30/12/2016 Meldpunt Schoolexterne Interventies

Transcriptie

1 30/12/2016 Meldpunt Schoolexterne Interventies Ontsluiting van de gegevens van de databank Aanmeldingen voor Vlaams-Brabant en Brussels Hoofdstedelijk Gewest Schooljaar

2 Situering Het Meldpunt Schoolexterne Interventies functioneert sinds 2010 in Vlaams-Brabant-Oost als centraal aanspreekpunt voor CLB-medewerkers uit die regio die leerlingen secundair onderwijs willen aanmelden voor een schoolexterne interventie (SI). De financiering door de provincie Vlaams-Brabant vanaf 1 januari 2012 maakte het mogelijk een onlineaanmeldingssysteem te ontwikkelen dat gekoppeld is aan een database en de werking vanaf schooljaar uit te breiden naar de regio s Brussel Hoofdstedelijk Gewest en Asse-Halle Vilvoorde. In het schooljaar werd de werking het Meldpunt gefinancierd vanuit de werkingsmiddelen van de betrokken CLB s en van de grote aanbieders die gebruik maken van het meldpunt. Dit rapport is mogelijk gemaakt door aanwending van de middelen die de Vlaamse overheid voor het schooljaar ter beschikking stelt van de CLB s voor de uitbouw van de provinciale netwerken Samen tegen schooluitval.het heeft als bedoeling de beschikbare gegevens te ontsluiten. De gestelde onderzoeksvragen werden overlegd in de stuurgroep van het meldpunt, in een technische werkgroep en in de provinciale beleidsgroep Leerrecht Schoolexterne Interventies. Het onderzoek werd uitgevoerd door Jo Meyer, in opdracht van het Meldpunt Schoolexterne Interventies. 2

3 Dankwoord Dit rapport kon slechts tot stand komen dankzij de steun en hulp van vele mensen. Bijzondere dank gaat uit naar de Provincie Vlaams-Brabant, dienst Onderwijs. Door hun financiering is het meldpunt sinds 2013 sterk geprofessionaliseerd en is de uitbreiding naar heel de Provincie Vlaams- Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gerealiseerd. Dank ook aan alle CLB-medewerkers die het aanmelden van hun zorgleerlingen met de nodige zorg deden. Ze hielpen daardoor mee aan een goede start van de begeleiding, maar bouwden ook aan een goed gedocumenteerde databank. Speciale dank gaat uit naar alle aanbieders van schoolexterne interventies die met het Meldpunt hebben samengewerkt: Arktos, De wereld van Indra, Groep Intro LTO Asse-Halle-Vilvoorde, KLiK, Time-Out Koïnoor, Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde, Netwerk Leerrecht Brussel, Netwerk Leerrecht Vlaams- Brabant Oost, Reisburo, Roulot, Steunpunt Groene Zorg en Time-out Brussel. Dankzij hun inzet, bereidwilligheid en hulp was dit weer een interessant werkjaar. Bovendien leverden ze een grote inspanning om de follow-upgegevens te bezorgen. Daarnaast ook een gemeend woord van dank aan onze onderzoeker, Jo Meyer, voor de analyse van de databank en aan de stuurgroepsleden en beleidsgroepsleden die mee nadachten over het rapport. Tenslotte was dit alles nooit tot stand kunnen komen zonder de gedrevenheid en nauwgezetheid van Ann Sophie Labar, het gezicht van het Meldpunt en - als dat nodig was - de steun van Filip Mels van VCLB Leuven. 3

4 Inhoud Situering 2 Dankwoord 3 Inhoud 4 Inleiding 5 Hoofdstuk 1: Aanmeldingen via het Meldpunt SI 6 Tabel 1.1: Aantal aanmeldingen en aantal jongeren per aanmelder en per regio 6 Tabel 1.2: Verdeling van de aanmeldingen over de aanbieders van SI 8 Tabel 1.3: Verband tussen aanmeldingen en vervolgtrajecten 9 Tabel 1.4: Verband tussen aanmelding voor een bepaalde aanbieder en opname van een traject door een zelfde of een andere aanbieder 10 Hoofdstuk 2 : Individuen als uitgangspunt, meer bepaald via hun eerste aanmelding (N=482) 11 Tabel 2.1: Leeftijds- en geslachtsverdeling bij eerste aanmelding 11 Tabel 2.2: In welk leerjaar en in welke type van onderwijs bevinden de jongeren zich bij hun eerste aanmelding 12 Tabel 2.3: Verdeling over onderwijsvormen bij voltijds SO apart voor jongens en meisjes 13 Tabel 2.4: Aantal jaar leervertraging bij eerste aanmelding per geslacht in het Gewoon Voltijds SO 14 Tabel 2.5: Vanuit welke schoolse situatie worden jongeren aangemeld bij hun eerste aanmelding, per geslacht 15 Tabel 2.6 Verblijven de jongeren in een voorziening bij aanmelding? 16 Hoofdstuk 3 : Analyses van alle opgenomen (deel)trajecten (N=388) 17 Tabel 3.1 Door welke aanbieders worden die trajecten opgenomen? 17 Tabel 3.2: Gemiddelde duur (in kalenderdagen) van het traject per aanbieder per geslacht 18 Tabel 3.3 Voortijdig stopzetten van het traject per aanbieder 19 Tabel 3.4: Oorzaken van het voortijdig afbreken van een traject 20 Bijlagen 22 Bijlage 1 : aanmeldingsfiche 22 Bijlage 2 : follow-up formulier 26 4

5 Inleiding We onderzoeken hier een aantal kenmerken van jongeren uit het secundair onderwijs (SO), in de provincie Vlaams-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, die in het schooljaar werden aangemeld met een nood aan een schoolexterne interventie (SI). De schoolexterne interventies zijn: Arktos Hergo Arktos KTO De wereld van Indra Groep intro - LTO Asse-Halle-Vilvoorde Groep intro time-in Vilvoorde Klik Koïnoor KTO Koïnoor LTO Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde Netwerk Leerrecht Brussel Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost Reisburo Roulot Steunpunt Groene Zorg Time Out Brussel Extra TIME Time Out Brussel Hergo Time Out Brussel KTO Time Out Brussel - LTO Een beschrijving van deze schoolexterne interventies vindt u op de website van het Meldpunt: en in het jaarverslag van het Meldpunt. De gegevens uit dit rapport zijn gegenereerd uit de databank die gekoppeld is aan de onlineaanmeldingsfiche (bijlage 1) en de opvolgingsfiche (bijlage 2) van het Meldpunt. De aanmeldingsfiche wordt ingevuld door een CLB-medewerker; de opvolgingsfiche wordt aan het Meldpunt bezorgd door de aanbieder, nl. de SI waarvoor de leerling werd aangemeld. 5

6 30/12/2016 Hoofdstuk 1: Aanmeldingen via het Meldpunt SI Tabel 1.1: Aantal aanmeldingen en aantal jongeren per aanmelder en per regio regio/aanmelder aantal aanmeldingen aantal jongeren Asse-Halle-Vilvoorde 164 (29%) 134 (28%) CLB GO! De Ring Halle CLB GO! Vilvoorde VCLB Halle VCLB Noordwest-Brabant Brussels Hoofdstedelijk Gewest 132 (23%) 114 (24%) CLB GO! Brussel CLB N-Brussel VCLB Pieter Breughel Vlaams-Brabant Oost 256 (45%) 224 (46%) CLB GO! Leuven-Tienen-Landen CLB GO! Limburg Noord Adite 9 8 CLB GO! Mechelen 4 4 VCLB Aarschot VCLB Diest-Tessenderlo 6 5 VCLB Haacht-Keerbergen VCLB Leuven VCLB Tienen Overige CLB s 15 (3%) 12(2%) CLB GO! Dender 2 2 CLB GO! Lier 1 1 VCLB Aalst 1 1 VCLB Dendermonde 1 1 VCLB het Kompas 6 4 VCLB Ninove 3 2 VCLB Zuid-Limburg 1 1 Overige aanmelders (geen CLB) 1 (0%) 1(0%) De Switch 1 1 totaal 568 (100%) 485 (100%) 6

7 Commentaar: 568 aanmeldingen voor 485 jongeren wijst er op dat tientallen jongeren meer dan één maal werden aangemeld in de loop van het schooljaar. Noteer wel dat drie jongeren door twee verschillende CLB s werden aangemeld, waardoor ze in bovenstaande tabel twee maal voorkomen. Het exacte aantal jongeren bedraagt dus 482. Vergeleken met het voorgaande schooljaar stellen we een status-quo vast van het globale aantal aanmeldingen en van het aantal jongeren dat werd aangemeld (toen respectievelijk 573 en 490). Als we rekening houden met het feit dat CLB GO! Vilvoorde vorig jaar nog ingedeeld stond bij Vlaams- Brabant Oost, kunnen we stellen dat ook de verdeling tussen de regio s nagenoeg constant is gebleven. Op het niveau van de individuele centra zien we wel een aantal verschuivingen. Zo ging het aantal meldingen achteruit vanuit CLB GO! De Ring Halle, VCLB Pieter Breughel en CLB GO! Leuven-Tienen-Landen. Omgekeerd hebben VCLB Halle, CLB N-Brussel, VCLB Aarschot en VCLB Haacht-Keerbergen meer aanmeldingen gedaan. Overigens moet hier nogmaals aangestipt worden dat er in de loop van het schooljaar bij heel wat aanbieders capaciteitsproblemen ontstaan. De vraag is m.a.w. groter dan het aanbod. Dat weerhoudt CLB-medewerkers in zo n situatie ervan om een aanmelding te doen omdat de geschikte aanbieder toch al volzet is. De nood aan schoolexterne interventies is dus groter dan uit bovenstaande cijfers blijkt. Grafiek bij tabel 1.1: Aantal aanmeldingen en aantal jongeren per regio aanmeldingen jongeren 50 0 Asse-H-V Brussel H G Brabant Oost Overige 7

8 Tabel 1.2: Verdeling van de aanmeldingen over de aanbieders van SI aanbieder SI aantal % aanmeldingen Enkel voor Asse-Halle-Vilvoorde Groep intro - LTO Asse-Halle-Vilvoorde 14 Groep intro time-in Vilvoorde 21 Klik 43 Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde 49 Enkel voor Brussel Hoofdstedelijk Gewest Netwerk Leerrecht Brussel 44 Time out Brussel Extra TIME 17 Time Out Brussel - Hergo 9 Time Out Brussel - KTO 33 Time Out Brussel - LTO 20 Brussel Hoofdstedelijk Gewest & Asse-Halle-Vilvoorde 7 1 De wereld van Indra 7 Enkel voor Vlaams Brabant Oost Koïnoor KTO 41 Koïnoor LTO 34 Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost 75 Twijfelgevalmelding 5 Vlaams Brabant Oost & Asse-Halle-Vilvoorde Arktos Hergo 13 Arktos KTO 79 Reisburo 21 Roulot 27 Steunpunt Groene Zorg 16 Commentaar: Totaal In ongeveer één derde van alle aanmeldingen worden de netwerken Leerrecht gevraagd voor een schoolexterne interventie (SI). Arktos volgt op respectabele afstand met ongeveer 17%. Koïnoor en Time Out Brussel nemen elk 14% voor hun rekening. Deze aantallen en percentages lopen in grote mate parallel met die van vorig schooljaar. 8

9 Tabel 1.3: Verband tussen aanmeldingen en vervolgtrajecten Niet alle aanmeldingen resulteren in een begeleidingstraject, zoals blijkt uit onderstaande tabel. NB: Een 0 onder het nummer van de aanmelding geeft aan dat de aanmelding geen vervolgtraject kreeg, een 1 dat zulks wel het geval was. nummer van de aanmelding aantal trajecten aantal lln per leerling totaal aantal = aantal lln x aantal trajecten per leerling totaal aantal aanmeldingen = 568 (aantal lln x aantal aanmeldingen) 369 Commentaar: Uit bovenstaande tabel is af te lezen dat de 568 aanmeldingen voor in totaal 482 jongeren uiteindelijk resulteerde in 369 trajecten. 409 jongeren werden tijdens het schooljaar één keer aangemeld en daarvan hebben er ook 279 daadwerkelijk een traject aangevat. 61 individuen werden twee keer aangemeld wat voor 29 onder hen resulteerde in één traject en voor 22 in twee trajecten. Vergeleken met vorig schooljaar is het aantal leerlingen en het aantal aanmeldingen nauwelijks veranderd, maar het aantal trajecten is aanzienlijk gedaald van 424 naar 369. Toen kregen 103 aangemelde leerlingen geen enkel traject, nu 142. Rond deze tabel is de verdere structuur van dit rapport opgebouwd. In hoofdstuk 2 focussen we op de 482 individuen die in de loop van het schooljaar zijn aangemeld (linkerkolom in de tabel). In hoofdstuk 3 kijken we naar alle trajecten samen die door de aanbieders SI voor deze leerlingen zijn opgezet. Dat zijn er 369 zoals af te lezen is in de laatste kolom. Tot besluit van hoofdstuk 1 kijken we naar de kwaliteit van de aanmeldingen. In hoeverre heeft de CLB-medewerker, die de aanmelding doet, een goed zicht op het aanbod van de verschillende aanbieders van SI. Als indicatie daarvoor gaan we na hoe de relatie is tussen de aanmelding voor een bepaalde aanbieder én de aanbieder waar de jongere uiteindelijk terechtkomt in een traject. 9

10 Tabel 1.4: Verband tussen aanmelding voor een bepaalde aanbieder en opname van een traject door een zelfde of een andere aanbieder Opgenomen door: Aangemeld voor: Totaal 1 Arktos Hergo Arktos KTO De wereld van Indra Groep intro - LTO Asse-Halle- Vilvoorde Groep intro time-in Vilvoorde Klik Koïnoor KTO Koïnoor LTO Netwerk Leerrecht Asse-Halle Vilvoorde 10 Netwerk Leerrecht Brussel Netwerk Leerrecht Vlaams Brabant Oost 12 Reisburo Roulot Steunpunt Groene Zorg Time out Brussel Extra TIME Time Out Brussel - Hergo Time Out Brussel - KTO Time Out Brussel - LTO Twijfelgevalmelding 1 1 Totaal aantal (deel)trajecten Commentaar: Het verband tussen aangemeld voor en opgenomen door is sterk, zoals blijkt uit de cijfers op de diagonaal in de tabel. 88% van de 388 trajecten worden uitgevoerd door de aanbieder waarvoor is aangemeld. Binnen Koïnoor is er nogal wat uitwisseling. Ongeveer 30% van de aanmeldingen voor één van beide aanbieders komt bij de ander terecht. Daarnaast constateren we ook betekenisvolle uitwisseling tussen Reisburo en Roulot. In 19 gevallen is het zelfs zo dat één aanmelding aanleiding geeft tot twee (deel)trajecten van de jongere bij twee verschillende aanbieders. Dat is vooral het geval bij Roulot en Reisburo. Vandaar dat het totaal aantal trajecten hier 388 bedraagt en niet 369 zoals in tabel 1.3. We kunnen dus stellen dat CLB-medewerkers een behoorlijk goed zicht hebben op het aanbod van de verschillende aanbieders van schoolexterne interventies. Evolutie: In totaal komen we hier aan 388 (deel)trajecten, een daling van ongeveer 10% in vergelijking met vorig schooljaar. Daarmee zitten we terug op het niveau van het schooljaar (toen 390). De relatie tussen aangemeld voor en opgenomen door zit al jaren rond de 90%. Elk jaar stijgt echter het aantal aanmeldingen dat door twee aanbieders wordt opgenomen (van 5 naar 11 naar 19), wat het percentage automatisch drukt. Je kan dan ook stellen dat de vraag van de CLB-er en de opname door de aanbieder elk jaar iets beter op elkaar afgestemd raakt. 10

11 Hoofdstuk 2 : Individuen als uitgangspunt, meer bepaald via hun eerste aanmelding (N=482) Tabel 2.1: Leeftijds- en geslachtsverdeling bij eerste aanmelding Leeftijd eerste aanmelding mannelijk vrouwelijk N totaal % totaal NVT (klas) NVT NVT (100%) 0 (0%) ( 90%) 1 (10%) (83%) 6 (17%) (76%) 19 (24%) (70%) 25 (30%) (63%) 38 (37%) (70%)3 27 (30%) (67%) 18 (33%) (62%) 5 (38%) (67%) 2 (33%) (67%) 1 (33%) 3 1 totaal 339 (70%) 143 (30%) gem. lft 15,6 16,1 15,8 SD lft 1,82 1,65 1,78 NB: De leeftijden zoals weergegeven in de tabel zijn een afronding. De leeftijd 12 bijvoorbeeld betekent dan een leeftijd tussen 11,5 jaar tot 12,5 jaar. Commentaar: In de aangemelde groep zitten meer dan dubbel zoveel jongens als meisjes. Tot en met de leeftijd van 14 jaar is het overwicht van de jongens bijzonder groot. Ze nemen daar telkens meer dan 70% van de aanmeldingen voor hun rekening. Dat heeft zijn weerslag op de gemiddelde leeftijd bij aanmelding en op de spreiding. Het gemiddelde ligt bij de jongens een half jaar lager dan bij de meisjes en de standaarddeviatie is beduidend groter bij de jongens. 57% van aanmeldingen zit in de leeftijdsvork jaar. Evolutie: Bovenstaande gegevens wijken maar in geringe mate af van die van het voorgaande schooljaar. Het percentage jongens stijgt licht van jaar tot jaar (van 67%, over 68% naar 70% nu). 11

12 Grafiek bij tabel 2.1: Aantal eerste aanmeldingen per leeftijd en per geslacht (alle regio s samen) meisjes jongens Tabel 2.2: In welk leerjaar en in welke type van onderwijs bevinden de jongeren zich bij hun eerste aanmelding leerjaar onderwijstype andere N totaal % BuSO DBSO Lager Onderw OKAN 2 2 0,5 Syntra 2 2 0,5 Voltijds SO N totaal % Commentaar: Op vlak van onderwijstype zien we een oververtegenwoordiging van leerlingen uit BuSO en DBSO, respectievelijk goed voor 15% en 5% van de (eerste) aanmeldingen. Qua leerjaar beschikken we slechts over betrouwbare gegevens van de 379 leerlingen uit het Gewoon Voltijds SO. Als we hieruit conclusies zouden trekken wat het gemiddelde leerjaar is bij aanmelding, dan komen we tot een forse onderschatting omdat per definitie zowel DBSO als Syntra bevolkt worden door leerlingen uit hogere leerjaren. Wel kunnen we uit de cijfers besluiten dat in het Gewone Voltijdse SO het zwaartepunt ligt in de leerjaren 2, 3 en 4 en niet in de derde graad. Evolutie: De trends die in bovenstaande tabel naar voor komen wijken slechts in geringe mate af van die uit het schooljaar Zo is het aandeel van de BuSO leerlingen gestegen van 12 naar 15% en in het Gewone 12

13 Voltijdse SO komen nu 71% van de leerlingen uit de leerjaren 2, 3 en 4 tegenover slechts 63% in Als we vergelijken met het schooljaar is de match met bovenstaande cijfers bijna perfect. Tabel 2.3: Verdeling over onderwijsvormen bij voltijds SO apart voor jongens en meisjes onderwijsvorm mannelijk vrouwelijk totaal aantal A-stroom (1 ste graad) 48 (19%) 12 (10%) 60 (16%) ASO 14 (5%) 10 (8%) 24 (6%) TSO 43 (17%) 25 (21%) 68 (18%) KSO 4 (2%) 4 (3%) 8 (2%) B-stroom (1 ste graad) 51 (20%) 26 (22%) 77 (20%) BSO 91 (35%) 39 (33%) 130 (34%) nvt 8 (3%) 4 (3%) 12 (3%) totaal 259 (100%) 120 (100%) 379 (100%) Commentaar: BSO en B-stroom staan in voor 55% van de aanmeldingen in het Gewone Voltijds SO, zowel bij jongens als bij meisjes. In het schooljaar was dat voor de jongens 53% en voor de meisjes 50%. In zat dat percentage voor beide geslachten rond de 57%. Merkwaardig hoe over de jaren heen de meeste percentages slechts lichtjes wijzigen. Als je dat bovendien combineert met de gegevens in tabel 2.2 waar we al een oververtegenwoordiging vaststelden vanuit BuSO en DBSO, kunnen we enkel besluiten dat een grote meerderheid van de leerlingen die aangemeld wordt zich onder aan de waterval bevindt. Het wekt geen verwondering dat dit besluit exact identiek is met dat van de vorig schooljaren. We zien weer opmerkelijk weinig verschillen tussen jongens en meisjes. Wel iets meer jongens uit de A- stroom (jongens worden jonger aangemeld), maar het ASO is bij hen dan weer minder vertegenwoordigd. Dit zijn identieke vaststellingen als vorig schooljaren. 13

14 Grafiek bij tabel 2.3: Procentueel aandeel van de onderwijsvormen in het gewoon voltijds SO per geslacht meisjes jongens A-stroom ASO TSO B-stroom BSO Tabel 2.4: Aantal jaar leervertraging bij eerste aanmelding per geslacht in het Gewoon Voltijds SO vertraging mannelijk vrouwelijk Totaal 0 85 (34%) 37 (32%) 122 (34%) (43%) 50 (43%) 157 (43%) 2 39 (16%) 18 (16%) 57 (16%) 3 15 (6%) 8 (7%) 23 (6%) 4 2 (1%) 2 (2%) 4 (1%) totaal 248 (100%) 115 (100%) 363 (100%) gem vertraging 0,96 1,03 0,98 SD vertraging 0,90 0,96 0,92 Commentaar: Voor de 363 leerlingen, waarvoor het leerjaar bekend is bij de eerste aanmelding, is 34% op leeftijd (122 van de 363). Dat is natuurlijk een overschatting van de situatie aangezien we alleen informatie hebben over de jongeren in het Gewone Voltijdse SO. Het aantal jaren leervertraging bij DBSO ers en Syntra leerlingen is niet bekend, maar daar is zeker geen 34% op leeftijd. Qua gemiddelde vertraging scoren de meisjes iets minder goed dan de jongens, en ook de spreiding is iets groter bij de meisjes. Evolutie: Vergeleken met de voorgaande schooljaren is bij de jongens de gemiddelde leervertraging afgenomen (van 1,20 over 1,06 naar 0,96). Bij de meisjes stabiliseert de situatie zich na een aanvankelijke daling (van 1,11 over 1,01 naar 1,03), zodat het verschil, dat tot vorig jaar nog bestond in het voordeel van de meisjes, nu omgedraaid is. Het aandeel van de jongeren zonder vertraging stijgt van jaar tot jaar: van 20% over 29% naar 34%). Dat is echter louter de verdienste van de jongens Hun percentage stijgt immers van 27 naar 34 terwijl het bij de meisjes is gedaald van 34 naar 32. Het aandeel van de jongeren met een vertraging van meer dan één jaar blijft stabiel rond de 25%. 14

15 Grafiek bij tabel 2.4: Procentueel aandeel van jaren leervertraging bij eerste aanmelding per geslacht meisjes jongens Tabel 2.5: Vanuit welke schoolse situatie worden jongeren aangemeld bij hun eerste aanmelding, per geslacht schoolse situatie mannelijk vrouwelijk N totaal Problematisch afwezig 56 (17%) 41 (29%) 97 (20%) Tuchtprocedure lopend 62 (18%) 11 (8%) 73 (15%) Definitief uitgesloten 15 (4%) 1 (1%) 16 (3%) Niet ingeschreven 3 (1%) 7 (5%) 10 (2%) Veel gewettigde afwezigheden 25(7%) 31 (22%) 56 (12%) Gn noemenswaardige onrust- 14 (4%) 9 (6%) 23 (5%) wekkende informatie andere 118 (35%) 45 (31%) 163 (34%) NVT 92 (27%) 33 (23%) 125 (26%) NB: Het totaal is hier niet 482 omdat schoolse situaties in bepaalde gevallen samen voorkomen. De percentages zijn wel berekend op het reële leerlingenaantal. Commentaar: Onder de noemer andere worden in de helft van de gevallen gedragsproblemen vermeld (N= 63 bij jongens en 17 bij meisjes), gevolgd door mentale problemen (N=23). In een 15-tal gevallen wordt ook melding gemaakt van schoolmoeheid en gebrek aan motivatie. Meest opvallend in bovenstaande tabel is het feit dat bij slechts 23 aangemelde individuen expliciet vermeld wordt dat er geen noemenswaardige onrustwekkende informatie vanuit de schoolse situatie is te melden. Wel moet opgemerkt worden dat de rubriek NVT een (leeg) containerbegrip is, vermeld bij 125 van de 482 leerlingen. Omdat we daarbij niet kunnen uitmaken of we te doen hebben met probleemloze schoolse situaties dan wel met: daar hebben we geen informatie over, is deze antwoordmogelijkheid het volgende schooljaar verwijderd uit het aanmeldingsformulier. In de verhouding tussen de geslachten zie je een sterk overwicht van de jongens bij tuchtprocedures en uitsluitingen. Op het vlak van afwezigheden, al dan niet gewettigd, zijn de meisjes dan weer zwaar oververtegenwoordigd. 15

16 Evolutie: De trends die we hierboven schetsten, waren ook al in aanwezig: jongens hebben tuchtproblemen en meisjes haken af en blijven afwezig, dikwijls omwille van sociale, emotionele en angstproblemen. Meest opvallende evolutie is nog dat de categorie NVT gedaald is van 38% naar 26% en de rubriek andere gestegen is van 16% naar 34%. Tabel 2.6 Verblijven de jongeren in een voorziening bij aanmelding? Voorziening mannelijk vrouwelijk Totaal de jongere verblijft in een voorziening BJB of VAPH 23 (7%) 20 (14%) 43 (9%) de jongere verblijft in een ziekenhuis 0 (0%) 6 (4%) 6 (1%) niet van toepassing 316 (93%) 117 (82%) 443 (92%) Totaal 339 (100%) 143 (100%) 482 (100%) Commentaar: 14% van de aangemelde meisjes verblijft in een voorziening BJB of VAPH tegenover slechts 7% van de jongens. Dat is een betekenisvol verschil dat elk jaar weer bevestigd wordt, maar ook jaar na jaar kleiner wordt. In was er nog sprake van een kloof van 18% (30% versus 12%) en in van 10% (18% tegenover 8%). Voor beide geslachten valt dus ook de dalende tendens op in de loop van de voorbije jaren. Grafiek bij tabel 2.6: Procentueel aandeel van voorzieningen per geslacht meisjes jongens voorziening ziekenhuis 16

17 Hoofdstuk 3 : Analyses van alle opgenomen (deel)trajecten (N=388) Tabel 3.1 Door welke aanbieders worden die trajecten opgenomen? NB: Zie ook tabel 1.4 aanbieder SI aantal % Arktos Hergo 7 2 Arktos KTO De wereld van Indra 3 1 Groep Intro - LTO Asse-Halle-Vilvoorde 8 2 Groep Intro time-in Vilvoorde 13 3 Klik 36 9 Koïnoor KTO 35 9 Koïnoor LTO 18 5 Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde 22 6 Netwerk Leerrecht Brussel 33 9 Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost Reisburo 19 5 Roulot 30 8 Steunpunt Groene Zorg 10 3 Time-out Brussel Extra TIME 9 2 Time-out Brussel - Hergo 4 1 Time-out Brussel - KTO 30 8 Time-out Brussel - LTO 7 2 totaal Commentaar: De netwerken Leerrecht nemen ongeveer 30% van de trajecten voor hun rekening. Arktos, Koïnoor entime- Out Brussel volgen met respectievelijk 16, 14 en 13%. Alle andere aanbieders blijven beneden de grens van10%. Evolutie: Qua aantallen worden we geconfronteerd met een daling van ongeveer 10%. In hadden we nog 435 (deel)trajecten, nu nog 388. De daling doet zich vooral voor bij Netwerk Leerrecht Brussel (van 49 naar 33) en bij Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost (van 62 naar 49). Daarnaast moet vermeld worden dat in het schooljaar de Groep Intro LTO Halle, in nog goed voor 14 trajecten, omwille van bezuinigingsmaatregelen, van het toneel is verdwenen. Bovenstaande percentages daarentegen wijken slechts in beperkte mate af van die in het schooljaar 13-14, behalve binnen Time-out Brussel. De verhoudingen tussen de trajecten KTO en LTO worden daar gewoon omgekeerd. Nu staan er 30 trajecten voor KTO tegenover 7 voor LTO; in slechts 13 voor KTO tegenover 29 voor LTO. Verklaring? 17

18 Tabel 3.2: Gemiddelde duur (in kalenderdagen) van het traject per aanbieder per geslacht NB: We hebben alleen gemiddelden weergegeven indien die betrekking hebben op ten minste 5 trajecten. aanbieder SI mannelijk vrouwelijk totale groep Arktos Hergo Arktos KTO De wereld van Indra Groep Intro - LTO Asse-Halle-Vilvoorde Groep Intro Time-in Vilvoorde Klik Koïnoor KTO Koïnoor LTO Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde Netwerk Leerrecht Brussel Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost Reisburo Roulot Steunpunt Groene Zorg Time-out Brussel - Extra TIME Time-out Brussel - Hergo Time-out Brussel - KTO Time-out Brussel - LTO Gemiddelde SD Commentaar: We constateren grote verschillen tussen de aanbieders qua duur van het traject: De trajecten bij de netwerken Leerrecht, Reisburo, Roulot en Time-out Brussel Extra Time duren het langst, doorgaans ruim boven de 100 dagen. De logica wordt wel gerespecteerd: trajecten in KTO s duren minder lang dan in LTO s. Het feit dat de vastgestelde duur van korte en lange time-out niet overeenstemt met de voorziene duur (2 versus 6 weken) illustreert de nood aan een systeem van meer flexibele inzet van een time-out. Gemiddeld genomen zijn de sekseverschillen onbestaande. Zowel bij jongens als bij meisjes ligt de gemiddelde duur op 72 dagen en ook de spreiding van de duur is voor beide geslachten nagenoeg identiek, nl. 75. NB 1: In de cijfers is geen rekening gehouden met de schoolvakanties tijdens het schooljaar (herfst-, kerst-, krokus- en paasvakantie). De reële duur van sommige trajecten moet dus verminderd worden met 1 à 2 weken. NB 2: Bovendien is er niet altijd sprake van een voltijdse dagbesteding of van aaneengesloten dagen binnen de begeleiding. Bovenstaande cijfers gaan over de totale periode van de schoolexterne interventie en houden geen rekening met het voltijds of deeltijds karakter van het traject. 18

19 Evolutie: De verschillen met het schooljaar zijn significant. De gemiddelde duur is toegenomen van 57 dagen naar 72 en ook de standaarddeviatie neemt elk jaar toe: van 32 over 58 naar 75 nu. Is hier al een eerste verklaring te vinden voor de daling van het aantal trajecten? Als de gemiddelde duur steeds maar toeneemt kunnen er op een schooljaar steeds minder individuen een SI krijgen, tenzij de capaciteit wordt opgedreven. Tabel 3.3 Voortijdig stopzetten van het traject per aanbieder aanbieder SI N stopgezet N begonnen Arktos Hergo 0 7 Arktos KTO 0 55 De wereld van Indra 0 3 Groep Intro - LTO Asse-Halle-Vilvoorde 0 8 Groep Intro Time-in Vilvoorde 0 13 Klik 13 (36%) 36 Koïnoor KTO 1 (3%) 35 Koïnoor LTO 2 (11%) 18 Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde 8 (36%) 22 Netwerk Leerrecht Brussel 17 (52%) 33 Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost 19 (39%) 49 Reisburo 3 (16%) 19 Roulot 9 (30%) 30 Steunpunt Groene Zorg 1 (10%) 10 Time-out Brussel - Extra TIME 2 (22%) 9 Time-out Brussel - Hergo 2 (50%) 4 Time-out Brussel - KTO 4 (13%) 30 Time-out Brussel - LTO 0 7 totaal 81 (21%) 388 Commentaar: De percentages lopen sterk uit elkaar. Bij sommige aanbieders wordt geen enkel traject voortijdig afgebroken (Arktos, Groep Intro), terwijl dat bij Netwerk Leerrecht Brussel oploopt tot 52%. Ook Klik, Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde, Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost en Roulot noteren forse percentages boven de 30%. Wat is een mogelijke verklaring voor bovenstaande vaststellingen? Als we bij de aanbieders navragen welke de oorzaken zijn van dat vroegtijdig stopzetten, wordt in het overgrote deel van de gevallen verwezen naar hindernissen bij de cliënt zelf, zoals verder blijkt uit tabel 3.4. Merkwaardig is dan dat die hindernissen blijkbaar geconcentreerd zitten bij een aantal aanbieders, en helemaal niet of bijna niet bij andere. Het zou nuttig zijn om in de toekomst ook bij de cliënten de reden van een vroegtijdig stopzetten te inventariseren, maar dit lijkt op dit ogenblik niet haalbaar. Evolutie: Ook in de voorgaande jaren liepen de percentages tussen de aanbieders heel sterk uit elkaar en de verschillen van toen vinden we ook nu in grote mate terug. Een opvallende trend is dat het totaal aantal vroegtijdig stopgezette trajecten significant gedaald is, vergeleken met het schooljaar (van 27% naar 21%). Is er een verband met de daling van het aantal opgestarte trajecten? Is er voor de start van een traject nu beter ingeschat of er een redelijke kans op een 19

20 constructieve samenwerking bestond waardoor er minder aanmeldingen uitmondden in een traject, maar wel met meer succes indien het daadwerkelijk tot een traject kwam? In elk geval nuanceert bovenstaande bevinding de daling van het totale aantal trajecten. Vergeleken met vorig schooljaar zagen we een daling van ongeveer 10%, maar het aantal trajecten dat zijn volledig verloop heeft gekend is nauwelijks veranderd: vergelijk 314 in met 307 in Tabel 3.4: Oorzaken van het voortijdig afbreken van een traject De oorzaken zoals opgenomen in het aanmeldingsformulier kunnen we zinvol clusteren in onderstaande 4 groepen. Ook de 8 oorzaken vernoemd bij andere hebben we in diezelfde clusters kunnen onderbrengen. Oorzaken vroegtijdig afbreken aantal % heraansluiting bij onderwijs Onmiddellijk herstel van de werkbare verbinding tussen 13 leerling en school Schoolverandering 8 geen gepast aanbod/geen plaats 11 9 Advies om een andere vorm van hulpverlening op te 4 starten Doorverwijzing naar een ander schoolextern initiatief 6 andere 1 hindernissen bij cliënt Geen bereidheid bij jongere 38 Geen bereidheid bij ouder(s) 5 Maatregel Bijzondere Jeugdzorg 5 Omwille van mobiliteitsproblemen 3 Opname psychiatrie 8 Te ver gevorderde problematiek 19 andere 7 totaal Commentaar: In totaal worden 117 oorzaken vermeld bij het vroegtijdig stopzetten van 81 begeleidingstrajecten. Hindernissen bij de cliënt zijn volgens de aanbieders in 71% van de gevallen (mede)oorzaak van het afbreken van de begeleiding. Koploper: in 38 van de 85 gevallen is er sprake van gebrek aan motivatie en bereidheid bij de jongere. Alle overige categorieën komen in veel beperktere mate voor,. We moeten wel aanstippen dat vroegtijdig stoppen niet altijd als een negatief gegeven moet worden beschouwd. Het komt bijvoorbeeld 13 keer voor dat de werkbare verbinding tussen school en leerling snel wordt hersteld en ook afbreken omwille van een doorverwijzing naar een andere vorm van hulpverlening of omwille van een Maatregel Bijzondere Jeugdzorg kan positief geïnterpreteerd worden. 20

21 Evolutie: Doorheen de voorbije jaren is de cluster hindernissen bij de cliënt steeds opnieuw als belangrijkste oorzaak van het voortijdig stopzetten van een SI naar voor gekomen. In klokten we af op 78%, in op 68% en hierboven op 71%. Binnen deze cluster fluctueren de factoren geen bereidheid bij de jongere en te ver gevorderde problematiek respectievelijk tussen 40 en 60 vermeldingen en tussen 10 à 20 vermeldingen, zonder dat je daar een vaste trend in kan vinden over de jaren heen. De cluster geen gepast aanbod/geen plaats, die vorig jaar steeg van van 10% naar 17%, is teruggezakt naar het percentage van Zou er een verband bestaan met de daling van het aantal opgestarte trajecten in 14-15? 21

22 Bijlagen Bijlage 1 : aanmeldingsfiche AANMELDINGSFICHE MELDPUNT SCHOOLEXTERNE INTERVENTIES Deze aanmelding gebeurt met uitdrukkelijke toestemming van de leerling. Datum van de aanmelding: Aanmelding voor? (Vink uw keuze aan door te dubbelklikken op het vakje en te kiezen voor ingeschakeld - u kan maar 1 optie aanvinken!!) Arktos KTO Arktos Hergo De wereld van indra Groep Intro LTO en klasbegeleiding AHV Groep Intro Time-In Vilvoorde Koïnoor KTO Koïnoor LTO Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde Netwerk Leerrecht Brussel Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant-Oost ReisburO/Roulot Steunpunt Groene Zorg (Gelieve ook het formulier via hun site in te vullen) Time Out Brussel KTO Time Out Brussel LTO Time Out Brussel Hergo Time Out Brussel Extra TIME Time Out Brussel Klasactie Twijfelgevalmelding (enkel mogelijk in Vlaams-Brabant-Oost) Arktos KTO Arktos Hergo Koïnoor KTO Koïnoor LTO Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant-Oost ReisburO/Roulot Steunpunt Groene Zorg Is dit de aanmelding van uw eerste keuze? Ja Zo neen, waar had u liever willen bij aanmelden Vb) Andere aanbieder gekozen wegens wachtlijst bij andere aanbieder 22

23 CLB-medewerker die aanmeldt Naam CLB Naam medewerker Telefoonnummer Bereikbaarheid Datum Plaats Telefoonnummer Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Jongere Naam Voornaam Geboortedatum Geslacht mannelijk vrouwelijk thuisadres Voorziening / ziekenhuis de jongere verblijft in een voorziening BJB of VAPH: Bijzondere jeugdzorg Pasrel t Spiegeltje Cidar De Dam De Wissel Gezinstehuis Levenslust Huize Levensruimte Huize sint-vincentius Malpertuus EMK Tonuso Minor NDako Monte Rosa Sporen vzw Andere, nl. VAPH Centrum Ganspoel De Ark K.I. Woluwe MPC Sint-Franciscus MPC Ter Bank 23

24 Bijzonderheden i.v.m. thuissituatie MPI Ave Regina MPI Levenslust MPI van het GO! OBC Espero Ter Wende O.C. Huize Terloo Stichting Delacroix Andere, nl. de jongere verblijft in een ziekenhuis: Niet van toepassing (vb. dient de communicatie met ouders in een ander taal te gebeuren? Zo ja, welke?) Laatste of huidige school Naam school Vorm Leerjaar studierichting Laatst behaalde attest Lager onderwijs Voltijds SO DBSO Syntra BuSO A-Stroom B-Stroom ASO BSO KSO TSO Lager onderwijs 1 e graad, 1 e jaar 1 e graad, 2 e jaar 2 e graad, 1 e jaar 2 e graad, 2 e jaar 3 e graad, 1 e jaar 3 e graad, 2 e jaar 3 e graad, 3 e jaar andere Welke: Onbekend Indien DBSO is deze leerling voordien reeds ingeschreven bij POT? 24

25 Ja Neen Indien BuSo: type + OV Schoolse situatie problematisch afwezig: aantal halve dagen B-code. Veel gewettigde afwezigheden, nl... tuchtprocedure lopend definitief uitgesloten op.. niet ingeschreven in een school geen benoemingswaardige of onrustwekkende informatie andere Reden van aanmelding Eventuele problemen in vorige schooljaren Begeleidingsinitiatieven tot nu toe Wat heeft school al ondernomen? Wat heeft het CLB al ondernomen? Externe actoren op dit moment (vb. Hulpverlening) NRT hulpverlening RT hulpverlening Andere Niet van toepassing Onbekend Extra aandachtspunten 25

26 Bijlage 2 : follow-up formulier Opvolging Jaar Maand Dag Familienaam Voornaam Organisatie twijfelgevalmelding op Traject opgenomen door + invulling traject Van tot (meervoudige keuze mogelijk bij trajectinvulling) Arktos KTO Individueel programma in combinatie met onderwijs klasbegeleiding rots en water Arktos Hergo Koïnoor KTO Deelname vormingsprogramma Combinatie met onderwijs Koïnoor LTO Deelname vormingsprogramma Combinatie met onderwijs Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant-Oost Combinatie met onderwijs Equicanis Kookatelier Cidar Multi-media Club Radick Reisburo Roulot Rizsas ReisburO/Roulot Combinatie met onderwijs Equicanis Rizsas Strech-it Reis onder begeleiding Leerplek in een vzw Atlas Strech-it Leerplek in een vzw Leerplek binnen een bedrijf Zorgboerderij Oriëntatie Ronde Tafel Koïnoor Andere, Leerplek binnen een bedrijf individueel traject Zorgboerderij Andere, Steunpunt Groene Zorg Combinatie zorgboer en onderwijs Combinatie zorgboer en therapie Combinatie zorgboer en thuis (omwille van ziekte of huisonderwijs) 26

27 Andere combinaties, nl De Wereld van Indra Voltijdse dagbesteding Deeltijdse dagbesteding Toeleiding naar onderwijs Andere, Netwerk leerrecht Brussel Combinatie met onderwijs Leerplek in een vzw Leerplek binnen een bedrijf Zorgboerderij wereld van indra Netwerk leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde Combinatie met onderwijs Leerplek in een vzw Leerplek binnen een bedrijf Zorgboerderij weerstaan weerstaan Oriëntatie Ronde Tafel Try-Out Brussel Andere, Oriëntatie Ronde Tafel Try-out Vilvoorde Andere, Time-out Brussel KTO extern traject klasgesprek studiegroep Combinatie met Hergo Combinatie met jongerencoach Time-out Brussel LTO individueel traject groepstraject extern traject klasgesprek studiegroep Combinatie met Hergo Combinatie met jongerencoach Time-out Brussel Hergo Time-out Brussel Extra TIME individueel traject groepstraject extern traject Time-out Brussel Klasactie 27

28 Groep Intro LTO Asse-Halle-Vilvoorde Groep Intro Time-In Traject werd NIET opgenomen door de aanbieder. Reden hiervoor: Geen bereidheid bij jongere Geen bereidheid bij ouder(s) Omwille van mobiliteitsproblemen Onmiddellijk herstel van de werkbare verbinding tussen leerling en school Advies om een andere vorm van hulpverlening op te starten Doorverwijzing naar een ander schoolextern initiatief Doorverwijzing naar hetzelfde schoolextern initiatief in een andere regio Te ver gevorderde problematiek Opname psychiatrie Maatregel Bijzondere Jeugdzorg Schoolverandering Plaatsgebrek Andere, nl. Traject werd VROEGTIJDIG stopgezet. Reden hiervoor: Geen bereidheid meer bij jongere Geen bereidheid meer bij ouder(s) Omwille van mobiliteitsproblemen Herstel van de werkbare verbinding tussen leerling en school Advies om een andere vorm van hulpverlening op te starten Doorverwijzing naar een ander schoolextern initiatief Doorverwijzing naar hetzelfde schoolextern initiatief in een andere regio Te ver gevorderde problematiek Opname psychiatrie Maatregel Bijzondere Jeugdzorg Schoolverandering Plaatsgebrek Andere, nl. Is de leerling nog leerplichtig bij het verlaten van het schoolextern initiatief? Ja Neen 28

29 Nieuwe dagbesteding direct na de interventie. Einde interventie was: Tijdens het schooljaar voltijds dagonderwijs leren en werken andere opleiding werk werkzoekend huisonderwijs niet schoolgaand geen school en geen arbeid opname psychiatrie maatregel bijzondere jeugdzorg naar een andere aanbieder van SI onbekend Andere, nl. Op het einde van het schooljaar schools perspectief voltijds dagonderwijs leren en werken huisonderwijs andere opleiding niet schoolgaand werk werkzoekend geen schools perspectief geen school en geen arbeid opname psychiatrie maatregel bijzondere jeugdzorg Nieuwe aanmelding voor de leerling (komen terug) onbekend Andere, nl. 29

30 30/12/2016 Was er tijdens het traject hulpverlening betrokken ja, welke: NRT hulpverlening RT hulpverlening Andere Onbekend neen onbekend 30