DNA barcoding. Identificatie van plant en dier
|
|
- Stijn de Vries
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DNA barcoding Identificatie van plant en dier
2 DNA barcoding Identificatie van plant en dier Berry B. van der Hoorn, Kevin K. Beentjes, Maartje Kijne-van der Sluis Naturalis Biodiversity Center, DNA Barcoding Facility Sylviusweg 72, 2333 BE, Leiden
3 Overzicht Naturalis DNA barcoding Verrijkingsstof Toepassingen
4 Naturalis
5 Naturalis Historie 1820 's Rijks Museum van Natuurlijke Historie 1998 Naturalis 2010 Naturalis Biodiversity Center Organisatie Publiek Collectie Onderzoek
6 Naturalis: Publiek Tentoonstellingen Educatieve dienst Internet Uitgeverij Televisie
7 Naturalis: Collectie Insecten Ongewervelden Gewervelden Hogere planten Fossielen 18,1 miljoen 5,8 miljoen 1,9 miljoen 4,6 miljoen 3,2 miljoen 37 miljoen
8 Naturalis: Onderzoek
9 Naturalis: Onderzoek Leven Domein Rijk Stam Orde Familie Geslacht Soort Taxonomie Fylogenie
10 Naturalis: Onderzoek
11 Naturalis: Onderzoek
12 Naturalis: Identificatie
13 Naturalis: lesmodules
14 Naturalis: Identificatie Environmental-DNA
15 DNA Barcoding Wat & Hoe?
16 Wat is DNA barcoding? DNA barcoding is based on a simple, but powerful premise. It argues that sequence diversity in short, standardized gene regions can provide a sophisticated tool for both the identification of known species and the discovery of new ones. -- Canadian Centre for DNA Barcoding
17 Wat is DNA barcoding?
18 Wat is DNA barcoding? Namen zijn de sleutel tot ontsluiting van kennis Betrouwbare identificaties zijn essentieel Taxonomische expertise noodzakelijk en schaars
19 Wat is DNA barcoding? Geschiedenis 2003: Biological identifications through DNA barcodes. Hebert et al., Proc. R. Soc. Lond. B : Workshops, conferentie 2007: United Nations of Barcoding, Guelph 2009: administratie, plannen ibol 2010: formele start ibol 2010: Naturalis barcoding facility
20 Wat is DNA barcoding? Principe Kort fragment DNA ( bp) In een standaard gebied ( marker ) Inter-species varitatie > Intra-species variatie
21 Wat is DNA barcoding?
22 Wat is DNA barcoding? CTAGTCTTCGGTGCATGGGCCGGCATAGTAGGCACAGCCCTCAGCCTCCTAATTCGGGCAGAACTAGGACAACCA GGAACCCTTCTAGGGGACGACCAGATTTACAACGTAATTGTCACTGCCCACGCCTTTGTAATAATTTTCTTCATG GTAATACCCATCATGATTGGCGGATTTGGAAACTGACTAGTCCCCCTCATAATCGGAGCCCCGGACATAGCATTT CCCCGCATAAATAACATAAGCTTCTGACTACTTCCCCCCTCCTTCCTATTACTGCTAGCATCTTCCACAGTTGAA GCTGGAGCAGGCACAGGATGGACTGTCTACCCACCACTGGCCAGCAACATAGCCCACGCCGGGGCCTCAGTTGAT CTGGCCATTTTTTCGCTCCACTTAGCAGGTATCTCATCAATCCTCGGGGCAATCAACTTCATTACAACCGCCATC AACATAAAACCCCCGGCCCTGTCACAATACCAAACACCCCTATTTGTATGATCAGTCTTCATCACCGCAATCCTA CTTCTGCTATCCCTCCCAGTACTAGCCGCTGGCATTACCATGCTCCTAACTGACCGAAACCTAAACACCACATTC TTTGATCCTGCCGGAGGGGGCGACCCTGTCCTGTACCAGCACCTTTTC
23 Wat is DNA barcoding?
24 Wat is DNA barcoding? Doel Identificatie van bekende soorten Ontdekken van nieuwe soorten Niet fylogenetisch werk
25 Wat is DNA barcoding? DNA barcoding vs. DNA fingerprinting e e
26 Wat is DNA barcoding? DNA barcoding vs. DNA fingerprinting Soorten Dieren en planten Individuen Vnl. Mensen 1 fragment Sequentie-variatie Maternaal (COI) 16 fragmenten Lengte-variatie Combinatie vader/moeder
27 Toepassingen R Welke vogels? Schadelijke soorten? Beschermde soorten?
28 Hoe kom je tot een DNA barcode? Subsampling Specimen Metadata Foto s Lysis DNA Extractie DNA Extracten DNA Bank -80 opslag BOLD Analyse PCR voorbereiding Publicaties DNA Barcodes PCR PCR controle PCR clean-up & Sequencing Sequentie controle
29 Hoe kom je tot een DNA barcode? Verzamelen Veldwerk Collectie 3 tot 5 exx. per soort Data Identificatie / taxonomie Verzamel gegevens Voucher gegevens
30 Naturalis DNA barcoding Doel Fonds Economische Structuurversterking (FES) 33,000 barcodes CBS-KNAW (schimmels) 27,000 barcodes Naturalis Biodiversity Center Naturalis: Focus op Nederlandse flora and fauna Uitdaging Collectie materiaal (<10 jaar oud)
31 Naturalis DNA barcoding Samenwerking met diverse VOFF organisaties Aanlevering vers materiaal
32 Naturalis DNA barcoding Amateur specialisten Verzamelen Identificatie PGO s Coordinatie Sampling Data 95x
33 Naturalis DNA barcoding Een greep uit de barcoding projecten Vlinder collecties (incl. NL): >5.500 exx. Libellen van de wereld: >4.100 exx. Nederlandse vliegen: >2.500 exx. Nederlandse kevers: >2.100 exx. Nederlandse vaatplanten: >1.700 exx. Kinabalu expeditie: >2.000 exx
34 Hoe kom je tot een DNA barcode? Extractie Op subsample (bijv. insectenpootje) Filter / magnetic bead
35 Hoe kom je tot een DNA barcode? Extractie Lysaat met DNA Binding DNA aan bead (of filter) Was stappen Loslaten DNA van bead (of filter)
36 Hoe kom je tot een DNA barcode? PCR Relatief makkelijk door abundantie CO1 = mitochondriaal matk/rbcl = chloroplast ITS = nulceair, maar tandem repeats
37 Hoe kom je tot een DNA barcode? PCR
38 Hoe kom je tot een DNA barcode? Sequencen
39 Hoe kom je tot een DNA barcode? Controle Alignment en NJ boom
40 Hoe kom je tot een DNA barcode? BOLD Opslag gegevens + sequentie + foto Analyse d.m.v. verschillende tools Zoekmachine / referentie
41 Hoe kom je tot een DNA barcode?
42 Hoe kom je tot een DNA barcode?
43 Hoe kom je tot een DNA barcode?
44 Hoe kom je tot een DNA barcode?
45 Hoe kom je tot een DNA barcode?
46 Hoe kom je tot een DNA barcode? CTAGTCTTCGGTGCATGGGCCGGCATAGTAGGCACAGCCCTCAGCCTCCTAATTCGGGCAGAACTAGGACAACCA GGAACCCTTCTAGGGGACGACCAGATTTACAACGTAATTGTCACTGCCCACGCCTTTGTAATAATTTTCTTCATG GTAATACCCATCATGATTGGCGGATTTGGAAACTGACTAGTCCCCCTCATAATCGGAGCCCCGGACATAGCATTT CCCCGCATAAATAACATAAGCTTCTGACTACTTCCCCCCTCCTTCCTATTACTGCTAGCATCTTCCACAGTTGAA GCTGGAGCAGGCACAGGATGGACTGTCTACCCACCACTGGCCAGCAACATAGCCCACGCCGGGGCCTCAGTTGAT CTGGCCATTTTTTCGCTCCACTTAGCAGGTATCTCATCAATCCTCGGGGCAATCAACTTCATTACAACCGCCATC AACATAAAACCCCCGGCCCTGTCACAATACCAAACACCCCTATTTGTATGATCAGTCTTCATCACCGCAATCCTA CTTCTGCTATCCCTCCCAGTACTAGCCGCTGGCATTACCATGCTCCTAACTGACCGAAACCTAAACACCACATTC TTTGATCCTGCCGGAGGGGGCGACCCTGTCCTGTACCAGCACCTTTTC
47
48 Toepassingen R Welke vogels? Schadelijke soorten? Beschermde soorten?
49 Toepassingen R
50 DNA Barcoding Verrijkingsstof
51 MEGA
52 MEGA
53 MEGA
54 MEGA
55 MEGA
56 MEGA
57 Discussie
58 Discussie Denken jullie de les te gaan gebruiken? Voor welke doelgroep (klas) is het een geschikt onderwerp? Wel of niet MEGA gebruiken? Andere suggesties / aanmerkingen?
59 DNA Barcoding Toepassingen
60 Toepassingen Birdstrike Inzicht in schade door vogels Soorten / plaats / seizoen / hoogte Informatie terreinbeheer / planning Probleem: onherkenbare resten Oplossing: DNA barcodes Koninklijke Luchtmacht
61 Toepassingen
62 Toepassingen
63 Toepassingen Environmental-DNA
64 Toepassingen Kinabalu Hoogland endemen: oude of nieuwe soorten? Fylogeografische analyse Meer individuen van een selecte groep soorten
65 Toepassingen Alpine scrub (>3000 m) Moss forest ( m) Lower montane forest ( m) Lowland forest ( m)
66 Toepassingen Cryptische soorten Perichares sp. 8 exemplaren Hoeveel soorten?
67 Toepassingen Burns, et al
68 Toepassingen Next-Gen Sequencing
69 Toepassingen Next-Gen Sequencing
70 Toepassingen Next-Gen Sequencing Resultaten Sorteren Vergelijken met referentie barcodes
71 Toepassingen Next-Gen Sequencing Soorten in water / bodem / ecosysteem Beschermde planten in traditionele medicijnen Voeding van dieren m.b.v. maaginhoud
72 Links / Contact science.naturalis.nl/research/dna-barcoding / Maartje.Kijne@naturalis.nl
73
. naturalis. nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden. plantpathogenen, onderdeel van biodiversiteit? kennis en innovatie in breed perspectief
. naturalis nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden plantpathogenen, onderdeel van biodiversiteit? kennis en innovatie in breed perspectief . naturalis nederlands centrum voor biodiversiteit. leiden
Nadere informatieMonitoring aquatische biodiversiteit met DNA barcoding veelbelovend
Monitoring aquatische biodiversiteit met DNA barcoding veelbelovend Waterkwaliteit op de kaart II Berry van der Hoorn, Naturalis Michiel Hootsmans, KRW Watercycle centre Roel Knoben, RHDHV 8 oktober 2015
Nadere informatieVerzamelprotocol DNA barcoding
Verzamelprotocol DNA barcoding Vaatplanten Doel Het verzamelde organisme wordt gebruikt om DNA uit te isoleren, aan de hand waarvan een DNA barcode bepaald kan worden. DNA extract en organisme (voucher)
Nadere informatieVerzamelprotocol DNA barcoding
Verzamelprotocol DNA barcoding Entomologie Doel Het verzamelde organisme wordt gebruikt om DNA uit te isoleren, aan de hand waarvan een DNA barcode bepaald kan worden. Daarnaast wordt het materiaal ook
Nadere informatieDocentenhandleiding Vogelen met DNA
Docentenhandleiding Vogelen met DNA Doelgroep: 4-5 Havo, 4-6 VWO Leerstofgebied: biologie, erfelijkheid, evolutie Werkvorm: digitaal, alleen of groepswerk (max. 3 leerlingen per groep) Duur: 1 á 2 lesuren
Nadere informatieOver streepjescodes en boswitjes (DNA-barcoding bij Leptidea) : Hoe, Wat, Waarom? Een inleiding
Over streepjescodes en boswitjes (DNA-barcoding bij Leptidea) : Hoe, Wat, Waarom? Een inleiding Kurt Jonckheere VVE Werkgroep Dagvlinders 12 maart 2016 Agenda : Wat is een soort? DNA? Hoe ontstaan (nieuwe)
Nadere informatiewaterkwaliteitsonderzoek veranderen?
Gaat edna het huidige waterkwaliteitsonderzoek veranderen? Barbara Gravendeel @ ILOW symposium Monitoring en Innovatie in Hydrobiologie en Ecologie 15 februari 2017 Utrecht Lectoraat Biodiversiteit doel:
Nadere informatieHoe kijken we naar het DNA van een patiënt?
Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Ies Nijman UMC Utrecht Dept of Genetics, Centre for Molecular Medicine Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT), Hartwig Medical Foundation 1994 DNA sequenties,
Nadere informatieN e d e r l a n d s c e n t r u m v o o r. Naturalis, Zoölogisch Museum Amsterdam en Nationaal Herbarium Nederland bundelen hun krachten
N e d e r l a n d s c e n t r u m v o o r biodiversiteitonderzoek NCB Naturalis, Zoölogisch Museum Amsterdam en Nationaal Herbarium Nederland bundelen hun krachten Nederlands Centrum voor Biodiversiteitonderzoek
Nadere informatieHet mossel mysterie: identiteit, vorm en vestiging
Het mossel mysterie: identiteit, vorm en vestiging Prof. Dr. Edmund Gittenberger & Dr. Arjan Gittenberger GiMaRIS Naturalis Biodiversity Center, Leiden Instituut Biologie, Universiteit Leiden Paard en
Nadere informatieEcologische Indexen Macrofauna
Ecologische Indexen Macrofauna Een verkenning voor toepassing van genetische monitoring juni 2018 Berry van der Hoorn Tiedo van Kuijk Kevin Beentjes Vondellaan 55 KvK 411 695 15 Postbus 9517 expertcentrum@naturalis.nl
Nadere informatieNaturalis Society Samen richting geven aan een duurzame toekomst
Samen richting geven aan een duurzame toekomst Aan één van deze onderzoeksdomeinen kunt u zich verbinden. Evolutie Darwinvinken Paleoecologie Schedelkapje Homo erectus Etnobotanie Cadé apothekers herbarium
Nadere informatieEen moderne dienstverlening voor musea en erfgoedinstellingen
Een moderne dienstverlening voor musea en erfgoedinstellingen Wat is Heron? Heron of Heritage Online staat voor: Een moderne softwaretoepassing voor het beheren, duurzaam bewaren en ontsluiten van al uw
Nadere informatieOut of Africa: mtdna en Y chromosoom. Jean-Jacques Cassiman KuLeuven
Out of Africa: mtdna en Y chromosoom Jean-Jacques Cassiman KuLeuven 12.05.2007 Kern DNA CME 06 CME 06 CME 06 Start in 2007: twee zonen per generatie (25j) In 2258 (10 generaties of 250 jaar) zullen er
Nadere informatieBIJENLANDSCHAP OP DE KAART. Koos Biesmeijer Naturalis Biodiversity Center
BIJENLANDSCHAP OP DE KAART Koos Biesmeijer Naturalis Biodiversity Center Koos.biesmeijer@naturalis.nl BIJENLANDSCHAP OP DE KAART Bijen op de kaart figuurlijk letterlijk Bijenlandschap op de kaart BIJEN
Nadere informatieInzet van kunstmatige intelligentie in het juridische domein
Inzet van kunstmatige intelligentie in het juridische domein IBM Watson Cognitive Discovery Proefopstelling voor het Kennis- en Exploitatiecentrum voor Officiële Overheidspublicaties (MinBZK/UBR/KOOP)
Nadere informatieHandleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
Handleiding Naam opdracht De omgeving met andere ogen bekeken Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec zeer geschikt ongeschikt Benodigde materialen opdrachtenbladen pen
Nadere informatieCommunicatie en social media
Communicatie en social media #dvgd #diversiteit @cgn_wageningen www.wur.nl/cgn Ppt s Resultaten van de dag Nieuwsberichten en nieuwsbrief Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) Rol en Ambities
Nadere informatieBibliotheek Inhoud per categorie
A1 Biologie Atlas bij de biologie Boek A1 Biologie De evolutie van het leven Boek A1 Biologie De ontwikkeling van het leven Artikel A1 Biologie Het ontstaan van het leven Artikel A1 Biologie Indeling van
Nadere informatiePedagogische gids (voor leerkrachten)
Pedagogische fiche / Het water van de kanalen Pedagogische gids (voor leerkrachten) Doelstellingen van de les: Weten hoe een kanaal wordt bevoorraad met water en hoe dat water er circuleert. Introductie
Nadere informatieNederlands Soortenregister en Nationale Databank Flora en Fauna (wordt synchroon gehouden)
Beheer van soortenlijsten Nederlands Soortenregister en Nationale Databank Flora en Fauna (wordt synchroon gehouden) Stand van zaken Mutaties zijn nieuwe adventieven + vroeger gebruikte synoniemen (Gerard
Nadere informatie2 e SMT Workshop Moleculaire Typeringen spa typering en MLST
2 e SMT Workshop Moleculaire Typeringen spa typering en MLST 28 30 Januari, 2013 UMC Utrecht en RIVM Leo M Schouls Laboratorium voor Infectieziekten en Screening (LIS) Centrum voor Infectieziektebestrijding
Nadere informatieBIOLABO. Voorbereiding in de klas
BIOLABO Voorbereiding in de klas INHOUD 1. Inleiding 2. Biodiversiteit in de schoolomgeving 2.1 materiaal 2.2 verloop 3. Biodiversiteit op aarde 3.1 materiaal 3.2 verloop 3.3 afsluiter 1. Inleiding Biolabo
Nadere informatieHigh through put automatisering in de Genetica. Ermanno Bosgoed ermanno.bosgoed@radboudumc.nl 19 11 2014
High through put automatisering in de Genetica Ermanno Bosgoed ermanno.bosgoed@radboudumc.nl 19 11 2014 Inleiding Wie? Wat? Hoe? Automatisering / Robotisering Toekomst plannen Medewerkers Afdeling Genetica
Nadere informatieMoleculaire biologische kwaliteits rondzendingen: Harmonisatie via netwerken. 14 juni 2011 Dr. R. Maatman
Moleculaire biologische kwaliteits rondzendingen: Harmonisatie via netwerken 14 juni 2011 Dr. R. Maatman Overzicht Nationale QCs Europese projecten EQUAL Spidia Biobanken Kwaliteit in harmonisatie 2 SKML
Nadere informatieNieuwsbrief Glashelder! Welkom Wat meer informatie over. ... springstaarten
Welkom Wat meer informatie over... springstaarten Brachystomella parvula, Listrophoroides (Listrophoroides) pahangi, Ballistura schoetti, de meeste deelnemers aan kijken niet meer op van dit soort termen.
Nadere informatieMaak van je tuin, een levende tuin!
Maak van je tuin, een levende tuin! Ontdek hoe je van jouw tuin een duurzame tuin kan maken. 2 Samen bouwen aan meer leven in de tuin. Gewoonweg door een paar stenen in jouw tuin te vervangen door groen.
Nadere informatieBijen. groep 5 t/m 8. uitvoering door leerkracht. uitleentermijn 3 weken. periode voorjaar, zomer
Bijen groep 5 t/m 8 Deze leskist is een echte bijenkast. Hierin vind je o.a. foto-opdrachten die met behulp van allerlei materialen als honingraten en imkerattributen uitgevoerd kunnen worden. Er zijn
Nadere informatieheeft mosasauruspoep? en andere vragen Groep 3-4, Groep 5-6 & Groep 7-8
WELKE KLEUR heeft mosasauruspoep? en andere vragen ------------------------------------------ Groep 3-4, Groep 5-6 & Groep 7-8 WELKOM Wat leuk dat jullie geïnteresseerd zijn in ons museum. Wij zijn een
Nadere informatieStaatsbosbeheer Divisie Ontwikkeling en Beheer S. Thijsen Smallepad MG AMERSFOORT
> Retouradres Postbus 19530, 2500 CM Den Haag Staatsbosbeheer Divisie Ontwikkeling en Beheer S. Thijsen Smallepad 5 3811 MG AMERSFOORT Postbus 19530, 2500 CM Den Haag mijn.rvo.nl T 088 042 42 42 F 070
Nadere informatieLife at the edge: benthic invertebrates in high altitude Andean streams. Dhr. R.A. Loayza-Muro
Life at the edge: benthic invertebrates in high altitude Andean streams. Dhr. R.A. Loayza-Muro Samenvatting Gebergtes bedekken ongeveer 27% van het aardoppervlak en bevatten gletsjers en zoetwatervoorraden
Nadere informatieAl het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland.
13 mei 2015 nummer 2/2015 Al het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland. Bijen special Dit keer staat de
Nadere informatieMolecular Pathology for Pathologists. Pr P. Pauwels
Molecular Pathology for Pathologists Pr P. Pauwels NGS moleculair pathologie rapport ontcijferen Nomenclatuur waarin gerapporteerd wordt: EGFR c.2573t>g, p.(leu858arg) Coderende sequentie Eiwit/proteïne
Nadere informatieEen basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012
Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Doelgroep: Midden- en Bovenbouw Basisonderwijs: groep 5-8 jaargetijde: Voorjaar, zomer, herfst plaats: Bij school, in een park, in een
Nadere informatieActiviteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy
Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten
Nadere informatieWehkamp: the road to realtime analytics MOA Digital Analytics congres
Wehkamp: the road to realtime analytics 09-10-2018 - MOA Digital Analytics congres 3 Thank you for having me! Kevin Swelsen Lead Experimentation & Analytics at Wehkamp Co-founder Measurecamp Amsterdam
Nadere informatieWat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en
Biodiversiteit Cursus Natuur-in-zicht 1 Inhoud Wat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en bij ons)? Waar komt die biodiversiteit vandaan? Waarom is biodiversiteit belangrijk? Hoe
Nadere informatieKrijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven?
Krijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven? Wie zijn ze? Wat doen ze? Insecten Ongewervelden Regenwormen Nematoden (aaltjes) Schimmels Bacteriën Bron foto s (CC0): Wikimedia commons, pixabay
Nadere informatieedna DR. AURORA GEERTS CHRISTINE VAN DER HEYDEN PIETER BOETS PETER GOETHALS
edna BIODIVERSITEIT MONITORING NU EN IN DE TOEKOMST DR. AURORA GEERTS CHRISTINE VAN DER HEYDEN PIETER BOETS PETER GOETHALS edna = DNA in omgeving edna = DNA in omgeving Biotisch Abiotisch ph Zuurstofverbruik
Nadere informatieKATIE SCOTT JENNY BROOM. Het dierenboek. Een fascinerende reis door het dierenrijk
KATIE SCOTT en JENNY BROOM Het dierenboek Een fascinerende reis door het dierenrijk HET DIERENBOEK Voorwoord De aarde is de enige planeet waarvan we zeker weten dat er leven op bestaat. De levende wezens
Nadere informatieNetwerk Digitaal Erfgoed / Werkgroep Monitoring Vragenlijst aan NDE-projecten 2013/2014
Netwerk Digitaal Erfgoed / Werkgroep Monitoring Vragenlijst aan NDE-projecten 2013/2014 Deze vragenlijst dient om een totaalbeeld te krijgen van de resultaten van de projecten die in 2013/2014 gefinancierd
Nadere informatieBiodiversiteitsmonitor Meetlat voor belonen van boeren voor resultaten op biodiversiteit
Biodiversiteitsmonitor Meetlat voor belonen van boeren voor resultaten op biodiversiteit Jacomijn Pluimers (WNF) en Jeen Nijboer (Rabobank) [logo] Melkveehouderij grootste gebruiker van land Titel (tekst)
Nadere informatieExoten in het soortenregister. Berry van der Hoorn Vincent Kalkman
Exoten in het soortenregister Berry van der Hoorn Vincent Kalkman Taxonomie Kenmerken Beschrijvingen Verspreiding Ecologie Beleid & wetgeving Literatuur Sleutels 1. Eerste versie thema exoten (2009)
Nadere informatieZA4735. Flash Eurobarometer 219 (Biodiversity) Country Specific Questionnaire Belgium (Flemish)
ZA4735 Flash Eurobarometer 219 (Biodiversity) Country Specific Questionnaire Belgium (Flemish) Flash Eurobarometer on biodiversity Flash 219 questionnaire Q1. Kent u de term biodiversiteit? [SLECHTS ÉÉN
Nadere informatieVoorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening
Voorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening Rolf Sijmons Afdeling Genetica Op weg naar het 1000$ Genoom Een gen codeert voor 1 of (meestal) meerdere eiwitten Al ons DNA samen is ons GENOOM
Nadere informatieBranching out: The Role of Host Plants in the Diversification of Leaf-Mining Moths C. Doorenweerd
Branching out: The Role of Host Plants in the Diversification of Leaf-Mining Moths C. Doorenweerd Chapter 8 Samenvatting In dit proefschrift heb ik de rol van waardplanten bij de diversificatie van twee
Nadere informatieToepassingsmogelijkheden van edna voor het opsporen van invasieve exoten. Jeroen van Delft & Jelger Herder Driebergen - Zeist, 14 juni 2017
Toepassingsmogelijkheden van edna voor het opsporen van invasieve exoten Jeroen van Delft & Jelger Herder Driebergen - Zeist, 14 juni 2017 Wat is een exoot? Exoot = plant, dier, micro-organisme of schimmel
Nadere informatie(Zorg)logistiek in het DZ
(Zorg)logistiek in het DZ Intro Presentatie -> het waarom. Rondleiding -> het hoe. NB: Het gebruik van barcodes ed is altijd een middel en nooit een doel op zich. Even voorstellen Bart Gietema Hoofdchirurgie
Nadere informatieMuseums en CITES in Nederland
www.cites.org 1 Museums en CITES in Nederland Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora Copyright NL CITES SA CC08/218 Overeenkomst inzake de Internationale Handel
Nadere informatieGroene apps en natuurbeleving. Tablets en smartphones, een meerwaarde in de natuur?
Groene apps en natuurbeleving Tablets en smartphones, een meerwaarde in de natuur? Programma In mensentaal Basishandelingen Demo apps Social media QR vs layar Andere toepassingen Alle begin is moeilijk
Nadere informatieEen midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015
Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:
Nadere informatieFossiele knaagdieren uit Zuidoost Europa Servië en Bosnië & Herzegovina
NGV 20-09-2014 Nederlandse Geologische Vereniging (NGV) Thema: fossiele vertebraten Fossiele knaagdieren uit Zuidoost Europa Servië en Bosnië & Herzegovina Wilma Wessels Departement Aardwetenschappen Universiteit
Nadere informatieStichting RAVON R. van Westrienen Postbus 1413 6501 BK NIJMEGEN. Datum 17 november 2014 Betreft Beslissing aanvraag Art. 75 Flora- en faunawet
> Retouradres Postbus 19530 2500 CM Den Haag Stichting RAVON R. van Westrienen Postbus 1413 6501 BK NIJMEGEN Postbus 19530 2500 CM Den Haag mijn.rvo.nl T 088 042 42 42 F 070 378 61 39 ffwet@rvo.nl Betreft
Nadere informatieLeydse Weelde. Afsluiting
Leydse Weelde Afsluiting Een tijdje geleden heb je een bezoek gebracht aan Museum Boerhaave. Je hebt kennis gemaakt met Jan (de ontdekkingsreiziger), Carolus (de geleerde) en Marie (de prinses). Wat weet
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45834 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Evans, Tracy Title: Management implications for invertebrate assemblages in the
Nadere informatieVlinders van de Habitatrichtlijn,
Indicator 20 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Van de vijf Habitatrichtlijnsoorten
Nadere informatieNationale Plantentuin van België presenteert INQUIRE
Nationale Plantentuin van België presenteert INQUIRE Wie zijn we? Er groeit iets in Meise Planten centraal, al 200 jaar Kerntaken vandaag Planten Onderzoeken Bewaren 92 ha! Leren kennen Onderzoek Algen,
Nadere informatieHet informatieplan: instrument voor een succesvolle omgang met je digitale. collecties en archieven. #informatieplan
Het informatieplan: instrument voor een succesvolle omgang met je digitale collecties en archieven #informatieplan Het informatieplan: instrument voor een succesvolle omgang met je digitale collecties
Nadere informatieActiviteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau
Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit de Jeugherberg van Malmedy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten / Seizoenen
Nadere informatieVrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie
Vrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie 19 juni 2017 Theo Verstrael Sovon Vogelonderzoek Nederland Inhoud Vrijwilligers & natuurmonitoring Achtergronden & motivaties Wat
Nadere informatieActiviteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau
Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit MASSEMBRE 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten / Seizoenen Bijlage
Nadere informatieLibellen van de Habitatrichtlijn,
Indicator 19 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Er staan negen soorten Nederlandse
Nadere informatieDe SEC eerste ervaringen
De SEC eerste ervaringen Wim Hoekstra Projectleider IT Petra van Krimpen VP / QP / QPPV 7 november 2016 1 Inhoud De SEC op het etiket De SEC in barcode De SEC voor afnemers (tool) Codering door processors
Nadere informatieEbola een harde wake-up call
VHF national reference laboratory VHF WHO collaborating centre Ebola een harde wake-up call Paraatheid van internationale laboratoria Chantal Reusken Viroscience ErasmusMC Paraatheid van internationale
Nadere informatieDe accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für:
Bijlage bij accreditatie-certificaat Annexe au certificat d'accréditation Annex to the accreditation certificate Beilage zur Akkreditatierungszertifikat 482-TEST NBN EN ISO/IEC 17025:2005 Versie/Version/Fassung
Nadere informatieDe antwoorden op vragen 1 en 2, 3 en 4, en 5 t/m 8 graag op verschillende vellen schrijven. Vergeet ook niet op de 3 vellen je naam en studentnr.
Tentamen Genoombiologie, 28 Oktober 2009, 9.00-11.45 h De antwoorden op vragen 1 en 2, 3 en 4, en 5 t/m 8 graag op verschillende vellen schrijven. Vergeet ook niet op de 3 vellen je naam en studentnr.
Nadere informatieDe Openbare Bibliotheek en de catalogus
De Openbare Bibliotheek en de catalogus Daniel van Spanje Senior productmanager Metadata Services OCLC Leiden 2 oktober 2012 Bij een open opstelling heb je geen catalogus nodig De boekwinkel Selexyz Dekker
Nadere informatie6 Flora- en fauna quickscan
6 Flora- en fauna quickscan 6.1 Verantwoording 6.1.1 Literatuuronderzoek Om inzicht te krijgen in de actuele gegevens in het projectgebied zijn gegevens geraadpleegd via websites van onder andere de Vlinderstichting
Nadere informatieInhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk
Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk Inleiding 1 PLANTEN 1.1 Indeling van het plantenrijk 1.1.1 De groene wereld van de planten 1.1.2 Wieren (algen) 1.1.3 Mossen 1.1.4 Paardenstaarten 1.1.5 Varens
Nadere informatieWaar het Programma om draait!
Waar het Programma om draait! De kans is groot dat je het lichaam van een bekend persoon hebt gezien en dacht, WOW zo wil ik er ook uit zien. De kans is nog groter dat deze persoon is opgedragen om een
Nadere informatiePatient tailored medicine: moleculaire biologie onontbeerlijk Moleculaire Pathologie in een veranderende wereld
Patient tailored medicine: moleculaire biologie onontbeerlijk Moleculaire Pathologie in een veranderende wereld Dr. Judith Jeuken Klinisch moleculair bioloog in de pathologie (KMBP) Moleculaire Diagnostiek
Nadere informatieTrekvissen in Natura2000 gebieden. Vissennetwerk 11 maart 2010 Martin Kroes
Trekvissen in Natura2000 gebieden Vissennetwerk 11 maart 2010 Martin Kroes martin.kroes@tauw.nl Inhoud Achtergrond Natura2000 Bijlage IV HR Relatie met Flora- en Faunawet Bijlage V HR Relatie met Visserijwet
Nadere informatieLeren van meetnetten in stedelijke natuur
Symposium Ecologie en de praktijk 2014 ecologica Leren van meetnetten in stedelijke natuur Niels de Zwarte @stadsnatuur 1 Bureau Stadsnatuur? Sinds 1997 Onderdeel Natuurhistorisch Museum Rotterdam Kenniscentrum
Nadere informatieMogelijk voor alle groepen
IVN VERENIGING VOOR NATUUR EN MILIEUEDUCATIE AFDELING ASTEN/SOMEREN Schoolprojecten Asten Someren Project omschrijving doelgroep Tijd/seizoen Beestjesproject: Beestjes vangen op allerlei manieren (witte
Nadere informatieIntegratie is groen! Lean & Green 2.0
Integratie is groen! Lean & Green 2.0 Integratie als randvoorwaarde voor grip op logistieke proces in keten Frank Erftemeijer 03-10-2013 Agenda Introductie Yellowstar Lean & Grean trends Overheid Verladers
Nadere informatieMeerjarenplan stichting EIS Nederland 2011 2016
Meerjarenplan stichting EIS Nederland 2011 2016 Samenvatting Uitbreiding aantal actieve werkgroepen tot 60. Verdere professionalisering van het bureau. Betere profilering van de organisatie. Verdere groei
Nadere informatieThemaweek dikke darmkanker
Themaweek dikke darmkanker AZ Sint-Lucas Gent Workshop 4 De artsen van AZ Sint-Lucas hebben deze presentatie met zorg opgemaakt. De inhoud ervan is echter algemeen en indicatief. AZ Sint-Lucas en de artsen
Nadere informatie18/09/2013. LIBIS aan zee. Update LIBIS. Informatie aan zee 12 & 13 September 2013
18/09/2013 LIBIS aan zee Update LIBIS Informatie aan zee 12 & 13 September 2013 1 Voor bibliotheken Unified Resource Discovery & Delivery Unified Resource Management Schaalvergroting = kostenverlaging
Nadere informatieAlgemene voorwaarden voor de levering van reproducties van collectie-items van het KMMA Tervuren
Algemene voorwaarden voor de levering van reproducties van collectie-items van het KMMA Tervuren Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Departement Culturele Antropologie en Geschiedenis Afdeling Collectie-
Nadere informatieIaDea Innovatie Inzichtelijk
1989 1994 1996 1999 1999 2010 2010 2018 BA man and identity MA design research Docent human centric design bij afdeling Mobiliteit Philips Design o.a. People & trendonderzoek naar gedragsverandering t.b.v.
Nadere informatieProces Mediaverwerking
Proces Mediaverwerking Anne Werst, manager Catalogiseren awerst@beeldengeluid.nl Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid Cijfers Ruim 750.000 uur radio, televisie, film 1.500.000 catalogusbeschrijvingen
Nadere informatieSTOWA-onderzoeksproject edna voedselwebanalyses
STOWA-onderzoeksproject edna voedselwebanalyses toepassing edna-techniek voor toestandsbepaling en systeembegrip Sebastiaan Schep (sebastiaan.schep@witteveenbos.com) en Kees van Bochove (kees.vanbochove@datura.nl)
Nadere informatieOPEN CULTUUR DATA Een bottom-up initiatief vanuit de erfgoedsector"
OPEN CULTUUR DATA Een bottom-up initiatief vanuit de erfgoedsector" Lotte Belice Baltussen, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid @lottebelice Lottebelice Wikimedia Conferentie Nederland Utrecht, 12
Nadere informatiemilieu- en natuureducatie
algemene informatie milieu- en natuureducatie contact: adres: Natuur Educatief Centrum (NEC) 09 210 32 72 NEC Waterrijk Verlorenbroodstraat 106 A 9820 Merelbeke Praktische info De lessen vinden plaats
Nadere informatieDinoLab LIVE Lesbrief websessie
DinoLab LIVE Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 6, 7 en 8 1 DinoLab LIVE lesbrief DinoLab LIVE 1 Introductieles 2 Beschrijving websessie 3 Afsluiting 4 Bijlage:
Nadere informatieRol van automatisering bij DNA-onderzoek ter identificatie van slachtoffers van de MH17 ramp. Sander Kneppers Hoofd DNA Profileringslaboratorium
Rol van automatisering bij DNA-onderzoek ter identificatie van slachtoffers van de MH17 ramp Sander Kneppers Hoofd DNA Profileringslaboratorium 20 31 februari maart 2015 2014 MH17 Nationaliteit slachtoffers
Nadere informatieDiversiteit en eigenschappen van Legionella-bacteriën
Diversiteit en eigenschappen van Legionella-bacteriën Dick van der Kooij ISSO Congres, Nijkerk, 27 november 2014 Inhoud Inleiding Ontdekking van Legionella Incidentie van Legionnaires Disease (LD)/veteranenziekte
Nadere informatieJeelo staat voor Je eigen leeromgeving.
In deze informatiebrochure kunt u meer lezen over Jeelo. Wilt u naast de inhoud van deze brochure meer weten over Jeelo dan kunt u kijken op de website van Jeelo via www.jeelo.nl. Jeelo staat voor Je eigen
Nadere informatieBeest binnenste buiten
binnenste buiten Lesbrief websessie Beest binnenste buiten Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief 1. Introductieles 2. Beschrijving websessie 3. Afsluiting
Nadere informatieHieronder vindt u een link naar het filmpje over de WMS van Bol.com. https://www.youtube.com/watch?v=mdpt9ws6hhc
Hieronder vindt u een link naar het filmpje over de WMS van Bol.com https://www.youtube.com/watch?v=mdpt9ws6hhc je kan het met bol.com De selectie, ontwikkeling en implementatie van een nieuw WMS Harm
Nadere informatieAgri, Food & Life Science People Plants Possibilities
Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities 20 mei 2015 dr. C.M. Kreike Inhoud Lectoraat Green Biotechnology People Plants Possibilities Toekomst Lectoraat Green Biotechnology Missie: Het verstevigen
Nadere informatieBijlage 3: Natuurtoets Westhavendijk (KuiperCompagnons)
Bijlage 3: Natuurtoets Westhavendijk 14-16 (KuiperCompagnons) NATUUR Kader De Flora- en faunawet (hierna: Ffw) beschermt alle in het wild levende zoogdieren, vogels, reptielen en amfibieën. Van deze soortgroepen
Nadere informatieHonden en Katten als Stille Getuigen. Daniëlle Hoogmoed, MSc.
Honden en Katten als Stille Getuigen Daniëlle Hoogmoed, MSc. State of Washington versus Kenneth Leuluaialii and George Tuilefano, 1996 Een echtpaar en hun hond dood aangetroffen in de woning. De politie
Nadere informatievoor audiovisueel erfgoed
Onderzoeksrapport Beeld en Geluid: Mobiel platform voor audiovisueel erfgoed Uitgave: 14-10-2012, versie 1.1 Door JBLT ; Jonathan Marchal, Bas van Agten, Laurens Carbo, Thijs Blaas Voorwoord Om een goed
Nadere informatieGenenbanken: Cool en Kool
Genenbanken: Cool en Kool Saet&Cruyt museum 4 april 2009 Noor Bas Curator collectie koolgewassen CGN Inhoud presentatie Genenbanken: waarom en hoe wordt agrobiodiversiteit bewaard korte impressie CGN Kool:
Nadere informatieSoortenbescherming. Buitenevenementen
Soortenbescherming en Buitenevenementen Bron www.drloket.nl Flora en faunawet en buitenevenementen Bron www.drloket.nl Pagina 1 Buitenevenementen Wilt u een evenement in de buitenlucht organiseren? Dan
Nadere informatieHet metagenoom van cariës
Het metagenoom van cariës Bij de tandarts wordt vaak tandplak verwijderd. Dat is belangrijk, omdat je anders last kunt krijgen van cariës, oftewel tandbederf. Hierbij wordt het glazuur van je tanden aangetast
Nadere informatieVoorbeeld Rapportage Datum: 27 mei 2013
Client: Voorbeeld Rapportage NewHR.nl heeft de ambitie je te faciliteren zodat je je optimaal kan ontwikkelen en duurzaam inzetbaar blijft, welke functie je dan ook hebt. Dit rapport is de eerste stap
Nadere informatieEen vegetatieopname maken 6 Een flora-inventarisatie uitvoeren 9 Een natuurtoets uitvoeren 11
Inhoudsopgave 2inhoudsopgave A B C G Oriëntatie s Oriënteren op het onderzoeken van flora en fauna 4 Werkwijzer Een vegetatieopname maken 6 Een flora-inventarisatie uitvoeren 9 Een natuurtoets uitvoeren
Nadere informatieAan de slag in de vlindertuin
Aan de slag in de vlindertuin In dit schema kun je zien welke ideeën voor activiteiten je verder nog kunt vinden op www.vlindertuinen.nl. In dit document geven we voorbeelden van activiteiten in de vlindertuin
Nadere informatie