RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. De Breul HAVO VWO

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK De Breul HAVO VWO Plaats : Zeist BRIN nummer : 00MK C1 BRIN nummer : 00MK 00 HAVO BRIN nummer : 00MK 00 VWO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 15 september, 1 en 26 oktober 2015 Datum vaststelling : 26 januari 2016

2 Pagina 2 van 12

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 15 september en 1 oktober 2015 een onderzoek uitgevoerd op de Katholieke Scholengemeenschap De Breul, afdelingen havo en vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdelingen en over de naleving van wet- en regelgeving. KSG De Breul is een zelfstandige scholengemeenschap voor mavo, havo, atheneum en gymnasium. Het bevoegd gezag wordt uitgeoefend door het bestuur van de Stichting Katholiek Voortgezet Onderwijs De Breul. Het bestuur wordt gevormd door de rector/bestuurder. De school telt zo n 1650 leerlingen en ongeveer 170 medewerkers. De school vervult een streekfunctie; 50% van de leerlingen woont niet in Zeist. De havo-afdeling van KSG De Breul neemt deel aan het samenwerkingsverband 'Havisten Competent', die als uitgangspunt heeft havo-leerlingen beter voor te bereiden voor het hoger beroepsonderwijs. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op KSG De Breul is in de afgelopen periode geen onderzoek uitgevoerd in het kader van risicogericht toezicht of themaonderzoek. De inspectie voert daarom op de afdelingen havo en vwo een kwaliteitsonderzoek uit. Onderzoeksopzet De inspectie vormt haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. - Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal havo- en vwo-lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. - Wij hebben gesprekken gevoerd met het management, leraren, zorgfunctionarissen, leerlingen, het bestuur en een afvaardiging van de Raad van Toezicht. Pagina 3 van 12

4 - Aan het eind van de tweede dag heeft de inspectie de oordelen per indicator besproken met de directie en het bestuur. Na het gesprek met het bestuur en de Raad van toezicht is het toezichtarrangement vastgesteld. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 12

5 2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht inhouden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter te veel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor de afdelingen havo en vwo van KSG De Breul is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan de afdelingen havo en vwo het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten als de kwaliteit van het onderwijsproces op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau zijn. Wel zijn er belangrijke tekortkomingen in de kwaliteitszorg. Deze tekortkomingen zijn deels te verklaren door de huidige ontwikkelingen binnen KSG De Breul ten aanzien van de bedrijfsvoering en de aansturing. Omdat door deze vergaande veranderingen binnen een schoolorganisatie risico's kunnen ontstaan, maken wij de aanvullende afspraak met het bestuur om voor het einde van 2015 het tijdpad van het verandertraject toe te zenden, zodat wij zicht kunnen houden op deze ontwikkelingen. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 12

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op de afdelingen havo en vwo van KSG De Breul. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Wij beoordelen de kwaliteit van het onderwijs op de afdelingen havo en vwo van KSG De Breul als voldoende. De opbrengsten van beide afdelingen zijn voldoende. Wel zijn er enkele tekortkomingen in het onderwijsleerproces. De school begeeft zich momenteel wel in een roerige periode van aanpassing en optimalisering van de bedrijfsvoering, (tijdelijke) wijzigingen in aansturing en herbezinning op de visie van de school. De school heeft mede door deze - deels tijdelijke - veranderingen binnen de organisatie wel ingeboet op de kwaliteitszorg. Dit aspect is op het moment van het onderzoek als onvoldoende beoordeeld. Er zijn geen tekortkomingen vastgesteld bij de controle op enkele nalevingsaspecten. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Pagina 6 van 12

7 Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De opbrengstenindicatoren zijn per afdeling weergegeven. De scores op de indicatoren aangaande het onderwijsproces en de kwaliteitszorg zijn voor beide afdelingen gelijk en weergegeven onder de afdeling vwo. 00MK 00 HAVO - HAVO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 00MK 00 VWO - VWO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. Pagina 7 van 12

8 Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Pagina 8 van 12

9 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, onderwijsproces en kwaliteitszorg. Opbrengsten De resultaten van de afdelingen havo en vwo van KSG De Breul zijn ten aanzien van de huidige vier opbrengstindicatoren voldoende. De afgelopen jaren lag het bovenbouwrendement voor beide afdelingen 'op' tot 'ver boven' het landelijk gemiddelde van de vergelijkingsgroep. Ook met de nieuwe resultaatberekening R3 'bovenbouwsucces' scoren beide afdelingen voor het laatst beschikbare schooljaar ( ) boven de norm. Het CE-gemiddelde laat daarentegen bij beide afdelingen een meer wisselend beeld zien van 'onder' en 'op' het gemiddelde van de vergelijkingsgroep. Vooral de relatief lage score bij het vak Nederlands van de laatste jaren is opvallend te noemen, gezien de leerlingenpopulatie die voor het overgrote deel uit een taalsterk voedingsgebied komt. De nieuwste examengegevens over examenjaar 2015 laten zien dat de absolute scores voor de afdelingen havo en vwo iets hoger zijn dan het examenjaar ervoor en dat deze afdelingen wat betreft de nieuwe indicator 'CE gemiddelde' boven de norm scoren. Beide afdelingen weten verder het verschil tussen het schoolexamen en centraal examen over het geheel genomen ruim binnen de norm te houden. Met een verschil van 0,05 voor de havo en 0,35 voor het vwo over drie jaar berekend is er sprake van een gering verschil. Risicovol blijft het onderbouwrendement. Dit is op basis van de laatste drie opbrengstenkaarten wel voldoende, maar scoort - met uitzondering van schooljaar al jaren onder het gemiddelde van de vergelijkingsgroep. De school geeft aan dat het lage onderbouwrendement een probleem is, waarmee meerdere scholen in de nabije omgeving kampen. Er is inmiddels samen met enkele andere scholen voor voortgezet onderwijs uit de regio een onderzoek gestart om een verklaring voor het lage onderbouwrendement te vinden. De school vermoedt dat het lage onderbouwrendement te wijten is aan de overadvisering van de basisscholen in de omgeving. Het ingezette onderzoek zal een verdere onderbouwing van dit vermoeden kunnen geven of eventueel andere inzichten tonen. Pagina 9 van 12

10 Onderwijsproces Tijdens ons bezoek aan KSG De Breul hebben we bij beide afdelingen in totaal 14 halve lessen beoordeeld. De geobserveerde lessen laten een wisselend beeld zien. Over het geheel genomen voldoen de lessen aan de basiskwaliteit als het gaat om efficiënt gebruik van de onderwijstijd, een begrijpelijke uitleg, actieve betrokkenheid van leerlingen en het geven van effectieve feedback op het leerproces. We hebben echter in beide afdelingen moeten constateren dat de doelgerichte opbouw van de onderwijsactiviteit verbetering behoeft. In meer dan 25% van de lessen waren de gekozen werkvormen onvoldoende effectief om het lesdoel te behalen, paste de les niet bij het niveau van de leerlingen, werden het doel en de opbouw van de les bij de start onvoldoende duidelijk en werd aan het einde van de les niet terugkoppeld naar het doel van de les. Dit aandachtspunt kan met relatief kleine ingrepen op korte termijn de kwaliteit van de lessen flink doen toenemen, doordat leerlingen naast meer structuur ook meer duidelijkheid over de inhoud en het doel van de onderwijsactiviteit geboden wordt. Zoals eerder aangegeven scoren leerlingen van de afdelingen havo en vwo van KSG De Breul relatief laag bij het vak Nederlands. Genormeerde toetsen kunnen de school meer inzicht geven in welke oorzaken aan deze lage score ten grondslag liggen. Momenteel zit de school in een overgangsfase naar een nieuwe genormeerde toets, omdat de voorgaande niet beviel. Wij hebben geen analyses van de in voorgaande jaren afgenomen genormeerde toetsen kunnen inzien, waardoor wij - mede gezien de risico's bij het vak Nederlands - indicator 9.1 als onvoldoende beoordelen. De verdere ondersteuning en begeleiding beoordelen wij als voldoende. Leerlingen en ouders zijn tevreden over de begeleiding, die geboden wordt en dit is dan ook een belangrijke reden waarom leerlingen van groep 8 en diens ouders voor KSG De Breul kiezen. De zorgleerlingen krijgen een uitgebreide intake samen met ouders bij de aanmelding en naar aanleiding van dit gesprek wordt een ontwikkelingsperpectief opgesteld dat periodiek geëvalueerd wordt. Kwaliteitszorg Door de verandering in aansturing vanwege de uitval van enkele managementleden is het systeem van kwaliteitszorg ten tijde van het onderzoek op onderdelen stil komen te liggen. Het systeem van kwaliteitszorg als geheel wordt hierdoor als onvoldoende beoordeeld. De school heeft recente evaluaties van de resultaten over het schooljaar en heeft deze vergeleken met de resultaten van de drie schooljaren ervoor. Verder maakt de school inmiddels gebruik van het managementinformatie platform van het leerlingvolgsysteem (MMP), waarmee ook diepere analyses op docentniveau gemaakt kunnen worden. Ook zijn er Pagina 10 van 12

11 recente evaluaties van het onderwijsleerproces. De school maakt in dit kader gebruik van enquêtes onder leerlingen, ouders en personeel. Er vinden ook periodiek lesbezoeken plaats in het kader van de gesprekkencyclus. Ook zit de KSG De Breul samen met vier andere scholen uit de regio ('de club van vijf') in een visitatietraject, waarbij men elkaar ten aanzien van vooraf bepaalde onderwerpen beoordeelt. Daarnaast vindt er op kleine schaal collegiale visitatie tussen docenten plaats. Het draagvlak hiervoor groeit gestaag. Toch zijn er een paar belangrijke tekortkomingen binnen de kwaliteitszorg. Op de KSG De Breul is er voor docenten veel ruimte bij het ontplooien van initiatieven op het gebied van onderwijsontwikkeling, maar er is momenteel geen eenduidig plan waarin al deze ontwikkelingen samenkomen. Het evalueren van de eerder gestelde doelen en het opstellen van een - eventueel bijgesteld - onderwijsontwikkelplan voor het nieuwe schooljaar zijn om eerder genoemde redenen stil komen te liggen en onvoldoende door anderen opgepakt. De school heeft een start gemaakt met het opbrengstgericht werken door middel van een externe scholing. Sinds twee schooljaren vinden er ook gesprekken met secties plaats over de examenresultaten, maar daarbij worden nog niet in alle gevallen op sectie-en docentniveau prestatieafspraken gemaakt en vastgelegd. Wij beoordelen het opbrengstgericht werken in dit stadium dan ook nog niet als voldoende. Tot slot hebben we naar de borging van de kwaliteit van het onderwijsleerpoces gekeken. Gezien de huidige situatie waarbij het systeem van kwaliteitszorg deels stil is komen te liggen, kunnen wij niet van borging van de kwaliteit spreken. Daarnaast hebben wij uit de verschillende gesprekken moeten concluderen dat er ook nog stappen gezet moeten worden als het gaat om de borging van de kwaliteit van toetsen. Er wordt in de onderbouw van de afdeling vwo bijvoorbeeld wel gewerkt met OBIT om de kwaliteit van de toetsen te verbeteren, maar wij hebben niet kunnen vaststellen dat er binnen de school door alle secties volgens een eenduidig toetsbeleid gewerkt wordt. Pagina 11 van 12

12 Bijlage bevoegd gezag Ten tijde van het onderzoek door de inspectie waren twee leden van de schoolleiding langdurig ziek. Een van hen, de conrector onderwijs, die verantwoordelijk is voor de kwaliteitszorg op de school, was vanaf eind juni afwezig. Uit het rapport zou ten onrechte de conclusie kunnen worden getrokken dat door de afwezigheid van deze conrector er ernstige tekortkomingen zouden zijn in de kwaliteitszorg. Gedurende de eerste weken van het schooljaar is door de afwezigheid van de conrector onderwijs een aantal jaarlijkse procedures niet direct opgestart, waaronder de inventarisatie van een aantal onderwijsresultaten die gebruikelijk met de secties worden besproken. Vanaf oktober zijn de taken van de afwezige conrector voor een een belangrijk deel opgepakt door externe ondersteuning en is er een begin gemaakt met een schoolbreed traject rond de bezinning op de kernmerken van het onderwijs op De Breul. Dit traject mondt in mei uit in een studiedag waarop de visie van de school opnieuw wordt vastgesteld en onderwijsdoelstellingen worden geformuleerd. De bespreking van de examenresultaten met de secties waarover eveneens in het rapport gesproken wordt is gecontinueerd. Met de secties wordt ook gesproken over de typische kernmerken van het onderwijs op de drie afdelingen van de school en de doelstellingen die gesteld worden. De wijze waarop in de school met opbrengstgericht werken omgegaan wordt in de klas zal begin maart door middel van een visitatie kritisch beschouwd worden. Kortom, na een korte periode waarin er op meso-niveau wat minder expliciete aandacht aan kwaliteitszorg is besteed, is het thema kwaliteit van het onderwijs veer volop onderwerp van gesprek op De Breul. Pagina 12 van 12