Nationale Plantentuin van België presenteert INQUIRE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nationale Plantentuin van België presenteert INQUIRE"

Transcriptie

1 Nationale Plantentuin van België presenteert INQUIRE

2 Wie zijn we? Er groeit iets in Meise Planten centraal, al 200 jaar

3 Kerntaken vandaag Planten Onderzoeken Bewaren 92 ha! Leren kennen

4 Onderzoek Algen, mossen, korstmossen, zwammen, vaatplanten Rubiaceae Herbarium: > specimen! Onderzoek naar planten van bij ons en over heel de wereld

5 Bewaren Zadenbank Levende collectie Inheems en exotisch Biodiversiteit!

6 Leren kennen Bibliotheek: 4,5 km plantenboeken! Website Rondleidingen: Achter de schermen Evolutie Geneeskrachtige planten Workshops Basisonderwijs Secundair onderwijs Themawandelingen: Winterwandeling Magnolia-wandeling Planten op je bord...

7 Europees project: INQUIRE PROJECT 11 landen, 14 botanische tuinen Ondersteuning van Botanic Gardens Conservation International, King s College ( Londen), Universiteit van Bremen Methodiek: IBSE = Inquiry Based Sciense Education = exploratiegerichte wetenschapseducatie Thema s: klimaatveranderingen en biodiversiteit

8 Voor wie? CURSUS voor leerkrachten 3 e graad lager onderwijs voor leerkrachten 1 e graad secundair onderwijs voor educatoren uit NME-centra

9 IBSE? Inquiry Based Science Education Exploratiegerichte Wetenschapseducatie Onderzoekend Leren Probleemgestuurd Onderwijs Leren zoals wetenschappers dat doen!

10 IBSE: Waarom? Aangeboren nieuwsgierigheid Het staat in het curriculum We leren 10% van wat we lezen 20% van wat we horen 30% van wat we zien 50% van wat we zien en horen 70% van waarover we praten 80% van wat we doen 95% van wat we aan anderen uitleggen

11 Hoe wetenschappers werken 1. Observeren Zorgvuldig gadeslaan, notities maken, vergelijken, Vragen stellen Zich dingen afvragen over de observaties leidt naar onderzoek 3. Hypotheses opstellen Het zoeken van verklaringen voor de observaties 4. Voorspellen Suggereren wat er zou kunnen gebeuren, afgaand op de observaties 5. Experimenteren Het opzetten en uitvoeren van een experiment/onderzoek en/of onderzoeken 6. Meten, gegevens Analyseren en synthetiseren verzamelen en interpreteren 7. Communiceren Bevindingen verantwoorden en verdedigen

12 Hoe wetenschappers werken Observeren Vraag stellen Resultaten interpreteren NIEUWE VRAAG? INQUIRE Hypotheses opstellen Resultaten documenteren en presenteren Experimenteren en/of onderzoeken

13 INQUIRE Een voorbeeld:

14 Is dit goede IBSE-vraagstelling? 1) Onderzoek de invloed van temperatuur op zaailingen. 2) Hoeveel invasieve plantensoorten zijn er in België? 3) Breng aan de hand van een determineertabel de soorten op naam die je in een vijverstaal aantreft. 4) Mag je soorten voor uitsterven behoeden? 5) Onderzoek de invloed van een opwarmende oceaan. 6) Maak een top 10 van planten die we zouden moeten veilig stellen voor de toekomst + leg uit waarom. 7) Meet de ph van een bodemstaal. 8) Wat is het beste voor het milieu? Gewone diesel of biodiesel? 9) Onderzoek de zaden van Taraxacum officinalis onder de microscoop. 10) Waarom zijn de bananen krom?

15 I wonder Een goede IBSEvraag Komt best vanuit observatie Komt best vanuit de lerende zelf Leidt zeker tot onderzoeksactie! Wat gebeurt er als Wat verandert er als Wat is de invloed van

16 Ter inspiratie Onderzoek op het terrein IVN Zuid Holland - Ton Lommers: 1. Takkenwerk 2. Dat prikt! (nectar proeven, wortelstokken volgen, mierenbroodjes zoeken ) Op het net: Welke insecten zitten in deze boom, hoe zoeken pissebedden hun voedsel Je oriënteren aan de hand van mos en paddestoelen, bodemstructuur en erosie bestuderen Van onze cursisten: Duinvorming proefondervindelijk vaststellen Noten zoeken en verspreidingsmechanisme achterhalen... Onderzoek binnenshuis Meestal over langere periode Op het net: (duits) (engels) (engels) (engels) Heel veel data rond klimaat en fenologie:

Aanpassingen van delen van de plant aan de levensomstandigheden

Aanpassingen van delen van de plant aan de levensomstandigheden Onderzoeksactiviteit in de serres van Plantentuin Meise Te begeleiden door de leerkracht Aanpassingen van delen van de plant aan de levensomstandigheden 1 Centrale onderzoeksvraag Op welke manieren zijn

Nadere informatie

Als een blad op een rivier? Waarom Plantentuinen belangrijk zijn

Als een blad op een rivier? Waarom Plantentuinen belangrijk zijn Als een blad op een rivier? Waarom Plantentuinen belangrijk zijn Waarvoor dient een plantentuin? Om huwelijksfoto s te maken Om gras af te rijden Om te wandelen Om zeldzame planten te kweken? Ik zou het

Nadere informatie

flori mundi 25.10.2014 30.11.2014 Plantentuin Meise

flori mundi 25.10.2014 30.11.2014 Plantentuin Meise 1/7 PERSMAP flori mundi 25.10.2014 30.11.2014 Het orchideeënspektakel van de Plantentuin Meise Plantentuin Meise Nieuwelaan 38, 1860 Meise www.florimundi.be 2/7 Stap in het treintje, laat je voeren naar

Nadere informatie

Kijken naar Kinderen. Ed van den Berg, STAIJ Excellentiegroep, 31/10/2011

Kijken naar Kinderen. Ed van den Berg, STAIJ Excellentiegroep, 31/10/2011 Kijken naar Kinderen Ed van den Berg, STAIJ Excellentiegroep, 31/10/2011 Dit verslagje bevat enkele kijkwijzers om naar kinderen te kijken bij onderzoekend leren en hun vooruitgang te volgen. Onderwijs

Nadere informatie

?Wetenschap? Verloop van de workshop 10/3/2016. Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces?

?Wetenschap? Verloop van de workshop 10/3/2016. Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces? Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces? Bea Merckx bea.merckx@arteveldehs.be Jozefien Schaffler jozefien.schaffler@arteveldehs.be CEYS projectmedewerkers

Nadere informatie

Mensen, planten & mogelijkheden. De Nationale Plantentuin van België, Meise

Mensen, planten & mogelijkheden. De Nationale Plantentuin van België, Meise Mensen, planten & mogelijkheden De Nationale Plantentuin van België, Meise Wat lag er op uw bord? Planten uiteraard! Broccoli, bloemkool, tomaten, schorseneren,... Mensen kunnen niet zonder planten Maar

Nadere informatie

Wat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en

Wat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en Biodiversiteit Cursus Natuur-in-zicht 1 Inhoud Wat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en bij ons)? Waar komt die biodiversiteit vandaan? Waarom is biodiversiteit belangrijk? Hoe

Nadere informatie

In welke richting groeien planten? 6-8. Auteur: Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn. jaar

In welke richting groeien planten? 6-8. Auteur: Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn. jaar 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap (biologie, plantkunde, gravitatiebiologie) Beoogde concepten/vaardigheden: Gravitropie (geotropie) Beoogde leeftijdsgroep: 6-8 jaar oud Duur van de activiteit:

Nadere informatie

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be

Nadere informatie

Maak van je tuin, een levende tuin!

Maak van je tuin, een levende tuin! Maak van je tuin, een levende tuin! Ontdek hoe je van jouw tuin een duurzame tuin kan maken. 2 Samen bouwen aan meer leven in de tuin. Gewoonweg door een paar stenen in jouw tuin te vervangen door groen.

Nadere informatie

Big Ideas Great STEM. Katrien Strubbe

Big Ideas Great STEM. Katrien Strubbe + Big Ideas Great STEM Katrien Strubbe (Natuur)wetenschappen: doelen 2 Natuurwetenschappen geven leerlingen een fundamenteel en duurzaam inzicht in de structuren en processen die de mens, de natuur en

Nadere informatie

Team 5: Natuur. Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel

Team 5: Natuur. Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel Zonnepanelen op school Team 5: Natuur Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel Jullie gaan onderzoeken of de plant een zonnecel is en wie daar gebruik van maken 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM Jullie gaan samenwerken

Nadere informatie

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11 Geogenie p. 76-83 Atlas p.... Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 5.. Amazoniië,, van werelldwiijjd bellang 1. De ecologie van het regenwoud Noteer met behulp van je atlas de jaarlijkse

Nadere informatie

IVN Ledendag Noord-Holland & Utrecht DUURZAAMHEID

IVN Ledendag Noord-Holland & Utrecht DUURZAAMHEID IVN Ledendag Noord-Holland & Utrecht DUURZAAMHEID Arend Wakker 28 november 2015 Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid?? DUURZAAMHEID?? moeilijk, daar weet ik te weinig van, ver van mijn bed, ik

Nadere informatie

THEMA 5 KLIMAATVERANDERING

THEMA 5 KLIMAATVERANDERING THEMA 5 KLIMAATVERANDERING WERKFICHE 10: Temperatuurverschillen in landelijke en stedelijke omgeving Doel: De leerlingen vergelijken en verklaren temperatuurvergelijking tussen een landelijke en stedelijke

Nadere informatie

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft

Nadere informatie

Wat eten slakken graag? 3-5. Auteurs: Giselle Theuma, St. Paul s Missionary, Malta. jaar

Wat eten slakken graag? 3-5. Auteurs: Giselle Theuma, St. Paul s Missionary, Malta. jaar 3-5 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap Beoogde concepten/vaardigheden: Kinderen onderzoeken wat slakken het liefst eten : sla, tomaten of droge bladeren. Beoogde leeftijdsgroep: 3-5 jaar oud

Nadere informatie

Je ontwikkelt een eigen stijl en durft je te onderscheiden. Je werkt in opdracht, zowel zelfstandig als in teamverband

Je ontwikkelt een eigen stijl en durft je te onderscheiden. Je werkt in opdracht, zowel zelfstandig als in teamverband 1 2 3 4 Werken als stylist Styling Design Wat laat je zien? Je ontwikkelt een eigen stijl en durft je te onderscheiden Je bent nieuwsgierig en veelzijdig Je denkt creatief en commercieel Je neemt initiatief

Nadere informatie

Onderzoekend leren EEN STAPPENPLAN VOOR ONDERZOEKSOPDRACHTEN. Onderzoekend leren EEN EEN STAPPENPLAN VOOR ONDERZOEKSOPDRACHTEN

Onderzoekend leren EEN STAPPENPLAN VOOR ONDERZOEKSOPDRACHTEN. Onderzoekend leren EEN EEN STAPPENPLAN VOOR ONDERZOEKSOPDRACHTEN Onderzoekend leren EEN STAPPENPLAN VOOR ONDERZOEKSOPDRACHTEN Onderzoekend leren EEN EEN STAPPENPLAN VOOR ONDERZOEKSOPDRACHTEN Bas van Bas Lanen van Lanen Cyrilla Cyrilla van der van Donk der Donk Inhoudsopgave

Nadere informatie

4-7 jaar Scharrelavontuur. 4-7 jaar Scharrelavontuur. Sterke geuren. Aardegeuren. Pluk een blaadje van een plantje.

4-7 jaar Scharrelavontuur. 4-7 jaar Scharrelavontuur. Sterke geuren. Aardegeuren. Pluk een blaadje van een plantje. Sterke geuren Pluk een blaadje van een plantje. Wrijf erover met je vingers, en verkreukel het blaadje een beetje. Ruik nu eens. Laat elkaar je blaadje ruiken. Waar ruikt het naar? Aardegeuren Ga op de

Nadere informatie

Leydse Weelde. Marie de Brimeu - B

Leydse Weelde. Marie de Brimeu - B Leydse Weelde Marie de Brimeu - B Welkom in Museum Boerhaave. Je gaat de tentoonstelling Leydse Weelde Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw bekijken. Met groene ontdekkingen worden natuurlijk planten

Nadere informatie

BIOLABO. Voorbereiding in de klas

BIOLABO. Voorbereiding in de klas BIOLABO Voorbereiding in de klas INHOUD 1. Inleiding 2. Biodiversiteit in de schoolomgeving 2.1 materiaal 2.2 verloop 3. Biodiversiteit op aarde 3.1 materiaal 3.2 verloop 3.3 afsluiter 1. Inleiding Biolabo

Nadere informatie

Bronnen. Begeleidingsinstrument: Concrete tips en activiteiten. Boogmans, J. (2010). Rupsen horen poepen, praktijkgids natuurbeleving. Zeist : KNNV.

Bronnen. Begeleidingsinstrument: Concrete tips en activiteiten. Boogmans, J. (2010). Rupsen horen poepen, praktijkgids natuurbeleving. Zeist : KNNV. Bronnen Begeleidingsinstrument: Concrete tips en activiteiten Boogmans, J. (2010). Rupsen horen poepen, praktijkgids natuurbeleving. Zeist : KNNV. Cornell, J.B. (1986). Beleef de natuur met kinderen. Rijswijk

Nadere informatie

Leni Duistermaat, Naturalis sectie Botanie, onderzoeker Nederlandse flora

Leni Duistermaat, Naturalis sectie Botanie, onderzoeker Nederlandse flora Herbariummateriaal verzamelen nog van deze tijd?! Leni Duistermaat, Naturalis sectie Botanie, onderzoeker Nederlandse flora Leni.Duistermaat@naturalis.nl Nederland kent een lange traditie van het inventariseren

Nadere informatie

KLAS ZKT. TUINMAN (M/V) MET TALENT. Richtlijnen voor de begeleider. Doelgroep. Duur. Activiteiten. Materiaal

KLAS ZKT. TUINMAN (M/V) MET TALENT. Richtlijnen voor de begeleider. Doelgroep. Duur. Activiteiten. Materiaal KLAS ZKT. TUINMAN (M/V) MET TALENT Doelgroep Lager Onderwijs Secundair Onderwijs 1 ste graad B-stroom 2 uur Activiteiten 1. Activiteit 1 Introductie: werken in de Plantentuin. 2. Activiteit 2: Opwarming

Nadere informatie

Persdossier Evolutiekas

Persdossier Evolutiekas Persdossier Evolutiekas Reis 450 miljoen jaar mee door de tijd: van de eerste landplanten, de reuzenpaardenstaarten, de steenkoolwouden, het dinotijdperk tot de bloemplanten van vandaag! Er groeit iets

Nadere informatie

Curriculummateriaal Leertraject Een zuchtje lucht

Curriculummateriaal Leertraject Een zuchtje lucht Curriculummateriaal Leertraject Een zuchtje lucht Kleuterschool Ana-Maria Marinica SPIRIDUSII Boekarest, Roemenië ONTKIEMING EN GROEI Hoe kan een plant groeien uit een zaadje? SPIRIDUȘII Kleuterschool

Nadere informatie

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7 Braziliaanse regenwoud Jesse Klever Groep 7 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind. We hebben er al op school over gesproken en het leek mij wel een leuk

Nadere informatie

De lente! Werkboekje leeftijd: 10+

De lente! Werkboekje leeftijd: 10+ De lente! Werkboekje leeftijd: 10+ Seizoenen De lente begint meestal op 21 maart. Soms kan het begin van de lente ook vallen op 20 maart. Dat heeft te maken met de stand van de zon. Afgesproken is dat

Nadere informatie

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase

Nadere informatie

DinoLab LIVE Lesbrief websessie

DinoLab LIVE Lesbrief websessie DinoLab LIVE Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 6, 7 en 8 1 DinoLab LIVE lesbrief DinoLab LIVE 1 Introductieles 2 Beschrijving websessie 3 Afsluiting 4 Bijlage:

Nadere informatie

Regenwoud en klimaatverandering (NL)

Regenwoud en klimaatverandering (NL) Regenwoud en klimaatverandering (NL) Allgemeine Informationen Zusammenfassung Dit interdisciplinaire milieueducatieproject richt zich op het tropisch regenwoud en klimaatverandering. Het project omvat

Nadere informatie

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door

Nadere informatie

Uitsterven of wegwezen

Uitsterven of wegwezen Klimaatverandering 7 en 8 5 Uitsterven of wegwezen Voedselwebspel Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: kennen een aantal oorzaken waardoor dieren uitsterven of verdwijnen, waaronder de klimaatverandering.

Nadere informatie

Protocolnummer: 035 Ontwikkeld door: geïnspireerd door Nancy Dana en aangepast aan de Europese context door Katholiek Onderwijs Vlaanderen Titel

Protocolnummer: 035 Ontwikkeld door: geïnspireerd door Nancy Dana en aangepast aan de Europese context door Katholiek Onderwijs Vlaanderen Titel Protocolnummer: 035 Ontwikkeld door: geïnspireerd door Nancy Dana en aangepast aan de Europese context door Katholiek Onderwijs Vlaanderen Titel Onderzoeksplan opstellen Bronnen Dana, F.N. and Yendol-Hoppey,

Nadere informatie

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:

Nadere informatie

DE BASIS. wetenschappen en techniek voor de basisschool STEPHAN BOULEZ + KRIS HULSEN + FILIP MENNES BEA MERCKX + KATRIJN POOLS. Acco Leuven / Den Haag

DE BASIS. wetenschappen en techniek voor de basisschool STEPHAN BOULEZ + KRIS HULSEN + FILIP MENNES BEA MERCKX + KATRIJN POOLS. Acco Leuven / Den Haag DE BASIS wetenschappen en techniek voor de basisschool STEPHAN BOULEZ + KRIS HULSEN + FILIP MENNES BEA MERCKX + KATRIJN POOLS Acco Leuven / Den Haag Inhoud Voorwoord 13 Deel 1 Aardrijkskunde 15 1.1 De

Nadere informatie

Naverwerking BosStratEgo s

Naverwerking BosStratEgo s Naverwerking BosStratEgo s Leerdoelen: Leerlingen kunnen de wet van eten en gegeten worden illustreren aan de hand van minstens twee met elkaar verbonden voedselketens. Leerlingen kunnen illustreren dat

Nadere informatie

Hortus Alkmaar van 30 jaar productietuin VSM ( ) naar een 300 jaar oude Hortus ?

Hortus Alkmaar van 30 jaar productietuin VSM ( ) naar een 300 jaar oude Hortus ? Hortus Alkmaar van 30 jaar productietuin VSM (1981-2011) naar een 300 jaar oude Hortus 2011-2311? Hortus Alkmaar anno nu Doelstellingen van de stichting: Het in stand houden en uitbreiden van een geneeskrachtige

Nadere informatie

Lichaamsbedekking isolatievermogen 6-8. Auteur : Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn, Germany. jaar

Lichaamsbedekking isolatievermogen 6-8. Auteur : Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn, Germany. jaar 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap, zoölogie, humane biologie Beoogde concepten/vaardigheden: Adaptatie, fysiologie, isolatie Beoogde leeftijdsgroep: 6-8 jaar oud Duur van de activiteit:

Nadere informatie

Werkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:

Werkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling: Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkblad Dit werkblad hoort bij de film Giganten uit de IJstijd. Een film die je meeneemt naar de laatste ijstijd, zo n 116.000 tot 10.000

Nadere informatie

SRP workshop Creatief Schrijven werkgroep 2: het sfeerverhaal en de recensie

SRP workshop Creatief Schrijven werkgroep 2: het sfeerverhaal en de recensie SRP workshop Creatief Schrijven werkgroep 2: het sfeerverhaal en de recensie 1 Wat gaan we vandaag doen? nog even: jullie vorige opdracht de recensie het sfeerverhaal jullie huiswerk en het huiswerk

Nadere informatie

Centrale vraagstelling Hoe organiseer je een expeditie naar de Zuidpool om het hitterecord van 55 miljoen jaar geleden te kunnen onderzoeken?

Centrale vraagstelling Hoe organiseer je een expeditie naar de Zuidpool om het hitterecord van 55 miljoen jaar geleden te kunnen onderzoeken? Pagina 1: Opdracht: Op expeditie naar de Zuidpool Leerlingenblad Introductie Je kruipt in de huid van een paleoklimaatonderzoeker die geïnteresseerd is in de warme tijdsperiode van ongeveer 55 miljoen

Nadere informatie

De wereld van Kina start met STEM-workshops

De wereld van Kina start met STEM-workshops De wereld van Kina start met STEM-workshops De wereld van Kina, het Gentse natuurmuseum voor kinderen en jongeren, start dit schooljaar met twee nieuwe STEM-activiteiten voor klassen. Kleuters maken er

Nadere informatie

Onderzoek A Spuitwater Voedingskleurstof (in verschillende kleuren: oranje, geel, rood, groen) Bekertjes

Onderzoek A Spuitwater Voedingskleurstof (in verschillende kleuren: oranje, geel, rood, groen) Bekertjes 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Humane biologie Beoogde concepten/vaardigheden: Zintuigen Beoogde leeftijdsgroep: 6-8 jaar oud Duur van de activiteit: 2-3 lessen, al naargelang het aantal onderzoeken

Nadere informatie

7 e biologische diversiteit een moeilijk te vrijwaren rijkdom

7 e biologische diversiteit een moeilijk te vrijwaren rijkdom D 7 e biologische diversiteit een moeilijk te vrijwaren rijkdom In Ukkel Onze Gemeente Ukkel maakt deel uit van de groenste gemeenten van Brussel. In een Ukkelse straat of in het Zoniënwoud kan u soms

Nadere informatie

Leydse Weelde. Jan Huygen van Linschoten - B

Leydse Weelde. Jan Huygen van Linschoten - B Leydse Weelde Jan Huygen van Linschoten - B Welkom in Museum Boerhaave. Je gaat de tentoonstelling Leydse Weelde Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw bekijken. Met groene ontdekkingen worden natuurlijk

Nadere informatie

Leerervaringen Tijd voor Onder, Midden en Bovenbouw

Leerervaringen Tijd voor Onder, Midden en Bovenbouw Leerervaringen Tijd voor Onder, Midden en Bovenbouw Leren over Tijd 1. Onderbouw Dag en dagen. 1.tijd meten aan de natuur * volgen zon gedurende de dag met schaduw 1.tijd meten aan de natuur * zonnewijzer

Nadere informatie

Vakopdrachten. Opdracht Geschiedenis Londen. Voor geschiedenis moet je in het British Museum en in het Imperial War Museum opdrachten doen:

Vakopdrachten. Opdracht Geschiedenis Londen. Voor geschiedenis moet je in het British Museum en in het Imperial War Museum opdrachten doen: Vakopdrachten Opdracht Geschiedenis Londen. Voor geschiedenis moet je in het British Museum en in het Imperial War Museum opdrachten doen: Maak groepjes van twee of drie personen. Maak in het British Museum

Nadere informatie

LEYDSE WEELDE PLATTEGROND Z A A L B O V E N S C H A T K A M E R. hier begin je (na de workshop) p o o r t

LEYDSE WEELDE PLATTEGROND Z A A L B O V E N S C H A T K A M E R. hier begin je (na de workshop) p o o r t LEYDSE WEELDE PLATTEGROND Z A A L B O V E N 10 9 6 7 8 5 4 3 hier begin je (na de workshop) 1 2 S C H A T K A M E R 5 4 3 2 1 6 a b c 7 8 9 10 p o o r t De Praktijk i.s.m. Museum Boerhaave blz. 2 van 9

Nadere informatie

2 de, 3 de graad. 3 de graad

2 de, 3 de graad. 3 de graad Aan klassen van het basisonderwijs bieden wij een ruim aanbod aan natuureducatieve activiteiten. Alle zijn erop gericht de leerlingen op een speelse wijze actief en onderzoekend aan het werk te zetten.

Nadere informatie

Planeet vol planten richtlijnen voor de animator

Planeet vol planten richtlijnen voor de animator Planeet vol planten richtlijnen voor de animator 1. Algemene beschrijving Dit atelier sluit aan bij de leerstof van de lessen aardrijkskunde (2 de graad SO) rond plantengroei en klimaat. Dankzij onze enorme

Nadere informatie

Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, groep 8. Algemeen. Titel. Schimmels. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen

Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, groep 8. Algemeen. Titel. Schimmels. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Uitdager van de maand Schimmels Natuur & Techniek, groep 8 Algemeen Titel Schimmels Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Kennis over micro-organismen en schimmels, inzicht in de

Nadere informatie

2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 3 6 11 1 12 7 1 2 5 4 3 9 10 8 18 20 21 22 23 24 25 26 28

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 1 12 7 3 1 6 2 5 4 3 11 9 10 8 18 20 21 22 23 24 26 28 30

Nadere informatie

Bibliotheek Inhoud per categorie

Bibliotheek Inhoud per categorie A1 Biologie Atlas bij de biologie Boek A1 Biologie De evolutie van het leven Boek A1 Biologie De ontwikkeling van het leven Artikel A1 Biologie Het ontstaan van het leven Artikel A1 Biologie Indeling van

Nadere informatie

Excursieles Overleven in het bos

Excursieles Overleven in het bos Excursieles Overleven in het bos Lesinhoud Excursieles van 1 uur in het Haagse Bos waarbij de leerlingen: leren over de geschiedenis van het bos; leren over de dieren die er wonen; observeren hoe dieren

Nadere informatie

Informatieavond groep 5-6

Informatieavond groep 5-6 Informatieavond groep 5-6 Welkom allemaal. Informatieavond groep 5-6 Schooljaar 2015-2016 8-9-2015 Informatieavond groep 5-6 Agenda Voorstellen Schoolmissie Gang van zaken in de groep Vakken en methoden

Nadere informatie

Natuur en groen op de speelplaats

Natuur en groen op de speelplaats Natuur en groen op de speelplaats MENU Waarom? Successie Uitgangssituatie Groenvormen gesloten ruimte Groenvormen open ruimte Water Fauna Keuze beplanting en Functies Beheer Risico s Natuur en groen op

Nadere informatie

GPS Wandeling Kootwijkerzand

GPS Wandeling Kootwijkerzand In deze folder vindt u de beschrijving van een gps route door het Kootwijkerzand, een prachtig stuifzandgebied in Kootwijk. Deze route is ontwikkeld door het IVN, een vereniging die zich inzet voor natuur-

Nadere informatie

Kunst onderzoekt de wereld. 5 niveaus procesgerichte didactiek

Kunst onderzoekt de wereld. 5 niveaus procesgerichte didactiek Kunst onderzoekt de wereld 5 niveaus procesgerichte didactiek rekenen mens en wereld sociaal emotionele ontwikkeling taal innerlijke wereld leerling het onderwijs versterkt het versterkt het het kunstzinnige

Nadere informatie

LEGO Education WeDo 2.0

LEGO Education WeDo 2.0 LEGO Education WeDo 2.0 Preview van het onderwijsmateriaal Onderzoeken Ontwerpen Coderen Informatieverwerking WeDo 2.0 Wat vind je in deze preview van het onderwijsmateriaal? In deze preview vind je een

Nadere informatie

Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise

Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise Te begeleiden door de leerkracht J U T T A K L E B E R E D U C A T I E F M E D E W E R K E R T E L + 3 2 ( 0 ) 2 2 6 0 0 9 9 1 J U T T A. K L E B E R

Nadere informatie

Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012

Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Doelgroep: Midden- en Bovenbouw Basisonderwijs: groep 5-8 jaargetijde: Voorjaar, zomer, herfst plaats: Bij school, in een park, in een

Nadere informatie

Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise. Te begeleiden door de leerkracht

Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise. Te begeleiden door de leerkracht Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise Te begeleiden door de leerkracht 1 Oefening biotische relaties in de Plantentuin Meise Aanwijzingen voor de leerkracht Eindtermen Deze opdracht sluit

Nadere informatie

Bruine bananen. Doelstellingen

Bruine bananen. Doelstellingen Bruine bananen Voedselverspilling, eerste graad Doelstellingen Kinderen vertellen in eigen woorden wat voedsel verspillen is. Kinderen worden zich ervan bewust dat voedselproductie veel energie en geld

Nadere informatie

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële

Nadere informatie

Veranderend weer en klimaatverandering

Veranderend weer en klimaatverandering Veranderend weer en klimaatverandering Mensen reageren op het weer. Trek je een T-shirt aan of wordt het een trui? Ga je met de tram omdat het regent, of neem je de fiets omdat het toch droog blijft? Is

Nadere informatie

Cursus Natuur-in-zicht

Cursus Natuur-in-zicht Planten (deel 1) Cursus Natuur-in-zicht 1 Inhoud van de les Deel 1 Bouw van een plant Hoe leven (bloeiende) planten? Beknopte indeling van het plantenrijk Deel 2 6 grote plantenfamilies Planten 1 Cursus

Nadere informatie

Een spreekbeurt houden

Een spreekbeurt houden Een spreekbeurt houden Kies je onderwerp Je kiest natuurlijk een onderwerp waar je veel belangstelling voor hebt. Misschien weet je er al veel van, of je wilt dat nu juist gaan onderzoeken! Ga vervolgens

Nadere informatie

> proefritten. INGENIEUR VOOR één DAG!

> proefritten. INGENIEUR VOOR één DAG! proefritten Terwijl de meeloopdagen aan leerlingen de mogelijkheid geven om mee te lopen met onze studenten tijdens hun normale lessen en practica, worden de proefritten op maat ingericht voor leerlingen

Nadere informatie

Samen maken we het groen!

Samen maken we het groen! Samen maken we het groen! 10 tips voor meer natuur in je omgeving Een groene omgeving is leuk om naar te kijken, maar ook gezonder om in te leven en wonen en beter voor het klimaat. Planten en bomen houden

Nadere informatie

Bloeiend plantje Spoor van een dier

Bloeiend plantje Spoor van een dier Volwassen boom Jonge boom Dode boom Hoge struik Lage struik Varen Mos Klimmende plant Bloeiend plantje Spoor van een dier Paddenstoel (op de grond) Bodemdiertje Paddenstoel (op een boom) Activiteit 3 :

Nadere informatie

Velt presenteert: de ecotuin

Velt presenteert: de ecotuin Velt presenteert: de ecotuin Behoefte aan duidelijkheid over ecotuin Begrip ecotuin niet altijd voor iedereen duidelijk verwarring over begrip ecotuin onduidelijkheid onder collega s begrip wordt niet

Nadere informatie

Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo

Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Om kinderen te interesseren voor kleine kriebelbeestjes is het doen van eigen waarnemingen zeer geschikt. Omdat

Nadere informatie

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf!

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Het gaat erom dat je laat merken dat jij zélf verantwoordelijk bent voor het leren: jij kiest de opdrachten, workshops en klussen zélf,

Nadere informatie

De nieuwe zorgmedewerker

De nieuwe zorgmedewerker Werkblad De nieuwe zorgmedewerker De zorg verandert in snel tempo. Ook jouw rol als verzorgende of helpende verandert: meer aandacht voor individuele cliënten en hun netwerk. Werken met een zorg-leefplan

Nadere informatie

ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN!

ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN! LEKKER DRINKEN ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN! LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT 3&4 Ontdek het zelf UITDAGING ONDERZOEK HOE JE VAN EEN PLANT MEERDERE PLAN- TEN KUNT MAKEN, OFTEWEL HOE JE EEN PLANT

Nadere informatie

De Taxonomie van Bloom Toelichting

De Taxonomie van Bloom Toelichting De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog

Nadere informatie

OVAM Ecodesign Challenge

OVAM Ecodesign Challenge OVAM Ecodesign Challenge NATUURLIJKE RESTSTROMEN DRAAIBOEK 27-28/09/2017 p.1 p.2 INHOUD De challenge p.4 Vertaal een natuurlijke reststroom naar een nieuwe materiaaltoepassing! Programma p.5 Introductie

Nadere informatie

Het aanleren van wetenschap door middel van de taal van de natuur: de winter doet zijn intrede op school 9-11

Het aanleren van wetenschap door middel van de taal van de natuur: de winter doet zijn intrede op school 9-11 9-11 jaar Benaming van de activiteit: Het aanleren van wetenschap door middel van de taal van de natuur: de winter doet zijn intrede op school Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap Beoogde concepten:

Nadere informatie

OPZOEKEN IN HET WOORDENBOEK (1)

OPZOEKEN IN HET WOORDENBOEK (1) OPZOEKEN IN HET WOORDENBOEK (1) In de les leer je vaak nieuwe woorden. Je docent kan je helpen, maar je kan nieuwe woorden ook in het woordenboek opzoeken. Wat moet je doen? 1. Neem een woordenboek en

Nadere informatie

Speluitleg: Gebruik bij de speluitleg het bestand Hoe wordt het spel gespeeld op www.groenewiel.nl/biodiversiteit.

Speluitleg: Gebruik bij de speluitleg het bestand Hoe wordt het spel gespeeld op www.groenewiel.nl/biodiversiteit. 1 IN HET KORT Doel van de les: De kinderen worden zich bewust van de verbanden tussen soorten. Dit gebeurt doordat ze beseffen dat de roofvogel niet alleen een boom en een merel of lijster nodig heeft,

Nadere informatie

Waarnemingen.be als educatieve tool in het onderwijs. Stephan Boulez en alle admins van waarnemingen.be

Waarnemingen.be als educatieve tool in het onderwijs. Stephan Boulez en alle admins van waarnemingen.be Waarnemingen.be als educatieve tool in het onderwijs Stephan Boulez en alle admins van waarnemingen.be Doel? Eindtermen Kleuteronderwijs 1.2 1.3 1.4 1.5 tonen een explorerende en experimenterende aanpak

Nadere informatie

Onderzoekscompetenties (OC) in de 1e graad

Onderzoekscompetenties (OC) in de 1e graad Onderzoekscompetenties (OC) in de 1e graad Wat zijn OC's? Een eenvoudige definitie van OC is niet voorhanden. Op het internet vind je maar liefst 16 betekenissen voor 'onderzoek' en 31 voor 'competentie'!

Nadere informatie

Reflectiekaart. Wat moeten ze kunnen/kennen: Omschrijf wat kinderen volgens jou moeten kennen en kunnen. Wat ga je evalueren? Hoe ga je evalueren?

Reflectiekaart. Wat moeten ze kunnen/kennen: Omschrijf wat kinderen volgens jou moeten kennen en kunnen. Wat ga je evalueren? Hoe ga je evalueren? Reflectiekaart 3.2.2.16 Proefondervindelijk vaststellen dat een plant water, lucht, licht, een geschikte temperatuur en voedingsstoffen nodig heeft om te kiemen en te groeien. Omschrijf wat kinderen volgens

Nadere informatie

BOUWEN AAN BEWUSTWORDING PROJECTENBOEK EERSTE FASE

BOUWEN AAN BEWUSTWORDING PROJECTENBOEK EERSTE FASE LAAT JE VERWONDEREN DOOR HET PLANTENRIJK BOUWEN AAN BEWUSTWORDING PROJECTENBOEK EERSTE FASE 2017-2020 Von Gimborn Arboretum wordt Nationaal Bomenmuseum Zonder bomen en andere planten kunnen mens en dier

Nadere informatie

Practicum: Het ontkiemen van zaadjes

Practicum: Het ontkiemen van zaadjes Naam: Klas: Practicum: Het ontkiemen van zaadjes Oefenen Theorie Op dit moment ben je bezig met Hoofdstuk 2 dat gaat over planten. Planten groeien uit zaden, bollen of knollen. In dit practicum gaan we

Nadere informatie

Leydse Weelde. Carolus Clusius - A

Leydse Weelde. Carolus Clusius - A Leydse Weelde Carolus Clusius - A Welkom in Museum Boerhaave. Je gaat de tentoonstelling Leydse Weelde Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw bekijken. Met groene ontdekkingen worden natuurlijk planten

Nadere informatie

BIOTOOPSTUDIE HET BOS

BIOTOOPSTUDIE HET BOS BIOTOOPSTUDIE HET BOS DOELEN Met dit educatief pakket, ontwikkeld door de natuur- en milieueducatie dienst van de Provincie West-Vlaanderen worden belangrijke doelen en leerplandoelstellingen bereikt in

Nadere informatie

KIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS

KIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS KIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS INLEIDING De kijkwijzer biedt de mogelijkheid om op gestructureerde wijze te reflecteren op een activiteit met kinderen. Hiermee kun je inzicht

Nadere informatie

Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen.

Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen. 2015/2016 Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen. Aansluiting en uitdaging weg. Ondervindt u ook vaak dat uw hoogbegaafde kind niet vanzelfsprekend makkelijk leert? Merkt u ook dat uw kind moeite

Nadere informatie

Natural Europe - Natuurlijk Europa

Natural Europe - Natuurlijk Europa Natural Europe - Natuurlijk Europa General Information Summary Natuurlijk Europa zet een aantal softwaretools in die het mogelijk maken voor leerkrachten om innovatieve online trajecten te ontwerpen via

Nadere informatie

TALENTENKRACHT PANAMA CONFERENTIE Janneke Corvers & Daan Franken. Talentenkracht wordt uitgevoerd vanuit het programmabureau VTB

TALENTENKRACHT PANAMA CONFERENTIE Janneke Corvers & Daan Franken. Talentenkracht wordt uitgevoerd vanuit het programmabureau VTB TALENTENKRACHT PANAMA CONFERENTIE 2010 Janneke Corvers & Daan Franken Talentenkracht wordt uitgevoerd vanuit het programmabureau VTB WWW.TED.COM Film is te zien op http://www.ted.com/talks/lang/eng/sirena_huang_dazzles_on_violin.html

Nadere informatie

Een onderzoek uitvoeren door gegevens te noteren, tot een conclusie komen en die met anderen delen

Een onderzoek uitvoeren door gegevens te noteren, tot een conclusie komen en die met anderen delen 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap Beoogde concepten/vaardigheden: Levende organismen, mieren Beoogde leeftijdsgroep: 6-8 jaar oud Duur van de activiteit: 3 uur Samenvatting: De leerlingen

Nadere informatie

heeft mosasauruspoep? en andere vragen Groep 3-4, Groep 5-6 & Groep 7-8

heeft mosasauruspoep? en andere vragen Groep 3-4, Groep 5-6 & Groep 7-8 WELKE KLEUR heeft mosasauruspoep? en andere vragen ------------------------------------------ Groep 3-4, Groep 5-6 & Groep 7-8 WELKOM Wat leuk dat jullie geïnteresseerd zijn in ons museum. Wij zijn een

Nadere informatie

Plant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8

Plant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8 Plant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8 Colofon Titel: Plant in de klas - Instructieblad leerkracht, groep 6/7/8 Auteurs: Nienke van den Berg Hilde Spitters (NIGZ) Redacteuren: John Luteijs

Nadere informatie

CGN, de Nederlandse genenbank

CGN, de Nederlandse genenbank CGN, de Nederlandse genenbank met o.a. granen 20170526, Roel Hoekstra Biodiversiteit begin van de biodiversiteit: evolutie geleidelijk of met schokken begin van agro-biodiversiteit: domesticatie boeren

Nadere informatie