edna DR. AURORA GEERTS CHRISTINE VAN DER HEYDEN PIETER BOETS PETER GOETHALS

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "edna DR. AURORA GEERTS CHRISTINE VAN DER HEYDEN PIETER BOETS PETER GOETHALS"

Transcriptie

1 edna BIODIVERSITEIT MONITORING NU EN IN DE TOEKOMST DR. AURORA GEERTS CHRISTINE VAN DER HEYDEN PIETER BOETS PETER GOETHALS

2 edna = DNA in omgeving

3 edna = DNA in omgeving Biotisch Abiotisch ph Zuurstofverbruik edna UV Chlorofyl a concentratie Temperatuur Strickler et al 2015; Barnes & Turner 2015

4 edna evolutie Pace et al Ogram et al Fierer & Jackson 2006 Willerslev et al Fisher & Triplett 1999 Venter et al. 2004

5 edna evolutie Aquatisch: zout water Sardina pilchardus Phocoena phocoena Thomsen et al 2012 Foote et al 2012

6 edna evolutie Aquatisch: zoetwater Martellini et al Ficetola et al. 2008

7 edna evolutie Invasieve soorten Aquatisch: zoetwater Hypophthalmichthys molitrix Lepomis macrochirus Jerde et al 2013 Takahara et al 2013 Thomsen et al 2012 Bedreigde soorten Dicamptodon aterrimus Pelobates fuscus

8 edna evolutie Aquatisch: zoetwater Leucorrhinia pectoralis Lutra lutra Thomsen et al 2012

9 edna: macro-invertebraten naturespot.org.uk Baetis buceratus Gammarus pulex Tinodes waeneri

10 edna: macro-invertebraten Triëren Milieuverstorende staalname Zeven Determineren

11 edna: macro-invertebraten treybowie.weebly.com

12 edna: rivierkreeften Procambarus clarkii Orconectes limosus

13 edna methode

14 edna methode

15 edna: rivierkreeften Staalname: - Weefsel - Aquarium op filter - Veld op filter - Pellet (centrifugatie)

16 edna: rivierkreeften Extractie: - CTAB (cetyl trimethylammonium bromide) - Muyzer (Phenol:Chloroform:Isoamyalcohol) - Masterpure kit

17 edna: rivierkreeften Species Primer name Primer sequence 5-3 Primer design Primer origin Orconectes limosus Procambarus clarkii Orclim F Orclim R SPY-ProCla-F SPY-ProCla-R Rodriv F Rodriv R AGGCTGAGATGGGTTAGGGT CAGGAGTAGGTGCCGCTATG CAGAAGCTAAAGGAGATAA AACTAGGGGTATAGTTGAGAG CCTGTGGTAGAGGTTGGCAG CCGTAGCCCCAGAAGACAAT Primer3Plus Tréguier et al. (2014) Primer3Plus NADH dehydrogenase subunit 5 (protein id: AJK , GenBank: KP ) COI (Tréguier et al., 2014) Cytochrome c oxidase subunit III (GenBank: JX ) Amplicon size Annealing temperature C C C Geerts et al. In prep

18 edna: rivierkreeften

19 edna: rivierkreeften Origin CTAB Muyzer Masterpure Orconectes limosus Tissue 100 (6/6) 100 (6/6) 100 (6/6) Aquarium filter 100 (6/6) 66 (4/6) 83 (5/6) Field filter 83 (5/6) 33 (2/6) 83 (5/6) Field pellet filter 100 (4/4) 50 (2/4) 100 (4/4) Procambarus clarkii Primer ProCla RodRiv ProCla RodRiv ProCla RodRiv Tissue 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 50 (2/4) Aquarium filter 0 (0/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 75 (3/4) 25 (1/4) 100 (4/4) Field filter 0 (0/4) 25 (1/4) 75 (3/4) 100 (4/4) 50 (2/4) 25 (1/4) Geerts et al. In prep Field pellet filter 0 (0/4) 25 (1/4) 50 (2/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 50 (2/4)

20 edna: rivierkreeften Origin CTAB Muyzer Masterpure Orconectes limosus Tissue 100 (6/6) 100 (6/6) 100 (6/6) Aquarium filter 100 (6/6) 66 (4/6) 83 (5/6) Field filter 83 (5/6) 33 (2/6) 83 (5/6) Field pellet filter 100 (4/4) 50 (2/4) 100 (4/4) Procambarus clarkii Primer ProCla RodRiv ProCla RodRiv ProCla RodRiv Tissue 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 50 (2/4) Aquarium filter 0 (0/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 75 (3/4) 25 (1/4) 100 (4/4) Field filter 0 (0/4) 25 (1/4) 75 (3/4) 100 (4/4) 50 (2/4) 25 (1/4) Geerts et al. In prep Field pellet filter 0 (0/4) 25 (1/4) 50 (2/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 50 (2/4)

21 edna: rivierkreeften Origin CTAB Muyzer Masterpure Orconectes limosus Tissue 100 (6/6) 100 (6/6) 100 (6/6) Aquarium filter 100 (6/6) 66 (4/6) 83 (5/6) Field filter 83 (5/6) 33 (2/6) 83 (5/6) Field pellet filter 100 (4/4) 50 (2/4) 100 (4/4) Procambarus clarkii Primer ProCla RodRiv ProCla RodRiv ProCla RodRiv Tissue 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 50 (2/4) Aquarium filter 0 (0/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 75 (3/4) 25 (1/4) 100 (4/4) Field filter 0 (0/4) 25 (1/4) 75 (3/4) 100 (4/4) 50 (2/4) 25 (1/4) Geerts et al. In prep Field pellet filter 0 (0/4) 25 (1/4) 50 (2/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 50 (2/4)

22 edna: rivierkreeften Origin CTAB Muyzer Masterpure Orconectes limosus Tissue 100 (6/6) 100 (6/6) 100 (6/6) Aquarium filter 100 (6/6) 66 (4/6) 83 (5/6) Field filter 83 (5/6) 33 (2/6) 83 (5/6) Field pellet filter 100 (4/4) 50 (2/4) 100 (4/4) Procambarus clarkii Primer ProCla RodRiv ProCla RodRiv ProCla RodRiv Tissue 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 50 (2/4) Aquarium filter 0 (0/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 75 (3/4) 25 (1/4) 100 (4/4) Field filter 0 (0/4) 25 (1/4) 75 (3/4) 100 (4/4) 50 (2/4) 25 (1/4) Geerts et al. In prep Field pellet filter 0 (0/4) 25 (1/4) 50 (2/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 50 (2/4)

23 edna: rivierkreeften Origin CTAB Muyzer Masterpure Orconectes limosus Tissue 100 (6/6) 100 (6/6) 100 (6/6) Aquarium filter 100 (6/6) 66 (4/6) 83 (5/6) Field filter 83 (5/6) 33 (2/6) 83 (5/6) Field pellet filter 100 (4/4) 50 (2/4) 100 (4/4) Procambarus clarkii Primer ProCla RodRiv ProCla RodRiv ProCla RodRiv Tissue 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 0 (0/4) 100 (4/4) 50 (2/4) Aquarium filter 0 (0/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 75 (3/4) 25 (1/4) 100 (4/4) Field filter 0 (0/4) 25 (1/4) 75 (3/4) 100 (4/4) 50 (2/4) 25 (1/4) Geerts et al. In prep Field pellet filter 0 (0/4) 25 (1/4) 50 (2/4) 75 (3/4) 0 (0/4) 50 (2/4)

24 Geerts et al. In prep edna: rivierkreeften

25 edna: valkuilen en uitdagingen

26 edna: valkuilen en uitdagingen

27 edna: valkuilen en uitdagingen Controles: Veld Extractie PCR Positieve controles Pre- en post-pcr scheiden Thomsen & Willerslev 2015

28 edna: valkuilen en uitdagingen

29 edna: valkuilen en uitdagingen Humuszuur Sediment stalen Waterstalen Filtering Serum / PCR Buffers Jiang et al 2005 Deiner et al 2015

30 edna: valkuilen en uitdagingen

31 edna: valkuilen en uitdagingen Tijdens: PCR Sequencing Trade-off Verwijderen van fouten Informatie behouden Acinas et al 2005 Kunin et al 2010

32 edna: valkuilen en uitdagingen

33 edna: valkuilen en uitdagingen Betrouwbaar & volledig Afhankelijk van soorten Kvist 2013 Thomsen & Willerslev 2015 Databanken: fishbol.org mammaliabol.org barcodingbirds.org Focus op volledige sequenties (mitochondriaal)

34 edna: valkuilen en uitdagingen

35 edna: valkuilen en uitdagingen

36 edna: valkuilen en uitdagingen

37 edna - Standardisatie Taxonomie Staalname - Niet invasief - Gevoeligheid - Kosten efficiëntie - Onafhankelijk van weerscondities

38 Thomsen & Willerslev 2015 Biological Conservation

39

Environmental DNA Ontwikkelingen en mogelijkheden

Environmental DNA Ontwikkelingen en mogelijkheden Environmental DNA Ontwikkelingen en mogelijkheden Jelger Herder Nijmegen, 21 maart 2013 Veel soorten zijn lastig te vinden Grote modderkruiper Verlandende vegetaties Verstopt zich bij gevaar in de modder

Nadere informatie

Onzichtbaar maar wel aanwezig! Soorten in kaart brengen met Environmental DNA

Onzichtbaar maar wel aanwezig! Soorten in kaart brengen met Environmental DNA Onzichtbaar maar wel aanwezig! Soorten in kaart brengen met Environmental DNA STOWA Gentechnieken-dag Presentatie is eigendom van RAVON en SPYGEN Enkel voor eigen gebruik deelnemers. Niks uit deze presentatie

Nadere informatie

CSI in de Polder Environmental DNA voor het opsporen van dieren

CSI in de Polder Environmental DNA voor het opsporen van dieren CSI in de Polder Environmental DNA voor het opsporen van dieren Jelger Herder Nijmegen, 20 april 2013 Veel soorten zijn lastig te vinden Grote modderkruiper Verlandende vegetaties Verstopt zich bij gevaar

Nadere informatie

Aquatische exoten vroeg detecteren via edna

Aquatische exoten vroeg detecteren via edna 146 Landschap Aquatische exoten vroeg detecteren via edna environmental DNA invasieve exoten rivierkreeften validatie detectiegrens Case study rivierkreeften Aquatische exoten laten kleine hoeveelheden

Nadere informatie

Hierna volgend artikel is afkomstig uit:

Hierna volgend artikel is afkomstig uit: Hierna volgend artikel is afkomstig uit: Doelstelling van De Levende Natuur Het informeren over ontwikkelingen in onderzoek, beheer en beleid op het gebied van natuurbehoud en natuurbeheer, die van belang

Nadere informatie

Toepassingsmogelijkheden van edna voor het opsporen van invasieve exoten. Jeroen van Delft & Jelger Herder Driebergen - Zeist, 14 juni 2017

Toepassingsmogelijkheden van edna voor het opsporen van invasieve exoten. Jeroen van Delft & Jelger Herder Driebergen - Zeist, 14 juni 2017 Toepassingsmogelijkheden van edna voor het opsporen van invasieve exoten Jeroen van Delft & Jelger Herder Driebergen - Zeist, 14 juni 2017 Wat is een exoot? Exoot = plant, dier, micro-organisme of schimmel

Nadere informatie

Soorten monitoren met Environmental DNA in de praktijk Jelger Herder

Soorten monitoren met Environmental DNA in de praktijk Jelger Herder 14:30 Soorten monitoren met Environmental DNA in de praktijk Jelger Herder 14:45 DNA monitoring Kees van Bochove 15:00 Vragen 1/17 Soorten monitoren met Environmental DNA in de praktijk Jelger Herder Eindhoven,

Nadere informatie

edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW)

edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW) edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW) Jelger Herder Utrecht, 9 april 2015 Sommige soorten zijn lastig te monitoren Grote modderkruiper (Misgurnus fossilis) Vrijwilligers

Nadere informatie

environmental DNA Toepassingsmogelijkheden voor het opsporen van (invasieve) soorten

environmental DNA Toepassingsmogelijkheden voor het opsporen van (invasieve) soorten environmental DNA Toepassingsmogelijkheden voor het opsporen van (invasieve) soorten Stichting RAVON 1 Colofon 2014 Stichting RAVON, Nijmegen Tekst: Jelger Herder 1, Alice Valentini 2, Eva Bellemain 2,

Nadere informatie

Monitoring aquatische biodiversiteit met DNA barcoding veelbelovend

Monitoring aquatische biodiversiteit met DNA barcoding veelbelovend Monitoring aquatische biodiversiteit met DNA barcoding veelbelovend Waterkwaliteit op de kaart II Berry van der Hoorn, Naturalis Michiel Hootsmans, KRW Watercycle centre Roel Knoben, RHDHV 8 oktober 2015

Nadere informatie

Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland

Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland Projectnr: HHD015-001 Datum: 5 juli 2017 Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland Projectnr: HHD015-001 Rapportnr: HHD015-FFDNA-Def01 Status: Definitief

Nadere informatie

Mobiele qpcr aan de waterkant

Mobiele qpcr aan de waterkant Mobiele qpcr aan de waterkant Voortgaande innovaties in DNA monitoring voor (zwem)waterkwaliteit Bas van der Zaan Monitoring kwaliteit zwemwater Zwemwater Zwemwaterrichtlijn Intestinale Enteroccocen E.coli

Nadere informatie

De toepassing van edna in de monitoring van waterorganismen

De toepassing van edna in de monitoring van waterorganismen FHoe ina Final l rezijn report p ortwe en wat moeten we nog weten? ver Stationsplein 89 POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT De toepassing van edna in de monitoring van waterorganismen TEL 033 460 32 00 FAX

Nadere informatie

!"#$#%&'#()##*+&,-"#(./0-1&233(4#(5678$#."9&

!#$#%&'#()##*+&,-#(./0-1&233(4#(5678$#.9& !"#$#%&'#()##*+&,-"#(./0-1&233(4#(5678$#."9& :*&."-&06#(&%6#"&%-;#%.&2

Nadere informatie

DNA barcoding. Identificatie van plant en dier

DNA barcoding. Identificatie van plant en dier DNA barcoding Identificatie van plant en dier DNA barcoding Identificatie van plant en dier Berry B. van der Hoorn, Kevin K. Beentjes, Maartje Kijne-van der Sluis Naturalis Biodiversity Center, DNA Barcoding

Nadere informatie

Rivierkreeften en aquaristiek. lezing door Xavier Vermeersch

Rivierkreeften en aquaristiek. lezing door Xavier Vermeersch Rivierkreeften en aquaristiek lezing door Xavier Vermeersch Rivierkreeften als aquariumbewoner Relatief recent in de commerciële hobby ( laatste decennium) Overgewaaid vanuit Duitsland en Nederland Gaat

Nadere informatie

Environmental DNA een nieuwe inventarisatiemethode

Environmental DNA een nieuwe inventarisatiemethode 32 tijdschrift Environmental DNA een nieuwe inventarisatiemethode Jelger Herder, Jeroen van Delft & Tony Dejean Voor bescherming van soorten en evaluatie van beheer- en herstelmaatregelen is kennis nodig

Nadere informatie

Het effect van invasieve rivierkreeften op de ondergedoken waterplanten in Loenderveen- Oost, Terra Nova en de Waterleidingplas

Het effect van invasieve rivierkreeften op de ondergedoken waterplanten in Loenderveen- Oost, Terra Nova en de Waterleidingplas Het effect van invasieve rivierkreeften op de ondergedoken waterplanten in Loenderveen-, Terra Nova en de Waterleidingplas Liesbeth Bakker en Martijn Dorenbosch november 21 Afdeling Aquatische Ecologie

Nadere informatie

Zoeken naar DNA-sporen

Zoeken naar DNA-sporen onderzoek en beheer Zoeken naar DNA-sporen Environmental DNA als nieuwe bemonsteringsmethode voor vissen Er is een nieuwe methode ontwikkeld om het visbestand in een water te inventariseren: Environmental

Nadere informatie

Ecologische kwaliteit en biodiversiteit in zoetwaterecosystemen:

Ecologische kwaliteit en biodiversiteit in zoetwaterecosystemen: Ecologische kwaliteit en biodiversiteit in zoetwaterecosystemen: prioriteiten voor internationale beoordeling volgens het "Essential Biodiversity Variables" concept Aaike De Wever @aaik Het BioFresh

Nadere informatie

IJzersuppletie in Terra Nova

IJzersuppletie in Terra Nova IJzersuppletie in Terra Nova Implicaties voor de biota Anne Immers Liesbeth Bakker, Bas Ibelings, Ellen van Donk Gerard ter Heerdt & Jeroen Geurts Aquatisch voedselweb Vissen Zoöplankton Fytoplankton Zonlicht

Nadere informatie

Rivierkreeften, wat doen we ermee? Menno Soes

Rivierkreeften, wat doen we ermee? Menno Soes Rivierkreeften, wat doen we ermee? Menno Soes Foto: Theodoor Heijerman Rivierkreeften Overzicht in Nederland voorkomende rivierkreeften. Nederlandse naam Europese rivierkreeft Turkse rivierkreeft Californische

Nadere informatie

Exoten in mondiale waterwegen: oorzaken en gevolgen

Exoten in mondiale waterwegen: oorzaken en gevolgen Exoten in mondiale waterwegen: oorzaken en gevolgen Rob Leuven i.s.m. Gerard van de Velde Rob Lenders Lezing Vissennetwerk 3 juni 2010 Instituut voor Water en Wetland Research Radboud Universiteit Nijmegen

Nadere informatie

Moleculaire diagnostiek

Moleculaire diagnostiek Moleculaire diagnostiek van infectieziekten Arjan de Jong 8 december 2015 Moleculaire diagnostiek Diagnostiek op basis van moleculair biologische (DNA/RNA) technieken Moleculaire diagnostiek van infecties

Nadere informatie

DNA/RNA extracties uit FFPE weefsel Dr. Sc. Elke Boone, H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen

DNA/RNA extracties uit FFPE weefsel Dr. Sc. Elke Boone, H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen H.-Hartziekenhuis Roeselare - Menen vzw Wilgenstraat 2-8800 Roeselare DNA/RNA extracties uit FFPE weefsel Dr. Sc. Elke Boone, H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen Belang van intacte DNA/RNA moleculen voor

Nadere informatie

2 e SMT Workshop Moleculaire Typeringen spa typering en MLST

2 e SMT Workshop Moleculaire Typeringen spa typering en MLST 2 e SMT Workshop Moleculaire Typeringen spa typering en MLST 28 30 Januari, 2013 UMC Utrecht en RIVM Leo M Schouls Laboratorium voor Infectieziekten en Screening (LIS) Centrum voor Infectieziektebestrijding

Nadere informatie

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 Weerbaar substraat belangrijk? Biologische substraatkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en

Nadere informatie

Bedreigingen van aquatische biodiversiteit

Bedreigingen van aquatische biodiversiteit Workshop3: Biodiversiteit: basisproduct of luxegoed? Bedreigingen van aquatische biodiversiteit Steven Declerck Leuven Sustainable Earth Research center launch event Vrijdag 19 juni 2009 Aquatische biodiversiteit

Nadere informatie

edna METABARCODING VISSEN ONDERZOEK NAAR DE MOGELIJKE TOEPASSING VAN edna VOOR DE KRW VISMONITORING (2016)

edna METABARCODING VISSEN ONDERZOEK NAAR DE MOGELIJKE TOEPASSING VAN edna VOOR DE KRW VISMONITORING (2016) edna METABARCODING VISSEN ONDERZOEK NAAR DE MOGELIJKE TOEPASSING VAN edna VOOR DE KRW VISMONITORING (2016) 2017 38 edna METABARCODING VISSEN ONDERZOEK NAAR DE MOGELIJKE TOEPASSING VAN edna VOOR DE KRW

Nadere informatie

VLAAMS DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT OVER NATUURSTUDIE & -BEHEER MAART 2014 JAARGANG 13 NUMMER 1 VERSCHIJNT IN MAART, JUNI, SEPTEMBER EN DECEMBER

VLAAMS DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT OVER NATUURSTUDIE & -BEHEER MAART 2014 JAARGANG 13 NUMMER 1 VERSCHIJNT IN MAART, JUNI, SEPTEMBER EN DECEMBER Natuur.focus Afgiftekantoor 9099 Gent X P209602 Toelating gesloten verpakking Retouradres: Natuurpunt, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen VLAAMS DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT OVER NATUURSTUDIE & -BEHEER MAART

Nadere informatie

Toepassingen van moleculaire technieken voor entomologisch onderzoek bij PPO-BBF

Toepassingen van moleculaire technieken voor entomologisch onderzoek bij PPO-BBF Toepassingen van moleculaire technieken voor entomologisch onderzoek bij PPO-BBF Khanh Pham Miriam Lemmers Maarten de Kock Suzanne Lommen (moleculaire biologie) (insectenkweek- en monitoring & serologie)

Nadere informatie

NIPT. Prof. dr. Davy Vanden Broeck. Niet invasief -> bloedafname moeder. Bloed van moeder -> vrij circulerend DNA

NIPT. Prof. dr. Davy Vanden Broeck. Niet invasief -> bloedafname moeder. Bloed van moeder -> vrij circulerend DNA NIPT Prof. dr. Davy Vanden Broeck Wat is NIPT? Niet-Invasieve Prenatale Test Niet invasief -> bloedafname moeder Bloed van moeder -> vrij circulerend DNA cell free foetaal DNA (cffdna) Fractie tot 20%

Nadere informatie

ISO normering van moleculaire laboratoria

ISO normering van moleculaire laboratoria ISO normering van moleculaire laboratoria SPECIALE AANDACHTSPUNTEN BIJ PREDICTIEVE TESTEN? ELKE BOONE, MOLECULAIR BIOLOOG ISO 15189: niet populair! Patient Centraal! Keuze Analysemethode Validatie Analysemethode

Nadere informatie

DNA practicum De modellenwereld van DNA

DNA practicum De modellenwereld van DNA DNA practicum De modellenwereld van DNA Inleiding Alle eigenschappen van een plant, zoals de grootte, de vorm van het blad, en de enzymen die nodig zijn voor de fotosynthese, liggen opgeslagen in het DNA.

Nadere informatie

Feed4Foodure. Interacties in de darm. darm 30/10/2013. Voeding, darmgezondheid en immuniteit (VDI) Technieken en procedures.

Feed4Foodure. Interacties in de darm. darm 30/10/2013. Voeding, darmgezondheid en immuniteit (VDI) Technieken en procedures. Feed4Foodure Voeding, darmgezondheid en immuniteit (VDI) Technieken en procedures Astrid de Greeff Interacties in de darm Management, Omgeving, Genotype (Voedings)- interventie voeding microbiota darm

Nadere informatie

Masters Onderwerpen 2013. Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be

Masters Onderwerpen 2013. Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be Masters Onderwerpen 2013 Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be website http://www.biw.kuleuven.be/biosyst/plantenbiotechniek/fruitgenetics/lfbb/education

Nadere informatie

Gebruikshandleiding Nitraat-/Fosfaat filter

Gebruikshandleiding Nitraat-/Fosfaat filter Gebruikshandleiding Nitraat-/Fosfaat filter Categorie: Waterwaarden en filtratie Werkingsprincipe Nitraat in het aquarium ontstaat door bacteriële omzetting van organische stoffen, zoals voedselresten

Nadere informatie

edna metabarcoding vissen

edna metabarcoding vissen edna metabarcoding vissen Verkennend onderzoek naar de mogelijke toepassing van edna voor de KRW vismonitoring Jelger Herder en Jan Kranenbarg edna metabarcoding vissen Verkennend onderzoek naar de mogelijke

Nadere informatie

Stamtyperingen Dr. Thierry De Baere

Stamtyperingen Dr. Thierry De Baere H.-Hartziekenhuis Roeselare - Menen vzw Wilgenstraat 2-8800 Roeselare Stamtyperingen Dr. Thierry De Baere Bacteriële stam-typering : wat? = opsporen van verschillen op stam-niveau tussen verschillende

Nadere informatie

INSTRUCTIES VOOR STAALAFNAME Centrum voor Menselijke Erfelijkheid Erk. nr 8/24990/92/000 Tel fax

INSTRUCTIES VOOR STAALAFNAME Centrum voor Menselijke Erfelijkheid Erk. nr 8/24990/92/000 Tel fax I. Toelichting bij het indienen van aanvragen voor genetisch onderzoek 1. Aanvragen Het voorziet in verschillende aanvraagformulieren voor de verschillende diagnostische testen. Om eventuele fouten en

Nadere informatie

De ecologische behoeften van het IJsselmeer en de Waddenzee. Peter M.J. Herman Waddenacademie, NIOZ

De ecologische behoeften van het IJsselmeer en de Waddenzee. Peter M.J. Herman Waddenacademie, NIOZ De ecologische behoeften van het IJsselmeer en de Waddenzee Peter M.J. Herman Waddenacademie, NIOZ Een blik over de dijk Wat zijn grote trends in ecologie IJsselmeergebied? Wat drijft deze trends? Hoe

Nadere informatie

Astacicultuur. Commerciële teelt van rivierkreeften. door Thomas Abeel

Astacicultuur. Commerciële teelt van rivierkreeften. door Thomas Abeel Astacicultuur Commerciële teelt van rivierkreeften door Thomas Abeel Inhoud Inleiding Rivierkreeft op je bord? Productie van rivierkreeft Rode rivierkreeft Redclaw Europese rivierkreeft Onderzoek HUB-KAHO

Nadere informatie

Complexe genetische analyse of accurate screening voor Down syndroom?

Complexe genetische analyse of accurate screening voor Down syndroom? NIPT Complexe genetische analyse of accurate screening voor Down syndroom? Algemeen Medisch Laboratorium Antwerpen Dr. M. Berth Trisomie 21 - Down Roizen NJ, Patterson D. Lancet 2003;361 (9365):1281-9

Nadere informatie

edna als alternatief voor de Passieve Vismonitoring

edna als alternatief voor de Passieve Vismonitoring edna als alternatief voor de Passieve Vismonitoring De toepassing van de edna methode in stromend water Wouter Patberg - 9 april 2015 - Vissennetwerk Inleiding edna de edna methode in een notendop e staat

Nadere informatie

Kwantitatieve PCR van potentieel toxische cyanobacteriën in oppervlaktewateren

Kwantitatieve PCR van potentieel toxische cyanobacteriën in oppervlaktewateren Kwantitatieve PCR van potentieel toxische cyanobacteriën in oppervlaktewateren Edwin Kardinaal, Danielle van der Linde, Lonneke Hensen & Bart Wullings KWR Watercycle Research Institute, Nieuwegein Inhoud

Nadere informatie

NIPT. Nascholing Counseling NIPT

NIPT. Nascholing Counseling NIPT NIPT Dr. Kornelia Neveling Wetenschappelijk onderzoeker, afdeling Genetica, Radboudumc Dr. Dominique Smeets Laboratorium specialist, afdeling Genetica, Radboudumc Voorzitter bestuur SPN Nascholing Counseling

Nadere informatie

Analyse edna Italiaanse kamsalamander 2013

Analyse edna Italiaanse kamsalamander 2013 Analyse edna Italiaanse kamsalamander 2013 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Analyse edna Italiaanse kamsalamander 2013 Een rapportage van RAVON in opdracht van De Nederlandse Voedsel en

Nadere informatie

STOWA-onderzoeksproject edna voedselwebanalyses

STOWA-onderzoeksproject edna voedselwebanalyses STOWA-onderzoeksproject edna voedselwebanalyses toepassing edna-techniek voor toestandsbepaling en systeembegrip Sebastiaan Schep (sebastiaan.schep@witteveenbos.com) en Kees van Bochove (kees.vanbochove@datura.nl)

Nadere informatie

Clarent A.G. Peeters. December Afstudeeronderzoek masteropleiding Milieu-natuurwetenschappen. Faculteit Natuurwetenschappen

Clarent A.G. Peeters. December Afstudeeronderzoek masteropleiding Milieu-natuurwetenschappen. Faculteit Natuurwetenschappen Invloed van de lozing van afstromend hemelwater van de autosnelweg A13/E313 op de samenstelling van de macro-invertebratengemeenschap van twee Kempische laaglandbeken Clarent A.G. Peeters December 2009

Nadere informatie

TOEPASSING VAN GEÏNTEGREERDE ECOLOGISCHE MODELLERING VOOR GEOPTIMALISEERDE (VELD)GEGEVENSVERZAMELING, SYSTEEMANALYSE EN SCENARIOVERGELIJKING

TOEPASSING VAN GEÏNTEGREERDE ECOLOGISCHE MODELLERING VOOR GEOPTIMALISEERDE (VELD)GEGEVENSVERZAMELING, SYSTEEMANALYSE EN SCENARIOVERGELIJKING VAKGROEP TOEGEPASTE ECOLOGIE EN MILIEUBIOLOGIE TOEPASSING VAN GEÏNTEGREERDE ECOLOGISCHE MODELLERING VOOR GEOPTIMALISEERDE (VELD)GEGEVENSVERZAMELING, SYSTEEMANALYSE EN SCENARIOVERGELIJKING Peter GOETHALS,

Nadere informatie

Niet-inheemse vissen in Vlaanderen

Niet-inheemse vissen in Vlaanderen Niet-inheemse vissen in Vlaanderen Verspreiding, trends, effecten en maatregelen Hugo Verreycken Vissennetwerk 3 juni 2010 - Bilthoven Overzicht Voorkomen en verspreiding Trends Impact Maatregelen Voorkomen

Nadere informatie

Kwetsbaarheid van watertypen binnen de Nederlandse zoete en zoute wateren voor exoten

Kwetsbaarheid van watertypen binnen de Nederlandse zoete en zoute wateren voor exoten Kwetsbaarheid van watertypen binnen de Nederlandse zoete en zoute wateren voor exoten Arjan Gittenberger GiMaRIS Marine Research, Inventory, & Strategy solutions Stichting ANEMOON in samenwerking met TPS,

Nadere informatie

Vissen met een potje water edna metabarcoding

Vissen met een potje water edna metabarcoding Vissen met een potje water edna metabarcoding Jelger Herder, Mark Scheepens en Marco Beers Den Bosch, 3 November 2016 Environmental DNA (edna) Hoe werkt het? Alle soorten in het water laten DNA sporen

Nadere informatie

(4) De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Comité inzake invasieve uitheemse soorten, Artikel 1

(4) De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Comité inzake invasieve uitheemse soorten, Artikel 1 L 189/4 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2016/1141 VAN DE COMMISSIE van 13 juli 2016 tot vaststelling van een lijst van voor de Unie zorgwekkende invasieve uitheemse soorten krachtens Verordening (EU) nr. 1143/2014

Nadere informatie

De EU-exotenverordening; wat betekent dat voor ons?

De EU-exotenverordening; wat betekent dat voor ons? De EU-exotenverordening; wat betekent dat voor ons? Wiebe Lammers NVWA j.w.lammers@nvwa.nl 8 maart 2018, Eindhoven Deze presentatie: EU-exotenverordening (1143/2014) De Unielijst Uitroeien en beheersen:

Nadere informatie

Rode Lijst Indicator van zoetwater- en landfauna,

Rode Lijst Indicator van zoetwater- en landfauna, Indicator 20 september 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De Rode Lijst Indicator (RLI)

Nadere informatie

Macrofaunanieuwsmail 143, 26 juli 2018

Macrofaunanieuwsmail 143, 26 juli 2018 Macrofaunanieuwsmail 143, 26 juli 2018 Zomertijd, tijd om op te laden. heb je nieuws, weetjes of vragen, blijf SCHRIJVEN en stuur je bericht naar: macrofauna@rws.nl Alle verschenen nummers en enkele artikelen

Nadere informatie

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2 Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen Deeltoets 2 OPEN VRAGEN Datum: donderdag 18 december 2014 Tijdstip: 13:00 uur tot 16:00 uur Naam Studentnummer 1 OPEN VRAGEN 35a

Nadere informatie

Pilotstudie bruikbaarheid edna voor onderzoek naar kwabaal

Pilotstudie bruikbaarheid edna voor onderzoek naar kwabaal Pilotstudie bruikbaarheid edna voor onderzoek naar kwabaal REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Stichting RAVON Pilotstudie bruikbaarheid edna voor onderzoek naar kwabaal Een rapportage van

Nadere informatie

PROTOCOL BIOBANK NIERTRANSPLANTATIE

PROTOCOL BIOBANK NIERTRANSPLANTATIE 1/8 NIERZIEKTEN PROTOCOL BIOBANK NIERTRANSPLANTATIE Doel van de studie Het doel van de biobank is te beschikken over lichaamsmateriaal (weefsel, bloed, urine) van patiënten na transplantatie voor later

Nadere informatie

Studie naar het voorkomen van het Bacilliform virus in Crangon crangon. Benigna Van Eynde Studiedag Grijze Garnaal 1 juli 2015

Studie naar het voorkomen van het Bacilliform virus in Crangon crangon. Benigna Van Eynde Studiedag Grijze Garnaal 1 juli 2015 Studie naar het voorkomen van het Bacilliform virus in Crangon crangon Benigna Van Eynde Studiedag Grijze Garnaal 1 juli 2015 Deel 1: Inleiding Samenwerking Universiteit Gent Departement Gewasbescherming

Nadere informatie

Themadag Werkgroep Exoten

Themadag Werkgroep Exoten Themadag Werkgroep Exoten 3-- BELANGRIJKE OORZAKEN EN VECTOREN VAN INTRODUCTIE INVASIEVE MACROINVERTEBRATEN: HOE, WAAR EN WAAROM? Pieter Boets, Koen Lock & Peter Goethals Ghent University(UGent) Laboratory

Nadere informatie

Themaweek dikke darmkanker

Themaweek dikke darmkanker Themaweek dikke darmkanker AZ Sint-Lucas Gent Workshop 4 De artsen van AZ Sint-Lucas hebben deze presentatie met zorg opgemaakt. De inhoud ervan is echter algemeen en indicatief. AZ Sint-Lucas en de artsen

Nadere informatie

Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems

Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems Bart Vandecasteele, Thijs Vanden Nest, Tommy D Hose, Jane Debode, Greet Ruysschaert, Koen Willekens CriNglooP Collectief

Nadere informatie

Bioinformatica en Systeembiologie (BIS)

Bioinformatica en Systeembiologie (BIS) Waarom een major Bioinformatica en Systeembiologie? Huidige methoden van onderzoek, zoals de DNAchiptechnologie, leveren enorme hoeveelheden gegevens op die met bestaande statistische methoden niet meer

Nadere informatie

Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee

Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee Beweging van zeezoogdieren in de Noordzee Geert Aarts In samenwerking met Sophie Brasseur, Roger Kirkwood, Peter Reijnders, Steve Geelhoed, Meike Scheidat en vele anderen... Waarom bewegen? Geert Aarts

Nadere informatie

PCR-testen voor Pasteurellaceae-detectie. bij knaagdieren moeten op de schop. Ron Boot

PCR-testen voor Pasteurellaceae-detectie. bij knaagdieren moeten op de schop. Ron Boot PCR-testen voor Pasteurellaceae-detectie bij knaagdieren moeten op de schop Ron Boot Ron Boot, R.Boot@hotmail.com Pasteurellaceae Tot 1970 omvatte de familie Pasteurellaceae de drie geslachten (genera)

Nadere informatie

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Streeklab GGD Amsterdam, 30 okt 2009 Hans L. Zaaijer, arts-microbioloog AMC - Klinische Virologie / Sanquin - Bloedoverdraagbare Infecties leverontsteking chemisch/toxisch

Nadere informatie

Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen

Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen Microbiologische methoden (E. coli) Gertjan Medema, Leo Heijnen Ideale methode Specifiek (geen vals -) Reproduceerbaar Simpel Selectief (geen vals +) 100% recovery Snel Gevoelig Levend/Infectieus Goedkoop

Nadere informatie

GEBRUIK VAN FINCH V2.20 1 PROCEDURE. 1.1 Software. 1.2 Aanvraagprocedure

GEBRUIK VAN FINCH V2.20 1 PROCEDURE. 1.1 Software. 1.2 Aanvraagprocedure GEBRUIK VAN FINCH V2.20 1 PROCEDURE 1.1 Software Voor de organisatie van de aanvragen en de sequenerings data wordt gebruik gemaakt van Finch Geospiza). Deze software is van overal via het internet bereikbaar

Nadere informatie

DNA en misdaadonderzoek in de klas: EDVOTEK kits speciaal voor het onderwijs

DNA en misdaadonderzoek in de klas: EDVOTEK kits speciaal voor het onderwijs DNA en misdaadonderzoek in de klas: EDVOTEK kits speciaal voor het onderwijs Eurofysica vertegenwoordigt EDVOTEK, een Amerikaans bedrijf dat sinds 1987 educatief materiaal ontwikkelt voor biotechnologie,

Nadere informatie

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN Dr. Ir. Leen Bastiaens Hernieuwbare componenten VITO Not for distribution

Nadere informatie

Niet-inheemse schaaldieren in zoet en brak water in België

Niet-inheemse schaaldieren in zoet en brak water in België Niet-inheemse schaaldieren in zoet en brak water in België Aanwinst of bedreiging? PDL - Jaarvergadering, 26 november 2011 Em. prof. dr. Karel Wouters KBIN Exotische schaaldieren in zoet en brak water

Nadere informatie

6/4/2010. Beleidscyclus. Opzet van de presentatie. En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat uit: José Tom. Team Invasieve Exoten

6/4/2010. Beleidscyclus. Opzet van de presentatie. En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat uit: José Tom. Team Invasieve Exoten Opzet van de presentatie Beleidscontext Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2 En wat doet het? Wiebe TIE bestaat uit: Biodiversiteitsverdrag (1992) (Convention

Nadere informatie

Opzet van de presentatie. Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting

Opzet van de presentatie. Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting Opzet van de presentatie Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2 En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat

Nadere informatie

KREEFTEN SCHARENRIDDERS IN GEVAAR

KREEFTEN SCHARENRIDDERS IN GEVAAR KREEFTEN Het probleem voor veel redacties is dat je vaak een gebrek aan kopij hebt. Zo zat ik op een zaterdagmiddag te overpeinzen wat ik eens zou plaatsen. Intussen bladerde ik in Het Aquarium van december

Nadere informatie

Nieuwe genetische technieken in de medische praktijk

Nieuwe genetische technieken in de medische praktijk Nieuwe genetische technieken in de medische praktijk Genetische counseling en ethische aspecten * Unclassified variants * Toevallige bevindingen * Kostprijs - publieke gezondheidszorg & commerciële bedrijven

Nadere informatie

High through put automatisering in de Genetica. Ermanno Bosgoed ermanno.bosgoed@radboudumc.nl 19 11 2014

High through put automatisering in de Genetica. Ermanno Bosgoed ermanno.bosgoed@radboudumc.nl 19 11 2014 High through put automatisering in de Genetica Ermanno Bosgoed ermanno.bosgoed@radboudumc.nl 19 11 2014 Inleiding Wie? Wat? Hoe? Automatisering / Robotisering Toekomst plannen Medewerkers Afdeling Genetica

Nadere informatie

Deze drie stappen vormen een cyclus die 25-40 keer herhaald wordt (Fig. 7.1.).

Deze drie stappen vormen een cyclus die 25-40 keer herhaald wordt (Fig. 7.1.). Hoofdstuk 7 Polymerase ketting reactie De polymerase ketting reactie (PCR) is een snelle in vitro methode voor de selectieve amplificatie van een specifiek geselecteerd deel van een DNA-sequentie. Dit

Nadere informatie

Een gezonde bodem. Dr. Marianne Hoogmoed Wetenschappelijk medewerker afdeling Kennis & Ontwikkeling

Een gezonde bodem. Dr. Marianne Hoogmoed Wetenschappelijk medewerker afdeling Kennis & Ontwikkeling Een gezonde bodem Dr. Marianne Hoogmoed Wetenschappelijk medewerker afdeling Kennis & Ontwikkeling 1 Introductie Afdeling Kennis en Ontwikkeling Precisielandbouw Bodem en Bemesting Vergroening en Gewasbescherming

Nadere informatie

Moleculaire diagnostiek darmparasieten overzicht 2014

Moleculaire diagnostiek darmparasieten overzicht 2014 Moleculaire diagnostiek darmparasieten overzicht 2014 Jaap van Hellemond, parasitoloog Erasmus MC & Havenziekenhuis, Rotterdam Lid namens NVP Theo Schuurs, moleculair bioloog Izore, Centrum Infectieziekten

Nadere informatie

W18 Zelf aan de slag met de leskist DNA. Caspar Geraedts (De Praktijk / VU)

W18 Zelf aan de slag met de leskist DNA. Caspar Geraedts (De Praktijk / VU) W18 Zelf aan de slag met de leskist DNA Caspar Geraedts (De Praktijk / VU) IK DOELEN Aan het eind van de workshop weet je wat je moet regelen om bij jou op school met de leskist DNA te kunnen werken, weet

Nadere informatie

Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België ( )

Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België ( ) Studienamiddag Bodemkundige Dienst van België Meten om te sturen Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België (2008-2011) Sofie Maes BDB Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in

Nadere informatie

Verspreiding van rivierkreeften en risico s voor baggeraanwas in het beheergebied van Waterschap Rivierenland

Verspreiding van rivierkreeften en risico s voor baggeraanwas in het beheergebied van Waterschap Rivierenland Verspreiding van rivierkreeften en risico s voor baggeraanwas in het beheergebied van Waterschap Rivierenland Ronald Gylstra (Waterschap Rivierenland), Tjeerd du Bois (AQUON), Bram Koese (Naturalis Biodiversity

Nadere informatie

Meetmethoden bodemweerbaarheid Zoektocht naar betaalbare analyses voor de praktijk

Meetmethoden bodemweerbaarheid Zoektocht naar betaalbare analyses voor de praktijk Meetmethoden bodemweerbaarheid Zoektocht naar betaalbare analyses voor de praktijk Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 BLGG Huidige methoden Ontwikkeling nieuwe methoden BLGG Huidige methoden

Nadere informatie

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für:

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für: Bijlage bij accreditatie-certificaat Annexe au certificat d'accréditation Annex to the accreditation certificate Beilage zur Akkreditatierungszertifikat 482-TEST NBN EN ISO/IEC 17025:2005 Versie/Version/Fassung

Nadere informatie

Over streepjescodes en boswitjes (DNA-barcoding bij Leptidea) : Hoe, Wat, Waarom? Een inleiding

Over streepjescodes en boswitjes (DNA-barcoding bij Leptidea) : Hoe, Wat, Waarom? Een inleiding Over streepjescodes en boswitjes (DNA-barcoding bij Leptidea) : Hoe, Wat, Waarom? Een inleiding Kurt Jonckheere VVE Werkgroep Dagvlinders 12 maart 2016 Agenda : Wat is een soort? DNA? Hoe ontstaan (nieuwe)

Nadere informatie

Handleiding chemische wateranalyse

Handleiding chemische wateranalyse Handleiding chemische wateranalyse Wateranalysekoffer 1 Provinciaal Natuurcentrum Inleiding In de natuur komt geen scheikundig zuiver water voor doordat water allerlei stoffen uit zijn omgeving oplost.

Nadere informatie

Next Generation Sequencing voor moleculaire diagnostiek. Aniek O. de Graaf, PhD, EurClinChem Laboratory Hematology

Next Generation Sequencing voor moleculaire diagnostiek. Aniek O. de Graaf, PhD, EurClinChem Laboratory Hematology Next Generation Sequencing voor moleculaire diagnostiek EQA voor NGS? Aniek O. de Graaf, PhD, EurClinChem Laboratory Hematology Sequentie analyse Old school Sanger sequentie analyse (Sanger, 1977) Sequencing-by-synthesis

Nadere informatie

Het kritisch oog van de klinisch bioloog. Prof. Dr. Peter Declercq K.U.Leuven Virga Jesseziekenhuis, Hasselt

Het kritisch oog van de klinisch bioloog. Prof. Dr. Peter Declercq K.U.Leuven Virga Jesseziekenhuis, Hasselt Het kritisch oog van de klinisch bioloog Prof. Dr. Peter Declercq K.U.Leuven Virga Jesseziekenhuis, Hasselt 1 Overzicht De postanalytische fase Zijn confirmatie en autorisatie nodig? (de toegevoegde waarde

Nadere informatie

Verzilting van zoete wateren: Verlies of winst voor de aquatische natuur?

Verzilting van zoete wateren: Verlies of winst voor de aquatische natuur? Verzilting van zoete wateren: Verlies of winst voor de aquatische natuur? Ralf Verdonschot 26 juni 2014 ralf.verdonschot@wur.nl Inhoud 1. Wat maakt de levensgemeenschap van brakke wateren waardevol? 2.

Nadere informatie

Multi-residu analyse van geneesmiddelen in afvalwater

Multi-residu analyse van geneesmiddelen in afvalwater Multi-residu analyse van geneesmiddelen in afvalwater Leendert Vergeynst, Herman Van Langenhove, Kristof Demeestere EnVOC ENVIRONMENTAL ORGANIC CHEMISTRY & TECHNOLOGY RESEARCH GROUP ENVOC Vakgroep duurzame

Nadere informatie

Economische impact van meerweken systemen

Economische impact van meerweken systemen Economische impact van meerweken systemen Dr. VANGROENWEGHE Frédéric, DVM, MSc, PhD Coördinator Gezondheidszorg varkens/pluimvee Unit DEO - DGZ-Vlaanderen Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Meerwekensystemen

Nadere informatie

I. Achtergrond. Overzicht. Identity Management bij de Overheid. Eigen betrokkenheid. I. Achtergrond II. Overheid III. Burger IV.

I. Achtergrond. Overzicht. Identity Management bij de Overheid. Eigen betrokkenheid. I. Achtergrond II. Overheid III. Burger IV. FACULTY OF SCIENCE Bart Jacobs Identity Management bij de Overheid Overzicht I. Achtergrond II. Overheid III. Burger IV. Nabeschouwing Niet: ambtelijke nota s of technische details Wel: grote lijnen &

Nadere informatie

Envision EN7410 Teardown

Envision EN7410 Teardown Envision EN7410 Teardown Deze gids zal u stap voor stap tonen de demontage van een Envision EN7410 15 "LCD-monitor Geschreven door: Anthony Fontes ifixit CC BY-NC-SA /Www.ifixit.com Pagina 1 van 10 INTRODUCTIE

Nadere informatie

Prijslijst Nature Line Design

Prijslijst Nature Line Design Prijslijst Nature Line Design 1 Pelletkachel Mod 50 (Gaia 50) Mantel in staal 3,5-6 kw 1.825,00 afmeting: H 892 mm B 438 mm D 468 mm capaciteit reservoir: 10,5 kg gewicht: 90 kg Pelletkachel Mod 85 (Alice)

Nadere informatie

1. Welk van de onderstaande DNA sequenties zijn mogelijke herkenning-sites voor restrictie-enzymen? c 5' GAATTC 3' c 5' GGGGCCCC 3' c 5' CTGCAG 3' 5'

1. Welk van de onderstaande DNA sequenties zijn mogelijke herkenning-sites voor restrictie-enzymen? c 5' GAATTC 3' c 5' GGGGCCCC 3' c 5' CTGCAG 3' 5' proefexamen 1. Welk van de onderstaande DNA sequenties zijn mogelijke herkenning-sites voor restrictie-enzymen? c 5' GAATTC 3' c 5' GGGGCCCC 3' c 5' CTGCAG 3' 5' CTAAATC 3' 5' GGAACC 3' Restriction Endonucleases

Nadere informatie

edna en monitoring van trek- en estuariene vissen in het NZK Bas van den Boogaard & Martijn Dorenbosch

edna en monitoring van trek- en estuariene vissen in het NZK Bas van den Boogaard & Martijn Dorenbosch edna en monitoring van trek- en estuariene vissen in het NZK Bas van den Boogaard & Martijn Dorenbosch Opbouw presentatie Visgemeenschap in het NZK: (Bas van den Boogaard) - monitoring en visserijtechnieken,

Nadere informatie

Development of simplified molecular tools for the diagnosis of kinetoplast diseases

Development of simplified molecular tools for the diagnosis of kinetoplast diseases Development of simplified molecular tools for the diagnosis of kinetoplast diseases Thesis by: Claire M. Mugasa Promotores: Prof. Dr. P.A. Kager & Prof. Dr. George W. Lubega Copromotor: Dr. Henk D.F.H.

Nadere informatie

Een toepassing van D-PAC

Een toepassing van D-PAC 16-11-2017 Comparatief beoordelen binnen onderzoek en onderwijs Een toepassing van D-PAC Sven De Maeyer Renske Bouwer Tine van Daal San Verhavert Marije Lesterhuis Maarten Goossens Roos Van Gasse 1 2 Wat

Nadere informatie