldoende niveau. Er heerst een prettige sfeer op school en in de lessen. Leerlingen willen leren, stellen vragen en zijn actief bij de les betrokken. Er is veel ruimte voor uitleg van de docent - de rol van de docent in de les is vrij groot. Docenten mogen die ruimte wel meer benutten voor vragen van een hogere denkorde en voor effectieve feedback op het leerproces van leerlingen. De ondersteuning en begeleiding van leerlingen is van voldoende niveau, de kwaliteitszorg eveneens. Op het St. Vituscollege is er veel professionele ruimte voor de leraren. Zij spelen een grote rol in de ontwikkeling van het onderwijs. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Het volledige kader kunt u op de website van de inspectie bekijken en downloaden. Hierin zijn de indicatoren voorzien van een kleur. Sommige nummers zijn rood. Dit betekent dat zij tot het zogenaamde kernkader behoren. De blauw genummerde indicatoren (aanvullend kader) zijn indicatoren die de inspectie aan een onderzoek kan toevoegen om de kwaliteit van de betreffende indicator te beoordelen en de groen genummerde indicatoren (verdiepend kader) zijn indicatoren die de inspectie bijvoorbeeld bij een themaonderzoek wil beoordelen. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Pagina 6 van 11

7 Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. Pagina 7 van 11

8 De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. N1 TOELATING art. 27 WVO en art. 3 Inrichtingsbesluit WVO Nee Ja N1.1 Het bevoegd gezag baseert zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op het schooladvies van de basisschool dat voor 1 maart wordt vastgesteld. N1.2 Indien het schooladvies naar aanleiding van het resultaat van de centrale eindtoets of een andere eindtoets wordt gewijzigd, dan baseert het bevoegd gezag zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op dat gewijzigde schooladvies. N2 Verzuim en voortijdig schoolverlaten (VSV) Nee Ja N2.1 De schoolgids bevat informatie over: het percentage leerlingen dat de school zonder diploma verlaat (VSV). N2.2 De schoolgids bevat informatie over: verzuimbeleid. N3 Passend onderwijs Nee Ja N3.1 De schoolgids bevat informatie over: De wijze waarop de ondersteuning van leerlingen die extra ondersteuning behoeven wordt vormgegeven. N3.2 De schoolgids bevat informatie over bij welk(e) samenwerkingsverband(en) het bevoegd gezag van de school is aangesloten. N3.3 In het schoolplan is het onderwijskundig beleid opgenomen waarbij tevens het schoolondersteuningsprofiel is betrokken (de voorzieningen die zijn getroffen voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven). Pagina 8 van 11

9 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: onderwijsresultaten, onderwijsproces, ondersteuning en begeleiding, kwaliteitszorg, professionele ruimte voor leraren. Onderwijsresultaten De resultaten op het St. Vituscollege zijn al enige jaren van hoog niveau. Op alle vier de indicatoren scoort de afdeling vwo een flink stuk boven de norm, zowel volgens het oude opbrengstenmodel, als volgens het nieuwe onderwijsresultatenmodel, dat we vanaf 1 juni 2016 formeel in de rapportages zullen hanteren. We zien dat de school de resultaten nauwgezet volgt - zowel van examens als per periode. Bij dit laatste valt in positieve zin op dat secties hier zelf aandacht voor hebben en pro-actief zoeken naar verschillen tussen klassen en verbetermogelijkheden. Onderwijsproces De lessen die we op het St. Vituscollege bezochten, verlopen over het geheel genomen ordelijk, leerlingen zijn taakgericht en laten merken graag te willen leren. Er heerst een prettige sfeer, de omgang tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en docent is uitermate respectvol. De onderwijstijd wordt voldoende effectief benut. De lessen zijn logisch opgebouwd, al mogen lesdoelen wel explicieter worden gemaakt. Ook de evaluatie van de lesdoelen mag explicieter, met hierin een grotere rol voor leerlingen. De uitleg van docenten is in een aantal gevallen van een goed niveau, gebruikmakend van de aanwezige voorkennis van leerlingen en voortbordurend op de inhoud van vorige lessen. Aandachtspunt is voldoende checken of iedereen de uitleg heeft begrepen. De basis is dus op orde. We zien echter een aantal duidelijke verbeterpunten, zeker gezien de context van een gezeglijke, gemotiveerde leerlingenpopulatie. Want hoewel de uitleg van docenten meestal van voldoende niveau en soms dus zelfs goed is, valt op dat zij over het algemeen weinig uitdagende vragen aan leerlingen stellen. Veel vragen zijn gesloten of kunnen met een korte en eenvoudige reactie worden beantwoord. Er mag meer van het denkvermogen van leerlingen worden gevraagd. Dat blijkt ook uit de wijze waarop leraren vragen van leerlingen beantwoorden: vaak direct met het juiste antwoord, zonder tegenvraag. Het gaat bij deze interactie tussen leerling en docent dan dus veel over het product: het juiste antwoord. Daardoor blijft de feedback ook beperkt. Deze beoordelen we daarom als onvoldoende: in teveel lessen richten leraren zich te weinig op het proces van leren en maken onvoldoende duidelijk welke stappen leerlingen nog kunnen of moeten zetten. Pagina 9 van 11

10 Uit de gesprekken met docenten kwamen meerdere voorbeelden aan bod van wijzen waarop zij omgaan met verschillen tussen leerlingen - in de bezochte lessen was dit echter beperkt zichtbaar. Differentiatie is een speerpunt voor de school en in het nieuwe schoolplan zal inzicht in het leerproces van leerlingen een voorname rol spelen. Een moeilijkheid is dat er vooralsnog op de school weinig tijd is om over de kenmerken en aanpak van specifieke klassen te spreken - de meeste overlegtijd wordt door secties gebruikt, minder tijd is er voor (afdelings)teams waar de didactische aanpak van klassen of groepen leerlingen worden besproken. Externe differentiatie - buiten de reguliere les - is ruim aanwezig. Voor alle leerlingen zijn er aanvullende werkcolleges, waarin zij kennismaken met vakgebieden als robotica en duurzaamheid. Maar ook bijvoorbeeld een kleine cursus mindfulness. Afhankelijk van de opleiding die ze volgen (havo, atheneum of gymnasium) zijn bepaalde werkcolleges verplicht als verbreding van het curriculum. Leerlingen die juist extra ondersteuning nodig hebben kunnen vakgerichte begeleiding krijgen. Voor leerlingen die meer cognitieve capaciteiten hebben is er in leerjaar 2 en 3 een talentenprogramma waarin zij een eigen onderzoeksproject mogen opzetten. Ondersteuning en begeleiding We beoordelen de ondersteuning en begeleiding als voldoende. De school houdt zicht op de ontwikkeling van leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen, tussentijdse peilingen van gedrag en werkhouding en leerlingbesprekingen. Leerlingen in de onderbouw die extra ondersteuning nodig hebben, kunnen deze krijgen in de vorm van vakgerichte begeleiding, of juist studievaardigheden. Hierbij valt wel op dat leerlingen zelf hun hulpvraag moeten formuleren, om tijdens het begeleidingsuur passende hulp te krijgen. We zouden verwachten dat docenten hier een grotere rol in spelen. Dat laatste past in een breder beeld, dat ook geldt voor de reguliere lessen: er wordt veel van de zelfstandigheid van leerlingen verwacht op het St. Vituscollege. Daar is niets mis mee, maar de vraag is of leerlingen die er zelf voor kiezen geen hulp te vragen, maar die de hulp eigenlijk wel nodig hebben, voldoende in beeld zijn. Kwaliteitszorg De zorg voor kwaliteit op het Vitus is van voldoende niveau. De onderwijsresultaten zijn duidelijk in beeld en er wordt goed gestuurd op het op niveau houden ervan. Dit staat toegelicht onder het kopje Onderwijsresultaten. Pagina 10 van 11

11 De schoolleiding heeft de kwaliteit van het onderwijsproces voldoende in beeld, maar zou het totaal aan informatie over de lessen - uit eigen observaties, feedback van collega's, enquêtes onder leerlingen - meer gestructureerd kunnen verzamelen en analyseren. Dit kan ook helpen bij het vormgeven van het nieuwe schoolplan en het daaruit volgende scholingsplan. De medewerkers van de school hebben in meerdere rondes input gegeven over het nieuw te schrijven schoolplan. Dit heeft geleid tot een visie op onderwijs die op onderdelen een nieuwe koers vormt, hetgeen vraagt om ander gedrag en aanvullende kwaliteiten van docenten - een gedegen zicht op de relatie tussen de huidige kwaliteiten van het docententeam en dat wat in de toekomst wordt gevraagd is dan van belang. Professionele ruimte voor leraren, invulling van het leraarschap De docenten op het St, Vituscollege krijgen voor ruimte voor hun eigen inbreng in de vormgeving van het onderwijs en hun persoonlijke ontwikkeling. Uit de gesprekken die we hebben gevoerd, blijkt dat ze deze ruimte ook nemen en zich eigenaar voelen van de ontwikkeling van hun vak. We proeven veel bevlogenheid bij het lesgeven onder de docenten van het Vitus en wil om zichzelf te ontwikkelen. Wat beter zou kunnen, is de mate waarin er op het niveau van de secties (het sterkst gepositioneerde gremium binnen de school) cyclisch wordt gewerkt en verantwoording wordt afgelegd aan de schoolleiding. De secties hebben een sterk collectief geheugen, zien elkaar wekelijks, maar de mate waarin secties bijdragen aan schoolbrede doelen, eigen (resultaats)doelen stellen en evalueren, is weinig inzichtelijk. De informatielijnen van secties naar schoolleiding en vice versa lijken daarbij aan de lange kant, wat sturing op de secties ingewikkeld maakt. Dit is een aandachtspunt met het oog op de verdere ontwikkeling van de school, met alle ambities in het nieuwe schoolplan die om vernieuwingen vragen. Pagina 11 van 11