In welke richting groeien planten? 6-8. Auteur: Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn. jaar

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "In welke richting groeien planten? 6-8. Auteur: Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn. jaar"

Petra Pauwels
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap (biologie, plantkunde, gravitatiebiologie) Beoogde concepten/vaardigheden: Gravitropie (geotropie) Beoogde leeftijdsgroep: 6-8 jaar oud Duur van de activiteit: 2 volledige lessen + 4 equivalente lestijden verspreid over een periode van 2 weken Samenvatting: De kinderen onderzoeken het effect van de zwaartekracht op de richting waarin planten groeien. Ze krijgen het voorbeeld van een wortel voorgeschoteld en er wordt hun gevraagd of de wortel zal groeien as hij ondersteboven wordt geplaatst en als hij groeit in welke richting dat zal zijn. Het onderzoek dat wordt uitgevoerd draait rond een wortel die ondersteboven wordt geplaatst. Gedurende een periode van een week wordt er gekeken wat er gebeurt. Een tweede onderzoek omvat hetzelfde experiment, maar daarbij wordt de wortel in een donkere doos gezet en wordt er gekeken in welke richting de bladeren groeien. Doelstelling: Op het einde van de activiteit moeten de kinderen tot het volgende in staat zijn: Er zich van bewust zijn dat planten worden beïnvloed door de zwaartekracht en de aanwezigheid van licht Vaststellen dat planten tegen de zwaartekracht in groeien Vaststellen dat planten naar het licht toe groeien Een onderzoek opzetten om te testen hoe planten groeien (naar de zwaartekracht toe of tegen de zwaartekracht in) Een onderzoek opzetten om te testen hoe planten groeien (naar het licht toe of tegen het licht in) Materiaal: Wortels (vrij dik) met korte bladeren Een mes, een meloenboor (om het binnenste van de wortel uit te kunnen scheppen), houten stokjes (brochettestokjes), glazen, een doos (bv. een schoendoos, nodig voor het tweede experiment waarbij de plant in het donker wordt gezet) Een digitale camera (om de observaties te kunnen documenteren) In welke richting groeien planten? Auteur: Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn The content of the present document only reflects the author s views and the European Union is not liable for any use that may be made of the information therein.

2 1. Aanzet Stimulus: Wortels met korte bladeren Leerkracht: Wat is dit? Waar groeit dit? Welk deel van de plant is dit? Hoe zit het in de grond (met welke kant naar boven)? Waarom? (=> Dit gedeelte dient om de voorkennis van de kinderen te prikkelen) Onderzoek 1 Leerkracht: Wat zal er gebeuren als we de wortel ondersteboven laten groeien? Kinderen: formuleren hypotheses en onderbouwen hun ideeën (ze delen en noteren ze = werkblad 1 wordt ingevuld) 2. Onderzoek Experiment 1 - De kinderen voeren een onderzoek uit om hun hypotheses te testen. De planten worden voorbereid volgens de instructies op werkblad 2; groepswerk (kleine groepjes van 3-4 kinderen) - Observatie (gedurende 1 week): de kinderen zullen merken dat de bladeren omhoog groeien, zelfs al werden ze ondersteboven geplaatst - Dataverzameling: digitale camera, tekeningen voorzien van commentaar, onderzoeksprotocol (werkblad 1) waarbij de kinderen hun observaties noteren. 3. Evaluatie (Bewijsmateriaal evalueren) Experiment 1 - Vergelijking van de experimenten/methodes en resultaten van de verschillende groepen; de kinderen delen hun observaties/resultaten/conclusies met elkaar, ze leggen uit aan de andere kinderen hoe ze hun experiment hebben uitgevoerd en presenteren hun resultaten - Gesprek met de hele klas met betrekking tot de bevindingen; er wordt teruggekomen op de hypotheses en voorspellingen op basis van het onderzoeksprotocol (de bladeren groeien omhoog, zelfs als je de wortel ondersteboven plaatst) Onderzoek 2 Leerkracht: Hoe weten planten in welke richting ze moeten groeien? Kinderen: formuleren hypotheses (bv. stimulus: zonlicht) en plannen de experimenten Experiment 2 - De kinderen voeren een onderzoek uit. Ze herhalen het experiment met de wortel, maar deze keer wordt het glas met de wortel in het donker geplaatst (bv. in een doos) - De kinderen schrijven hun eigen onderzoeksprotocol (zoals het voorbeeld op werkblad 1) - Observatie (gedurende 1 week): de bladeren groeien nog steeds omhoog - Dataverzameling: digitale camera, tekeningen voorzien van commentaar Evaluatie - Vergelijking van de experimenten/methodes en resultaten van de verschillende groepen - Gesprek met de hele klas met betrekking tot de bevindingen => Zonlicht kan niet de enige stimulus zijn! Het is niet het licht dat de planten laat weten in welke richting ze moeten groeien. Vooral voor de delen van de plant die zich onder de grond bevinden (=> wortels, zaden) is er nog een andere factor die een belangrijke rol speelt. Indien de kinderen geen voorkennis hebben over het concept van zwaartekracht, kan de leerkracht hen hier kennis mee laten maken. => Door gravitropie of geotropie reageert de plant op zwaartekracht, ongeacht de positie waarin de plant zich bevindt (de wortels van de plant groeien naar het centrum van de aarde toe, de bladeren groeien er altijd van weg). Verdiepende activiteiten (optioneel): a) Bestudeer de zwaartekracht, bv. planten onder invloed van microzwaartekracht/planten in de ruimte b) Zetmeel in wortelen (jodiumtest) => energiebron voor plantengroei in zaadjes en wortels

Der naturwissenschaftliche Weg der Erkenntnisgewinnung.

3 Bijgevoegde materialen: a) Werkblad 1: Onderzoeksprotocol; b) Werkblad 2: Maak je eigen wortelbeker Referenties: - Scheersoi, A. (2011): Kinder als Pflanzenforscher. Der naturwissenschaftliche Weg der Erkenntnisgewinnung. In: Weltwissen Sachuntericht 2/2011, p Van Saan, A. (2008): 101 Experimente mit Pflanzen. Moses-Verlag, p.97.

4 De reactie van planten op een gewijzigde groeirichting (6-8 jaar oud): Werkblad 1 Onze vraag: In welke richting zullen de bladeren van de wortel (scheuten) groeien? 1.Wat denk je: in welke richting zullen de bladeren groeien? Verklaar je antwoord! Ik denk dat: 2. Observeer de bladeren gedurende een week en noteer wat je ziet. Schrijf neer wat je ziet en/of teken de eventuele veranderingen. Als je een camera hebt, kan je ook foto s nemen 3.Vergelijk en bespreek je bevindingen met je klasgenoten. Was je hypothese correct? Kan je de oorspronkelijke onderzoeksvraag nu beantwoorden?

5 De reactie van planten op een gewijzigde groeirichting (6-8 jaar oud): Werkblad 2 Maak je eigen wortelbeker Benodigdheden: 1 dikke wortel met korte bladeren 1 mes 1 meloenboor 1 houten stokje (brochettestokje) 1 glas water Zo bereid je je wortel voor op je onderzoek: 1. Snijd de ronde top van de wortel af (ongeveer 5 cm lang). 2. Hol de wortel voorzichtig uit door middel van het mes en/ of de meloenboor. Let erop dat je jezelf niet verwondt (vraag eventueel hulp aan een volwassene). 3. Steek het houten stokje voorzichtig door de bovenkant van de uitgeholde wortel (ongeveer 1 cm onder de rand). 4. Leg de uitgeholde wortel met het stokje op het glas en zet het glas op een vensterbank (maar niet in direct zonlicht). 5. Planten hebben water nodig om te groeien! Giet daarom wat water in de wortelbeker en vul die steeds bij gedurende de hele duur van het experiment.

Vergelijkbare documenten

Zwellen van zaadjes 6-8. Auteur: Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn, Duitsland. jaar

Zwellen van zaadjes 6-8. Auteur: Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn, Duitsland. jaar 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap, plantkunde Beoogde concepten/vaardigheden: Ontkieming van zaadjes, vermogen van zaadjes om water te absorberen Beoogde leeftijdsgroep: 6-8 jaar oud Duur